تەڤگەری ئازادیی پڕۆژەیەکی بۆ كەركوک و ناوچە دابڕێنراوەکان ڕاگەیان

لە کەرکوکەوە تەڤگەری ئازادیی كۆمەڵگەی كوردستان پڕۆژە چارەسەرییەکی بۆ كەركوک و ناوچە دابڕێنراوەکان ڕاگەیاند و بەڵێنی کارکردن بۆ جێبەجێکردنی پڕۆژەکەیان دەدات.

لە دوای ڕەفڕاندۆم و ڕووداوەکانی ۱٦ ئۆکتۆبەری ۲۰۱۷وە، پارێزگای كەركوك و ناوچە دابڕێندراوەكانی باشوری کوردستان بەتایبەتی خانەقین، مەخمور، خورماتوو ڕووبەڕووی کێشەگەلێکی زۆر بوونەتەوە و ئەوەش دۆخی ئەو ناوچانەی تێکداوە و دانیشتوانەکەیانی دووچاری نیگەرانی جددی کردووە. سەرەڕای ئەوەی داخوازی بۆ چارەسەرکردنی ئەو دۆخە هەیە، بەڵام نە حکومەتی ناوەندی ئێراق و نە حکومەتی هەرێمی کوردستان و لایەن سیاسیەکان هیچ ڕێباز و پڕۆژەیەکیان بۆ چارەسەری کێشەکان نییە و بگرە بەخۆشیان ئافڕێنەر و قوڵکەرەوەی کێشەکانن.

ئەمڕۆش تەڤگەری ئازادیی كۆمەڵگەی كوردستان لە بارەگای خۆی لە شاری كەركوك، لە سۆنگەی خەمخۆرییەوە بۆ کەرکوک و ناوچە دابڕێنراوەکان، لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەنووسیدا پڕۆژەیەكی بۆ چارەسەری كێشەكان خستەڕوو و بەڵێنیشی داوە تا کار بکات بۆ جێبەجێکردنی پڕۆژەکەیان.

محەمەد عەبدوڵا هاوسەرۆكی تەڤگەری ئازادیی لە بارەی پڕۆژەكەیانەوە لە كۆنگرە ڕۆژنامەنووسیەکەدا ڕاگەیاند: "جیهان بە دۆخی ئاڵۆز و قەیراناویدا دەڕوات، ئەوەش زۆربەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بەشی هەر زۆریشی پارچەكانی كوردستانی گرتووەتەوە، هەموو ئەو هێزانە دەیانەوێت هەژموونی خۆیان بسەپێنن، ئەو ناوچەیەی كە بە ناوچەی جێناكۆك ناسراوە، لە ڕاستیدا نالۆژیكی و نا عەقلانی و نا سیاسیبوونی ئەو دەسەڵاتانە نیشان دەدات كە لە رابردوو و ئێستادا هەژموونی خۆیان لە ناوچەكەدا دەسپێنن و پێشی دەخەن، نایانەوێت ناكۆكیەكانی ئەم ناوچەیە چاسەرەر بكەن، بۆیە لە ئێستا ئەو قەیرانانەی كە ناوچەكەی گرتووەتەوە زیاتر لێرەدا ڕەنگی داوەتەوە، لە ئێستادا دەبینین كە دەغڵودانی خەڵك دەستوتێنرێت كەسێكیش نییە لە خەمیدا بێت".

هاوسەرۆكی گشتی تەڤگەری ئازادی لەبارەی داگیرکاری دەوڵەتی تورکیاش وتی: "دەوڵەتی توركیا داگیركاری لە عێراق و هەرێم دەكات و كەسێكیش نییە هەڵوێستی هەبێت، بەڵام لە دوای هەڵبژاردنەكانەوە وەك دەبینین هەموو ئەو ململانیانە لەسەر دابەشكردنی پۆستەكان هەندێ كات ئاڵۆزی لە نێوان حزب و لایەنەكاندا دروستكردووە، نمونەی بەرچاویش تا ئێستا نەتوانراوە پارێزگارێك بۆ كەركوك دابنرێت، ئەوەش هۆكارە بۆ ئاسایی نەكردنەوەی دۆخی كەركوك لە ڕووی سیاسی و ئابوری و خزمەتگوزای. پێچەوانەی هەموو ئەو هێزانەی كە سوود لە پێشخستنی شەڕ و قوڵكردنەوە و ناكۆكییەكان دەبینن، تەڤگەری ئازادیی لەخەمی کەرکوک و ناوچەکانی دیکە دایە و دەیەوێت ئاشتی و پێكەوەژیان تێیاندا فەراهەم بێت، بۆیە دەخوازێت پڕۆژەكانی لەبوارەدا پێش بخات، هەر لەو چوارچێوەیەدا لەگەڵ ڕێكخستەكانمان و كەسایەتی و خەڵكی ناوچەكەدا گەیشتینە ئەو بڕیارەی كە پڕۆژەیەكی چارەسەری پێشكەش بكەین.

دوای وتەکانی محەمەد عەبدوڵا هاوسەرۆكی تەڤگەری ئازادیی کۆمەڵگەی کوردستان، كۆمەڵ سەرمەد، هاوسەرۆكی هەرێمی كەركوكی تەڤگەری ئازادیی، پڕۆژەکەی خوێندەوە، کە بەمشێوەیەیە:

کەرکوک و ناوچە دابڕێنراوەکان پێویستیان بە پڕۆژەیە

پێویستی دەرخستنی وەها پڕۆژەیەك بۆ چارەسەری كێشە كەڵەكبووەكانی ناوچەكە خۆی لەوەدا دەبینێتەوە، كە تاكو دێت لە ئاستی سیاسی جەماوەری جارێكیتر هەست بە ئاڵۆزیەكی مەترسیدار دەكرێت، ناوچە جێناكۆكەكان لە ئێستاشدا لە لایەن هەموو ڕێكخستن و لایەنە سیاسەكانەوە پەراوێز خراوە، ئەوەش بۆ چەند هۆكارێك دەگەڕێتەوە.

لە بەر ئەوەی حەقیقەت و ئاستی هەموو لایەنەكان دەركەوتەڕوو، كە لە ماوەی ٢٨ ساڵ حكومڕانی دەسەڵاتدارانی هەرێم و ١٦ ساڵ حوكمڕانی دەسەڵاتی عێراقی فیدراڵ كێشەكانی ئەو ناوچەیە لەسەردەمی پێشتر ئاڵۆزتر بووە، بە تایبەت لە دوای ڕیفراندۆم و ١٦ی ئۆكتۆبەر ئەو كێشانە پێی ناوتە قۆناغێكی مەترسیدارەوە.

بەهۆی دەستێوەردانی هەندێ هێزی هەرێمی و نێودەڵەتی كە لەسەر خەتی نەتەوە پەرستی و مەزهەبگەرایی سیاسەت دەكەن هۆكارە بۆ لێكدابڕانی پەیوەندیەكانی نەتەوەكان و پێكهاتەكان و باوەڕمەندییەكان، ئەم پێكهاتەنەش بە بێ ئەوەی هەست پێ بكەن بوونەتە ئامرازی دەسكی هێزە پلانگێڕییەكان و قوربانی سەرەكیش هەر ئەو پێكهاتانە بۆ خۆیانن.

