ئەندامو کۆنسەو ڕاوەبەری کەجەکەی موسەفا قەرەسوو پەی ئاژانسوو هەواڵوو فوراتی (ANF)ی سەرو پیلانگێڵنی ٩ و ئارگای(ئۆکتۆبەر)ی و گرنگی هەڵمەتەو ئازادی قسێش کەردۍ و باسش چانەی کەرڎ کە زەمینەی مېیاننەتەوەی پەی ئازادی ڕابەرو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی قەوەتتەر بیەن و ئاماژەش پانەی کەرد کە پەنەوازا ئی دەرفەتە عال بەکاربۍ.

ئینایمۍ ساڵەوەگەڕو پیلانگێڵنی ٩ و ئارگای(ئۆکتۆبەر)ینە. ڕابەرو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالان ماوەو ٢٦ ساڵان کام ڕێبازو مڎرامانی جە دژو پیلانگێڵنی ڕاوەبەر مکەرۆ؟

تاریخو ئەرەکۊشای ڕابەر ئاپۆی دلۍ ئاژەو ئیمراڵینە پەڕا جە دەرزی، نمونێوە سەرنجکێشی ژیری ئایدۆلۆژی و سیاسییا. شۆڕشگێڕێوەن کە ڕوبەڕو دژمنی هەرە گۆرەو سەدەو ٢٠ی بیەنۆ، جە ۋەرا ۋەرو دژمنایەتیێوە پا جۆرەینە ئەرەکۊشایۍ داستانی ڕاوەبەر مکەرۆ. ژیۋای ڕابەر ئاپۆی دلۍ زینانینە تاریخیا. یەک ڕۆو ڕابەر ئاپۆی بە بێ ویرکەردەیۆ جە ژیۋای ئازادی و دیموکراتیکی گەلوو کوردی نە ۋییەردەن. ئی ژیۋایە هامکات بیەن بە ژیۋایۍ کە کریان بە سەوقاتی گرڎو مرۆڤایەتی.

کاتێ ڕابەر ئاپۆ باڵبەس کریا، یەکسەری ویرش چانەی کەردۆ کە چنی متاوۆ ئی پیلانگێڵنییە پوچ بکەرۆوە، نەکۆت دلۍ دامێوە یان ئاژەی دەرونی نێگەتیڤیوە. پېسە ڕابەرو گەلێوە گرڎو کاتەکەیش پەی ژیۋای ئازادی و دیموکراتیکی ئی گەلەیە، بە ویرکەردەیۆ دەرباسکەرد. دلۍ ئا ئاژەینە ویرش چانەی کەردۆ کە چنی متاوۆ بە ستراتیج و تاکتکو ئەرەکۊشایۆ پیلانگێڵنیەکەی پووچ بکەرۆوە. کاتێ جە ١٥/٢/ ١٩٩٩ ی جە کینیانە باڵبەس کریا تەنیا ویرش چینەی کەردۆ.

ڕابەر ئاپۆ ڕابەرێوەن کە گرڎ ڕووەدایۍ هۆرمسەنگنۆ، پی جۆرە جە ڕوانی دماتەرەنە فرە زیاتەر هەرمانەش کەردە و ئەرەکۊشایش ڕاوەبەر کەرد. پی کارەکتەرەو ۋێشۆ بی بە رابەرێوە کە ڕۆ بە ڕۆ گۆرە مەبۆ. پی جۆرە ئی کۆششە تێرو تەسەلەشە گرڎ ڕوۍ بەرهەمش بیەن و ئینەش کەردەن بە بنەڕەتو فەلسەفەو ژیۋایش. چی ڕوانگۆ حەقیقەتێوە دەگمەنا جە تاریخو مرۆڤایەتینە. جە حەقەتینەنە ڕابەر ئاپۆ خاوەنو فەلسەفەو ئەرەکۊشای و ژیۋایۍ پا جۆرەینە، کە تاریخەنە نمونەش کەم بیەن.

ڕابەرئاپۆ هەر جە ساتە وەختی یووەمۆ ویرش جە پوچکەردەیۆ پیلانگێڵنی و گێرتەینە ۋەرو هەنگامەی سەرکۆتانۍ کەردۆ.

