موراد قەرەیلان وتی، ئەم شەڕە بۆ کوردان شەڕی مان و نەمانە و وتیشی: "ئێمە بڕوامان بە خۆمان هەیە، ئێمە سەر دەکەوین". قەرەیلان داوای لە هونەرمەندان، نووسەران و هەموو خاوەن ویژدانەکان کرد ڕێگە نەدەن شەڕی کورد لە دژی کورد ڕووبدات.
قەرەیلان ئاماژەی بەوەکرد، هێشتا لە سەرەتای شەڕێکی مێژووییدان و وتی: "ڕێگای هەبوونی گەلەکەمانە، ڕێگای داهاتوو و ڕێگای ئازادیی گەلەکەمان بە ئێرەدا تێدەپەڕێت. قوربانییەکەی هەر چییەک بێت ئێمە دەیدەین. ئێمە بڕوامان بە خۆمان هەیە. ئێمە دوژمن تێکدەشکێنین".
قەرەیلان داوای لە خەڵکی باشووری کوردستان کرد، وەک ساڵی ٢٠٠٨ هەڵوێست و ناڕەزایەتی نیشان بدەن و بە تەنها جێیان نەهێڵن و وتی: "ئەمە سەردەم و کاتێکی نائاساییە، پێویستە هەموو کوردێک مەترسی لە بەرچاو بگرێت و، هەرچی پێویست بێت ئەنجامی بدات و دەبێت ئەوە بکات".
موردا قەرەیلان ئەندامی کۆمیتەی بەڕێوەبەری پەکەکە وەڵامی پرسیارەکانی ئاژانسی هەواڵی فورات (ANF)ی دایەوە و سەبارەت بە هێرشەکەی دەوڵەتی تورک لە ١٧ی نیسان لە دژی هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا و هاوکارییەکانی پەدەکە شیکاری و زانیاریی گرنگی خستەڕوو.
لە ١٧ی نیسان دەوڵەتی تورک هێرشێکی بەرفراوانی کردە سەر هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا، ئەوان دەیانەوێت بەو هێرشە چی بکە ؟
پێش هەموو شتێک دەمەوێت ئاماژە بەوە بکەم، ئەم هێرشانەی دوژمن هێرشی تەقلیدی و ئاسایی نین. دەوڵەتی تورک لە ساڵی ٢٠١٦ەوە بە دید و چەمکێکی نوێ کار دەکات و ئەوەی بۆ خۆی کردووەتە ستراتیژییەک. ئامانجی ئەم ستراتیژە ئەوەیە، بۆ ئەوەی ڕێگە لە تێکۆشانی ئازادیی کوردستان بگرن دەبێت تورکیا بچووک نەبێت و بڕیاریان داوە تورکیا گەورەتر بکەن. لەو چوارچێوەیەدا ئەوەیان داوەتە بەر خۆیان، کە سنوورەکانی میساقی میلی لە بواری سەربازی و سیاسی و ئابووری و هەروەها ناوچەکانی دیکە بخەنە ژێر کۆنترۆڵی خۆیان. هاوکات ئامانجیان ئەوەیە، کە بەرنامەی عوسمانیی نوێ بخەنە بواری جێبەجێکردنەوە و تورکیا بکەنە گەورەترین دەوڵەتی ناوچەکە.
ئەمە لە هەناو و دید و چەمکی ئەواندایە. لەبەر ئەوەش ماوەیەکی دوور و درێژە لە دژی ئێمە شەڕ دەکەن. نەک هەر لە ڕووی سەربازی، سیاسی، کۆمەڵایەتی و کولتوورییەوە، بەڵکو لە هەموو بوارەکاندا هێرش دەکەنە سەر گەلی کورد. لەسەر ڕێبەر ئاپۆ ئەشکەنجەیەک هەیە، کە لە جیهاندا نموونەی نییە. ئەوان هەموو شتێک بە شێوەیەکی نائاسایی هەڵدەسەنگێنن و هێرش دەکەنە سەرمان.
وەک دەزانرێت لە ساڵی ٢٠٢١دا پلانیان بە ئامانجگرتنی هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا بوو، بۆیە هێشتا بەفر لەسەر زەوی بوو، کە ئەوان بە شێوەیەکی سەرسوڕهێنەربوون هێرشیان کردە سەر گارە. ئەوە دەزنرێت، کە لەو کاتەدا گورزی قورسیان بەرکەوت. پاشان بە فراوانی هێرشیان کردە سەر زاپ و مەتینا و ئاڤاشین. ئەوان پلانی ئەوەیان بۆ خۆیان دانابوو، کە ئەو ناوچانە داگیر بکەن و لەوێیەوە خۆیان بگەیەننە گارە و قەندیل و لە ماوەی سێ مانگدا هەموو شوێنەکان داگیر بکەن، بەڵام گورزی قورسیان بەرکەوت و شکستیان هێنا. لەوانەیە لە چەند شوێنێکی کەمدا دەستیان بەسەر چەند گردێکدا گرتبێت، بەڵام گەریلاکان بەرخۆدانێکی گەورەیان نیشاندا.
نەیانتوانی تێکشکانەکەى ساڵی ٢٠٢١ قبوڵ بکەن
ئێمە دەمانزانی، کە دەوڵەتی تورک بە ئاسانی ئەوە قبوڵ ناکات. بەهۆی ئەو ئەرکەی، کە حکومەتی فاشیستی ئاکەپە و مەهەپە لە ئەستۆیان گرتووە ئەوەیان پێ قبوڵ ناکرێت و دەبێت ئەو ستراتیژەیان جێبەجێ بکرێت. بەڵام نەیانتوانی ئەوە بکەن و بەرەو لەناوچوون و ڕووخان دەڕۆن. ئەوان ڕۆژ بە ڕۆژ لاوازتر دەبن. ئەوان هێشتا ساڵێکیان ماوە، بەڵام دەوڵەت خۆی دەیەوێت ئەو ستراتیژە سەربکەوێت. بەو هۆیەوە هێرشی بەرفراوانتریان ئامادە کرد.
بێگومان ئێمە زانیاریمان لەسەر ئەوە هەبوو. هەمیشە چاومان لەسەر دوژمنە، ئەوان مەشقیان بە هێزەکانیان دەکرد، مەشقیان بە سەربازەکانیان دەکرد، لە ڕووی سیاسی و دیپلۆماسییەوە هێزی ناوچەیەکانی خۆیان ئامادە دەکرد، هەروەها ئامادەکارییان بۆ ئەوەکرد، کە هیچ یەک لە هێزە نێونەتەوەییەکان لە دژی ئەوە نەبن و پشتیوانییان لێ بکەن. بەکورتی دەوڵەتی تورک هەم لە ڕووی دیپلۆماسی و هەم لە ڕووی سەربازییەوە هەم بە شێوەیەکی نهێنی و هەم بە شێوەیەکی بەرفراوان ئامادەکاری دەکرد. هێرشەکەى ١٧ی نیسان بەو شێوەیە ئامادەکاری بۆ کرا و دەستیپێکرد.
نهك ئۆپراسیۆن شهڕێكی گهورهیه
له راستیدا مرۆڤ دهتوانێت بڵێت له ١٤ی نیساندا ئهو هێرشه دهستیپێكردووه، لهبهر ئهوهی بهر لهو هێرشه بۆ ماوهی سێ رۆژ هێرشی ئاسمانی دهستیپێكردبوو و ئهو گۆڕهپانانه بۆردومان كران. له وێژه و ئهدهبیاتی سهربازیدا پێی دهڵێن "نهرمكردن". بۆ ئهوهی ئامانجهكانی بهرامبهریان لاواز بكهن، هێرشی داگیركهرییان ئهنجامدا. دواتریش له ١٧ی نیساندا به شهو لهلای باشور و باكورهوه هێرشیان كرد. ویستیان سهربازانیان له ئاسمانهوه دابهزێننه سهر زهوی. ئهوه ئۆپراسیۆن نییه ئهوه شهڕێكی گهورهیه. هیچ دهوڵهتێك بهو جۆره به ئاسانی شهڕی یهك ناكهن. پێموانهبێت له ئۆكرانیاش بهرهی بهو جۆره ههبێت كه بهردهوام شهڕی تێدا بێت. ئهوه شهڕێكی گهورهیه. دهوڵهتی تورك پێشتریش تهكنیك و چهكی كیمیایی بهكاردههێنا. كاتێك لهوهی ئێستا دهڕوانین دهبینین كه زیاتر قورساییان خستووهته سهر تهكنهلۆژیا. له ههمان كاتدا ههلیكۆپتهر، فڕۆكهی سیخوڕی بهكاردههێنن، له زهمینهوه هێرش دهكهن و له بنكهسهربازییهكانی سهر سنوورهوه تۆپی كاتیوشا دههاوێژن. به كورتی ئامانجی ئهوان بۆردومانی بێپسانهوه و هێرشی ههمهلایهنهیه.
