کۆمەڵکوشی پاریسی چی ئەنجام دریا و فەڕەنسای چی پەردەپۆش کەرد (بەشی چوارەم/ گرنگ)

کۆمەڵکوشی ٩-١-٢٠١٣ی پاریسی کە ساکینە جانسز و هەڤاڵەکێش کەردێ ئامانج چی ئەجام دریا و چ ئاژێوش شونیەرە ئوما و سەرەڕاو بەڵگێ کەسەلەمناش تورکیای ئەنجام دان، چی فەڕەنسای پەردەپۆش کەرد و عومەر گونەی تاوانبار و میتە بەشداربیەکێ ڕووبەڕووێ چ چارەنویسێ بیێنێوە؟

جە ۹ مانگەو کانونو دووەمو ساڵەو ۲۰۱۳ی، جە پاریس-و پایتەختو فەڕەنسای ژەنە پێشەنگەو جمیەرو ئازادی کوردستانی (ساکینە جانسز ئەشناسیێ بە سارا) و هەر دووێ ژەنە کۆشەرێ (فیدان دۆغان ئەشناسیێ بە رۆژبین) و (لەیلا شایلەمەز ئەشناسیێ بە رۆناهی) کۆمەڵکوشێ کریێ. سەرەڕاو ئانەیە بکوشەکەشان عومەر گونەی دەستگیر کریا و بەبەڵگێ سەلەمیا کارش پەی دەستگاو هەواڵگری و سیخوڕی میتی تورکی کەردەن و بە فەرمانو میتی تاوانەکەش ئەنجامدان و جەی ئی چوارچێوەنە چەندین بەڵگێ تەرێ دەنگیێ و دیمەنییێ و وێنەیی و نویسیێ بەدەستێوزیێ، بەڵام دەوڵەت و دادگەری فەڕەنسای تاوانەکەی پەردەپۆش مەکرانێ. جە ئی چوارچوەنە کوتوپڕ بانگەشە کریا کە عومەر گونەی بە شێوازێکی گوماناوی جە زیندانەنە مەردەن و واچیا، گوایا  تۆماری سەرەتانی سەرەشەنە بییەن، بە ئا هۆکارە گیانش جەدەستدان. بەڵام ئا بانگەشە هەرگیز پەشتڕاست نەکریاوە و دیار نییە جە بنەڕەتەنە عومەر گونەی مەردەن یان زیندەن؟
پەی پەردەپۆشکەردەکەی کۆموڵکوشی پاریسی هامکات چەنی بانگەشەو مەردەی عومەر گونەی جە زیندانەنە، جە سەکەندالێوی ئاوڕوبەرانەنە دیسان بانگەشە کرایام کە گوایا سەرجەم بەڵگێ و دۆسیێ سەرو کۆمەڵکوشیەکەی کە جەلاو دادگای و دادوەری فەڕەنسای بیێنێ، دزیێنێ.

بەشی چوارەم

"چارەنویسو میتە بەشداربییەکێ کۆمەڵکوشیەکەی"

ئەندامەکێ میتی کە بەشدارێ بیێ بێنێ جە ئەنجامدای کۆمەڵکوشیی پاریسی و تیرۆرکەردەی ژەنە پێشەنگەو جمیەرو ئازادی کوردستانی و یوە جە ئەرەمەزنەرانو پەکەکە-ی (ساکینە جانسز ئەشناسیێ بە سارا) و هەر دووێ ژەنە کۆشەرێ (فیدان دۆغان ئەشناسیێ بە رۆژبین) ئەندامەو کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستانی- کەنەکە و (لەیلا شایلەمەز ئەشناسیێ بە رۆناهی) ئەندامەو ڕێکوزیاو گەنجانو کوردی جە ئەرووپا، چێشش سەر ئاوما و چ چارەنویسێوشان بێ و چە خەلاتێ کریێ؟

- ئوغوور کان ئایک و ئۆغوز یورەک و سەلاحەدین ئاساڵ کە بە فەرمانو ئەردۆغانی و هاکان فیدانی ئیمزا لاپەل ئەنجامدای کۆمەڵکوشی پاریشان کەردەن و جە 2014نە ئا بەڵگە ئاشکرا بی، جە دەستگاو سیخوڕی و هەواڵگری میت-ی و دەولەتی قوڵ-یەنە پلەکێشان بەرزێ کرێوە و جە ئاستی بەرزترەنە ئەرکدارێ کریێ.

- ئایهان ئۆنەن، پەی ئانەیە هیچ نهێنیێ سەبارەت بە کۆمەڵکوشی پاریسی نەدرکنۆن، بێسەروشۆن کرایا و چەندین ساڵێن و تا بە ئارۆ چارەنویسش نادیارەن.

"ئایا عومەر گونەی نەردەن"