پیلانەکۍ بە تەمامی پەی دلێنەبەردەی و تەسفیەکەردەی بۍ. ڕابەر ئاپۆ سەرەتا سەرنجش سەرو دماوستەی ئی ئاژەیە بۍ. ئینەیچ پەی ئەرەکۆشای پەنەوازا. هەر پۊکەی چێرو گۆشەگیرینە ئی پەیامشە دان، 'ئیساتۍ منتا باڵبەس کەردەن، بەبێ ئانەی بلدۍ دلۍ هیچ پشێویێوە و هەست بە ناچاری بکەردۍ، متاودۍ ویر چانەی بکەردێوە کە پەرسو کوردی چنی چارەسەر بۆ'. پی ڕێبازیە ڕابەرئاپۆ هەوڵشدا هانیشا بڎۆ کە بە شێوێوە ئەرێنی جە کێشەو کوردی نزیکۍ باوە. تاکتیکی سەرەتایی ئەرەکۆشایش دژو پیلانگێڵنی پی جۆرە دیاریکەرد. پی جۆرە پێشوازی جە هرووژمی سەرەتایی پیلانگێڵنی مېیاننەتەوەیی کریا و هیستریاو دلێنەشیەی و تەسفیەکەردەی چا سەردەمەنە شکسش ئارڎ. مانگەکۍ سەرەتاو پیلانگێڵنییەکەی بە جابەجێکەردەی ئی تاکتیکیە ۋییەردۍ.

دماو ئانەی سۆسیالیزمی بنیاڎنریا هۆرشێویاوە، ڕابەر ئاپۆ هەڵوێسەش سەرو مەڵامەتە نەواخنیەکا هۆرشێونایۆکەی کەرد. بێگومان هرووژمو هێزە ئیمپرالیستی و سەرمایەدارەکا حزورش بۍ، بەڵام جە ئەساسەنە مەڵامەتەکە دلێینەی بۍ. ڕابەر ئاپۆ بە شێوێوە نمونەیی کۆت دلۍ ئەوەکۊڵیای و ڕەخنەکەردەی ئاژەکەی. بەبێ ئانەی دەسبەردارو سۆسیالیزمی بۆ و بۆ بە چەپگەرێوە دلۍ سیستەمی، ئی هەرمانێشە کەردە.

جە گوزارشتە سیاسییەکێنە کە پێشکەش بە کۆنگرەو پەنجەمو پەکەکەی کریا، بە ڕۆشنی ڕەخنەکۍ ۋێش پەی سۆسیالیزمی حەقەتینەی و غەڵەتو سەرکردە مارکسیستەکاش جە ڕوو تیۆریۆ وست ڕووە، چنی هێڵۊو تازۍ ئایدیۆلۆژی، تیۆری، ڕێکوستەی و کرداریی پەکەکەی کۆنگرەی پەنجەمش پېسە کۆنگرەو تازە بیەیۆ و فاڕیای هۆرسەنگنا. جە حەقەتینەنە ڕابەر ئاپۆ ویرش چانەی کەرڎۆ کە هەنگام بە هەنگام ئی فاڕیایە بەرەو ئا پارادایمەی بەرۆ کە تەسەورشەنە بۍ.

پیلانگێڵنا دیشا کە پی هەوڵا ڕابەر ئاپۆ و پەکەکە سەرو کەموکوڵیەکارە زاڵۍ با و کاریگەری سەرو ئەرەکۊشای مکەرۆ. مەرامو ڕابەر ئاپۆی ئانە بۍ سەرو بنەماو پارادایمی تازەو ئەرەکۊشای پەی ئازادی گەلوو کوردی بە کاریگەرتەر بکەرۆ.

کاتێ ڕابەر ئاپۆ گیریا، هەوڵەکێش پەی فاڕیای ئایدیۆلۆژی و تیۆری و ڕێکوستەی زیاتەرۍ کەردۍ. پەیلوایش چامنە بۍ کە یۆ جە مەڵامەتەکا پێکئاوردەی پیلانەکۍ سەرچەمەکەش کەموکوڵی، ناتەمامی و غەڵەتەکۍ هێڵۊو ئایدیۆلۆژی، تیۆری، ڕێکوستەی و پراکتیکی بۍ. جە لێوەتەریچۆ قەناعەتش چامنە بۍ کە تا سیستەمو ئیمپریالیستی و سەرمایەداری ڕووبەڕوو ڕەخنەی و ۋنەپەرسایۆ نەکریاوە، سیستمەکەشا کە نادادپەروەریش بەرهەم ئاردەن هۆرنەشێویۆوە، ئەرەکۊشای گەلوو کوردی پەی ئازادی وەڵۍ نمەگنۆ و سەرکۆتە نمەبۆ. ڕابەر ئاپۆ پا ئەنەیاوایۆ نزیکو هامکێشەکا بیۆ کە تا سیستەمو سەرمایەداری دلێنە نەشۆ، کێشەو ئازادی و دیموکراسی گەلوو کوردی و مرۆڤایەتی چارەسەر نمەبۆ. پی ڕێبازیە ڕابەر ئاپۆ دەسش بە ئەوەکۆڵیای و ۋنەپەرسایۆ کەرد و چنی هێزە هەژمونوازەکا هامڕا نەبۍ. کاتۍ ئینسان قووڵبیەیۆکا ڕابەر ئاپۆی و هێڵۊو ئەرەکۊشای جە ئیمرالینە هۆرسەنگنۆ، مشۆم ئی حەقەتینە بوینیۆ. ئەگەر پی جۆرە هۆرنەسەنگیۆ، نە هەوڵەکۍ ڕابەر ئاپۆی و نە ئەرەکۊشاکەیش بە شێوێوە دروس چنەش مەیاومێنە.