شهڕ گهرمتر دهبێت
ئهو ههرێمانهی كه هێرشیان كراوهته سهر، ههرێمی ئاسایی و ئاسان نین. زاپ و ئاڤاشین شوێنی بهرخودانی مێژوویین. دهبێت گهلهكهمان و ههر كهسێك باش بهوه بزانێت، شهڕ گهرمتر و توندتر دهبێت. ئهوان تهكنهلۆژیای بههێز بهكاردههێنن و دهیانهوێت ئهنجامێك بهدهستبهێنن. بهڵام ههڤاڵانیشمان بهشی خۆیان ئهزمونیان ههیه. بهتایبهتی پارهكه له رووی شهڕی سهر زهوی و ژێر زهوی و لێدان له دوژمن و خۆپاراستن ئهزمونیان پهیدا كردووه. لهبهر ئهوه شهڕێكی مێژوویی روودهدات.
ئێمه ئێستا له شهڕداین، دوو رۆژه شهڕ بهردهوامه و ئێمه پێدهنێینه سێههم رۆژهوه. نامهمان بۆ ههڤاڵان نارد و پیرۆزباییمان لێكردن. له ههموو قۆناغێكدا رۆژانی سهرهتایی زۆر گرنگن. ههڤالان له رۆژانی سهرهتاییشدا بوونه خاوهنی سهركهوتن. هێزهكانی داگیركهر دهڵێن ، نازانم ئێمه ئهو شوێنهمان كۆنتڕۆڵ كرد و تهنیا سهربازێكمان مرد، بهڵام راستیهكهی بهو جۆره نییه. راستیهكان ناڵێن، رای گشتی دهخهڵهتێنن و دهیانهوێت له ناو كۆمهڵگای توركیادا زهمینه سازی بكهن. بێگومان ئهو شهڕه بۆ رژێمی فاشیستی پاكتاوكهر زۆر گرنگه. ئهو شهڕه بۆ ئهوان پرسی مان و نهمانه. ئهگهر باخچهلی و ئهردۆغان لهو شهڕهدا شكستبهێنن، له ههمان كاتدا ئهوان دهخێنه زیندانهوه. هێنده دزی و تاوانیان كردووه، بهدڵنیاییهوه دادگایی دهكرێن. لهبهر ئهوهی ههموو تواناكانی توركیایان خستووهتهگهڕ. مهترسیان خستووهتهبهرچاو و بۆ ئهوهی سهربكهون له دهرهوه و ناوهوه چیان لهدهستهاتبێت كردوویانه و دهشیكهن.
بۆ گهلی كورد شهڕێكی ستراتیژیكه
ئهو شهڕه تهنیا شهڕی پهكهكه و دهوڵهتی تورك نییه. ههندێك لایهن شتی پێچهوانهی ئهوه دهڵێن. نا. لێرهدا سیاسهتێكی گهوره له ئارادایه. ئهو شهڕه له سهر ستراتیژێك بهڕێوه دهچێت.ئامانجی یهكهمی ئهو شهڕه پهكهكهیه، بهڵام ئامانجهكه تهنیا پهكهكه نییه. ئامانجی دیكهشیان ههیه. ئامانجی ئهوان ئهوهیه كه سهرجهم دهسكهوتهكانی گهلی كورد لهناو ببهن. دوای ئهوهش گهلی عهرهب بخهنه ژێر كاریگهری خۆیانهوه. نهك تهنیا چیاكانی كورد ئهوان ههولێر و بهغداش بخهنه ژێر كۆنتڕۆڵی خۆیانهوه. بێگومان ئامانجی سهرهتایی پهكهكهیه بهڵام له بنهڕهتدا ئامانجهكهیان دهسكهوتهكانی گهلی كورد. لهبهر ئهوه ئهو شهڕه بۆ گهلی كورد بووهته شهڕی مان و نهمان.
له ساڵی ٢٠١٦شدا كاتێك هاتن بۆ چهلێ وتیان ‘ئهمه شهڕی مان و نهمانه و شهڕی رزگاری توركیایه‘. راسته بهڵكوو بۆ توركیا بهو جۆره بێت، بهڵام ئهوانیش ئهوهنده نهزان نین. ئێمهش دهزانین ئهم شهڕه بۆ ئێمه شهڕی مان و نهمانه. ئێمه نهك ههرتهنیا بۆ پهكهكه بۆ گهلی كوردیش ئهوه دهڵێین. ئهگهر ئهوان سهربكهون، ههموو كوردستان دهخهنه ژێر سیاسهتی پاكتاوكاری. جیا لهوه هیچ شتێكی تر ناخهنه بهرچاوی خۆیان.
ئەمە بابەتێكی مان و نەمانە
ئێوە هەموو نرخەكانی توركیاتان بۆ ئەم شەڕە بەكارهێنا. ئێستا گەلانی توركیا بۆچی برسین؟ توركیا وڵاتێكی دەوڵەمەندە، بەڵام هەموو داهاتی خۆ بەشێوەیەكی شاراوە و ئاشكرا بۆ شەڕ بەكاردێنن. ئێستا بەوانە بڵێن"ئێوە ئەوەندە پارەتان خەرج كردووە، بەڵام هیچ سەركەوتنێكتان قازانج نەكردووە"، و دووبارە ئەوان دەست بەلێپرسینەوە بكەن. لەبەر ئەوەش دەسەڵاتداریەتی ئەردۆغان و باخچەلی بۆ ئەوەی دەسەڵاتداریەتی خۆیان بەردەوام بكەن و لەكوردستان باڵادەستی سیستەمی فاشیزم بەردەوام بێت دەیانەوێت لەبەرامبەر بەئێمە سەركەون. ئەم بابەتە هەم بۆ ئەوان و هەمیش بۆ ئێمە زۆر گرنگە. ئێمە بۆ گەلەكەمان و بۆ گەلی كورد و هەموو گەلانی رۆژهەڵاتی ناوین گرنگە. ئەوان لەشوێن خەیاڵی عوسمانی نوێن و گوێ لەكەس ناگرن. دەیانەوێت جارێكی تر بگەڕێنەوە سەر خاكی عۆسمانیەكان. ئەمە بەرنامەیەكی شاراوە نییە. مەگەر هەر رۆژ بۆ كەركوك دەڵێن، ئەوەی راستی بێت كەركوك هی ئێمەیە، بەڵام لەئێمەیان گرتووە، وەگەرنە حیسابێكی ئەوان جۆدا هەیە و ئەگەر نەوەها بێت، سەربازەكانیان لەبەعشیقا چی دەكەن؟ لەكەركوك بۆچی ئەوەندە ئامادەكاری دەكەن؟ ئەگەر ستراتیژی ئەوان پێكبێت، ئەوا ستاتۆی كوردەكان بكەوێتە بەر مەترسی و لەناو بچێت. بۆ ئەوەی بەدڵی بەرپرسانی پەدەكەش بێت بەوان دەڵێن"ئێوە بەرپرسی كوردن"، بەراستی ئێوە بەرپرسی كوردی كوێن؟ بەوان دەڵێن بەرپرسی كوردان باكوری ئێراق، یا سەرۆكوەزیرانی كوردان باكوری ئێراق. نە لەناوخۆی توركیا و نە لەدەرەوەش ئەوان كورد ناناسن و ددانی پێدانانن. كوردستان هیچ ناناسن. راستی ئەوان ئەوەیە. خۆیان لەسەر ئەم پیلانە بەرێكخستن كردووە و ئەم شەڕەش لەسەر ئەم بنەمایە بەرێوە دەبەن.
دەبێت گەلەكەمان باش لەمە تێبگات، بەگوێرەی ئێمە ئەمە قۆناخێكی نائاساییە. یانیش هەمەلایەنە، دەبێت هەركەس چی لەدەستی بێت، بیكات. ئێمە لەقۆناخێكی زۆر گرنگ و هەستیاردا دەرباز دەبین، زۆر زۆر هەستیارە. دەبێت ئێمە ئەم شەپۆلە هێرشەی دۆژمن تەفرۆتۆنا بكەین، ئەگەر ئەو پیلانەیان بشكێ، ئەوا لەتوركیا و كوردستان و هەرێمەكە قۆناخێكی نوێ دەست پێ بكات. وەهاش چارەسەری پێكبێت. ئەمە بەرخۆدانی هەبوونی گەلی كوردە. ئەمە بەرخۆدانی ئازادی گەلی كوردە. بەرخۆدانی دیموكراسی گەلانی هەرێمەكەیە.
