“پاسەوانو کامە سنووری؟”
تورکیا خاکو پانیشتو کورڎەسانی و ئێراقی ئەرەگیر مکەرۊ، حکومەتو ئێراقی و بەنامۍ پاسەوانۍ سنووری و پارتی بارزانی ڕەهەندە مەترسیڎارەکا ئی ئەرەگیریە مشاراوە، ڕەوایەتیش پنە مڎا و ئاسانکاریش پەی مکەرا.
جە ۋەهاروو ئێساڵینە، مەسەلۍ پاسەوانو سنووری، بە تایبەت، بنەپنەوستەو ئی هێزا جە سنوورو بەینو تورکیا و عێراقینە بی بە ڕۆژەڤ و بە تایبە دماو سەرداکەو ئەردۆغانی پەی بەغڎای و هەولێری هێزێوە پاسەوانی سنووری جە مەنتیقەو بادینانینە بنەش پنە وزیا. ئی هێزە گرڎ جە چەکڎارەکا پارتی بارزانی پێک مەیا و پېسە جە ئەرەیاۋناکانە وینیا پەی پارێزنای سنووری چن گلېرۆبیەیێشا چنی فەرماندەکا سوپا ئەرەگیرەکۍ تورکیای کەردۍ.
ئی پرۆپاگەڼۍ ۋەرپەرسا پارتی بارزانی و حکومەتو عێراقی پەی ئانەی بۍ قەناعەتێوە چامنە وەش بکەرا کە ئی هێزە ملۆ جە سنوورو بەینوو عێراقی و تورکیاینە یاگەگیر مبۆ، سەروەری خاکو عێراقی و پانیشتوو کورڎەسانی پارێزنۆ و چا شۆنانە کە پاسەوانو سنووری هەن ئاسایش و ئەمنییەت بەرقەرارا و ئیتر سوپاو تورکیای پەیش نیا چا بنەوزۆ. پەنەواز بۍ هەر پاسەیچ بیۍ. ئەرکو پاسەوانو سنووری ئانەنە.
بەڵام ئەگەر تەماشەو رووەدایەکا ئی دماییەو دەگاو گوهەرزی و ڕاو ئاسفاڵتی بەینوو باتیفای و بامەرنێ و قادیشەی و دێرەلوکی و شێلادزۍ بکەرمۍ، چێوۍ تەما پێچەوانەو ئی بانگەشەیە موینمۍ. ۋەرچەما پاسەوانو سنوورینە تانک و تۆپە و زرێپۆش و حەفارۍ سوپاو تورکیای سەرو ئی ڕێوە تەراتێن مکەرا، درۆن و فڕۆکە و هلیکۆپتەرو سوپاو تورکیای بە بەردوامی گرڎ شۆنێوە مەنتیقەکەی بە بێ جیاوازی بۆردمان مکەرا و تا ئیساتۍ بە سەڎان دەگۍ چۆڵۍ کریێنۍ و بە هەزاران دۆنمۍ جە دارسان و زەمین و رەز و باخۍ سۆتێنۍ، پاسەوانو سنووریچ تەنیا تەماشە مکەرۆ و مەشۍ مێمانەش نییەنە. بڕۍ چی مەنتیقا ٣٠ کم ئینۍ خاکو عێراقی و پانیشتوو کورڎەسانینە و بڕێچشا ٤٠ کیلۆمەترۍ. ئەی پاسەوانو سنووری ئەگەر سنوور نمەپارێزنۆ پەی چێشی ئینا چۍ؟ وەزیفەش چێشا؟ دەورش چێشا؟ با واز جە جوابوو ئی پرسیارا بارمۍ.
ئەرکی یووەم و پاسەوانو سنووری عێراقی شارتەیۆ ئا حەقەتینەینە ئیتر جە کردەوەنە سنوورێوە بە نامۍ سنوورو تورکیا و عێراقی نەمەنەن. سنوورەکە ورەشیان و تورکیا تا ٤٠ کم ئامان دلۍ. هەرپۊکەی سنوورێوە نەمەنەن کە پاسەوانو سنووری پاسەوانیش چنە بکەرۆ. جە حەقەتینەنە ئی سنوورە عەیامێن نەمەنەن. ئامای پاسەوانو سنووری ڕەوایەتیدایۍ سیاسییا پا دیاردەیە کە ساڵانە جە واقیعەنە هەن. ئیتر سنوورو بەینو تورکیا و عێراقی فاڕیان. پارتی بارزانی و بڕۍ هێز و کەسایەتیۍ دلۍ حکومەتەکەو سودانی خاکو عێراقی و پانیشتوو کورڎەسانیشا بە تورکیای ورەتەن و هێزو پاسەوانو سنووریچ پەی ئانەی ئامان ئی سنوورە کە گەریلاکۍ ئازاڎیی کورڎەسانی جە ۋەرا ۋەرو ئی سەودا و مامەڵەینە ئاستەنگی پەی سانەری و فرۆشیاری و دەڵالەکا وەش نەکەرۆ.
