'رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی نوێ بە رێکەوتن و هاوپەیمانی نێوان کورد و عەرەب بونیاد دەنرێت'

دوران کالکان ئەندامی کۆمیتەی بەڕێوەبەری پەکەکە ئاماژەی بە گرنگیی رێکەوتن و هاوپەیمانی نێوان گەلی کورد و عەرەب کرد و تیشکی خستە سەر ئەوەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی نوێ لە ئەنجامی ئەو رێکەوتنە بونیاد دەنرێت.

دوران کالکان ئەندامی کۆمیتەی بەڕیوەبەری پەکەکە ئێوارەی دوێنێ بوو بە میوانی بەرنامەی ئولکەدەن-ی تەلەفیزیۆنی میدیا هابەر و لە بارەی دوایین پێشهاتەکانی کوردستان و رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی نوێوە، بوچۆنەکانی خۆی خستەروو و پەیمانی گرنگیدا.

کالکان لە بارەی بونیادنانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی نوێ و تێکۆشانی هاوبەشی گەلانەوە، تیشکی خستە سەر پێویستیی رێکەوتن و پەیوەندیەکانی نێوان هەر دوو گەلی کورد و عەرەب.

کالکان جەختی لەوە کردەوە کە زۆر گرنگە ئەنجومەنی سوریای دیمۆکراتیک و هێزەکانی ناو بەڕێوەبەرایەتی خۆسەری باکور و رۆژهەڵاتی سوریا و کوردانی رۆژئاوای کوردستان لە شوێنێ راست بە دوای چارەسەریدا بگەڕێن و گەشە بە رێکەوتن و پەیوەندیەکی راستەقینە بدەن و بەم شێوەیە باسی لێوە کرد:"چارەسەری کێشەکان لەگەڵ گەلی عەرەب و کۆمەڵگاکەی و وڵاتپارێز و کەسانی دیمۆکراتیکی عەرەبدا بەدیدێت. چارەسەری بەو رێگەیەوە بەدی دێت. چەندین کەسی وڵاتپارێز و هاوڕێی خەڵکی سوریامان هەیە لە ناوخۆ و دەرەوەی وڵات."

'هاوپەیمانی کورد و عەرەب زۆر گرنگە'

کالکان رایگەیاند، تەڤدەم، پەیەدە و مەسەدە دەتوانن لەسەر هەموو ئاستەکان پەیوەندیەکی بەهێز بونیاد بنێن و وتی:"رێکخستنەکانی ژنان و گەنجانی سوریا دەتوانن رێکەوتن و هاوپەیمانی جیاواز لەگەل گەلانی تر دروست بکەن. دەتوانن بزوتنەوەی دیمۆکراتیکی سوریا بونیاد بنێن. دەتوانن لەگەڵ هێزەکانی ناو رژێمی سوریادا کە لایەنگری چارەسەری دیمۆکراتیکن، پەیوەندی و هاوپەیمانی دروست بکەن. ئەوەی پێویستە بکریت ئەمەیە. دەبێت گرنگی بدرێت بە پەیوەندیەکانی نێوان کورد و عەرەب. دەبێت ئەوە بزانین ئەگەر هاوپەیمانی نیوان کورد و عەرەب بونیاد بنرێت، ئەو هاوپەیمانیە دەتوانێت لە ناوچەکە رۆڵێکی گرنگ ببینێت. ئیدی ئەو پەیوەندیە بە رێگای سوریا دەبێت، یان بە رێگای عێراق و هەر شوێنیک کە دەرفەت بۆ ئەو هاوپەیمانیە برەخسێنێت. بەڵام دەبێت هەموو کورد بە لایەنەکانیەوە، ئەوە بزانن کە پەیوەندی لەگەڵ گەلی عەرەب زۆر گرنگە. ئێمە وەکو پەکەکە بە چاوێکی گرنگەوە تەماشای پەیوەندیەکانی نێوان کورد و عەرەب دەکەین.

ئێمە پەیوەندیەکانی نێوان کورد و عەرەب بۆ سەر لە نوێ دیزاینکردنی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، وەکو بنەمایەکی گرنگ تەماشا دەکەین. چونکە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی پێشوو، لە لایەن دەوڵەت-نەتەوەکانەوە پارچە کراوە، بە تاڵان براوە و وێران کراوە و خراوەتە ژێر رەحمەتی فاشیزم و دیکتاتوریی دەوڵەت-نەتەوەکانەوە. کورد لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، رووبەڕووی قڕکردن کراوەتەوە، عەرەبیش پارچە پارچە کراوە و خراونەتەوە ژێر داگیرکەریەکی توندەوە. ئەو رۆژهەڵاتی ناوەڕاستەی پێشوو، لە دژی کورد و عەرەبە. بۆیە دوو نەتەوەی گەورەی کۆمەڵایەتی هەن کە لە دژی بارودۆخی ئێستای رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەوەستنەوە، ئەویش کورد و عەرەبن. کورد و عەرەب زۆر پێویستیان بەوە هەیە کە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی نوێ و دیمۆکراتیکدا، بە شێوەیەکی ئاشتیانە و لە ژێر بەڕێوەبەریەکی دیمۆکراتیکدا بەیەوە بژین. چونکە تێکۆشەرترین گەل، کورد و عەرەبن. هاوپەیمانی و پەیوەندیی نێوانیان، ئەو هاوپەیمانیەیە کە دەتوانێت رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی نوێ بونیاد بنێت."