لەم هێرشانەدا رۆڵ و پێگەی پەدەكە چییە؟ پەدەكە لە چە ئاستێكدا بەشداری ئەم ئۆپەراسیۆنە دەبێت؟
ساڵی رابردووش پەدەكە پشتیوانی ئەو ستراتیژیەی توركانی كرد. هاوكاریەكیان كرد. ئەوەشیان چۆن كرد؟ گەریلایان گەمارو دا، گەریلایان تەنگاو كرد. لەلای ترەوە زانیاریان كۆكردەوە و لەگەڵ ئیستخباراتی توركدا بەیەكەوە كاریان كرد. بەدەر لەوە لەپێش مانۆر و لەسەر رێگاكانی گەریلا كەمینیان دانا. لەخەلیفان دووجار هێرشیانكردە سەر گەریلاكان و گەریلاكانمانیان شەهید كرد. ساڵی رابردووش وەها هاوكاری توركیایان كرد. بەڵام وەها دیارە كە توركیا نرخێكی بەشتێكی وەها نادا و لەئاستێكی هەرە بڵندا لەگەڵ بەرپرسانی پەدەكە كۆدەبێتەوە. وەها دیارە كە پەدەكە لەم هێرشانەی دواییدا چەند هەنگاوێك بەرەو پێشەوە چووە. بەگوێرەی ساڵی رابردوو ئەمساڵ زیاتر خۆی خستووەتە خزمەتی دەوڵەتی توركەوە و هاوكاری دەكات.
پەدەكەش بۆ خۆی لەمەترسیدایە
كاتێك ئێمە شتێك دەڵێن، كاتێك ئێمە شتێك دەڵێن، ئێمە بۆختان"درۆ"بەپەدەكەوە گرێ نادەین. دەبێ بەرپرسانی پەدەكە ئەمە نەڵێن، بەڵام راستیەكەی ئەوەیە. لەهەر چاوپێكەوتنێك لەگەڵ دەوڵەتی توركدا، دەوڵەتی تورك خۆی ئەوە ئاشكرا دەكات. لەشاری مۆنیخ پێش هەر كەس لەگەڵ دۆژمنی كوردان، خلۆسی ئاكاردا چاوپێكەوتنیان كرد. پاشان بەخلۆسی ئاكاریان ووت؛ لەهەموو بابەتێكدا لەسەر پەكەكە وەكو یەك بیردەكەینەوە و بۆچوونمان یەكە، ئێمە هاوبەشی یەكترین. لەهەمانكاتدا ئەردۆغانیش زۆر جار ئەمەی دووپات كردەوە. هەرە دوایی ئێمە بینیمان، بەیەكەوە دانیشتن. خۆی لەخۆیدا كاتێك چاوپێكەوتن پێكهات، پێش ئەوە هێرشی ئاسمانی و پاشانیش هێرشی دەشتایی پێكهاتن. ئەمە شتێكی شاراوە نییە. ئێمە نامانەوێت پێش هەر شتێك لەبەرامبەر بەئێمە و لەبەرامبەر بەگەلی كورد راوەستن. من نازانم دەرئەنجامی ئەم شتانە چۆن بن. راستە تا ئێستا لەدژی گەریلا شەڕیان نەكردووە، بەڵام لەدوێنێیەوە هێزەكانیان كۆدەكەنەوە، لەدێرەلووك و شێڵادزێ هێزەكانیان زیاتر دەكەن. ئاخۆ دەیانەوێت چی بكەن؟ ئەمە تا چە ئاستێك ببەن، ئێمە ئاگاداریان نین، بەڵام ئەمە رەوشێكی مەترسیدارە. بۆ ئەوەی لەئێستادا شەڕێك روونەدا، بۆ ئەوەی كوردان لەبەرامبەر بەیەك رانەوەستن و شەڕ نەكەن، ئێمە زۆر هەوڵماندا. من دەتوانم ئەمە بەراشكاوانە بڵێم، لەسەر ئەم بابەتە من زۆر كارمكرد و هەموو بەرێوەبەرایەتی ئێمە وەها هەڵسوكەوتیان كرد. ئێمە هەمیشە هەوڵماندا پێش بەشتێكی وەها بگرین و لەئێستاشدا دەمانەوێت پێش بەشتێكی وەها بگرین.
شەڕی نێوان کوردان پڕۆژەی دەوڵەتی تورکە
لە ساڵی ٢٠١٧دا کاتێک هێرشیان کردە سەر خانەسۆر و هەڤاڵانی یەبەشە شەهید بوون، بۆ ئەوەی ئێمەش هێرش بکەین گوشارمان لەسەر هەبوو، بەڵام بەڕێوبەرایەتیەکەمان ئەوەی ڕاگرت. ئەگەر بە وتەی هەڤاڵانی ئەوێ بوایە و ئەوانیش وەڵامی ئەو هێرشەیان دەدایەوە. پاشان لە پاییزی ٢٠٢٠ هێزێکی زیاتریان نارد بۆ هەرێمی زێباری. هەڤاڵانی ئێمە لەو شاخ و گردانەدا بوون. ئێمە بینیمان دۆخەکە وەها بێت شەڕێک روو دەدات، ئەوانیش تەقەیان کرد، بەڵام ئێمە هەڤاڵانمان لەوێ کشاندەوە. دەبێت ڕای گشتی باش ئاگادار بێت و ئەوە بزانێت، کە لە ٥ی حوزەیرانی ڕابردوودا بە مەبەستی جەنگ هێزێکی گەورەیان هێنایە سەر گرد و شاخەکانی مەتینا، بەریەککەوتنێکی بچووک و شەڕ ڕوویدا. یەکەکان و هێزەکان لە شاخ و گردانەدا جێگیر نەبوون و ئێمەش هێزەکەمان کشاندەوە، بۆچی؟ بۆ ئەوەی هیچ شەڕێک لەنێوان کورددا ڕوونەدات. هیچ باشییەک و سوودێک لەمەدا نییە، هیچ کەس تیایدا سەرناکەوێت. ئەوە پرۆژەی دەوڵەتی تورکە.
ئامانجی دەوڵەتی تورک ئەوەیە، کە ئەم شەڕە بکرێتە شەڕێک، کە کورد لە دژی یەکتر شەڕ بکات. ئێمە نامانەوێت شتی وا ڕووبدات. بەڵام هەموو شتێکیش سنووری هەیە. بۆ ئەوەش دەبێت گەلەکەمان، نیشتمانپەروەران و وڵاتپارێزانی کورد، سیاسەتمەدارانی کورد، هونەرمەندانی کورد بەرپرسیارێتیی خۆیان بگرنە ئەستۆ، چونکە ئەمە بەو شێوەیە نابێت بەردەوامیی هەبێت. ئێمە هێزێکی فیداین، لە هیچ کەس ناترسین. ئێمە نامانەوێت ئەم شەڕە ببێتە شەڕێک، کە کورد لە دژی یەک شەڕ بکەن.
هاوبەشەکانی خۆیان زیاتر کرد
ئایا پەیوەندیت لەگەڵ پەدەکە هەیە؟ ئه گەر هەیە لە چ ئاستێکدایە
لە پاییزی ساڵی ڕابردوو بە بەرخۆدانێکی گەورە لە ئاڤاشین گورزی قورسمان لە دەوڵەتی تورک دا. بێگومان دەوڵەتی تورک دەوڵەتێکی بچووک نییە، دەبینرێت، کە بە چ ڕادەیەکی زۆر تەکنەلۆژیا و چەکی کیمیایی بەکاردەهێنێت، بەڵام هێشتا هەر سەرناکەوێت. بەڕاستی پێموابوو کاک مەسعود بڕیارەکەی خۆی دەگۆڕێت و بۆ ئەوەش نامەیەکم بۆ نارد. من سوپاسی دەکەم وەڵامی دایەوە، بەڵام لە وەڵامەکەیدا چارەسەری نەبوو. بۆ ئێمە گرنگ چارەسەرییە، بەڵام لەو وەڵامەدا چارەسەری نەبوو.
ئێستا کاتێک سەیری دەکەین دەبینین، کە هاوبەشیی خۆیان لەگەڵ دەوڵەتی تورک هەنگاوێکی تر بەرەو پێشەوە بردووە. چۆن بەرەو پێشەوەیان بردووە؟ ڕێگەیان بە هێزەکانی دەوڵەتی تورک دا لەسەر خاکی باشوری کوردستان و لە باشورەوە هێرش بکەنە سەر هێزەکانمان. بەهۆی ئەوەی دەوڵەتی تورک لە ڕۆژی یەکەمدا نەیتوانی هێزەکانی لە ئاسمانەوە دابەزێنێت، هێزەکانی خۆی لە بنکەی سیرێی سەر بە شیلادزێ رەوانە کرد. هاوکات هێزەکانی بامەڕنیان بە هەلیکۆپتەر گواستەوە. ئەمە دەریدەخات، کە هاوبەشیی خۆیان زیاتر کردووە. بێگومان ئەوە بە مۆڵەت و ڕەزامەندیی پەدەکە ئەنجام دەدرێت. پێشتر زانیاریی هەواڵگری و سیخوڕییان بۆ ئەو هێزانە کۆدەکردەوە، بەڵام ئامانجیان دەستێوەردانێکی چالاک و هێزێکی عەمەلی بۆ ئۆپراسیۆن نەبوو. من لەو بڕوایەدام ڕێکەوتنێک لە نێوانیاندا هەیە، ئەگەر مۆڵەت و ڕەزامەندییان لەسەری نەبێت ئەوا دەبێت هێزەکانی خۆیان نەخەنە جموجوڵەوە، بەڵام ئێستا ئەو هێزانە کوتونەتە جموجوڵ و ئەوەش خۆی لە خۆیدا بە مۆڵەت و ڕەزامەندیی ئەوان دەبێت و ڕێگاشیان بەوە داوە.
