د. ڕۆلف گۆسنەر: دەوڵەتو تورکی ئیمرالینە یاسا جابەجێ نمەکەرۆ

د. گۆسنەر ئەرەیاۋناش کە سی پی تی ئاژەو عەبدوڵا ئۆجالانی و زیڼانیا ئیمرالی بە شێوێوە گونجیا هۊرنمەسەنگنۆ و داواش جە سی پی تی کەرد هەنگامېوە جددیە بنیۆ و بە شێوێوە بێلایەنانە شۊنیرە لوای پەی شەرتەکا گۆشەگیری بکەرۆ.

دکتۆر ڕۆلف گۆسنەر پارێزنەر جە زانشتگەو برێمنی ۋەرا ۋەر بە گۆشەگیریی  ئیمرالی کاروەدایش نیشانەدا و هەڵوێسوو ئەرەمەرزیا ئەوروپیەکاش سەبارەت بە کێشەو کوردی بەربڕی و داواو گێرتەینە ۋەرو ڕاو جای جددیش چا بارۆ کەرد.

جە کاتێنە گۆشەگیریی تن سەرو ڕابەرو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی بەردەواما سەڎان ڕۆشنۋیرۍ، ئەکادیمیۍ، نوویسەرۍ و سیاسەتمەدارۍ جە سەرانسەرو جیهانینە نامېوەشا پەی کۆمیتەو ناستەی ئەشکەنجەو ئەنجومەنو ئەوروپای(سی پی تی) کیاست و داواو سەردای دەموودەسیشا پەی ئیمرالی کەردەن.

یۆ چا کەسایەتیا کە نامەکەش ئیمزا کەردەن، دکتۆر رۆلف گۆسنەرا چا بارۆ قسێش پەی ئاژانسوو هەواڵوو فوراتی کەردۍ.

جە سەرەتاو قسەکاشەنە گۆسنەر ئەرەیاۋناش کە تۆڕەو پەشتیوانی ئەڵمانیای جوابوو سی پی تیش هۊرگێرتەن پەی کەمپینوو 'ئازاڎیی پەی عەبدوڵا ئۆجالانی، چارەسەری سیاسی پەی کێشەو کوردی'، و واتش: "ئی جوابە نیشانەش مڎۆ، کە کۆمیتەو ۋەرەنگاربیەیۆ ئەشکەنجەو ئەنجومەنو ئەوروپای چەمڎاری ئاژەو بەڕێز ئۆجالانی و زیڼانیا تەرو ئیمرالی مکەرۆ و بەردەوام مبۆ. کۆمیتەو شارەزایا سی پی تی دمایین جار جە ٢٠٢٢ ێنە کە سەردای ئیمرالیش کەردەبۍ، ئاژەو زیڼانیاش چنی دەسەڵاتداراو تورکیای باس کەردەبۍ.

سەبارەت پی واچا سی پی تی، دکتۆر گۆسنەر واتش: "داخەم نمەشۆ، ئی جوابە تەمام گونجیا نیا. سی پی تی باس جە هەنگامېوە کاریگەری نمەکەرۆ. چنی ئانەیچە، جە دمایین سەردای سی پی تینە پەی ئیمرالی جە ئەیلولو ٢٠٢٢ ێنە، جە ماوەو دووۍ ساڵان هیچ کردەوێوە ئەرێنی جە گۆشەگیرینە ڕووەش نەڎان واتە هیچ چێوۍ نەفاڕیان. ئی ئاژە نیشانەش مڎۆ کە سی پی تی هیچ کاریگەریێوەش سەرو دەسەڵاتدارا و سەرکردە سیاسییەکا تورکیای نییا."

جە درێژەو قسەکاشەنە، دکتۆر گۆسنەر واتش: "کاتو ئانەی ئامان سی پی تی بە تنی ئیڎانەو شەرتەکا دژوو مافو مرۆڤی بکەرۆ کە سەرو عەبدوڵا ئۆجالانی و زیڼانیا تەرو ئیمرالیرە سەپیان. تورکیا کە ئەندامو ئەنجومەنو ئەوروپایا ئیمزاش سەرو پەیماننامەکا ئەوروپای پەی مافەکا مرۆڤی کەردەن کە ماچۆ نمەبۆ هیچ کەسێوە بە شێوێوە نامرۆڤانە ئەشکەنجە بڎریۆ.