کالکان تیشکی خستەسەر دژایەتیکردنی ئەو رێکەوتن و پەیوەندیانەش و بەم شێوەیە باسی لەو دژایەتیە کرد:"هێزە نیودەوڵەتیەکان و هێزە سەرمایەدارەکان بۆ پاراستنی بەرژەوەندیەکانیان دژایەتی ئەو رێکەوتنە دەکەن. هاوکات هێزە هەرێمیەکانیش بە هەمان شێوە دژایەتی دەکەن. دەوڵەتی تورک و ئێرانیش بە هەمان شێوەی لە دژی ئەو پەیوەندی و هاوپەیمانیە وەستاونەتەوە. چونکە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی پێشوو، کە پڕە لە کێشە و ناکۆکی، لە لایەن ئەو هێزانەوە دروست کراوە. ١٠٠-٢٠٠ ساڵە لە خزمەتی بەرژەوەندیەکانی ئەواندایە. ئێستا لە تێکۆشانی گەلی کورد و عەرەب دەترسن. بە تایبەتی لە هاوپەیمانی و یەکێتی دیمۆکراتیکی ئەو دوو هێزە تێکۆشەرە زۆر دەترسن. بۆیە بەردەوام هەوڵ دەدەن کورد و عەرەب لە دژی یەکتر بەشەر بهێنن. دەیانەوێت فیتنە بخەنە نیوانیانەوە. چەندین رێکخرایان دروست کردووە بۆ دروستکردنی دژایەتی نێوان هەردوولا. ئەوانەی ئەمە بەڕێوە دەبەن، هەموویان هێزە دەرەکیەکانن. دەبێت ئەو راستیە باش ببینرێت و نە کورد و نە عەرەب بەو یاریانە هەڵنەخەڵەتێن. بۆیە دەمەوێت هەم بانگەوازیەک ئاڕاستەی ژنان و گەنجانی کورد و سیاسیەکانی کورد بکەم، هەم بانگەوازیەکیش ئاڕاستەی گەلی عەرەب و ژنان و گەنجان و سیاسیەکانی عەرەب بکەن؛ دەبێت راستیەکیە ببینین، هەڵنەخەڵەتێن. دەبێت بە یاریە بەرژەوەندیخوازەکانی هێزە دەرەکیەکان و هێزە دەسەڵاتخوازەکانی ناوچەکە هەڵنەخەڵەتێین. بۆ ئەوەی یەکێتی دیمۆکراتیکی کورد و عەرەب بونیاد بنێین، ئێمە هەموو هەوڵێکمان دەدەین.  

هەموو کەسیک بۆ ئەم مەبەستە هەرچیەکی لەدەست دێت دەبیت بیکات. دەبێت خۆمان لە زیهنیەتی بەرتەسک و شۆڤێنیستی دەوڵەت-نەتەوە بپارێزین. دەبێت گەشە بە بەڕێوەبردنی بەیەکەوە ژیانکردن و یەکێتی و دیمۆکراسی بدەین. ئەگەر بەم شێوەیە بڕوات، پێشهاتی گەورە دێنە ئاراوە. لە ئێستادا پێشهاتەکان بەو ئاڕاستەیە دەڕۆن. لە کوردستان هۆشمەندیەکی باش دروست بووە. ئێمە وەکو پەکەکە ئەمە دەپارێزین. رێبەر ئاپۆ چوارچێوەی تیۆری و ئایدۆلۆجی و سیاسیی ئەم بابەتەی خستووەتەروو. ئەمە دەبینرێت و لێکۆڵینەوەی لەبارەوە دەکریت و کاریگەری لەسەر کۆمەڵگای عەرەبیش دروست دەکات. سەرەتا لە سەر ئاستی ژنان و گەنجان و گەلانی رەنجدەر گرنگی دەدرێت بەو هاوپەیمانی یەکێتی دیمۆکراتیک و وڵاتپارێزی. بەڵام ئێمە گرنگی دەدەین بە هەموو هێزەکانی دژی هێزە فاشیست و قڕکەری دەوڵەت-نەتەوەکان. بە تایبەت گرنگی دەدەین بە هاوپەیمانی و پەیوەندیەکانی دژی دەوڵەتی فاشیستی تورک.