"عێراق  لە ئاڵۆزی ڕۆژهەڵاتی ناوڕاستدا"

عێراق هەروەكو چۆن لەسەرەتای دروستبوونییەوە بە زهنییەتی نادیموكراتی و بێ ڕەزامەندی پێكهاتەكانی عێراق لەسەر بنەمای ناكۆكی نیوانان پێكهاتووە بە ئامانجی هەمیشە سەرهەڵدانەوەی ناكۆكی و پێشخستنی شەڕ لە ئێستاشدا سیستمی هەژموونگەرای جیهانی بە دیزاینكردنەوەی ناوچەكە سوود لە هەڵدانەوەی ناكۆكییەكان دەبینێت، بە تایبەتی خەتی نەتەوە پەرستی و دین گەرای و مەزهەب گەرایی، بەداخەوە هەندێ هێزی ناوخۆی عێراق و هەرێمی كوردستانیش كەوتوونەتە ناو بازنەی ئەو هەوڵ و پلانگێڕییەوە، ئەو جۆرە سیاسەتە پەیڕەو دەكەن بۆ ئەوە تەواوی ناوچەكە و بە تایبەتی خەتی ناوین واتە ناوچە جێناكۆكەكان، لەوێشدا تەواوی گەلانی ناوچەكە زۆرترین زیانی بەركەوتووە، هەر ئەو بۆشایەش بووەتە هۆی دەستێوەردانی ململانێی هێزە نێودەوڵەتیەكان و وایكردووە هەندێ هێزی هەرێمی بە تایبەتی دەوڵەوتی توركیا و ئێران گۆڕەپانی عێراق و هەرێمی كوردستان بكەنە جێگای یەكلاكردنەوەی كێشەی چەندین سەدەیان، دەوڵەتی توركیاش دەوێت سوود لەو ئاڵۆزیانە ببنێت و خەونی چەند ساڵەی بێنەتە دی و بە دەستێوەردان لە عێراق و داگیركردنی باشوری كوردستان، لە دوای هەڵبژاردەنەكان حوزەیرانی ٢٠١٨ بە ئاشكرا دەستێوەردانی ئەمریكا توركیا ئێران عێراقی بۆ دۆخێكی نەخوازراو بردووە، بێچارەی پێشخستووە بۆ چارەسەری كێشەی ناوچەكە بەشێكی گرێدراوی چارەسەری كێشەی عێراق و بەشێكی گرێدراوی كێشەكانی هەرێمی كوردستانە، ئاسایی كردنەوەی كێشەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و عێراقیش ڕۆڵی سەرەكی دەبینت لە ئاسایی كردنەوەی ئەو دۆخە نەخوازراوە، بینمان لەدوای شەڕی كەنداو گۆڕنكاری لە شێوازی دەسەڵاتدارن عێراق هاتە كایەوە، بەڵام دیسانیش كێشەكان بە چارەسەرنەكراوی ماونەتەوە هۆكارەكەشی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە هەژموونی دەرەكی و زهنیەتی دەسەڵاتداری ڕێگا نادات بە بەشداریكردنی نەتەوە و پێكهاتە جیاوازەكان لە بەڕێوبردنی حكومداری و دامودەزگاكان، لەسەر بنەمای دۆزینەوەی ڕێگا چارەسەری و هەوڵدان بۆ كۆتاییهێنان بە كێشەكان لە چەند تەورێكدا دەمانەوێت پڕۆژەیەكی چارەسەری پێشبخەین، داوا دەكەین لە تەواوی گەلەكەمان كەسایەتی و خاوەن هەڵوێست و هێزە دیمكراتیخوازەكان ڕای نێودەڵەتی و بە تایبەتی خەڵكی ناوچەكە بێ جیاوازی پێكهاتە هەوڵبدەن بۆ سەرخستنی.

سەرەتا پێكهێنانی ئەنجوومەنێكی گشتی لە تەواوی پێكهاتەكان، دەكرێت پێكهاتەكانی ناوچەكە بڕیار بدەن لەسەر ژمارەی ئەو ئەنجوومەنە، وە چەند كۆمیتەیەك پێكبهێنرێت.

 یەكەم: وەك ڕێكخستنی ناوچەكە.

‌‌ا-ئەم ئەنجومەنە بەگوێرەی ناوچەكە ژمارەیان دیاری بكرێت، ئەم ئەنجوومەنە ئەركی پێكهانی كۆمیتەی ئاشتەوایی بێت لە نێوان پێكهاتەكان.