ڕابەر ئاپۆ هەر جە زاوڵەیۆ کەسێوە کۆمەڵایەتی بیەن. هەمیشە ڕەخنەش جە ئەنەیاوای ئایدۆلۆژی، تیۆری، ڕێکوستەی و پراکتیکی گێرتەن کە جوابدەرەوەو گلێرگێوە هۆشمەندی نەبیەن. چی ڕوانگەیچۆ تەنانەت وەڵۍ وڕای سۆسیالیزمی ڕئالینە ڕەخنەش گێرتەن، ئەنەیاوای و کۆمەڵایەتی بیەی کە حەقەتینەکا موینۆ کەردش بە بەشێوە جە کەسایەتی ۋێش.

دماو وڕای سۆسیالیزمی بنیاڎنریای، ڕەخنەکێش ئانڼەیتەر ئاشکرۍ کەردۍ. پەی ئانەی جە ئیمرالینە بە شێوێوە کاریگەرتەر جەنگو سەرمایەداری بکەرۆ، بە شێوێوە ۋەرفراوانتەر کەموکوڵیەکۍ ئایدۆلۆژی و تیۆریش هۆرۍ سەنگنۍ و تازەبیەیۆ گرنگش پەی چەمک و تیۆری سۆسیالیزمی پێشکەش کەرد. سەرو بنەماو چەمکو گلێرگەی دیموکراتیک، ئیکۆلۆژی، ئازادی ژەنا، بە هێڵۊو سۆسیالیزمی ڕەگ و ڕیشەو سەرمایەداریش وشک کەردەن. بە ڕۆشنکەردەیۆ و پێناسەکەردەی پارادایمی، پرۆسێوە تازەو ئەرەکۊشایش دەسپنەکەرد، کە دمایی بە مۆدێرنیتەی سەرمایەداری مارۆنە. هەرپاسە جە هەمان کاتەنە ۋەرا ۋەربە مارکسی و ئەنگڵسی ئینە ڕێز نیایرەی بۍ، کە ١٥٠ ساڵۍ چێوەڵی ئاڵاو ئەرەکۊشایشا جە دژو سەرمایەداری بەرزکەردۆ. ئەگەر ۋەنەرۍ و شۆنکۊتێوە مارکسی و ئەنگڵسی بۆ، یوەم ئانە ڕابەر ئاپۆن. قسەکۍ مارکسی و ئەنگلسی قەد ڕەخنەشا ۋنە نەگیریان پېسە چنی هەنۍ تا ئارۆیچ بەکار بریێنۍ و ئینە شێوازێوە حەقەتینو پێوەس بیەی نییا. ڕابەر ئاپۆ بە ۋەرپرسیاریێوە گۆرۆ جە ڕێکوستەی سۆسیالیزمینە جە تاریخو مرۆڤایەتینە هێڵۆو کۆمەڵایەتیش یاۋنا بە ئاستێوە قووڵ و ۋەرفراوان.

ڕابەر ئاپو بە قووڵبیەیشۆ جە ئیمرالینە، نەک هەر ئەرەکۊشای ڕزگاریوازی گەلوو کوردیش جە چەقبەستەی ڕزگار کەرد، بەڵکم زەمینەش پەی ئەرەکۊشایۍ دروسی و سەرکەوتەی وەشکەرد، سیستەمو مۆدێرنیتەی سەرمایەداری و سیاسەتەکۍ ۋەرکۆتوو مېیامینیچش شیکەردێوە و ڕاو زاڵبیەیش سەرو ئا کۆسپا ۋەردەمو ئەرەکۊشای ئازادینە دیاری کەرد. چونکی ڕابەر ئاپو بە دەیان ساڵۍ ئەزموون و ئەنەیاوای ۋێش عال چانەی یاوانەنە کە ئەرەکۊشای گەلوو کوردی پەی ئازادی بەبێ چارەسەری ۋەرکۊتوو مېیامینی و سیستەمی جەهانی سەرنمەگنۆ. بەپوختی ئەگەر ئەرەکۊشای ئازادیی گەلوو کوردی سەر گنۆ ئانە بەپاو ئا شیکەردەیۆ و پارادایمەیۆ بۆ کە ڕابەر ئاپو پێشکەشش کەردەن، ڕابەر ئاپۆ سڕ و ڕازەکۍ مۆدێرنیتەی سەرمایەداری و کۆنەپەرسی جە ۋەرکۆتوو مېیامینی و هێزە هەژمونگەراکا و وڵاتا ناوچەکەی ( تورکیا و ئێران، عێراق و سوریا ) کە هەژموونو ۋێشا سەرو کوردارە چەسپنان، هۆرشێونانۆ و پینەیچ ڕاش پەی سەرکۊتەی ئەرەکۊشای ئازادی کەردەنۆ.