بارودۆخی دەوڵەتی داگیرکەری تورک لە لیبیاوە تا دەگاتە ئیبلب و عێراقیش دیارە. لە میسرەوە تا عێراق نارەزایەتیەکی گەورە هەیە. تەنانەت بانگەوازیشی بۆ دەکریت. ئەمە گرنگە بۆ ئێمە. دەبێت لە دژی داگیرکەری تورک، هاوپەیمانی و رێکەوتن لەگەڵ گەلی کورد دروست بکەن. ئەمە لە سوودی ئەوانیشدایە. ئێمە وەکو بزوتنەوەی ئازادی کورد جارێکی تر بانگەوازی ئاڕستەی گەلی عەرب، بە تایبەتیش ژنان و گەنجان و سیاسیەکانیان دەکەین کە یەکگرتوو بن. بۆ بونیادنانی سیستمی دیمۆکراتیک گرنگی بە ژیانی هاوبەش بدەن.

ئێمە لەو بڕوایەداین کە دەبێت لەم چوارچێوەیەدا هەنگاو بنرێت. لەو بڕوایەداین کە لە سوریا و عێراقیش هەنگاو بەرەو هۆشمەندیەکی بەم شێوەیە دەنرێت. بڕوامان وایە لە رووی هێڵی ئایدۆلۆجی و سیاسی و تەنانەت بەڕێوەبەریشدا، بەرەو ئەم ئاڕاستەیە هەنگاو دەنێن. ئەگەر لە سوریا چارەسەریەکی بەم شێوەیە بەدی بێت، ئەوان بە زووترین کات گەشە دەکەن. رێبەر ئاپۆ وتی، 'دەست بە جێ چارەسەری دەکەم'. چارەسەری لەسەر ئەم بنەمایە بەدیدێت."

دوران کالکان ئەندامی کۆمیتەی بەرێوەبەری پەکەکە باسی لە بارودۆخی عێراقیش کرد و تیشکی خستە سەر بارودۆخی ئێستای عێراق لە ناو شەڕ و پێکدادان و رایگەیاند، ئەوان هیوادارن، دەسەڵاتی عیڕاقیش بە شێوەیەکی ئەرێنی هەڵوێست بنوێنێت و سەر بۆ فشارەکانی هێزە دەرەکیەکان و تورکیا و ئێران دانەنوێنێت و گرنگی بە پەیوەندیەکانی خۆی بدات لەگەڵ کورد.

کالکان وتی:"لە ئێستادا لەسەر بارودۆخی شەنگال چاوپێکەوتن و پلانی نوێ لە ئارادا هەین. ئێمە هیوادارین دەسەڵاتی عێراق بە یاریەکان هەڵنەخەڵەتێت. دەبێت کوردانی شەنگال و گەلانی تر، سیستمی خۆسەریی کوردانی ئێزیدی بناسن بۆ ئەوەی ئەوانیش بتوانن لە ناو ئارامی و ئاسایشدا بژین. ئەم هەنگاوە عێراقیش بەهێز دەکات. لە رووی سیاسی و سەربازی و پشتیوانی کۆمەڵایەتیەوە، عێراق بەهێز دەکات. من هیوادارم دەسەڵاتی ئێستای عێراق هەڵوێستێکی بەم شێوەیەی هەبێت. ئەگەر بەم شێوەیە نەبێت، و عیڕاق سەر بۆ فشارە نێودەوڵەتی و هەرێمیەکان دانوێنێت و بە یاریەکانیان هەڵخەڵەتێت، ئەو کاتە عێراق زیاتر زەرەرمەند دەبێت. لەگەڵ ئەوەی دەسەڵاتی سەدام حسێن هێندە کاریگەر و بەهێز بوو، بەڵام چۆن شکستی هێنا، دەبێت ئەمە ببینرێت. رژێمی سەدام لەم رووەوە هەڵەی کرد، بۆیە شکستی هێنا. گرنگی نەدا بە رێکەوتن و پەیوەندیەکانی. نەیانتوانی وەکو پێویست گرنگی پێبدەن. بۆیە لاواز بوو، کەوتە داوی یاریەکان و دواجاریش هەڵوەشایەوە. ئێستا هیوامان ئەوەیە دەسەڵاتی ئێستای عێراق بە هەمان شێوە بە یاریەکان هەڵنەخەڵەتێت و بە هەمان ئاقاردا نەڕوات. هیوامان وایە ئیرادەی گەلان لەبەر چاو بگیرێت و یەکێتی دیمۆکراتیک بە بنەما وەربگیرێت. بە تایبەت خۆسەری کەمینەکان بە بە چاوێکی ئەرێنی تەماشا بکەن و پێشوازی لێبکەن. بەم شێوەیە عیڕاق دەبێتە وڵاتێکی نمونەیی و خاوەن دەسەڵاتێکی بەهێز."

ز.ش