وەرجە ٧٤ساڵێ جە سەرسەبای ١٠و نەورۆزو ساڵەو ١٣٢٦ی وەرەتاوی وەرانوەر بە  (٣٠/۰۳/١٩٤٧)ی پێشەوا (قازی موحەمەد) یەکەمین سەرکۆکۆمارو کوردستانی و هەر دوێ یاوەرێش جەنەراڵ (حەمەحوسێن خانی سەیف قازی) وەزیرو جەنگی و مامۆزاو پێشەوای و (ئەبولقاسم سەدر قازی) نمایندەو مەهابدی جە خولو ۱٤و پارلەمانو ئێرانی و براو پێشەوای جە مەیڎانو چوارچرای دلێڕاسی شارو مەهاباد-یەنە جەدار دریێ.

"تۆمەتە بێبنەماکێ دژ بە قازیەکان"

-خیانەتی نیشتمانیی
-جیاوازی و پارچەکەردەی ئێرانی
-دروستکەدەی دوەڵەتی کوردی
-ئاوردەی هێزی بیانی 
-بازرگانی جەنی ڕووسیای بەتایبەتی بارزگانی نەوتێ بەبێ ئاگاردای تارانی
-هۆردای ئاڵاو کوردستانی و ئەرەگێرتەی ئاڵاو ئێرانی
-ونەداری پۆڵی و سکێ تایبەتە بە کۆماری
-دروستکەردەی نەخشەو کوردستانی گەورەی و لکنای بەشێو جە خاکو ئێرانی بە نەخشەکەوە
ئاوردەی هێزێ و لایەنێ کوردیێ نائێرانیێ پەی مەهابادی.
گرنگتەرین ئا تۆمەتێ بێنێ کە دریێ پاڵو قازیەکان و هۆکارێ جەدارداکەی شان بێنێ.

"دادگا نمایشی بێ"

سەرەڕاو ئانەیەقازی موحەمەد و یاوەرێش سەرجەم تۆمەتەکێشان ڕەتێ کەردێوە، بەڵام چونکە دادگا نمایشی بێ و وەڵتەر بڕیار سەبارەت قازیەکان یەکلایی کریابێوە، ڕەت کەردەکەی سودش نەبێ و جەدردای سەپنیا سەرشارە.
بە پاو زانیاریەکان جە دمای تانەدای جە بڕیارەکەی پێشەوا قازی موحەمەد ۱٤ سەعاتێ پەیاپەی وێش و یاوەرەکێ و کۆمار و خەڵکو کوردستایش پارێزنا، بەڵام هەرپاسە کە ئاماژەمان پنەدا چوون دادگایی کەردەکە نمایشی و ڕووکەشانە بێ و دوور بێ جە دادگەری پارێزنامەکەو پێشەوا قازی هیچش چنە سەوز نەبی.

"ڤیەرەکێ مەهابادی و ئەرەمەرزنارەی کۆمارو کوردستانی"

جە ڕێککەفتو ۲ ڕابەندانو ساڵەو ۲٦٤٦ی کوردی بەرابەر بە ١٣٢٥ی وەرەتاوی و ۲۲ ژانویەو ١٩٤٦ی کرستیانی، جە شارو مەهاباد-و وەرهۆرز (ڕۆژهەڵاتو)و کوردستانی ڤییەرێوی مێژوویی گرنگ پەی کوردی و کوردستانی ڕووەش دا. جە ئا ڕێککەوتەنە بە مەڕاسیمێوی شکۆدار یەکەمین کۆمارو کوردستانی مەرزنیارە.
جە مەڕاسیمەکەنە کەسایەتیێ سەرجەم کوردستانی گەورەی ئامادێ بێنێ، کە جە میانشانە کەسایەتیێوی دیا و نامی بەشدارێ بێ. ئا کەسایەتیە پێشەوا قازی موحەمەد ێ کە پیشەش پیشەش قازی (دادوەر) بێ و جە مەهابادی و موکریان و هەرێمەکەنە کەسێوی ئەشناسیا و وەشەویس بێ.
جە مەڕاسیمەکەنە پێشەوا سۆگەندی یاساییش وارد و پێسەو یەکەمین سەرۆک کۆمارو کوردستانی دەستنیشان کریا. هاموەخت کابینەو حکومەتی کە سەرۆک وەزیران و 13 وەزیرێ جەوێش مەگێرێ مەرزیاترە کە ئینە نامەکێ بەشدارەکانو کابینە وەزاریەکەیەنێ:

