گەریلا بوو کە سوپای تورکی ڕاوەستاند

جەمیل بایک هاوسەرۆکی دەستەی بەڕێوەبەری کەجەکە وتی، سوپای تورک کە خۆی وا نیشان دەدات لە لیبیا تاوەکو ئەرمینیا کەس ناتوانێت رێگری لێبکات، لە هەرێمەکانی پاراستنی میدیا ڕێگری لێکرا و ئەمەش ئەنجامی گرنگی سیاسی دەبێت.

جەمیل بایک هاوسەرۆکی دەستەی بەڕێوەبەری کەجەکە وتی، پەکەکە دەستی لە کوردستان هەڵنەگرتووە، تاوەکو ئێستا لەگەڵ هیچ هێزێکی داگیرکەری کوردستان، لەدژی کورد و رێکخراوێکی کوردی پەیوەندی و پراکتیکی نەکردووە و وتی، " خواستی دیموکراتیبوونی وڵاتانی هەرێمەکە و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ستراتیژی مسۆگەرکردنی ژیانی دیموکرات و ئازادی گەلی کوردە. ئازادی کورد و کوردستان بەم ستراتیژیە نزیکە. هەمووی خاوەنی کارەکتەرێکە کە بەوەوە بەستراوەتەوە و جێبەجێ دەکەن.

برایەتی گەلان، نەتەوەی دیموکراتی، ژیانی پێکەوەیی لەگەڵ گەلانی هەرێمەکە لە کاملاوە ئایا بە واتای دژی کورد و کوردستان دێت.؟ بە پێچەوانەوە، ئەمە خاوەنداریکردنە لە هەموو کورد و کوردستان. ئەوەی بۆ خاتری دەسەڵاتداری لە چەند شار و بەشێکی گەورەی کوردستان و زۆربەی کوردەکان پێشکەشی داگیرکەری قڕکەر دەکەن، پەکەکە نییە. پەکەکە لە کوێ دەستی لە کورد و کوردستان هەڵگرتووە؟ پەکەکە بە هزر و سیاسەت و چالاکیەکانی، لە بەرانبەر ئەو کەسانەی کە دەیانەوێت کورد و کوردستان لەدواوە بهێڵنەوە ئاستەنگیە و کورد و کوردستان لە هەموو جێگەیەک دەپارێزێت.

بەشی سێیەم و کۆتایی چاوپێکەوتنی جەمیل بایک هاوسەرۆکی دەستەی بەڕێوەبەری کەجەکە لەبارەی ساڵیادی پەکەکە بەم شێوەیەیە؛

ئێوە چۆن ویستان گۆڕانکاریەک پارادیگمایی ئەنجام بدەن؟ لەبەر کام پێویستی ئێوە دەستان بەم نوێبوونە کرد؟