ڕابەر ئاپۆ بە ئاشکراکەردەی ڕەهەندەکاو مۆدێرنیتەی دێموکراتیکی واتە ئەڵتەرناتیڤەکاش، جە دژو گرڎو ڕەهەندەکا مۆدێرنیتەی سەرمایەداری، نەوتەش کەردە ڕێخەو سیستەمو ٥٠٠٠ ساڵەو دەوڵەتداری و دمایین نوێنەریشەرە واتە مۆدێرنیتەی سەرمایەداری و سیستەمو پیاسالاری. دماو ئا پارادایمەی کە ڕابەر ئاپۆ پێشکەشش کەرد، ئیساتۍ مەنەیۆ حکومەتی و سیستەمو سەرمایەداری و سیستەمو پیا سالاری ڕووبەڕوو ئاستەنگی بیەنۆ. ڕابەر ئاپۆ واتش: "سەدەو ٢١سەدەو ژەنا مەبۆ. جە حەقەتینەنە ڕۆشن بیەنۆ کە ئی دەسنیشانکەردەیە جابەجێ مکریۆ. ۋەرو ئانەی سەرچەمەو گرڎو شێوەکا زاڵبیەی و چەوەسنایۆ سەرو بنەماو زاڵبیەی و چەوەسنایۆ سەرو ژەنارە مکریۆ. پۊکەی سەدەو ٢١ ئا سەدەنە کە دمایی بە سیستەمو دەسەڵاتداری و مۆدێرنیتەی سەرمایەداری مارۆنە. ڕابەر ئاپۆ کۆششۍ تاریخیش جە دژو هێزەکاو مۆدێرنیتەی سەرمایەداری کەرد و  ڕووبەڕوو ۋنەپەرسایشۆ کەردۍ.

ئەرەکۊشای گەلوو کوردی پەی ئازادی جە سەرنیشت و پانیشت و ۋەرنیشت و ۋەرکۊتەنە ۋەرفراوانتەر و قووڵتەر بیەنۆ. ئارۆ پرسو کوردی جە سەرنیشتوو کورڎەسانی و تورکیانە بیەن بە پرسێوە سیاسی و کۆمەلایەتی ئاشکراتەر تەنانەت بیەن بە کێشێوە هەرێمی و جەهانی. چی ڕوانگەیچۆ ئەرەکۊشای ٢٦ساڵەو ئیمرالی مەرامو پیلانگێڵناش پووچ کەردەنۆ و هەرچەننە ڕابەر ئاپۆ هەڵای ئیا زینانەنە بەڵام پیلانگێڵنی مېیاننەتەوەیی پووچ کریانۆ و ڕابەر ئاپۆ سەرکۆتەن!

هەڵمەتەو "ئازادی پەی عەبدوڵا ئۆجالانی، چارەسەری سیاسی پەی پرسو کوردی" ساڵەی دووەمش دەس پنەکەرد. وەختۍ تەماشەو ئەنجامو ساڵەی یووەمو هەڵمەتەکۍ مکەرمۍ، ساڵەی دووەمە چێش شۆنەو ۋێشەرە مارۆ؟

هەڵمەتەکۍ بە گرڎی سەرکەوتۍ بۍ. بە تایبەتی جە مێڎانی جەهانینە قەوەتە بۍ. پەنەوازا ئا بناغەی جە مېڎانی مېیاننەتەوەیینە ئەرەمەرزیا بە عالی هۆرسەنگیۆ. ئەگەر چی مژارەنە پلانەی هەمەلایەنەتەر و عالتەرە بنریۆرە، جە ساڵەو ٢٠٢٥ ینە هەنگامېوە گۆرەتەر سەبارەت بە ئازادیی ڕابەر ئاپۆی هۆرمگیریۆ. ساڵەو یوەمی نیشانەشدا کە توانێوە قەوەت ئینا ئارانە. بە تایبەت بە ئشناسای پارادایمو ڕابەر ئاپۆی، ئی هەڵمەتۍ تەنیا پەی ئازادی گەلێوە و ڕابەرەکەیشا نییا. خاوەنداری جە پارادایمو ڕابەر ئاپۆی فاکتەرێوە سەرەکییا جە گەشەسانای ئی هەڵمەتێنە. بە پوختی ئەگەر ئی ئایدۆلۆجیا و لایەنە فیکرییە قەوەتتەر بکریۆ، ئەنجامێوە کاریگەرتەر بەدەس مارۆنە.

جە ساڵەو دووەمو هەڵمەتەکێنە بەتایبەتی جمیەرەکا ژەنا جەهانی پاڵپەشتیێوە قەوەتتەر جە هەڵمەتەکۍ مکەرا. چنی ڕۆشن بیەیۆ ڕوانگەی ئیکۆلۆژیی سەرۆک ئاپۆی، جمېیەرە ئیکۆلۆژییەکۍ پېسە جمېیەرەکا ژەنا بانۍ بە هێزێوە گرنگ چی هەڵمەتێنە. جە دنیاو ئارۆینە کە مۆدێرنیتەی سەرمایەداری مرۆڤایەتیش یاۋنان بە چەقبەستەیی، کۆنفیدرالیزمی دیموکراتیک، مۆدێلو ڕاوەبەردەی جبەرو دۆڵەتی، هێڵۆو ئازادیی ژەنا و ڕوانگەی ئیکۆلۆژی کاریگەریش سەرو گرڎو مرۆڤایەتی مەبۆ. ئینەیچ هێزێوە فرە بە ئەرەکۊشای بەخشۆ پەی ئازادی ڕابەر ئاپۆی و چارەسەری دیموکراسیانەو پرسوو کوردی. بە پوختی ساڵەو دووەمی ساڵێوە بۆنە کە ڕۆشنۋیرا ئانۍ ویژدانو خەڵکینۍ و سەرمەشقەکۍ جمېیەرو ژەنا زیاتەر بەشداری هەڵمەتەکۍ مکەرا و ژیۋگەپارێزنا و کرێکارا ئی هەڵمەتۍ نەک تەنیا پېسە هەڵمەتێوە پەشتیوانی و خاوەنداری، بەڵکم پېسە خەباتو ۋێشا پەی ئازادی و دیموکراسی موینا. ساڵۆو یووەمو هەڵمەتەکۍ ئەرەمەرزیاکۍ پېسە کۆمیتەو وەزیرا ئەنجومەنو ئەوروپایش کوۍ کەردێوە. جە ساڵۆو دووەمینە ئی جۆرە ئەرەمەرزیۍ چالاکتەرۍ بانە. تەنانەت ئەنجامیچ دەس وزا کە ڕاسەوخۆ یا ناڕاسەوخۆ ڕەنگە حکومەتەکا کوۍ بکەراوە. بێ گومان ئینۍ بە کاریگەری ڕەئیەو گرڎی دیموکراتیکی کە بە مەڵامەتوو هەڵمەتەکێوە وەش بۆ ڕووە مڎا.

جە کاتێنە جەنگی پیلانگێڵنی مېیاننەتەوەیی جە جەهانەنە بەردەواما، جە کوردەسانیچەنە جەنگێوە فرە چڕو بەردەوام ئینا ئارانە. کاتێ باس جە کوردەسانی مکریۆ، سەرنیشتوو کوردەسانی ئینا وەڵێنە. ڕۆو ١٣و ئارگای(ئۆکتۆبەر)ی سەرەڕاو قەڎەغەکا حکومەتو تورکی، هەنگامېوە گرنگە جە دژو پیلانگێڵنیی لواڕاوە. چنین جە گرنگی ئا چالاکییە بیاومێنە؟

بەگرڎیی بە وەرچەم گیڕتەی کەردەسانی، ئەرەکۊشای جە سەرنیشتوو کوردەسانینە هەمیشە پېسەنە ناوەندو سەرهۊردای. سەرنیشتوو کوردەسانی کە ٥٠ ساڵێن کاریگەریش سەرو کۆششو گرڎو پارچەکا کوردەسانی بیەن و یەکلاکەرەوەن، سەرنیشتوو کوردەسانی هەمیشە سەرمەشق بیەن جە پارېزنای ڕابەر ئاپوی و ئەرەکۊشای پەی ئازادی گەلوو کوردینە. سەرنیشتوو کوردەسانی ماوەو ساڵێوەن بە چالاکی و ئەرەکۊشای گرنگ جە لایەنو هەڤاڵاوە بەشدارێنۍ جە هەڵمەتەو ئازادیینە کە ١٠/١٠/٢٠٢٣ دەسش پنەکەرڎ. ئەرەکۆشاو ساڵۆو یووەم و هەڵمەتەکۍ نیشانەش دا کە سەرنیشتوو کوردەسانی متاوۆ ئەرەکۊشایۍ گۆرەتەر ڕاوەبەر بکەرۆ، هەرچنە حکومەت نیازش بۍ بە قەڎەغەکەردەی یاسایی بەشداری هاموڵاتیا کەم بکەرۆوە، بەڵام گەلەکەمان گرڎو ئاستەنگیەکاش بڕی و دەنگو ۋێشا دا گۆشۍ گرڎو گەلا و جەهانیرە. مشۆم ئانە بزانیۆ کە ئەرەکۊشای جە سەرنیشتوو کوردەسانی تا ۋەرفراوانتەر و کاریگەرتەر بۆ کاریگەری زیاتەر سەرو گرڎو پارچەکا کورڎەسانی و جبەرو کەردەسانی وەش مکەرۆ. پەنجا ساڵۍ ئەرەکۆشای ئی حەقەتینشە ئاشکرا کەرد. ڕاپیمای ١٣و ئارگای سەرەتێوەن. هەرپاسە پیمەرێوە گرنگا پەی شێوازو لوایڕاوەو ساڵۆو دووەمو هەڵمەتەکۍ جە سەرانسەرو کوردەسانی و دەوروبەریشەنە بەتایبەتی جە سەرنیشتوو کوردەسانینە بە هەڵمەتەو ئازادیی ڕابەر ئاپۆی و چارەسەری سیاسی پەی پرسو کوردی ملۆڕاوە. بەتایبەتی جوانا و ژەنی متاوا بەشێوازی جۆراوجۆر ئەرەکۊشایشا چڕتەر بکەراوە، گرنگ ئانەنە کە ئێمە سنووردارۍ نەبیمۍ بە یەک یان دووۍ شێوازۍ ئەرەکۊشایۆ. جوانا، ژەنا و گرڎو گەلەکەیما مشۆم ئانەی بزانا کە ئەگەر بەشداری کۆمەڵایەتی قەوەتتەر بۆ جە چالاکییەکانە، کاریگەریشا گۆرەتەر بۆنە و پا جۆرە مېیاومۍ ئەنجام.

جە ساڵۆو یووەمو هەڵمەتەکێنە ۋەرنیشتی و ئەوروپا دەورێوە گرنگشا دی. وەختۍ باسو سەرۆک ئاپۆی مېڎانەنە بیەبۆ، ۋەرنیشت و ئەوروپا هەمیشە هۆرستێنۍ سەرو پەیا و بە شێوێوە کاریگەر جوابشا دانۆ. ئی حەقەتینەما جە ساڵۊو یووەم و هەڵمەتەکێنە دیسان پەی بەرکۊت. کاتێ پیلانگێڵنی مېیاننەتەوەیی دژو ڕابەر ئاپۆی ڕووەشدا، گەلەکەمان جە ۋەرنیشت و ئەوروپانە بەهێزۆ خاوەنداریشا کەرد. چی بوارەنە هەمیشە پێگێوە نموونەییشا نیشانە دان. هەر پا مەڵامەتیچۆ سەرۆک ئاپۆ جە پارێزنامەکاشەنە سوپاسێوە تایبەتش پەی گەلوو ۋەرنیشتی و گەلەکەیما جە ئەوروپانە بەربڕیەن. جە دووەم ساڵۆو ئی هەڵمەتێنە گەلوو ئەوروپای، ۋەرنیشت و سەرنیشت و ۋەرکۆتوو سوریای جارێوەتەر جە ئەرەکۊشای ئازادی ڕابەر ئاپۆی جە بەرزتەرین ئاستەنە بەشداری مکەرا.

هرووژمە ئەرەگیریەکۍ حکوومەتو فاشیستی تورکی پەی سەرو کوردەسانی سەرەمڕە بەردەوامێنۍ. یۆ جە ناوەندەکا ئی هرووژما هەرێمەکاو پارېزنای مەدیاین. موینمۍ حکومەتو تورکی جە ڕاو هامبەشەکەیشۆ پەدەکە، ڕێککەوتەکەیش چنی حکومەتو عێراقی شکسش ئارڎەن. چی کاتەنە ئی جەنگە چێش بە گرڎ لێوە سەلەمنۆ؟

جە ماوەو چوار ساڵی ۋییەردەینە حکومەتو ئەرەگیرو تورکی بە گرڎو دەرفەتە سەروازییەکاش و چەکی قەڎەغەکریا و پەشتیوانی دلێینەی و جبەریۆ هرووژمی تنش کەرڎ سەرو هەرێمەکاو پارێزنای مەدیای، جە ئیساتێنە هرووژمەکۍ ئیسرائیلی ئینۍ رۆژەڤەنە. حکومەتو تورکی ڕوانە زیاتەر جە ئیسرائیلی جە غەززە و لوبنانە هرووژم ئەنجام مڎۆ و گرڎو ناوچەکەی بۆردومان مکەرۆ و چەکی قەڎەغەکریا بەکارمارۆ. ئا مەڕۍ کە بیێنۍ بە بنکەو مڎرامانوو گەریلاکا گرڎ سەعاتۍ، روانە بۆمبۋاران مکریا هەوڵ مڎۆ بە گازی ژەعراوی و چەکی قەڎەغەکریای جەنگو هەماهەنگی مەڕەکا بێکاریگەر بکەرۆ. سوپاو تورکی ماوەو چوار ساڵان بە مەڵامەتوو دۆکترینی جەنگو مۆدێرنی کە بریتییا جە جەنگو هەماهەنگی مەڕەکا و تیمە گێڵیارەکا مەڕیان. ئێمە باسو جەنگێوە چوار ساڵەی مکەرمۍ کە گرڎ کاتێنە هرووژم مکەرۆ. چا چوار ساڵەنە حکومەتو تورکی ١٠٠ ئانڼەو ئەمریکای جە ڤێتنامەنە، بۆمبی قەڎەغەکریاش بەکار بەردەن. دەیان فڕۆکۍ بێ فڕۆکەوانۍ بە بەردەوامی سەرو هەرێمەکاو پارێزنای مەدیایرە خولیاوە. گەریلاکۍ چېرو چەمڎاری دەیان فڕۆکا بێ فڕۆکەوانینە جە دژو سوپاو تورکی جەنگ مکەرا، ئی مڎرامان جە تاریخەنە پېسە نمونێوە جە قلەپۆپەنە تۆمار مکریۆ. متاومۍ واچمۍ ئا جەنگەی کە ڕوانە و جە گرڎ مەڕێوەنە ڕووە مڎۆ مژارو ڕۆمانی و فیلمە سینەماییەکان. جەمۍ هەڤاڵۍ فیدایی هەنۍ کە بە ورێوە پۆڵاینۆ هرووژم مکەرا سەرو دژمنی، پېسە ئانەی کە پەی نان واردەیۍ بلا. ئا گەلەی کە پی جۆرە مڎرامان مکەرۆ و جەنگی فیداییانە ڕاوەبەر مکەرۆ ئیتر پا مەعنێنە کە ئازادیش بەدەسئاردەن. ئیساتۍ داستان و تاریخو ئی ئازادییە منویسیۆوە هەرچڼە ئێش وینمۍ و باجەکەش هەرچێوە بۆ مڎریۆ، دەرەنجامو ئی تاریخیە ئازادی گەلوو کوردیش ئینا شۆنیرە.

دۆڵەتو تورکی و هێزە دژە کوردەکێچ دیشا کە ئەرەکۊشای پەی ئازادی سەرەڕاو گرڎ جۆرە هرووژم و کۊسپێوە بەردەواما، ئیتر نمەتاوا ئی گەلەیە جە ئەرەکۊشایش پەی ئازادی پەشیمان بکەراوە. مشۆم حکومەت و تورکی چانەی یاوابۆنە. ئەگینا میاوۆ بنبەس کە بۆ بە مەڵامەتوو دلێنەشیەی و شکسی هەمیشەییش.

حکومەتو عێراقی بە هامکاریش پەی حکومەتو تورکی تاوانێوە گۆرێش ئەنجامدا. ئەرەکۊشای گەلوو کوردی پەی ئازادی گەلەکەیش ٥٠ ساڵێن بەردەواما. قەد سەرو بنەماو هیچ دەسەڵاتێوە جبەری جەنگو هیچ وڵات و دەسەڵاتێوە سیاسی ناوچەکەیش نەکەردەن. جمېیەرو ڕزگاریوازی کوردی جەنگێوە کاریگەرش دژو داعشی کە گۆرەتەرین هەڕەشۍ بۍ سەرو عێراقی ئەنجامدان. هەر ۋەرو ئی مەڵامەتیچە ​​هەردووە سەرۆک وەزیرانو عێراقی جە جەنگو داعشینە سوپاسو ڕاوەبەرا پەکەکەیشا کەرد. ئەگەر جەنگو پەکەکەی جە دژو داعشی نەبیۍ، حکومەتو عێراقی و حکومەتو هەرێمو کوردەسانیچ بیەیشا گنۍ مەترسیۆ. حکومەتو پانیشتیچ سوپاسو گەریلاکاو ئازادیشا کەرد. جگە جە سەرۆک وەزیرانو ئیساتۍ و٢-٣ کەسۍ کە دەسشا چی ڕێککەوتەینە هەن، ئەنداماو حکومەتو عێراقی و هێزە سیاسییەکۍ چانەی یاۋێنێنە کە ڕێککەوتەی چنی حکومەتو تورکیای غەڵەتێوە تاریخی بیەن. حکومەتو عێراقی کە چنی کۆمارو تورکیای جە دژوو ئەرەکۊشای ئازادیی گەلوو کوردی هامڕان، هیچ ئاینڎێوەش نییا. حکومەتێوە کە بەها ڕۆحی، ویژدانی و ئەخلاقیەکێش جە دەسدێبا، فرە بەردەوام نمەبۆ. مڎرامانو ئێمە جە حەقەتینەنە، حەقەتینەکۍ ئاڎیشاش ئاشکرا کەردۍ. ۋێشا جە پێگێوە دەسەڵاتدارینە ۋینێنێوە کە پەشتیوانی کۆمەڵایەتیشا جە دەسدان. بەپوختی ئا ڕێککەوتەیە ڕێککەوتەیۍ بۍ کە گەلوو عێراقی قبوڵشا نییا.

حکومەتو تورکی ئەرەیاۋناش: ئی هامنە دمایی بە پەکەکەی مارمۍ. ئانۍ ئیساتۍ ئینەی ماچا متەرسا چا گورزۍ کە جە پایز و زمسانەنە وەرشا گنۆ. جە لێوەتەرۆ پەدەکە پا خیانەتەی کە چی جەنگە ٤ساڵیەنە ئەنجامشدا، تەوەرش جە ڕێخە و ڕیشەو ۋێشدا. ئیساتۍ بیەن بە قەوارێوە سیاسی کە هیچ قیمەتێوە ئەخلاقی و شەرعیەتی سیاسیش نییا. تەنانەت ئەگەر بە پاڵپەشتی هێزەکا بەریچ سەرو پەیاوە مەنۆوە، مەنەیۆیش چانەی زیاتەر نییا.

پانیشتوو کوردەسانینە جە ژیۋگێوەنە کە هرووژمە ئەرەگیریەکێش چنە بەردەوامێنە قەرارا هۆرچنیەی ئەنجام بڎریۆ. گەرەکتانە جە بارەو هۆرچنیەکاوە چێش واچدۍ؟

پەدەکە پێسەو کارەکتەرێوە سیاسی کە بە ناڕەحەت وێش گێرتەن، ملۆنە دلێ هۆرچنیەکاوە. پەدەکە پەی هۆرچنییەکا نمەتاو حیچ قەولێ بە گەلی بڎۆ. بە پاو ئانەی شۆنیرەلوایما پەی کەردەن، دەسەڵاتداری ئاکەپە-مەهەپەی دلێ ئاژەو باشوورینە ئا جەنگە تایبەتەی کە هورچنیەکا تورکیاینە پیادەش کەرۍ هەوڵمڎۆ وزۆش دلێ هورچنییەکا پانیشتوو کوردەسانی. ئاشکران چا مەنتیقەنە پەدەکە چنەشەنە دەسەڵاتدارا هورچنیێوە دادپەروەرانە نمەکریۆ. جە هورچنییەکا  سەرنیشتوو کوردەسانینە دۆڵەت ئەرکدارەکا وێش کیانێ پەی لادەگایەکا و گەڕەکاکا واچێ؛ ئەگەر دەنگ بە ئاکەپەی نەڎەیدۍ ئانە ۋنە پەرسایتا ۋەرا ۋەر مکەرمۍ. فشارێوە هامشێوەو ئانەی جە لایەنو پەدەکەیۆ سەرو لادەگاو و گەڕەکەکا بییەیش  هەن. لادەگێ و گەڕەکەکۍ ئینێ چێرو هەڕەشا، مامەڵە و فشارەکا پەدەکەینە. بەڵام پەدەکە ئەگەر بە فشار و گێرتەی ۋەرو  هەڕەشا هەوڵ بڎۊنە چی هورچنییەنە دەنگێ کۆکەرۆوە، ئانە هەر پێسەو دەنگدای هورچنییەی وەڵینی بەدەس نمارۆوە. جە هورچنییەی وەڵینەنە سەڎەنە ١٥و دەنگو گەلوو پانیشتوو کوردەسانیش بە دەسئاردەبۍ.

جە هورچنیەکا وەڵینینە بەشداریی کەم بۍ. مشۆم چی هورچنیەینە گەل بلۆ سەرو سنوقەکا دەنگدای و بە دەنگەکاشا سزاو پەکەدەی بڎا جە پاو ئانەی کە کەشو، دەشتو و شارەکا پانیشتوو کوردەسانیش پێشکەش بە دۆڵەتو تورکی کەردەن. پەی ئینەیچ مشۆم گەلو پانیشتو کوردەسانی بلا سەرو سندوقەکاو دەنگدای و دەنگو وێشا بڎا بە کاندیدە وڵاتپارێزەکا  کە دژو هێڵۆو خیانەتینێ. تەنیا بی  جۆرە ئی  هورچنیەیە خاوەنداری جە ماناو حەقەتینەو وێش مکەرۆ. ئا  خیانەتەی کە هامکاری مڎۆ بە دۆڵەتو تورکی دووژمنو کوردا و کوردەسانش ڕووەو ئەرەگیرانە کەردەنۆ، جە سەرنیشتەنە قڕکەردەی ئەنجام مڎۆ و وەرنیشتی ئەرەگیر مەکەرۆ سەرو سنوقەکا دەنگدایۆ دلێنە بریۆ.

پەدەکە جە کوردستانەنە چێرو پەردەی و چێرو نامێ وڵاتپارێزینە بەجۆرێوە داردەسەیی و خیانەتش تێکەڵ کەردەن کە ناڕۆشنی و سەروەنەشێونایش وەش کەردەن، ئینەیچ گەورەترین تەرسینە سەرو گەلو کوردی. هەر پۆکەی مشۆم چی هورچنییەنە وڵاتپارێزی و خیانەت جیابکریاوە. سەبارەت پی هورچنیەیە متاومێ ئانەی واچمێ.

جە بەردەوامینە پەی سەوای:

جەنگی تایبەت و گۆشەگیری

گرنگی ئۆپۆزسیۆنی دیموکراتیک

دەم پارتی و پرۆسەو ئاشتی...