ئەمە بۆ ئێمە گرنگە، چونکە کاتێک لە باکوور و باشوورەوە دەوری گەریلا بگرن، ئەو دۆخە دەرفەتێکی گەورە بە دەوڵەتی تورک دەدات. کاتێک هێزەکان لە بنکەی سیری هاتنە دەرەوە و جوڵەیان پێکرا، دەرفەتێک ڕەخسا بۆ ئەوەی دەوڵەتی تورک ئەنجامێک لەو هێرشەدا بەدەست بهێنێت. بەو شێوەیە دەیانەوێت لە هەر چوار لاوە دەوری گەریلا بدەن. ئێمە بڕوامان نەدەکرد شتێکی وەها ڕووبدات، بەڵام بە کردەوە ئەوە وەڵامە و ئەوە وەڵامە کردارییەکەیە.
پێویستە پەدەکە پشتیوانی لە ستراتیژیی نەژادپەرستانەی دەوڵەتی تورک نەکات
ئێمە ئەوە دەڵێین. ئەم ستراتیژییەی دەوڵەتی تورک ستراتیژییەتی دژ بە گەلی کوردە. پێویستە پەدەکە پشتیوانی لەمە نەکات و نابێت هاوبەشی لەگەڵ ئەم ستراتیژە بکات. ئێمە نازانین ئەوان چ بەرژەوەندییەکان هەیە، بەڵام مەترسی لەسەر ئایندەی کورد لەزیادبووندایە، چونکە دەیانەوێت بچنە شوێنە ستراتیژییەکانی کوردستان. دەوڵەتی تورک بچێتە هەر شوێنێک لێی ناکشێتەوە و ئەوە لە پەیامەکانیاندا بە ڕوونی دیارە و ئەوە دەڵێن. ئەوان ملیۆنەها پارە خەرج دەکەن و ڕێگا دروست دەکەن، ئیدی هیچ کەسێک ناتوانێت ئەوان لەوێ دەربکات. بۆچی ئەوە دەکەن؟ ڕەنگە هەندێک کەس بڵێن ' لەبەر ئەوە پەکەکەی لێیە دێن' منیش دەڵێم، پشتگیری لەوان نەکەن، ئەو کات ئێمە دەبینین، کە ئەوان دەتوانن بێن یان نا.
ساڵی پاریش گفتوگۆیەکی ئاوا هەبوو. ئێمە وتمان، دوژمن ناتوانێت هێڵی زاپ و ئاڤاشین و مەتینا داگیر بکات، باشە لە پراکتیکدا خاوەنداریمان لەو وتەیەی خۆمان کرد و سەلماندمان یان نا؟ ئێمە پڕوپاگەندە ناکەین، بە ئەندازەی قورسایی ئەو بارەوە قسە دەکەین. من لێرە بە پڕوپاگەندەی هەرزان و بەسیت موبالغە ناکەم. لە بەرامبەر ئێمەدا ڕاستی هەیە. ئێمە دەتوانین ئەم دوژمنە ببەزێنین. بەکورتی پێویستە پارتی پشتیوانی لەو ستراتیژە ڕەگەزپەرستییەی تورکیا نەکات، کە ستراتیژی دەوڵەتی تورکە بەرامبەر بە هەموو کورد.
پەدەکە دارەکەى ژێر خۆی دەبڕێتەوە
پەکەکە گەرەنتییەکی گەورەیە بۆ باشوری کوردستان و بۆ فیدراسیۆنی باشوری کوردستان، ئەمە ڕاستییەکی گەورەیە، ئەگەر پەکەکە نەبوایە دەوڵەت گوێی لە فیدراسیۆن نەدەگرت. ئەگەر پەکەکە نەبوایە کۆماری تورکیا هەرگیز لەگەڵ سەرۆکێکی کورددا دانەدەنیشت و چاوپێکەوتنی ئەنجام نەدەدا. ئێستا پەکەکە هەیە و پەکەکە بۆ ئەوان هەڕەشەیە. بەهۆی ترسی پەکەکەوە لەگەڵ هەموو کەسێک دادەنیشن. دەبێت مرۆڤ ئەمە ببینێت و لێشی تێبگات. ئەگەر ئێوە پشتگیری لەوان بکەن بۆ ئەوەی پەکەکە لاواز بێت، ئەوا دوایی دەبینین سڵاوتان لێدەکەن یان نا؟ ئێمە زۆر باش دەزانین، کە ئەوان سڵاویشتان لێ ناکەن. ئێمە هەموومان لە سرە و ئامانجداین، چونکە بە بڕوای ئەوان پەکەکە مەترسیدارترینە، بۆیە پەکەکەیان خستوەتە ڕیزی پێشەوە. دەیانەوێت پەکەکە لەناو بەرن و دواتر سەرەی هەموو کەسێکدا دێت. ئەوان لە دژی پێگە و قەوارەی کوردن. دوو مانگ پێش ئێستا، خولوسی ئاکار لە پەرلەماندا وتی: "نە لە تورکیا و نە لە دەرەوەی تورکیا شوێنێک بە ناوی کوردستانەوە نییە". بۆ ئەو ئامانجە شەڕ دەکەن و ستراتیژیەتی خۆیان بەو پێیە ئامادەکردووە.
ئێوە دەزانن، وتەیەک هەیە دەڵێت، کەسێک دەیەوێت دارێک ببڕێتەوە دەچێتە سەر لقێکی دارەکە و ئەو لقە دەبڕێتەوە، کە خۆی لەسەر ڕاوەستاوە. ئەوە دۆخی پەدەکەیە. دەیەوێت داری ژیان ببڕێتەوە، بەڵام زیانیش بە خۆی دەگات. ئەوە ڕاستییەکەیە. ئێمە دەمانەوێت لەم دۆخە دەربچن. من نازانم چ هەوڵێک بۆ ئەوە پێویستە، بەڵام ئێمە بە هەستیارییەوە دەجوڵێینەوە.، بەڵام پێویستە باشوور و ڕۆژئاوا ئەو مەترسیانە ببینن. سیاسەتمەدارانی کورد دەبێت ئەو مەترسیانە ببینن و هەڵوێستی خۆیان دەرببڕن.
باشە ئێوە هەڵوێستی خەڵکی باشووری کوردستان چۆن هەڵدەسەنگێنن؟
خەڵکی باشوری کوردستان قوربانیی زۆریان داوە، لە ئەنفال ڕزگاریان بووە. هەر چەند رۆژ لەوە پێش یادی ئەنفال بوو. چەندین کوشتار و کۆمەڵکوژی بەسەر ئەم گەلەدا هاتووە. گەلێکی نیشتمانپەروەر و وڵاتپارێزە، قوربانیدان و فیداکاریی زۆر بەرزە. لەو بارەیەوه ڕێزمان بۆ خەڵکی باشووری کوردستان هەیە. بۆ نمونە، لە ساڵی ٢٠٠٨ ئۆپەراسیۆنێک لە زاپ هەبوو. لەو کاتەدا دەوڵەتی تورک داوای لە بنکە سەربازییەکانی بامەڕنی و ئامێدی کرد دەست بە جموجوڵ و هێرش بکەن، بەڵام خەڵکی بامەڕنێ و ئامێدی لەبەردەم تانکەکاندا ڕاوەستان و ڕێگرییان لە ڕۆیشتنی تانکەکان کرد و نەیانهێشت گەریلا گەمارۆ بدرێت. ڕۆڵی گەلەکەمان لە باشوور لەو سەرکەوتنەی زاپدا هەبوو. چی بوو؟ دەوڵەتی تورک شکستی هێنا، تانەت ناچار بوون لەو کاتەدا ئەو هێڵە سوورە، کە بۆ پەیوەندی لەگەڵ باشووری کوردستان هەیانبوو بپچڕێنن و دوای ساڵێک دیسانەوە پەیوەندییان دروستکردەوە.