 ج-ئەم ئەنجوومەنە كۆمیتەی تایبەت پێكبهبَنێت بۆ قەربووكردنەوەی ئەو زیانانەی كە بەر خەڵكی ناوچەكە كەوتووە.

  د- ئەم ئەنجوومەنە كۆمیتەی تایبەت پێكبهێنێت بۆ هەماهەنگی كردن لەگەڵ حكومەتی عێراق و هەرێمی كوردستان بۆ جێبەجێكردنی ئەركی پاراستن و خزمەتگوزای ئاسایی كردنەوەی گرژی ناوچەكە.

هـ-ئەم ئەنجوومەنە كۆمیتەی هۆشیاری پەروەدەی پێكبهێنێت بۆ پێشخستنی ئاشتەوایی و برایەتی دیموكراتی ژینگە پارێزی.

دووەم: ڕێبازی بەدیهێنانی ئامانجەكان

أ-دەسەڵاتی عێراق بەرپرسیارە لە ئاساییكردنەوەی ئەو دۆخە، بۆ ئەمەش كۆمیتەیەك لە ئەنجوومەنی گشتی پەیوەندی لەگەڵ حكومەتی عێراقدا بكات.

ب- حكومەتی هەرێمی كوردستان بەرپرسیارە لە ئاسایی كردنەوەی ئەو دۆخە، بەهەمان شێوەیە كۆمیتە تایبەت لە ئەنجوومەن بە هەماهەنگی لەگەڵ دەسەڵاتی هەرێمی كوردستان ببەستێت.

ج- نەتەوەیەكگرتووەكان و ڕای نێودەڵەتی لەو دۆخە ئاگادار بكرێتەوە كە ڕۆڵی خۆیان بگێڕن.

د- ئەگەر ئەو هێزانە هەڵنەسان بە ئەركی خۆیان ئەوا ئەنجوومەن ئامادەكاری بكات بۆ چالاكی جەماوەری و جەماوەری ناوچەكە پشتگیری ئەنجوومەن بكەن بۆ ڕاپەراندنی كاروباری ئەو ناوچەیە، وەك ئەنجوومەنی سەربەخۆ، تا ئەگەر هەر سێ هێز هەرێمی كوردستان و عێراق و نێودەڵەتی ئەركی پاراستنی ناوچەكەیان نەگرتە ئەستۆ، ئەوا وەك پاراستنی خۆی خەڵكی ناوچەكە ڕێكبخرێت و خۆیان بپارێزن بۆ ئەوەش هەر گوند و گەڕك و شار و شارۆچكەیەك ئەتوانن بە هاوبەشی لە نێوان پێكهاتەكان هێزی پاراستنی خۆی پێكبهێنن.

و- بەگشتی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و بە تایبەتی ئەو ئەندام پەرلەمانانەی نوێنەری ناوچەكەن ڕۆڵی زیاتر ببینن بۆ چارەسەركردنی كێشەكان، پێویستە دەزگای دادوەری ڕۆڵی هەبێت لە لێكۆڵینەوە و بەدادگایی گەیاندنی ئەو كەس و لایانەنەی كە هۆكاری گرژی و ئاڵۆزیەكانن و تاوانباران سزای قورس  بدرێن، ئەگەریش دەزگای دەداوەری و دەزگای فیدراڵی ئەو ئەركەی جێبەجێ نەكرد، ئەنجوومەن ئەو دۆسیە بباتە دادگای نێودەوڵەتی، تەواوی پێكهاتەكانی ناوچەكە دوور لە زهنیەتی نەتەوەپەرستی و دین بۆ ڕێگری كردن لە دەستێوەردانی دەركی پرۆسەی ئاشتەوای دیموكراسی ناوچكە هاوکاری یەک بکەن و گرنگی پێبدەن و پێشی بخەن.

 

هـ.هـ