١

دوای شەش ساڵ له عەرەباندنی ڕێكخراو، شەش ساڵ له ململانێی نادروستانەی نێوان كورد خۆی، شەش ساڵ له تەخوینكردن و ناشرینكردنی كورد له سەر دەستی كورد، هەروەها زیاتر له سێ مانگ له هەڵمەتی ترساندنی كورد و شەهید كردنی لاوەكانی و داگیركردنی زەوی و زاری و پەلامار دانی جوتیارو خاوەن زەویەكانی كورد له جەژنێكی پڕ جۆش و خرۆشدا وێڕای گوتاری یەكشكاندن و به كاڵاكردن له ڕێی حزباندنەوه، دەچێته پرۆسەكەوه و نزیكەی ٢٥٠ هەزار كەس دەنگدەدات، ئەمه سەركەوتنێكی گەورەیه، سەركەوتنه بۆ كورد، دواتریش بۆ ئەو حزبانەی هەڵمەتی باشیان كرد و خۆیان له شەڕەدەنوكی حزبی بەرانبەر به دور گرت.

٢

پرۆسەكه بێكەم و كوڕی نەبوو، خەڵك بێزار كرابوو، هەندێك شوێن تەنگ به كورد هەڵدەچنرا، چەندین ناسیاوودۆستی خۆم به هۆی پەنجه مۆرو نەخوێندنەوەی پەنجه له دەنگدان بێبەش بوون ئەگەر خاوەنیان هەبێت و ناوی سیانیان بنوسرێ و بنێردرێ بۆ كۆمیسسیۆن دەبینرێت چ ستەمێ كراوه، دكتۆرێكی هاوڕێم ، ئەندازیارێكی هاوڕێم ، خاتونێكی خزمم ، هاوڵاتیەكی تر كه ناوی سێ كەسی یەكەمم لایه بێ هیچ گرفتێك ناویان دەرناچوو پەنجەیان ناخوێندرایەوه، تەنانەت هاوڵاتیەكه ئەوەنده دڵی پڕ بوو ئەوه بوو نەدەگریا، دكتۆرەكەی هاوڕێم له سلێمانیەوه بۆ ئەوه گەڕابووەوه دەنگبدات، وتی به نائومێدی و بێدەنگدان گەڕامەوه بۆ سلێمانی، كێشەو گیرو گرفتی تریش هەبوو.

٣

كورد سەركەوتووه، ئاخر كورد له نێو ئەو گوتاره شۆڤێنیەدا چووه سەر سندوقەكانی دەنگدان كه عەرەب هەبوو ە هەڕەشەی دەركردنی هەمووكوردی دەكرد، كوردیش هەبوو لاژه لاژی ئەوەی بوو براكەی ناشرین بكات، سەركەوتووه چونكه داخی دڵی عەرەبی شۆڤێنی گەیشته ئاستێ پەلاماری گەنجێكی كورد بدەن، گەرچی من پێم وایه بێدەنگبوونی بەرپرسانی كورد لەو هەڕەشەو گوڕەشانەو لەو شەقانەش ئەو پەڕی ناشرینی و خۆ چەماندنه، بەڵام كورد سەركەوتوه نەك وەك ئەوەی بگوترێت كورد دۆڕاو لایەنێك سەركەوت، ئەمجۆره وێناكردنه جگه لەوەی نەیاریه بەو لایەنەی زۆرترین كورسی هێناوه ئەو پەڕی نا ئاكاریشه دەرهەق به بەشداری كوردانی كەركوك.

٤

سەت ساڵ هەوڵی سڕینەوهی كورد دەدرێ ، له ساڵی ١٩٧٧ به دواوه بەردەوام كار له سەر سڕینەوەی به بەرنامەو پیلانی ورد كراوه بۆ نهەێشتنی كورد له كەركوك، بەعساندن ، عەرەباندن، تاراندن، دانەمەزراندن، لێسەندنەوەی ناسنامه و وێرانكردنی گوندەكان تا ئەنفال وپێشتریش دابڕینی قەزاو ناحیەكان  درێژەی جینۆسایدێكی بەربەرنامه بوون، له دوای ١٩٥٧ەوه هەوڵی زۆر چڕدرا بۆ كەمكردنەوەی ڕێژەی كورد، ساڵی ١٩٧٧ كورد كرایه ٥٢%٣٧ی دانیشتوان و ژمارەی كورد ١٨٤٨٧٥ كەس بوو، دوای بیست ساڵ له ساڵی ١٩٩٧ ئەو ڕیژەیه دابەزی ٧١%٢٠ و ژمارەكه بوو به ١٥٥٨٦٦١ كەس، عەرەبیش بەردەوام زیاد دەكرا، دە ساڵی خشت دوای ئەو دیرۆكه كورد به گەڕانەوەی بۆ كەركوك عەرەباندن و تاراندنی هەڵوەشاندەوه، له نێو ئەو بارو دۆخه هەمیشه ناجێگیرەدا كورد ئێستا شەڕی گەورەی شوناس دەكات، ئەمه سەركەوتنه یان شكست.

٥

بیرمان نەچێت كەكوك له بەردەم مەترسی گەورەدایه پێویسته لایەنه كوردیه ئاوەزدارو خەمخۆرەكانی ئەم شاره نەهێڵن كەركوك به دەردی موسڵ بچێت، ئەوەش پێویستی به تەدبیرو پڕۆژە و پلان و بەرنامەیه، دەبێت له ئێستاوه بۆ سبەینێ خۆ سازدان هەبێت، گوتاری تەخوینكردن و شكاندن وەلانرێت و حاجی گوتەنی "جۆشێ بدرێ وەك و هەنگ"، كوردی كەركوك سەركەوتن، بەڵام پێویسته خاوەندارێتیان لێبكرێت، وێڕای ئەو هەموو نائومێد كردنه، وێڕای ئەو هەموو دژایەتی كردنی  كورد له لایەن خودی كوردەوه، كورد هەبوونی خۆی نیشاندا، هەبونێكی مێرخاسانه، له گەڵ ئەوەشدا پێویستمان به بەردەوامیه.

هـ . ب