چنی ئانەیچ چا بارۆ، کەموکوڵی گەورە و پاشێلکاری حکومەتو تورکیای هەن، پاشێلکەردەی بەردەوامو مافەکا مرۆڤی، ئەندامیەتی تورکیای جە ئەنجوومەنو ئەوروپاینە مکەرۆ بە مژارو قسەو باسی. پەی نموونەی، بەڵگەنامەکۍ بە شێوێوە ۋەرفراوان وەڵۍ کریێنێوە کە ۋەرپەرسا دەوڵەتو تورکی کەسانێوەش بەمانگ و ساڵ سزا دێنۍ و وستێنێش دلۍ زینانی تاکەکەسیۆ. نموونە بەڕێز ئۆجالان چڼین ساڵېن چەمپنەکۊتەی و سەردای پارێزنەرا و ئەنداما بنەیانەکەیش بە شێوێوە هەڕەمەکی و نایاسایی مردان، چێگەنە تورکیا قەرارەکا دادگاو مافەکا مرۆڤوو ئەوروپای پاشێلۍ مکەرۆ.

د. گۆسنەر ئاماژەش پانەیچ دا کە بە نامە و داواکارییەکاشا مەتڵەبشانە یۆ جە ئەرکەکا سی پی تی وە یاڎ باراوە، کە زیڼانیا جە وڵاتێوە ئەندام جە ئەنجومەنو ئەوروپاینە ئەشکەنجە مڎریا و ڕەفتۍ دژە نا ئینسانیشا چنی مکریۆ، بە تایبە پېسە کۆدی جە دۆسیەو ئۆجالانینە موینیۆ و واتش: "کۆمیتەو پسپۆڕا سی پی تی ئەرکو ئەوەکۊڵیای ۋەرفراوانیشا پنە دریان کە متاوۆ جە وەختو سەردایەکاشەنە پەی زیڼانەکا، مافو ئانەیش هەن کە بە شێوێوە بێسنوور دەسش بیاوۆ بە زیڼانەکا و جە ئاژەو زیڼانیا ئاگاڎار بۆ و ئەوەکۊڵیای جە دۆسیەکاشانە بکەرۆ.

پۊکەی سی پی تی متاوۊ جە کەمتەرین کاتەنە شاندێوە بکیانۆ پەی ئیمرالی پەی ئانەی ڕاسەوخۆ چنی زیڼانیا کۆبۆوە و بە شێوێوە سەربەخۆ شۊنیرە لوای پەی شەرتەکا گێرتەی و گۆشەگیریشا بکەرۆ و ئاژەو تەندروسی هۊرسەنگنۆنە و چنی پارێزنەرا یا بنەیانەکاشا گلېرۆبیەی ئەنجام بڎۆ. داخەم نمەشۆ ۋەرپەرسا سی پی تی ئاڼنە ئا ئەرکا جابەجۍ نمەکەرا کە بتاوا شەرتەکا پاشێلکاریی مافو مرۆڤی بە شێوێوە هەمیشەیی چارەسەر بکریۆ. بەڵام پېسە پیمەرێوە گوزارشتەی پەنهانەی پێوەس بە سەردایەکاش ئاماڎە مکەرۆ و مکیانۆشا پەی وڵاتا ئەندامی ئینە بەدیلێوە عال نییا پەی خاس کەردەی ئاژەکەی.

دەرفەتی کاریگەرو سنووردار هەن، بەڵام ئینە ئا پرسیارۍ وەش مکەرۆ کە ئایا سی پی تی و ئەنجومەنو ئەوروپای دژوو پاشێلکەردەی مافەکا مرۆڤی و ئەشکەنجەداین جە ئیمرالی و زیڼانەکا تەرو تورکیاینە یان نا؟ جە حەقەتینەنە کاتو ئانەی ئامان تورکیا ڕووبەڕوو دەرەنجامە حەقەتینەکا بۆوە سەبارەت بە پاشێلکارییە یاساییەکاش. ئەنجوومەنوو پەرلەمانو ئەوروپای جە ساڵەکا ٢٠٢١ و ٢٠٢٣ێنە فشارش وست سەرو جابەجێکەردەی ڕاو جاو سزادای و جابەجێکەردەی جە دژوو تورکیای دەربارەو پاشێل کارییەکاش. پېسە چنی کاروادایۍ جددی جە دژوو جەنگی و دەسدرێژی ڕووسیای پەی سەرو ئۆکرانیای ئەنجامدریا، مکریۆ تورکیا جە ئەنجومەنو ئەوروپاینە بەر بکریۆ، بەڵام کاتێ ئەندامیەتی ئەنجومەنو ئەوروپایش نەمەنۆ، دەوڵەتی نامبریا بە شێوێوە ئۆتۆماتیکی جە پەیماننامەکا ئەوروپای پەی مافەکا مرۆڤی کیشیۆوە، واتە ئیتر پابەڼ نمەبۆ بە پەیماننامەکاوە."