ئەی خاسا، پاسەوانو سنووری چا پاسەوانی جە چێشی مکەرۆ؟ ئەگەر تەماشۍ حەقەتینەکا مېڎانو جەنگی بکەرمۍ فرە بەڕۆشنی موینمۍ کە پاسەوانو سنووری جە ئەساسەنە پاسەوانو سوپاو ئەرەگیرو تورکیاین. ئەرکو پاسەوانو سنووری، گەمارۆدای گەریلای و جە هەمانکاتیچەنە ڕا وەشکەردەین پەی سوپاو تورکیای. پاسەوانو سنووری ئەرکش ئانەنە گرڎ ڕێوە گێرۆنە ۋەر کە گەریلا نەتاوۆ دژوو سوپاو تورکیای جەنگ بکەرۆ. بە ئاڵاو عێراقیوە بەڵام بە بەرنامەی تورکیوە، ئی بەنام پاسەوانۍ گرڎوو ئا جاڎا وزارە کە گەریلا پۆرەشارە ئاموشۆو ڕەوت مکەرۆ و گرڎوو ئا جاڎا مکەراوە کە تورکیا گەرەکشا ئاموشۊو ڕەوتشا پۊرە بکەرۆ. ئەگەر بزانا کە گەریلا جە شۆنێوەنە گەرەکشا زامڎارێوە بواڕاوە، یان واردە و چەک و جبەخانە پەی ۋێش حاسڵ بکەرۆ، دەموودەس ملا چا نوقتێوە وشکنای منیارە و هەر گەریلێوە بوینا، دەموودەس سوپاو تورکیایش چنە ئاگاڎار مکەراوە و فڕۆکە و هەلیکۆپتەر و درۆن مکیانا سەرش. ئانەی کە شۊنەو بنەوستەو پاسەوانو سنووری چا مەنتیقەنە دیاری مکەرۆ، نە پارتی بارزانیا و نە حکومەتو سودانی، سوپاو ئەرەگیرو تورکیاین. جە هەر شۆنێوەنە کە سوپاو ئەرەگیرەو تورکیای جە ۋەرا ۋەرو گەریلاینە تووشو فرەی و زەحمەتی بۆنە، نەتاوۆ ئامووشۆو ڕەوت بکەرۆ، نەتاوۆ چەک و جەبەخانە بواڕۆوە، نەتاوۆ زامڎارەکاش فاڕۊوە، پاسەوانو سنوورو عێراقی دەموودەس ملا دەمشۆ و گرڎ ئاسانکاریێوەش پەی مکەرۆ. ئانەی کە واقیعەنە رووە مڎۆ ئانەنە کە پاسەوانو سنووری عێراقی هامکار و تەمامکەرو سوپاو تورکیاین. بە بێ رەزامەڼی سوپاو تورکیای پاسەوانو سنووری عێراقی نمەتاوۆ جمۆوە. تەنانەت دەسیاونای بە ئاوێچشا بە چەمڎاری سوپاو تورکیاین. ئەگەر مژارەکە پارێزنای سیادەی و سەروەری عێراقی و پانیشتوو کورڎەسانی بۆ، پاسەوانو سنووری ئیساتۍ جە بادینانەنە پېسەنە داوەڵو دلۍ باخێوە بێ پەرچینی.