- عومەری گونەی، کە ڕاستە ڕاست بە تاوانەکەی هۆرئێستەن، ئەندامو دەستگاو سیخوڕی و هەوڵگری میتی بییەن و سەڕاو دیان بەڵگێ دیمەنێ و نویسێ و دەنگیێ کە سەلەمنانەش بەهەماهەنگی چەنی میتی تاوانەکەش ئەنجام دان و جە 2014نە یۆ ئا بەڵگە دەنگیا ئاشکرا بی کە جە میانەشە گونەی چەندین کاربەدەستێ میتی سەبارەت بە چنیەتی ئەنجامدای کۆمەڵکوشی پاریسی مەدوانێ، بانگەشە کریا تۆمۆری سەرەتانی سەرەشەنە دروست بییەن و بە ئا نەوەشییە جە زیندانەنە مەردەن.
ئا هەواڵە جە وەختێوەنە بێ بڕیار بێ جە ڕێککەوتو 23 کانونو دووەمو ساڵەو 2017 دادگا دەست بە ئەرەنیشتەکێ دۆسیەو کۆمەڵکوشی پاریسی بکەرۆنەوە  هەتا  24 ی شوباتو هەمان ساڵی  به‌رده‌وام ببۆنە، بەڵام بەهۆکارو ئانەی پڕێوەنە عەمەر گونەی تاوانباری سەرەکی بە شێوازێوی گوماناوی جە زیندانە گیانش جەدەستدا و واچیا بە نەوەشی مەردەن، ڕاڕەو دۆسیەکەی و دادگای فاڕیا و دادگا فەڕەنسای بڕیارشدا بە ئەرەوستەی دۆسیەکەی.

هەڵبەتە مەردەی عومەر گونەی جە زیندانەنە تا بە ئارۆ پەشتڕاست نەکرایەنەوە و دیار نییە جە بنەڕەتەنە ئا هەواڵە تا چەندە ڕاستەن و تەنانەت گومان سەرو مەردەیش هەن و ئەگەر هەن نەوەشی سەرەتانی و مەردەیش جە زیندانەنە سیناریۆ بییەبۆنە و جە بنەڕەتەنە نەمەردەبۆنە، بەڵکو جە دای و ئەسای سیخوڕی و سیاسیی و بەرژەوەندیوازییەنە دریابۆنەوە بە تورکیا و جە ئیسەنە جە تورکیا بۆنە. 
چونکە:

- تا ئیسە هیچ بەڵگێوی باوەڕ پنەکریای قانونی و پزیشکو دادوەری و حقوقی نییەن کە سەلمنۆنە گونەی تاوانبار مەردەن.

-ئەگەر مەردەن لاشەکەش چێشش سەرئاومان و وەفات نامەکەش جە کۆن؟

- ئەگەر مەردەن لاشەکەش تەسلیم بە کێ و کام لایەنی کریان؟

- ئایا لاشەکەش جە فەڕەنسا یان تورکیا ئەرسپەردە کریان؟

- ئەگەر ئەسپەردە کریان، ئەی گۆڕە و مەزارش جە کۆن؟

هەڵبەتە 'ئەرهان پەکچەتین' گەورە کاربەدەست جە دەستگاو سیخوڕی و هەواڵگری میتی و دەوڵەتو تورکی کە جە 2017نە جە ئۆپەراسیۆنو 'تۆڵەئەسانی ساکینە جانسزێ' جە ناوچەو دوکانی سەر بە پارێزگاو سلێمانیێنە دەستگیر کریابێ، جە ونە پەرسایەکانە چەنیش دزانش نیابێ پۆرە کە 'عومەری گونەی' کە ڕاستە ڕاست بە تاوانەکەی هۆرئێستەن، ئەندامو دەستگاو سیخوڕی و هەوڵگری میتی بییەن و میت و گونەی پەی ئەنجامدای تاوانەکەی چەنی میتی بەردەوام پێوەرە جە هەماهەنگییەنە بینێ و گونەی و میت سات بە سات زانیاریێشان فاڕێنێوە و دێنێ یەکتری. ئا کاتە کە تاوانەکەش ئەنجام دان، میت و دەوڵەت سەرجەم هێزشان پەی ئەڕفانایش و ڕزگارکەردەیش جە زیندانەنە وستەن گەڕ.
هەڵبەتە واچیابێ کە ئا هەوڵ و تەقالا پەی ئەڕفانای و ڕزگارکەردەی عومەر گونەی جە شکستش وارەدەن. ئایا ئا شکستواردەیەن ڕاستەن، یان سەررش گێرتەشن و عومەر گونەی بریانەوە تورکیا؟ یان ڕاستەن و شکستش واردەن، بەلام دماتەر جە سەودا و مامەڵێوەنە چەنی دەوڵەتێ فەڕەنسی، تەسلیم بە تورکیای کریانەوە؟ ئەگەر تەسلیم کریانەوە ئایا ئیستە زیندەن و مەژیوۆنە یان پێسەوە ئایهان ئۆنەن-ی، پەی ئانەیە هیچ نهێنیێ سەبارەت بە کۆمەڵکوشی پاریسی نەدرکنۆن، بێسەروشۆن کرایان و یان کوشیان؟

پەی دمایی ئاوردەی بە سەرجەم ئی پرسیارێ و گومانێ کە ئینێ ئارانە، پنەوازی هەن هەم دادگا و دادگەری و هەم دەوڵەت و هەوڵگری فەڕەنسای ڕاستگۆیانە و دوور جە بەرژەوەندی سیاسیی، سەربازی، ئابوری و هەواڵگری وەڵامدەرێ بانێ و ڕاستیەکێ کۆمەڵکوشی پاریسی ئاشکرێ بکەرانێ و تۆمەتبارێ دۆسیەکەی ڕووبەڕووێ دادگای بکریانێوە و سزا بدریانێ. هامکات مشیۆم دەوڵەت، دادگەری و هەوڵگری فەڕەنسای جە پاو 8 ساڵێ ئەوەشاردەی ڕاستیەکێ و تاوانبارێ کۆمەڵکوشیەکی داواو چنەویەردەی جە خانەوادێ قوربانیەکانو کۆمەڵکوشیەکەی و گەلو کوردی و ڕاو گردی فەڕەنسای بکەرانێ.

 

بەشی یوەم:

 

بەشی دووەم:

 

بەشی یەرەم: