وەختێوە سەید ئەڤران قەرارش دا  ساڵەو ٢٠٠٦ دەس بە گەشتی دەروونیی وێش مکەرۆ، پێسەو ئانەیە ئایرێوە دڵشەنە بۆ ئا ڕێشە گێرتە وەر، ئی ئاویرە هانیش دا، کە باوشەو سرووشتینە گوم بۆ و شۆنەو ڕازیوە تازێرە بگێڵۆ، چەنی گڕەو گێڵای جە ژیوای ئاسایینە ویەرد. گەورەیی کەشەکا بی بە هەنگامێوە پەی وێستەیوە ماناو هەقەتینەو ژیوای. گرد بەیانیێوە بە سەرکێشیێوە تازەوە وەرمەنە هورئێزێ، بێ بە بەشێوە چا خاکەیە کە پاش نیێ پۆرە و ئا کەشێ کە وەشێش گەرەکێ بێنێ. گردوو وردەکارییەکاو سرووشتی ڕۆحوو گەریلاکاو ئازادیی کوردسانی پەروەردە کەرێ و ویرەکاش دۆڵەمەندێ کەرێ. ئا قەرارە کە چەموو گەلەکەیشۆ شۆنەو ئازادییرە گێڵێ پێسە تۆموو بە قەڵەمەکەیش نیاش.  

گەشتی دەروونیی سەید ئەڤرانی

ئا ڕوێ کە عومرێوە کەشە ئازادەکانە بەردەبێش سەر، سەرکەوتەیەکێ واتەواچی شەوانە پاڵوو ئایرەکانە، هومێدە هامبەشەکێ، گرد یۆ بەیۆ مەژگشنە خولقیێ. قەڵەمەکەو دەسیش پێسەو چەکی بەکارئارێ. دەسش کەرد بە نویستەیوە هەقیقەتەکاو جەنگی و ساتە وەشەکاو پێوەبییەی. حەر یۆ جە ویرەوەرییەکاش تەنیا ڕازەو وێش نییەنە، بەڵکوم رازەو گەریلای و پارێزوانیی گەلێوە و هێزوو سرووشتی قەڵەمەکیشۆ وزێش سەروو قاقەزی. ویرێ چا گردوو وەختا کەرێوە جە ڕیتموو هەناسەبڕکێ جەنگی و بێدەنگیی سروستینە هەوڵێ وێستەیوە وێشنەبێ.

یاداشتەکاش  پیسەو چەمدارێوە و چیرۆکواچیوە بە گردوو هەستەکاشۆ نویسێوە، چەنی گرد کەلیمێوەش ڕوخساریی دڕەندەو جەنگی و قووڵایی ڕۆحوو گەریلای ڕەنگ دێوە، ئاد وێش یادەوەرییەکاشنە وینێوە، بڕێو جارێ پیسەو ولێ شکۆفە کەرێ بڕێو جارێ پەشتەو هەورێوە گوم بێ و برێ جارێ وەردموو ئازارەکانە مدرامان کەرێ.

سەید ئەڤران کتێبوو "ڕازەو کەشی"ینە ماچۆ :" فرەو پەیامکیانەکاو وەڵی من پی کەشارە ویەردێنێ و ئی کۆرەڕێشا دیێنێ و بە قووڵایی ئی دۆڵارە ویەردێنێ، کە سێبەری کەشەکاشا ئامێنە ملەرە، من تەنیا شۆنکەوتیوە بییەنا شۆنیشاوە، منیچ پا کەشاوە ڕێبازوو بابایمرە لوانا، ئادێ بە تفەنگوو سەروو شانەیشا و جانتاو کۆڵێشاوە پەڕ جە هومێد و کتێب و بە دەس و عەشق و ئازادییوە دلێ دڵوو ئی کۆرەڕایارە لوێنێ. غوربات ئەللی ئارسۆز، محەممەد شەنول، نالان ئالیچی، ئەنوەر پۆلات، بێهزاد ئەرسەلان، ئەرەن پۆلات، عادل دەنک، هاتیج دەمیر، گۆلستان یاڵچین، خەلیل داغ (ئۆیسال)، مەزلوم ئەرەنجی فرێ تەرێ حەر وەختێوەنە ئامادێ بێنێ گیانوو وێشا بەخت بکەرا، جادە  بە جادە گێڵێ و داشا بەرەکا، ئینێ یۆ بە یۆ ئازادیی بەش کەرێنێ، بەڵێ فرەو کەسا وەڵی منەنە ئی ڕێشا بڕیێنێ، یانێ ئانە کە من مکەرووش هەرمانە نەتەمامیێکێ ئادیشانە تەمامەش مکەروو". پی هەست و ویرۆکەردەیوە، پیسەو پەیامکیانیوە جەنگەکا سەرێو گرد یاگێوە گەریلاکا دێ و ساڵەو ٢٠٠٦ینە ویرەوەرییەکاو گەریلایەتییش نویستێوە.

گەشتێوە پەی جیهانوو دلێ گەریلای  

کتێبوو "ڕازەو کەشی" جە نویستەی سەید ئەڤران بەرهەمێوەن، کە بە قووڵی باسوو گەریلای و ئەزموونوو ڕوانەو هامڕا گەریلاکا مکەرۆ،  جە شێوازوو سەرەتاو ژیوایشاوە، تا میاوۆ بە پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکاشا، نەک تەنیا سەروو سناسنامەو کۆشەرێوە ملۆ، بەڵکوم گرنگیی بە سۆز و هامدەنگیی ئینسانیچ مدۆ. جگە جە پەنەوازییە ئەوەڵینەکاو گەریلای پێسەو واردەی وتەی و چایی بە پیاسەکەردەی و چالاکیی ڕوانەو ڕۆحوو پێوەبییەیشا ئاشکرا مکەرۆ، بە یاواینەی و ئەدەبیاتی قووڵۆ بوانی جە جیهانوو گەریلایی نزیک مکەرۆوە.  زوان و شێوازوو گێڵنایوەیش فرە سەرنجکێشا، حەرچندە بە زوانێوی سادە نویسیان، وەلێ بە شیوێوی کاریگەر ڕووەدای و وەڵێئامایەکا جە ژیوای هەقەتینۆ میاونۆ بە بوانی. بوانی تەنیا بە جوانیی سروشتی ئاشنا نمەکەرۆ بەڵکوم ڕازەو پەشتەو ئی جوانییایچە ئاشکرا مکەرۆ و پاسەت پەنە مکەرۆ پێسەو وێش جە ڕاسییەکاو کەشی و گەریلای بیاوینە.

میراتوو سەید ئەڤرانی

ئەڤران  ٢٢ێ ئەیلولوو ٢٠٢٣ بە  جەڵتەو دڵی کۆچی دماینش کەرد، حەرچندە ساڵێو سەروو ئا کۆچەیرە ویەردەن، بەڵام دەنگوو سەید ئەڤرانی هەڵای گۆشمانە مەنەن، ئیرادەش دڵمانە دەنگ مدۆوە. تا ئیساتێچ پا میرات و یادگارییاشە کە شۆنەو وێشرە جیاش ئاستێنێ، ئیرادەو کۆشیای و "ڕازەو کەشی" کە یادەوەرییەکاشۆ جەمێ کریێنێوە، پەی هەمیشەی یادەوەرییەکانە مەنۆوە. قەڵەمەکەو ئەڤرانی پەڕا ڕازێ قارەمانانێ، کە قووڵایی یادەوەرییەکاو گەریلاینە دەنگ دێوە، ئەڤران زیاد جە کتێبێوە، ڕەنگدایوە باوڕێوە و کۆشیای و ڕۆحێوە بێ. وەختوو نویستەی ئی ڕازانە کە بەقووڵی لکی دریابێ پۆشاوە، بە ئاواتوو وەشکەردەی داستانیوە بێ کە نهینییەکاو کەشی، عەشق و ئازادی و جەوهەروو مدرامانی پێناسە بکەرۆ. وەلێ وەڵێ ئانەینە ئی وەرمەیشە بارۆ دی، جیاشئاستیمێ ژیواینە. هامرێش بە وەڵاکەردەیوە کتێبوو "ڕازەو کەشی" میراتەکەشا بەزیندەیی پەی ئاستۆ. حەر پەلیوی ئی کتێبەیە هاوار مکەرۆ کە هەڵای ڕۆحوو سەید ئەڤرانی ئینا لاو ئێمەنە و  ئەڤران پڕاوپڕ لە چیرۆکی قارەمانانە بوو کە لە قووڵایی یادەوەرییەکانی گەریلادا دەنگی دەدایەوە. ئەڤران زیاتر لە کتێبێک، ڕەنگدانەوەی باوەڕێک، تێکۆشانێک و ڕۆحێک بوو. لە کاتی نووسینی ئەم چیرۆکانەدا، کە بە قووڵی گرێدراو بوو پێیانەوە، بەئاواتی دروستکردنی داستانێک بوو کە نهێنییەکانی شاخ، عەشق و ئازادی و وەرمەکێش لاو هامڕایاشۆ بەزیندەیی مەناوە.