واتە ئەگەر سەرکەوتنەکەی زاپ لە ساڵی ٢٠٠٨ نەبووایە، لەوانەیە ئەو پەیوەندییەش دانەمەزرایە. خەڵکی شیلادزێ جارێکی دیکە بە قارەمانیی ڕێپێوانیان کرد بۆ شەرمەزارکردنی دەوڵەتی تورک، هەر لەو کاتێکدا دایان بەسەر بارەگاکانیاندا و سوتاندیان. ئەوە بە شێوەیەکی راپەڕین و ئازایانە ئەنجام درا. بەڕاستی دەبێت گەلەکەمان لە باشور لە دژی داگیرکاریی دەوڵەتی تورک بە ئیرادە بێت و بە ئیرادەی خۆیان ڕاپەڕن. ئێستا پێویستی بەبارودۆخێکی لەوجۆرە لە دژی تورکیا هەیە.
واتە هەڵوێستی خەڵک باشە. تا ئەو جێیەی ئێمە دەیبینین هەموو کەسێک جگە لە پەدەکە لە دژی هێرشی داگیرکاریی دەوڵەتی تورکە. واتە سیاسەت لە باشووری کوردستان تەنیا لە پەدەکە پێکنەهێنرێت، بەڵام تا ئەو جێیەی ئێمە بینیمان و بیستومانە، هەموو هێزەکان تا ئێستا دژی ئەوەن، چونکە هەموو شتێک لەبەر چاوە و ئاشکرایە و هیچ شتێکی شاراوە لە گۆڕێ نییە، بەرژەوەندیی گەلی کورد لەوەدا نییە. دەوڵەتی تورک لەسەر بنەمای تۆرانیزم بەڕێودەچێت. لایەنی شۆڤێنی و نەتەوەپەرەستییەکەی بەهێزە. باخچەلی کێیە؟ دوژمنی گەلی کوردە. خولوسی، کە بۆ خۆی ئەم شەڕە بەڕێوەدەبات، تەنها یەک خەسڵەت و تایبەتمەندیی هەیە، ئەوەش دوژمنایەتییە بەرامبەر بە گەلی کورد! یانی لەگەڵ ئەوانە چۆن پەیوەندی دروست دەکرێت، بەڕاستی مرۆڤ تێناگات. من خۆم لێی تێناگەم. کورد چۆن دەبێت کوردێک هەستێت و هاوکارییان بکات؟ دەوڵەتی تورک لە مێژووی خۆیدا ئەوەی هاوکاریی کردووە لە ئەنجامدا پاکتاوی کردووە و کوشتویەتی و لە ناوی بردووە، سەیری نموونەی دێرسیم بکە. لە دێرسیم هەموو هۆزەکان شەڕیان لە دژی دەوڵەت نەکرد. پێنج هۆز شەڕیان کرد. هۆزەکانی تر بە قورسی لەگەڵ دەوڵەتدا بوون، بەڵام دوای ئەوەی بەرخودانەکە تێکشکێنرا، دێرسیم هەمووی کۆچیان پێکرا و ڕاگوێزران، قەتڵوعام و کۆمەڵکوژ کران. هەمان شت بۆ سەرحەدیش ڕاستە. واتە ئەم دەوڵەتە میتۆدێک و ڕێبازێکی هەیە، مێژوویەکی هەیە، نابێت مرۆڤ هەڵە بکات و خۆی فریو بدات. واتە نابێت مرۆڤ زۆر پەیوەندییان لەگەڵ دروست بکات. بە تایبەتی نابێت لە دژی یەکتر کاری هەڵەیە ئەنجام بدەن... ئێمە تا ئێستا لە دژی پەیوەندییەکانی حکومەتی باشوور لەگەڵ تورکیا و بەتایبەتی پەیوەندییەکانی پەدەکە لەگەڵ تورکیا نەوەستاوینەتەوە. ئێمە لە بەر نەوەستاوینەتەوە؟ ئێمە لە دژی حساباتی دژ بە کورد وەستاوینەتەوە. واتە ئۆپەراسیۆنێک لە دژی کوردان ئەنجام دەدرێت. ئەوان ئەمە بە ئۆپەراسیۆن ناودەبەن، بەڵام لە ڕاستیدا ئەوان بۆ خۆیان لە شەڕەکەدا بەشدارن و لەگەڵ ئەواندان.
من لهو بڕوایهدام، كه گهلهكهمان له باشوری كوردستان ههموویان ئاگایان لهوه ههیه. جارێكی تر دهڵێم، با بهتهنیامان نههێڵن. بهههموو شێوه و دهرفهتێك پشتیوانی خۆیان نیشان بدهن. ههم گهلهكهمان له بادینان و ههم له سۆران وڵاتپارێزی و نیشتمانپهروهرییان قوڵه. ئێمه بینیمان، ئێمه باش پێیدهزانین. چهندین ساڵه له بادینانم، چهندین ساڵ له قهندیل ماومهتهوه. گهل زۆر به باشی دهناسم. پاك و راست و دروستن. واته ئێمه لهو بڕوایهداین كه ههموو كهس له دژی دۆخی ئێستان.
ئێمه دوو داواكاریمان ههیه
راگهیاندنی سهر به پهدهكه زۆر باسی ئهوه دهكات و دهڵێن 'گوندنشینان ناتوانن بچنهوه گوندهكانیان، زیان بهر گوندنشینهكان دهكهوێت'. راسته، ئێمهش ئاگاداری ئهوهین. ههروهها تائێستا نزیكهی ٣٠ شههید دراون. ئهوانه شههیدی ئێمهن. بهڵام دهبێت مرۆڤ ئهوهش بزانێت، تهنیا له زاپ گوندی رێكان، نێروه چۆڵ كراون. گوندهكانی سنونێ هێشتا ئاوهدان نهكراونهتهوه، گوندهكانی دهوروبهری گوهۆكێ ئاوهدان نهكراونهتهوه. له ههر گوندێك ماڵێك ههیه یاخود نییه. بۆچی؟ پێویسته مرۆڤ پرسیار له سیاسهتی خۆی بكات. هۆكاری ئاوهدان نهكردنهوهی گوندهكان تهنیا شهڕ نییه. شهڕ هۆكارێكه، راسته. بهڵام كێشهكه گشتییه. لهلایهكی ترهوه دهوڵهتی تورك هێرش دهكات. پێویسته مرۆڤ له دژی دوژمنی هاوبهش ههڵوێستێكی یهكگرتوو نیشان بدات. ئهو كاته دهتوانێت بهرامبهری بوهستێتهوه. ئهو كاته هێزهكانی دهرهوه، هێزه نێونهتهوهییهكان ناڕهزایهتی دهردهبڕن. ئهگهر هێزێكی باڵادهستی كورد ئهو هێرشانه قهبوڵ بكات، ئهو كاته ئهم هێرشه دڕندانهیه به ئاسایی دهبینرێن. لهبهر ئهوه ئێمه له گهل رازین. لهو بوارهدا ئێمه هیوامان ههیه. وهك من وتم، گهلهكهمان دهبێت ههست به بهرپرسیارێتی بكات. واته نابێت ئهم قۆناغه بگۆڕدرێت بۆ شهڕی كورد له دژی كورد. پێویسته ههموو كهس بهرامبهر ئهمه ههڵوێست بگرێت. لهو بابهتهدا بهتایبهتی ئهو پێشمهرگانهی رهنجیان كێشاوه، بهتایبهتی لایهنگرانی پهدهكه پێویسته ئهو بهرهوپێشبوونه ببینن. بانگهوازی من بۆ ئهوانه. هیوام ههیه. پێویسته بهو جۆره نهبێت، ههموو كهس دهوروبهری خۆی ههڵبسهنگێنێت، ههڵوێست نیشان بدات. دۆخهكه بهراستی بهرهو خراپی دهڕوات. ئێمه چیمان دهوێت. دوو شتمان دهوێت:
با شهڕ نهبێته شهڕی نێوان كوردان
با پهدهكه كۆتایی به هاوكارییهكانی لهگهڵ دهوڵهتی تورك لهسهر دژایهتی كوردان بهێنێت. با دهست لهو سیاسهته ههڵبگرێت.
داواكاری ئێمه ئهوهیه. ئهوه دهبێت داواكاری ههموو كوردێكی وڵاتپارێز بێت. لهو بارهوه ئهوهی كه بیڵێم ئهو جۆرهیه.