سەرۆک وەزیران حاجی بابە شێخ
وەزیرو جەنگی سەیفی قازی
وەزیرو دلێنی محەممەد ئەمین موعینی
وەزیرو ئابووری    ئەحمەد ئیلاھی
وەزیرو پۆست و تەلەگرافی کەریمی ئەحمەدیان
وەزیرو فەرھەنگی     مەنافی کەریمی
وەزیرو ئەرەیاونای (تەبلیغات)ی    سەدیقی حەیدەری
وەزیرو کاری خەلیلی خوسرەو
وەزیرو بازرگانی (تیجارەت)ی حاجی مەستەفای داودی
وەزیرو وەرزێڕی (کشتوکاڵ)ی مەحموودی وەلی زادە
وەزیرو ڕێ ئیسماعیلی ئیلخانی زادە
وەزیرو تەندروستی (بیھداری) سەیید محەمەدی ئەیوبیان
وەزیرو (موشاویر) عەبدولرەحمانی ئیلخانی زادە
وەزیرو دادی مەلا حوسێنی مەجدی

"هۆکارەکێ ئەرەمەرزیای کۆماری"

ئەرەمەرزیای کۆماری زادەو بارودۆخ و ڤییەرەکانو سەروبەندو جەنگی جیهانی دووەمی و ناکۆکیەکێ ئێرانی و شورەوەی (سۆڤیەت)ی و چێر بە چێر و نهێنی پەشتیوانی ڕەزا شای جە هلتەری و ئەڵمانیای نازی جەلایێوە و شورەوی و بەڕیتانیا-ئەمەریکای جەلایێ تەرەوە و ئەرەگێرتەی بەشێوی فرەو ئێرانی جە لایەنو شرەوی و بەریتانیایەوە بێ و جمیەرو ئازادی کوردیچ سودش چنە هۆرگێرت و بە پەشتیوانی ڕاستە ڕاستەو شورەوی کۆمارو کوردستانیش مەرزنارە.
هەڵبەتە وەڵەتەر جە ۱۹٤۱نە چێرو کاریگەری ئا بارودۆخەیەنە و ئەرەگێرتەی سەرنیشتو ئێرانی جەلاو شورەوی و پانیشتو ئا وڵاتەیە جەلاو بەرتانیایەوە، جە ناوچەکێ سەرنیشتو ورهۆرزو کوردستانیەنە ئاخێز و سەرهۆردای جەماوەری کریابێ و ناوچەکێ سەقز، موکریانی و ورمێ و شکاک-نشینەکێ ئازادێ کریێ بێنێ و ئانەیچە بۆشایی ئیداریی و سیاسیش ونە کەوتەبێوە و جە ئا وەخت و سەردەمەنە چەنڎین پارتێ و سازیێ سیاسیێ و ڕۆشنوێریێ و ئەدەبیێ کوردیێ مەرزیێبێنێرە و جە سەرجەم بەشەکێ کوردستانیەوە کەسایەتیێ سیاسیێ، ڕۆشنویریێ، سەرۆک هۆزێ و هاموڵاتیێ نەتەوەییێ ڕووەشان نیێبێ مەهابادی و دەوروبەریش. هەر ئانەیچە تا ڕادێوە هۆکارێ بێنێ پەی گەشە و چەکەرەکەردەی فکری نەتەوەیی و دەرنجام بییەبێ بە زەمینەسازێوی گرنگ پەی دورست بییەی کۆمارو کوردستانی.

"کۆمار هەنگامێ فرە گرنگێ و پڕشنگدارێش نیێ"

کۆمارو کوردستانی سەڕەڕاو کەمی تەمەنیش کە کەمتەربێ جە ۱ ساڵی، بەڵام جە سەرجەم بوارەکانە چوون: یەکێتی نەتەوەیی، حکومەت و دەسەڵاتداری، ئیداری، سەربازی ڕۆژچنامەگەری و ڕادوین (ڕادیۆ)، مافەکێ ژەنی، زارۆڵان، ڕۆشنویری و وێژە، وانای و پەروەردەی کوردی، فکری نەتەوەیی، پێوەرە ژیوای گەلان و کۆمەڵایەتی-ینە هەنگامێ فرە گرنگێ و پڕشنگدارێش نیێ بە جۆرەێوە تا بە ئارۆچ کورد شانازیشان پۆوە مەکەرۆنە.