گروپی ئاپۆیی لە یەکەم هەنگاودا هەموو کاتێک خۆی لە پراکتیکی ڕیاڵ سۆسیالیست دوور خستەوە لە سوید، چین و ئەرنەڤوتلوک. هەندێک رەخنە دروست بوون. ئەو کەموکورتیە بە هێزی رێبەرتی و لە رێگەی هەڵسەنگاندنەکان چارەسەر کرد. لەلایەکی دیکەوە لەنێو تێکۆشان بە پێشەنگایەتی پەکەکە هەندێک کەموکورتی دروست بوون. ئەم کەموکورتیە بە هێزی ڕێبەرتی و لە رێگەی هەڵسەنگەندنەکان چارەسەر کرد. دوای هەڵوەشاندنی ڕیاڵ سۆسیالیزم ڕێبەر ئاپۆ رەخنەکانی بەهێز کرد. زانرا کە کێشەکانی نێو پەکەکەش، کەموکورتیەکانی نێو تێکۆشانیش بەهۆی کەموکرتیەکان لە رێباز و هێلێ پەکەکە چارەسەر بوون. لە راستیدا ، هەڵوێستی وشک و دۆگماتیکی سۆسیالیستی تاوەکو ئەو کاتە، لایەنی لێپرسینەوە و رەخنەکردنی ڕێبەر ئاپۆ تا ئاستێک ئاستەنگ کرد. هەڵوەشینی ڕیاڵ سۆسیالیزم لەلایەکەوە بە واتای لەناوبردنی فاکتەرەکان کە لە بەردەم لایەنی رەخنەکردن و لێپرسینەری ڕێبەر ئاپۆ دەبوونە ئاستەنگ. ڕێبەر ئاپۆ قوڵبوونەوەی خپی لەسەر تیئۆری و پراکتیکی سۆسیالیزم زیاتر کرد. لە کۆنگرەی چوارەمینی پەکەکەدا لە ساڵی ١٩٩٠ هەڵسەنگاندنی بەم شێوەیە بوون. لەلایەکی دیکەوە لایەنە کەموکورتیەکانی ڕیاڵ سۆسیالیزم، لایەنەکانی لەبەر تیوریەوە دیاری دەکرد، لەلایەکی دیکەوە بە گوتنی 'تەئکیدکردنەوە لە سۆسیالیزمدا تەئکیدکردنەوەیە لە مرۆڤایەتیدا' هەوڵیدا کە تیوری و پراکتیکی سۆسیالیزم بەهێزتر بکات. ڕێبەر ئاپۆ کۆنگرەی پێنجەمی لە ڕووی ئایدۆلۆژی، تیوری، ڕێکخستنی، سیاسی و چالاکوانیەوە وەک کۆنگرەی هەبوون و گۆڕانکاری پەکەکە هەڵسەنگاند. ڕاپۆرتی سیاسەتی کە پێشکەشی کۆنگرەی پێنجەمی پەکەکەی کرد بەڵگەی ئەوەیە. ئەم ڕاپۆرتە وەک کتێبێک پێشکەشی ڕای گشتی کرا. لێرەدا زۆر بابەتی گرنگی گۆڕانکاری هەیە. ڕێبەر ئاپۆ بینی کە ئەگەر گۆڕانکاری نەکرێت، پەکەکەش وەک پارتەکانی دیکەی سۆسیالیست دەگەیشتە کۆتایی. هەروەها بینی ئەوانەی خۆیان بە جەوهەری سۆسیالیست نەگۆڕی کەوتنە نێو سیستم. لەبەرئەوەش لە کۆنگرەی پێنجەمیندا گۆڕانکاریەکی بناغەیی دەستپێکرد. گۆڕانکاری کادر، گۆڕانکاری بناغەیی ڕێکخستنی، پێویستی ئەمەی دەستنیشانکرد کە بەشداریکردنی گەل لەنێو ڕیزەکانی تێکۆشاندا پێویستە بە سیستمێکی نوێ بێت. بینی کە نەخۆشی دەسەڵاتداری و چەتەبوون لە سەرەتای ساڵەکانی ١٩٩٠دا کە لەنێو کادرەکاندا ڕوویدا. لەبەر هەڵوێستی ڕێکخستن و عەقڵیەتی سۆسیالیستی کلاسیکە و ویستی لەنێو ڕێکخستندا زیاتر دیموکراستی دروست ببێت. هەروەها دیاری کرد کە سوپابوونی ژن و ئازادی ژن لە گۆڕانکاری  دیموکراتی ڕێکخستن و کۆمەڵگادا خاوەن ڕۆلێکی گرنگ بوو. سوپابوونی ژن کە لە ساڵەکانی ١٩٩٠ دەستیپێکرد، ساڵی ١٩٩٥ بە شێوەی ڕێکخستنکردن و بڕیارگەیەکی ژن بەرەو پێشەوە چوو. بڕیاری گۆڕانکاری لە کۆنگڕەی پێنجەمدا بوو بە هەنگاوێکی گرنگ.

ڕێبەر ئاپۆ حسابی ئەوەی کردبوو کە پیلانگێڕییەکی نێودەوڵەتی لە دژی پەکەکە رێکدەخرێت. بینی کە ناکرێت بە عەقڵییەت و پێکهاتەی ڕێکخراوەیی و تێگەیشتنی هەنووکەیی خەباتەوە پێشوازی لەو جۆرە هێرشە بکرێت. بەگۆڕانکاری لەناو پەکەکەدا داوایکرد کە ڕێکخستن نوێبکرێتەوە و ئاوەدان بکرێتەوە و پێشوازی لەو پیلانگێڕییە بکرێت. هەرچۆنێک بێت، دوو هۆکاری سەرەکی ڕێگربوون لە دروست بوونی ئەم گۆڕانە لەکاتی خۆیدا. یەکەمیان ئەوەبوو کە کادر و ئیدارەی حیزب لە دیالێکتیکی و سروشتی ئەم گۆڕانە لە قووڵایی تێنەگەیشتن و بووە هۆی لاوازبوونی گۆڕانکاریەکان. دەکرا ئەو کەموکوڕییە بەهەوڵی ڕێبەر ئاپۆ و قوڵایی ئیدارەکە چارەسەر بکرێت، بەڵام فاکتەری دووەم لادانی ناو حیزبەکە بوو. تەسفیەکاری شەمدین ساکیک بووە هۆی ئەوەی پارتەکە قۆڵببێتەوە لەسەر تەسفیەکردن. لەو شوێنەی کە تەسفیەکردن هەیە، هەمیشە مەترسیدارە بۆ ئەوەی گۆڕانکاری بنەڕەتی ئەنجام بدرێت. چونکە دەتوانن گۆڕانەکە نادیار بکەن، ئەوان دەتوانن زەمینەی تەسفیەکردن دروست بکەن. تەسفیەی ساڵی ٢٠٢٣ دەرفەت و زەمینەیی دروست کرد بۆ تەسفیەکردنی هەوڵەکانی ڕێبەری ئاپۆ بۆ گۆڕانکاری.