ئێوه چاوهڕوانی خۆتان له گهلی باشوری كوردستان خستهڕوو. چاوهڕوانی ئێمه ههم له باشور و ههم له تهواوی گهلی كوردستان و دۆستانی چییه؟
ئێمە دەمانەوێت بەهاکانی ئەم گەلە بپارێزین
ئهوه بۆ گهلهكهمان له باشوری كوردستان بوو. بهڵام چاوهڕوانیمان له تهواوی گهلی كوردستان ههیه. ئێستا ئێمه شهڕێكی هم جۆره بهڕێوهدهبهین. چهند ساڵه ئێمه له زاپین. ئێستا داگریكاری تورك هاتووه و دهیهوێت داگیری بكات، دهیهوێت جێگیر ببێت تیایدا. بهو رێگهیهوه دهیهوێت بهسهر باشوری كوردستان زاڵ و باڵادهست بێت. ئێمهش بهرامبهر ئهوه خۆڕاگری دهكهین. ئهو بهرخودانه ئاسایی نییه. واته ئێمه گیانی خۆمان دهبهخشین. ههر سات، ههر خولهك بۆمبێك دهتهقێتهوه. هێرشی ئاسمانی و زهمینی ههیه. ئێمه بهرامبهر بهو دوژمنه دهجهنگین. ههموو كهسێكی خاوهن ویژدان دهبێت پشتگیریمان بكات.. واته بڕوانن، دوژمن به تانك، تۆپ، ههلیكۆپتهر، فڕۆكهی سیخوڕی، ههموو جۆره كهرستهیهك، ههموو جۆره چهكێك دوژمن هێرشمان دهكاته سهر. به دهیان ههزار سهربازیان هێناوه. دۆخێكی یهكسان نییه. هێرش دهكهنه سهرمان و ئێمهش دهمانهوێت خۆمان بپارێزین. بابهتهكه تهنیا پاراستن نییه، ئێمه دهمانهوێت بههاكانی ئهم گهله بپارێزین.
هێرش بۆ سهر ئێمه تهنیا له زاپ ناكرێن، گهورهترین هێرشی ئێستا له ئیمراڵی له دژی رێبهری ئێمه ئهنجام دهدرێت. ٢٤ ساڵه رێبهری ئێمه له ژێر ئهشكهنجهدایه. به دهیان ههزار ههڤاڵی ئێمه ئێستا له زینداندان، ههندێكیان له زیندان ژیانیان لهدهستدا. ستهمێكی گهوره لهسهر ئێمه ههیه، لهسهر گهلهكهمان ستهمێكی گهوره ههیه. ئێمه دژی ئهو دوژمنه خۆڕاگری دهكهین. ئێمه به شێوهیهكی رهوا و مافدارانه دهڵێین باكهس پشتگیری ئهو دوژمنه نهكات. ئاخۆ به چ شێوهیهك بهرژهوهندیمان ههیه؟ واته ئێمه بۆ پاره شهڕ ناكهین، بۆ ماڵ و سامانیش شهڕ ناكهین. من گهیشتوومهته ئهم تهمهنه، جگه له چهكهكهم هیچ شتێكی تایبهتم نییه. رێبهر ئاپۆ ٧٣ ساڵیهتی، هیچ شتێكی تایبهتی و كهسی نییه. ئهوهتا ژنان و پیاوانی گهنجی كورد، دهست له زانكۆ ههڵدهگرن و دێنه زاپ و خۆڕاگری دهكهن. ئاخۆ ئهمه بۆ مرۆڤایهتی مایهی شكۆمهندی نییه؟ لێرهدا مهعنهویهت و لایهنێكی رۆحی بوونی ههیه، لێرهدا بهها بوونی ههیه. دهبێت مرۆڤ یارمهتیدهر بێت، یارمهتیدهریش نهبێت هیچ نهبێ یارمهتیدهری دوژمن نهبێت. واته ئێمه به شێوهیهكی رهوا و مافدارانه چاوهڕێی ئهوهین. ئێوه پرسیاری هیوا و چاوهڕوانیتان كرد، ئێمه چاوهڕێی ئهوهین.
ئێمه له پێناو باشوری كوردستان گیانی خۆمان دهبهخشین
ئێمه بۆ كێ، بۆ چی شهڕ دهكهین؟ بۆ ئهم گهله، بۆ ئایندهی ئهم گهله شهڕ دهكهین. ئێمه ههموو رۆژ شههید دهبهخشین. ئهگهر دۆز و پرسێكی گهورهمان نهبووایه، ئهگهر دۆزی پیرۆز، دۆزی ههبوون و ئازادی گهلهكهمان نهبووایه و ئهگهر دۆزی دیموكراسی و ئازادی ههرێمهكه نهبووایه، جانتاكهمان ههڵدهگرت و بهرهو شوێنی تر دهچووین. بهڵام ئێمه ئێستا دهڵێین، دهبێت ئێمه بهرامبهر ئهم دوژمنه بهر ئیراده بین، دهبێت ئێمه شهڕ بكهین. ئێمه گیانیشمانی لهسهر دابنێین دهبێت سهرمان دانهنهوێنین. دهبێت ئێمه گۆڕهپانهكه بۆ دوژمن جێنههێڵین بۆ ئهوهی دوژمن نهتوانێت خاكی ئێمه، خاكی پیرۆزی ئێمه داگیر بكات، نهتوانێت باشوری كوردستان داگیر بكات. ئێمه له پێناو باشوری كوردستاندا گیانی خۆمان دهبهخشین. با ههموو كهس ئهوه بزانێت كه ئهگهر دوژمن لهم ههنگاوهیدا سهربكهوێت زیاتر له ههموو شتێك باشوری كوردستان دهكهوێته مهترسیهوه.
ئهگهر پشتگیری نادهیت، ئهو كاته بێلایهن به
لهم رووهوه جارێكی تر بانگهواز دهكهم. ههموو كهس دهبێت جارێكی تر بیری لێبكاتهوه. واته كچ و كوڕانی كورد، ئاخۆ لهو چیایانه لهبهر چی خۆڕاگری دهكهن؟ بۆ بهرژهوهندی كێ خۆڕاگری دهكهن؟ ئهوه بهرژهوهندی گهله، دیموكراسی و ئازادییه. جگه لهوه چییه؟ ئهگهر مرۆڤێك لهسهدا سهد خاوهنی باوهڕ نهبێت، نهك ٢٤ كاتژمێر ٢٤ خولهكیش ناتوانێت لێره خۆی بگرێت. دهی با بفهرمون، كێ دهتوانێت لێره خۆی بگرێت؟ كوڕهژارۆ لهبهردهم شارهكهی ئهواندایه، مرۆڤ دهتوانن بچنه دهرهوه و لێی بڕوانن، ژیان لهوێ چۆنه؟ یان له ئهشكهوتی برینداران چۆنه؟ واته مرۆڤ بهر له ههر شتێك خاوهنی ویژدانه. شهڕێكی نابهرابهر ههیه. لایهنێك به كڵاشینكۆف و نارنجۆك شهڕ دهكات، لایهنی تریش ههموو جۆره تهكنهلۆژیا و فڕۆكه بهكاردههێنێت. ههموو جۆره چهك و ژههرێك بهكاردههێنێت. واته دهبێت مرۆڤ پشتگیری ئهوانه بكهن كه به كڵاشینكۆف و نارنجۆك شهڕ دهكهن. پشتگیریش نهكات دهبێت بێلایهن بێت. ئهوهی ئێمه دهمانهوێت ئهوهیه، با هێزهكانی پهدهكه بێلایهن بمێننهوه، با سهیری ئێمه بكهن. واته با خۆی نهخاته لای لایهنێك. چهندین ساڵه ئێمه لێرهین. تائێستا له نێوان ئێمهدا له ساڵ ١٩٨٢ پهیمان واژۆ كراوه، له ساڵی ١٩٩٥یشدا ئێمه رێككهوتین. ئێمه ئهوهندا نانمان لهگهڵ یهك دابهش كردووه، ئێمه سهردانی یهكترمان كردووه، ئهو ههموو شته بوو. ئێستا دوژمن ههڵدهكوتێته سهر ئێمه، ئهو ههموو ساڵه ئێمه لێره بووین. با بڕوانن بزانن ئێمه چی دهكهین؟
ئێمه ئهم دوژمنه شكست دهدهین
متمانهمان به خۆمانه، ئێمه شكست بهم دوژمنه دههێنین. به رێگه و شێوازی خۆمان، به هزر و بڕوا به ئایدۆلۆژیای رێبهر ئاپۆ ئێمه خۆڕاگری دهكهین و سهردهكهوین! به تاكتیك و قاڵبوونهوهی خۆمان، ئهو پێرفۆرمانسهی نیشانماندا، ئاماژهی سهركهوتنی ئێمهیه. ئێمه دهتوانین سهربكهوین. نازانم چهكی دوژمن زۆره، تهكنهلۆژیای زۆر بهكاردههێنێت، سهربازهكانی زۆرن.. ئێمه متمانهمان به خۆمان ههیه. ئێمه دهمانهوێت شهڕ بكهین. ئێمه نامانهوێت ئێره جێبهێڵین و بچینه دهرهوه. ئێمه دهمانهوێت دوژمن شكست بدهین، ئهمه ئاڵنگاری و ویسته! ئهگهر ئێوهش بڕوا ناكهن ئهوهش ویستێكه! ئێمه منداڵ نین. ئهو ههموو ساڵه ئێمه لهم كارهداین، ئێمه لهم سیاسهتهداین. ئێمه نهزان نین، ئێمه چهندین تۆن كتێبمان خوێندوهتهوه. كهس ئاقڵی لهدهست نهداوه. ئێمه دهزانین كه ههبوون، ئاینده و ئازادی گهلهكهمان بهم جۆره دهستهبهر دهبێت. باج و قوربانییهكهی چی دهبێت با ببێت. ئهگهر پێویست بكات گیانی خۆشمان دهبهخشین. ئێمه ئهمڕۆ بهو ئهوین و بڕوایهوه شهڕ دهكهین و لهسهر حهقین.
رێگه به شهڕی كورد- كورد مهدهن
ئێمه داوا لهو مرۆڤانهی نوێنهرایهتی ویژدانی ئهم گهله دهكهن، داوا له هونهرمهند، نوسهران و سیاسهتمهدارانی راستهقینه دهكهین. داوا له تهواوی گهلی كوردستان دهكهین، پشتیوانیمان بكهن. مههێڵن كه شهڕهكه بگۆڕێت بۆ شهڕی كورد-كورد، بهر لهوه بگرن. ئێمه له كاتێكی مێژووییداین، لهو كاته مێژووییهدا ئێمه متمانه و باوهڕوان به خۆمان ههیه و دهڵێین ئێمه سهردهكهوین.
لەبەرامبەر بەدۆژمنی وەحشی، ئێمە بەئێرادەیەكی پۆڵایین و بەجەسارەتێكی مەزن، كچ و كوڕی كوردان لەسەر ئەو چیانەدا شەڕ دەكەین. ئێمە ئێستا بروسكەی پیرۆزبایمان بڵاو كردەوە. لەم دوو رۆژەی رابردوودا هەڤاڵان داستانی قارەمانیەتیان تۆمار كردوە، شتێك وەها ئاسان نیە، لەكوردستان شتێكی نوێیە. هەم رێگا و رێبازێكی نوێیە، هەمیش بەرێوەبردندا هەڵوێستێكی بەئیرادە و باوەڕیەكی نوێیە. ئەو هەڤاڵانە بوونەتە فیدایی. بوونەتە فیدایی وڵاتێكی، لەبەر ئەوەش ئەم وڵاتە سەربكەوێت. هیچ هێزێك، دەبابە، تۆپ ناتوانێت ئەم ئیرادەیە بشكێنێت. لەبەر ئەمەش ئێمە دەڵێن، دەبێت رۆشنبیر، هۆنەرمەند، سیاسەتمەدار وهەموو وڵاتپارێزانی ئەم وڵاتە! ئێمە دەزانین كە گەل هەموو رۆژێك لەئەوروپادا لەسەر شەقامەكانن، سڵاوی خۆمانیان ئاراستە دەكەین. لەهەموو بەشەكانی كوردستان گەلەكەمان لەجموجۆڵدایە، لەناوگەڕان و چارەسەریدایە، سڵاومان هەیە بۆ تاك بەتاكیان، بەڵام دەبێت ئێمە بزانین كە ئەم قۆناخە، قۆناخێكی هەستیارە و چی بكەوێتە ئەستۆی كێ، دەبێت پێكی بینێت. من ناڵێم لەدژی هەندێ كەس بن. دەڵێم، بۆ ئەوەی كوردكۆژی پێكنەیەت، دەست بەناڕەزایەتی بكەن، بكەونە جموجۆڵ. یەكتر بەئیرادە و بەهێز بكەن. لەم كاتەدا دەبێت گەلەكەمان خۆ بەئیرادە بكات. بەمشێوەیە دەتوانن پێش بەهەندێ رووداوی نەخۆازراو و هەڵە بگرن. رۆشنبیرانی كورد، هۆنەرمەندانی كورد دەبێت شانیان بدەنە بەر، بێنە سەر شەقامەكان، ببنە دەستپێشخەر. دەبێت پێش بەرووداوی هەڵە و نەخوازراو بگرن. واتا بانگەوازی ئێمە بۆ هەر كەس ئەمەیە. لەبەرامبەر بەم قۆناخە هەستیار و مێژووییە دەبێت كەس بێدەنگ نەمینێت. هەر كەس بەگوێرەی خۆی بەگوێرەی ئەو هەلومەرجەی تێدا دەژین، خاوەنداری و بەرپرسیاریەتی خۆی بەجێ بهێنێت و باوەڕیان بەئێمەش هەبێت. لەبەر ئەوەی ئێمە بەو پەیمان و سۆزەی داومانە، گرێدراوین. دەبێت ئێمە نەتوانین هەموو شتێك بكەین، بەڵام هەندێ شتیش هەیە كە ئێمە دەتوانین ئەنجامیان بدەین و لەم بابەتەشدا تا كۆتایی بەبڕیارین و لەسەر هەڵوێستی خۆمانین. ئێمە وەڵامی پێویستی ئەم دۆژمنە بدەین.
عێراق لەسەر داخوازی دەوڵەتی تورك، هێرش دەكات
بەگوێرەی ئەو زانیاریانەی بەدەستمان گەیشتووە، هێزەكانی ئەرتەشی عێراق پەلاماری ئاسایشی شەنگاڵیان داوە و لەئێستاشدا شەڕ هەیە. واتای ئەم شەڕە چییە؟ لەكاتێكی وەهادا بۆچی هێرشێكی وەها پێكدێت؟
ئێمەش لەراگەیاندنەكانەوە چاودێری دەكەین و زۆر جاریش ناتوانین گوێبیستی راگەیاندنیش بین، بەڵام دەرفەت درۆست بوو، ئێمە هەندێ چاودێریمان كرد. بەراستی مرۆڤ سەری سۆڕ دەمینێت. واتا دەبێت لەشەنگاڵ سەربازی تورك بوونیان نەبێت. تا ئێستا خەڵكی شەنگاڵی رووبەرووی ٧٤ فەرمان بوونەتەوە و ئەوانیان بەتەنیا هێشتەوە. سەربازانی عێراقیش لەوێ بوون، بەڵام ئەوانیان بەتەنیا بەجێ هێشت. ئێستا باوەڕی گەل بەو هێزانە زۆركەم بووە. دەیانەوێت هێزی خۆیان دامەزرێنن. بۆچی ئەوان دەكەنە ئامانج، مرۆڤ تێناگات. واتا ئەمە هەموو بەهاندان و لەسەر داخوازی تورك پێكدێن.
ئەوەتا دیوار درۆست دەكەن. ئاخۆ ئەم دیوارە لەدژی كێ درۆست دەكرێت؟ لەنێوان كێدا ئەم دیوارە دادەنن؟ ئەمەش بەو واتایە دێ كە دەوڵەتی عێراقیش لەم بابەتەدا هەندێ هەڵەیان دەكات. بەتایبەتی پاش ئەوە مستەفا كازمی بۆ سەرۆكوەزیری عێراق، لەنوێنەرایەتی كردنی گەلانی عێراقدا، گەلی عەرەب زۆر هەڵەی تۆشكردوە. وەكو نمونە، حكومەتی عێراق پێش ئەوەی كازمی بێتە سەر دەسەڵات بەفەرمی بەدەوڵەتی توركی ووت، دەبێت بەعشیقە چۆڵ بكەن. دەوڵەتی تورك گوێ نەدا و چۆڵی نەكرد. سەربازەكانی خۆشی زیاتر كرد. پێش ئێستاكەش ئێوە بۆ خۆتان بینیتان كە دەوڵەتی تورك دوو ئامێر فەوجی"جەنڕاڵ"ی عێراقیان شەهید كرد. سەیارەكەی ئێمە لەبەرەوە بوو، لەسەیارەی ئێمەیان نەدا. بەزانابوون لەسەیارە فەرمیەكەی عێراقیاندا. باشە كازمی لەبەرامبەر بەدەوڵەتی تورك چی كرد؟ پاشان چووە بەردەم ئەردۆغان و وەكو سەربازێكی دەست لەسەر سنگ راوەستا. واتا دیارە كە ناتوانێت نوێنەرایەتی گەلی عێراق بكات. سەرۆككۆمار و مۆقتەدا سەدر ناڕەزایەتیان نیشاندا. ئەمە بۆ نوێنەرایەتی كردنی گەلی عێراق زۆر گرنگە. بێگۆمان شتێكی ئەرێنیە، بەڵام بۆ چی سەرۆكوەزیر لێدوانێك نادات؟ ئەوە لەكردەوەدا هەبێ، ئەوە نییە؟ مرۆڤ بەراستیش سەری سوڕ دەمینێت. وەكو نموونە، چۆن دەتوانن لێرە دەستیان لەئێزیدیەكان بەرز بكەنەوە، چۆن دەتوانن لەبەرامبەر بە ئێزیدیەكان ئۆپەراسیۆن بكەن؟ ئەمە یەكێتی و نوێنەرایەتی كردنی گەلی عێراق كردن، نییە.