" هۆکارێ بەرینێ بیێ مایەو تێکشیەی کۆماری"

بەڵام دیسان هەر چەنی بارودۆخی هەرێمی و میاندەوڵەتی هۆکار بێ پەی ئەرەمەرزنای کۆماری، هەر پاسێچە هۆکار بێ پەی کۆتایی ئامای و وڕایش. جە ۲٦و ئادارو ۱۹٤٦ی چێرو فشارو ئەمەریکا، بەریتانیا و ئەورووپایەنە، ڕووسیا چەنی ئێرانی ڕێککەوت و بڕیارشدا جە کوردستان و ئازەربایجان هێزەکانش بکێشۆوە. دەرنجام ۱۹٤۷/۰۲/۱۷ی هێزەکێ ئێرانی مەهاباد-شان گێرتەراوە و کۆمارو کوردستانی دماییش ئوما و شۆنیشەرە جە ۳۱و ئادارو هەمان ساڵێ پێشەوا قازی موحمەد و جەنەراڵ موحمەد حوسێن سەیفی وەزیرو جەنگی و ئەبولقاسم سەدی قازی نمایندەو مەهابادی جە خولو ۱٤و پارلەمانو ئێرانی جە چوارچرا جەدار دریێ و هەمان ڕۆچ تەرمەکێشان جە مەزارگەو مەلا جامی ئەسپەردێ کریێ.

"هۆکارێ دلینێ بیێ مایەو تێکشیەی کۆماری"

بەڵام وڕای کۆماری هۆکارێ دلینیێش بێنێ کە ئینێ گرنگتەرینێشانێ:
-بڕیارنەدای بەی فراوانکەردەی سنورەکێ کۆماری تا سەرجەم ناوچەکێ وەرهۆرزو کوردستانی بێگێرۆوە و کۆمارێوی مەزن و گەورە بمەرزنیۆرە.

-نەبیەی یەکڕیزی و یەکدەنگی و پەرتەوازەیی دلێ یانەو کوردیەنە.

-زاڵبییەی هزری خێڵەکی و عەشیرەتی و بەرژەوەندوازی تاکەکەسی 
سەرو هزری نەتەوەیی و بەرژەوەندیی نەتەوەییەرە.

-بڕیارنەدای پەی مدرامانی و ڕووبەڕووبییەی دوژمنی و زوو تەسلیم بییەیش و پەشتی نەبەستەی بە ئیرادەی زاتی و گەلی.

-فرە بوارێنە وێ وابەستەکەردەی بە کۆمارو ئازەربایجانی.

-جە پەیوەندی دبلۆماسییەنە کەم ئاوردەی.

پەسەندەکەردەی ئا پەیوەندیەیە تەنها چەنی ڕووسیای و دلێ ڕووسیاچەنە تەنها چەنی کۆمارو ئازەربایجانی سۆڤیەتی.

-دروست نەکەردەی پەیوەندی دبلۆماسی چەنی وڵاتە زلهێزەکانو ئا سەردەمەیە.

بەڵام سەرڕاو گرد و کەم و کوڵیەکان، کۆمار و پێشەوا و یاوەرەکێش لاپەلێ زێڕێنی و پڕشنگدارێشان جە مێژوو کورد و کوردستانیەنە تۆمارێ کەردێنێ و تا بە ئارۆچ بە شکۆداری و ڕێزەوە یادشان مەکریۆنەوە و نامێشان بەشانازییەوە مەبریۆنە و ویرەوەریشان هەمیشە بە زینڎەیی بمانۆوە.