پارتی بارزانی و بڕۍ هێز و لایەنۍ دلۍ حکومەتو عێراقی چی پی جۆرە، بە بێ هیچ سڵ کەردەیۆیۍ سەودا و مامەڵە سەرو سەروەری نیشتمانی مکەرا؟ مەسەلەکۍ ئانێنە کە ئی هێزۍ جە دنیا وینی ۋێشانە ۋێشا بە ساحیب و ئی ئاو و خاکی و میللەتەیە مزانا و پەی ۋێشا بە ڕەواش مزانا کە چ سەودا و مامەڵێوە چنیشا بکەرا. هەر پۊکەی بە بێباکانە، جە ۋەرا ۋەرو هۆرگێرتەی چن ملیۆن دۆلارێوەنە، یان هۊرگېرتەی پاسپۆرتی دیپلۆماتی تورکی، یان هۊرگېرتەی چن ڤێلا و شوقێوە جە ئەستەمبۆڵ و ئزمیر و ئانتالیانە، بە ڕێککەوتەیۍ چېر بە چېر بەهەشتو عێراقی و پانیشتوو کورڎەسانی کە رووبەرەەکەش جە غەززەی و جە لوبنانی گەورەتەرا بە ئەردۆغانی و هاکان فیدانیشا ورەتەن. ئەگەر بەیمۍ و جە تاقەو دنیاوینیەکەو ئاڎیشاوە تەماشەو مەسەلەکۍ بکەرمۍ و واچەو وەڵیناما بە بنەما بگێرمۍ متاومۍ بواچمۍ کە شوان و توتەو شوانی چنی وەرگە بۆرەکەو ئەنکارای چېر بە چېر ڕێکێکۊتێنۍ. ئینۍ نە ئینتماشا پەی نیشتمانی هەنە و نە سەروەری و سیادە لاشاوە مەتڵەبا. ئینۍ دەڵاڵۍ و بازرگانۍ سیاسیێنۍ و بازرگانی بە گەلی و نیشتمان و سەروەرییەکەیشۆ مکەرا. ئانۍ کە ژڵێوەی ئازاڎیوازو گەلوو کورڎەسانی پېسە ڕێکوستەیۍ قەڎەخەکریای بەنامۍ مکەرا، جە کاتو پەلامارەکا داعشینە، یان هامپەیمانۍ چێر بە چێرۍ داعشی بێنۍ، یان جە داعشی بڕەمێنۍ. بەڵام گەریلا چا کاتەنە بە شایەتی تاریخی وەڵۍ وەڵێوە جەنگوو داعشێش کەرد و سەرۆک وەزیرانو ئا کاتەو عێراقی سپاسش کەردۍ، ئیساتۍ خێرا بیەن بە مەتەرسی پەی سەروەری عێراقی و هەر جارە و تۆمەتێوەش منیا مل. ئا ئەردۆغانەی کە جە کاتوو پەلامارەکا داعشینە، کۆنسۆڵیەو ۋێش جە موسڵەنە لاو داعشیۆ ئاستۆ و هیچ هامکاریێوە عێراقی و هەرێموو کورڎەسانیش نەکەرد، ئیساتۍ بیەن بە هامپەیمانو بارزانی و سودانی.
حەقەتینەکە نە پاسەوانو سنوورین و نە سەروەری نیشتمانی. حەقەتینەکە ئانەنە پارتی بارزانی پېسە دەڵاڵێوە سیاسی و بەکرێگرتێوە تورکیای جە ڕاو فواد حسێنیوە حکومەتو عێراقیش پەلکێشو دلۍ هامپەیمانیێوە چنی ئەردۆغانی کەردەن و ئی هامپەیمانییە یەرە قۆڵییە ئیساتۍ جە واقیعەنە موینمێش. تورکیا خاکو پانیشتوو کورڎەسانی و عێراقی ئەرەگیر مکەرۆ، حکومەتو عێراقی و بەنام پاسەوانۍ سنووری و پارتی بارزانی ڕەهەندە مەترسیڎارەکا ئی ئەرەگیریە مشاراوە، ڕەوایەتیش پنە مڎا و ئاسانکاریش پەی مکەرا.
چێگەنە ئا قسۍ گەشمەرڎەی نەمری ڕیزان جاویدی مێنە خیاڵم کە چی ڕووانە دووەمین ساڵرۆو شەهادەتیشا. گەشمەرڎە ڕێزان جاوید ماچۆ “پەدەکە و بنەیانەو بارزانی چېشا وات، پێچەوانەکەش راسا”. وەختۍ باسوو نیشتمانپەروەریشا کەرد ، ئانە بزاندۍ کە کە نیشتمانی ورەشا. وەختۍ باسوو نەتەوایەتیشا کەرد ئانە بزاندۍ کە نەتەوەی ورەشا.