پێویستی بەهەڵوێستێكی عاقڵانە هەیە
ئێمە هەمیشە لەپاڵ گەلی ئێزیدین. پەكەكە لەوێ نییە، بەڵام ئێمە پشتگیریان دەكەین و هەمیشەش لەپاڵ ئەوانین. مافیان كە ئاسایشی خۆیان دامەزرێنن و خۆیان بپارێزن. با دەوڵەتیش هەبێت، ئەمە شتێكی رەوایە. بانگەوازی لەدەوڵەتی عێراق دەكەم؛ با عاقڵانە هەڵسەوكەوت بكەن، پرسەكان بەرێگەی دیالۆگ چارەسەر بكەن. لەبەرامبەر بەگەلی ئێزیدی كە لەناو چەنگی داعشدا رزگاری بووە، ئەو ئەرتەشەی كە لەكاتی هاتنی داعشدا لەوێ نەمابوو، ئێستاكە هاتووە و دەیەوێت لەدژی ئەو گەلە ئۆپەراسیۆن بكات. ئەمە راست نییە و نابێ. هیوادارم بەعاقڵانە هەڵسوكەوت بكەن. چە كێشەیەك هەبێت، ئەوا بە دیالۆگ چارەسەر دەكرێت و لەشەنگاڵ ئارامیش درۆست دەبێت. لەم كاتەدا پێویستی بەشتێكی وەها هەیە. هیوا و باوەڕی منیش وەهایە. لەشەنگاڵدا هێزەكانی یەبەشە و ئاسایشی ئێزیدخان رەوان و مافدارن و ئێمەش پشتیوانیان دەكەین، بەڵام ئەو بانگەشانەی كە دەڵێن لەلایەن پەكەكەوە بەرێوە دەبرن ئەوە درۆیەكی گەورەی دەوڵەتی توركە. دەبێت كەس بەمە باوەڕ نەكات. دەبێت نزیكبوونێكی راست نیشان بدرێت. لەم بابەتەدا ئێمە هیوادارین كە بابەتەكە بەدیالۆگ چارەسەر بكرێت.
لەكۆتاییدا، دەتانەوێت چی بڵێن؟
قۆناخێك كە تێدا دەرباز دەبین لەلایەن مێژووی تێكۆشانی ئێمەوە، رۆژن هەری گران و بەزەحمەتە. ئەم قۆناخەی تێدا دەژین، قۆناخێكی گرنگە. چۆن؟ شەڕی نێوان ئێمە و دەوڵەتی تورك لەئاستێكی هەرە بڵنددایە. بێگۆمان ئەوان دەیانەوێت ئێمە لەناو ببەن، ئێمە دەمانەوێت ئەوان لەناو ببەین، لەبەر ئەوەش قۆناخێكی گرنگە.
هەر گەنجێكی كورد دەبێت رۆڵی خۆی بەجێ بهێنێت
هەموو وڵاتپارێزان، گەلەكەمان لەم قۆناخەدا بەمسۆگەری دەبێت رۆڵی خۆیان بگێڕن. دەبێت ئەركی وڵاتپارێزی خۆیان جێبەجێ بكەن. بەتایبەتی باكوری كوردستان، گەنجانی كورد، ژنانی ئازادیخواز لەم كاتەدا دەبێت بێدەنگ نەمینن. لەدژی سیاسەتی توركی فاشیست، لەدژی سیاسەتی كۆمەڵكۆژی دەبێت گەلەكەمان بێدەنگ نەمینێت. بەتایبەتی ئەو گەنجانی كورد كە ئێستاكە لەشارەكانی توركیان، دەتوانن لەشارە گەورەكاندا بەهەموو شێوەیەك چالاكی بكەن. گەنجان ئازادن. با نەڵێن چەكمان نییە، چەك هەیە. خۆیان دەتوانن پەیدا بكەن. قەچماخێكیش چەكێكە، چەكی جۆراوجۆر زۆرن. لەبەر ئەوەش دەبێت هەر كەس شتێك بكات. كوردان لەزیندانەكاندا دەكۆژن، زیندانبان و بەرپرسانی زیندان هەر رۆژ ئەشكەنجەیان دەدەن. ئەوان هەر رۆژ گەنجانمان ئەشكەنجە دەكەن. بەم بۆنەوە یادی هەموو شەهیدانی زیندان دەكەمەوە. لەبەرامبەر بەبیرەوەریەكانیان ئەو شەهیدانە سەرم نەوی دەكەم. بەڵام دەبێـت مرۆڤ لەبەرامبەر بەزۆڵمكاران و خوێنڕژان سەرهەڵبڕیت. لەبەرامبەر بە زۆڵم دەبێت بێ دەنگ نەبین. ئەگەر مرۆڤ لەبەرامبەر بە زۆڵم بێدەنگ بمینێت، ئەوا ئەویش دەبیتە پارچەیەك لەو زۆڵمە. لەبەر ئەوەش دەبێت مرۆڤ لەدژی زۆڵم و زۆرداری راوەستێت. لەدژی بێ عەدالەتی بێت. ئەگەر بێ مافی و ناعەدالەتی هەبێت دەبێت مرۆڤ لەدژی بێت. بانگەوازی دەكەم؛ بەتایبەتی گەنجانی كورد لەم كاتەدا دەبێت ئاكتیڤ بن. واتا لەو جێگەیەی دەمێننەوە، چالاكی بكەن، یا بەشداری ریزەكانی گەریلا بن. بانگەوازی من ئەمەیە. لەم قۆناخە مێژووییەدا هەر گەنجێكی كورد دەبێت دەبێت بەمسۆگەری رۆڵی خۆی جێبەجێ بكات و بەشداری ریزەكانی گەریلا بێت.
لەم كاتەدا دەبێت هەر كوردێك مەترسیەكان لەبەرچاو بگرێت
گەریلا لەم كاتەدا رۆڵی مێژوویی خۆی جێبەجێ دەكات، رۆڵێكی ستراتیژیك بەرێوە دەبات. ئەگەر گەریلا نەبا، هیچ هێزێك نەبوو لەبەرامبەر بەدۆژمن راوەستێت. دەیانەوێت ئەم گەلە لەناو ببەن، لەبەر ئەوەش دەبێت لەم كاتەدا هەر كەس بەكەوێتە جووڵە، خۆ بەرێكخستن بكات، كەس چاوەڕوانی فەرمانی تایبەت نەبێت، چاوەڕوانی كادێر نەبێت. لەهەر گەڕەكێك دەبێت مرۆڤ خۆی بەرێكخستن بكات. هێز، ئێرادە، كۆمیتە و هێزی چالاكی خۆی دامەزرێنێت. ئەو هێزەی بەشدار دەبێت، بەشداری هێزێكە، ئەوەش گرنگە.
لەلایەكی ترەوە بەرخۆدانیەكی مەزن لەئارادایە. جارێكی تر ئەو هەڤاڵانەی لەم شەڕەدا وەكو شێر لەناو ئاگردا جەولان دەكەن لەدڵ و گیانەوە سڵاو دەكەم. ئێمە لەنێو ئەم كارەین، منیش بەرپرسم. بەڵام ئەو هەڤاڵانە، ژن و كوڕی كورد بەرۆحێكی فیدایی، لەپێش چاوماندا بوونەتە عەگیدان. فیداكاریەكی زۆر مەزن هەیە. گەوهەرێكی مەزنە. لەسەر بنەمای ئەم گەوهەرە، ئێمە بەمسۆگەری ئەنجام بەدەست بهێنین. ئەم قۆناخە گرنگە. لەم قۆناخەدا ئێمە شان بدەینە بەر، هەر مەترسیەك لەبەرچاو بگرین. لەم كاتەدا دەبێـت هەر مرۆڤێك مەترسیەك لەبەرچاو خۆی بگرێت. ئەمەش بۆ منیش وەهایە، بۆ هەموو كادێر، شەرڤان و فەرماندەكان و هەموو وڵاتپارێزانیش وەهایە. بۆ هەر تاكێكی كوردیش بەمشێوەیە. بۆ ئەوەی ئەمساڵ بكەینە ساڵی سەركەوتن، پێویستە هەر كەس فیدایانە و فیداكار بێت.
ئێمە ئەمساڵ نەورۆزی پەنجاهەمین ساڵی خۆمان پیرۆز كرد. رۆحێكی مەزنی خۆلقاند. هاوشێوەی ئەمە دەبێت ساڵی ٢٠٢٢ بەرۆحی ئاگری نەورۆز، بەرۆحی بەرخۆدانی زاپ بكەینە، ساڵی قەڵەمبازی گەورە. بێكەنە ساڵی قەڵەمبازی ئازادی. بانگەوازی بۆ هەر كەس ئەوەیە كە بەم رۆحەوە هەڵسوكەوت بكەن. جارێكی تر لەدڵەوە هەر كەس سڵاو دەكەم.
ژ.ت / هـ.ب