کورد چ ئەزموونێش جە کۆماری و پێشەوای و جەداردایش هۆرگێرتەن؟

سەرەڕاو دەربازبییەی ٧٤ ساڵان سەرو وڕای کۆمارو کوردستانی و جەداردای پێشەوا قازی موحەمەدی و یاوەراکانش، پرسیارێ گرنگێەو و گەوهەرییە یادگەو ئانزانی کوردییەن هێشتای بێوەڵام مەنێنەوە! پریسارەکێ ئانێنە ئایا کورد چ ئەزموونێش جە کۆماری و پێشەوای و جەداردای پێشەوای و یاوەرەکانش هۆرگێرتەن؟ ئەگەر هۆرشگێرتەن بەرهەمەکەش چێشەن؟ ئەگەر هۆرشنەگێرتەن هۆکارەکەش چێشەن؟
هەڵبەتە نمەکریۆن بواچیۆن، کورد و جەمیەرەکەش هیچ ئەزموون و سودێش جە کۆماری و پێشەوای و جەداردایش هۆرنەگێرتەن، بەڵام گرفتی سەرەکی ئانەکە کار  کۆشای سەرش نەکریان و پێسەو پنەوازی و گرنگی ئاڤییەریە و ئا قۆناخەیە ئەوەوانایش پەی نەکریان و لکە،نەدریانەوە بە ئارۆیەوە. هاموەخت نەتاویان دەستکەوتێ و شانازییەکێ ئاسەردەمەیە بکریانە بە بناغە پەی قۆناخەکێ شۆنەو کۆماری و دمای جەداردای پێشەوا قازی و تەنانەت ئی سەردەمەیە. بەتایبەتی ئازمونێ گرنگ کە جە کۆمارەنە بەشێوازێوی هێقم و پتەو ڕەنگش دابێوە کە یەکێتی نەتەوەییەن، جە دمای وڕای کۆماری و تا بە ئارۆ ئیتر جە هیچ یاگۍ تەرو کوردستانی نەوینیان یان ئەگەر بییەبۆنە کاتی و ڕواڵەتی بییەن و نەیاوان ئاستو کۆماری!  سەرەڕاو سەرجەم هەوڵێ و تەقەلاکێ جمیەرو ئازادی کوردستانی بە ڕابەرایەتی (پەکەکە)ی و پێشەنگایەتیی ڕابە ئاپۆی، بەڵام دیسان جە بوراو یەکێتی نەتەوەییەنە کورد هیشتای کەمش ئاوردەن! هەڵبەتە هامتەریب چەنی هەوڵێ و تەقەلاکێ پەکەکەی و ڕابەر ئاپۆی، هێزگەلێ کوردیێ هەنێ کە جە ڕواڵەتەنە وێشان بە میراتگرێ کۆماری و پێشەوا قازی محەمەدی مەزانانێ، سیستەماتیک هەوڵێ و تەقەلاکێشان پەی دووبارەنەبییەی ئازموونو کۆماری و کۆشای قازی وستێنۍگەڕ و گەرەکشانە پارچەگەرایی و ناوچەگەرایی یاگۍ یەکێتی نەتەوەیی و نیشتمانی بگێرانێوە. هەڵبەت ئانەیچە هۆکارێش هەنێ کە گرنگتەریێشان ئەوەخولیایەن دەورو سیاسەتو دوژمنانو داگیرکەرانو کوردستانی، بەرژەوەندی حزبی و کەسی و بنەماڵەیەن.
بێگومان تا لایەنە کوردییەکێ ئا بارودۆخەیە دەربازنەکەرانێ، هەرگیز نمەکریۆن بواچیۆن کە کورد میراتگر و ئەزموونگرو کۆمارو کوردستانی و کۆشای پێشەوا قازی محەمەدی و هاوڵەکانشەن. 
شارەزێ بارودۆخو کۆماری و کۆشای پێشەوا قازی ئینێ جە ئا باوەڕەنە کە ئەگەر کورد جە ویەردەنە کۆمارو کوردستانی و کۆشای قازی و دەستکەوتێ و شانازییەکێ ئاسەردەمەیەشە بەبنەما بگرتێنێ، هەرگیز کورد گرفتارو کۆمەڵێ کێشێ و کۆمەڵکوشیێ و شکستێ نەبێوە و ئارۆ جە بارودۆخێ فرە خاستەر و پەڕ دەسکەوتێ و سەقامگیرتەرەنە بێنە و ڕەنگەن کە ئارۆ فرێوە جە مافەکانو وێش بەدی باوردێنێ و ئا پەرتەوازەیی و بێسەوبەرییە کە ئارۆ کورد و پارتێ و لایەنەکێش ئینێ دلێشەنە، وجودش نەبییە. 

شارەزاکێ جەخت مەکەرانێوە، کە ئارۆچ دێر نییەن و پەی دووبارە و چەندین بارە نەبییەی نەهامەتیەکێ کودی، پنەوازی هەن تا کۆمارو کوردستانی و کۆشای پێشەوا قازی و دەستکەوتێ و شانازییەکێ ئاسەردەمەیەشە بە بنەما بگێریانێ و هەڵێ و خەتاکێ ویەردەی دووبارێ نەکریانێوە.