دوای ئەوەی پیلانگێڕیی نێودەوڵەتی بەڕێوەچوو، ڕێبەر ئاپۆ ئەو گۆڕانکاریەی بە ناچاری دۆزیەوە. هەمو قوڵایی ئیمراڵی ئەمەی سەپاند و هەمو ئەم گۆڕانکاریەی کرد بۆ ئەوەی لە شەڕی دژ بە پیلانگێڕیی نێودەوڵەتیدا سەرکەوتوو بێت. بە پێچەوانەی گریمانەی هەندێک کەس و هێزەوە کە گوتیان ئەم کارە بۆ خۆیان لە جیهاندا لە ژێر سایەی مۆدێرنیتەی سەرمایەداریدا کراوە، نەخێر، ئەمە بۆ تێکۆشانێکی بەهێزتر ئەنجام درا. ئەگەر ئەمە نەکرایە سەرکردایەتی حیزب کاریگەر نەدەبوو. کاریگەری خەباتەکە نەدەما. پەکەکەی دەخستە نێو مەترسییەکی گەورەوە. مرۆڤ دەتوانێت ئەو فاکتەرانە دەرببڕێت کە پێویستیان بە گۆڕان هەیە بەم شێوەیە دەرببڕێت. ڕێبەر ئاپۆ خۆی تیشکی خستە سەر ئەو هۆکارانەی کە پێویستی بە پارادایمی نوێ هەیە لە هەڵسەنگاندنەکانی لە ئیمرالی.

 پەکەکە چۆن بوو بە بزووتنەوەیەکی ئازادیخواز کە لە بزووتنەوەیەکی ڕزگاریخوازانەی نەتەوەییەوە چووەتە قۆناغێک کە پڕۆژەی چارەسەری بۆ مرۆڤایەتی و هەموو گەلانی جیهان بەرهەم بهێنێت و مۆدێرنیتەی دیموکراتی و مۆدێلی نەتەوەیی دیموکراتیک بخوڵقێنێت و بە ئایدۆلۆژیای ئازادی ژن لە کوردستان و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بڵاو ببێتەوە؟

گەیاندنی ئەم پارادایمە بەم شێوەیە بۆ کوردستان و هەڕێمەکە و هەموو جیهان، پەیوەندی بە کەسایەتی شۆڕشگێری ڕێبەر ئاپۆ و تایبەتمەندیەکانی شۆڕشی کوردستانەوە هەیە. ڕێبەر ئاپۆ بۆ خۆگەیاندن بەو پارادیمە دەڵێت، 'لەگەڵ ڕؤڵی خۆگەیاندنی هێزی تیوری بناغەیەی خۆی و کۆمەڵایەتی و فاکتەری بناغەیی ئەوەیە کە من بناغەی سیستمی کۆمەڵایەتی مێژووییم بە تەواوی شیکردەوە. لە بناغەی ئەم تێگەیشتنەدا ئەم فاکتەرە هەیە کە خاوەن بەرپرسیاری و تایبەتمەندی تێکۆشانی ئێمەیە.' کوردستان لەنێو ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەسەر چوار دەوڵەتدا دابەشکراوە. سەروەرانی فارس، عەرەب و تورک کە لە مێژووی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا دەوڵەتی گرنگیان دروست کرد، قڕکردنیان لەسەر ئەم گەلە سەپاند. لەلایەکی دیکەوە هاوسەنگی سیاسی جیهان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە تەنها دایاننا. لەبەرئەوەی کە دۆخەکە بەم شێوەیەیە، تێکۆشانی ئازادی کوردستان تێکۆشانێکی هەرێمی و نێودەولەتیە. بۆیە نە تەنها هەڵسەنگاندنەکانی تورکیا و باکوری کوردستان پێوێستی بە هەڵسەنگاندنی ڕاست و فراوانی راستی سیاسی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهان هەیە. ئەمەش بووە هۆکاری ئەوەی کە ڕێبەر ئاپۆ زیاتر بە قوڵی بیر بکاتەوە. بێ ئەوەی ئەمە بکرێت، تێکۆشانی ئازادی گەلی کورد نەیدەتوانی بە شێوەیەکی سەرکەوتووانە بەرێوەببرایە. لەبەرئەمەش پارتیەک کە بۆ ئازادی گەلی کورد تێدەکۆشێت، نەدەبوو کە بە تەنها ببێتە تەڤگەرێکی رزگاری نەتەوەیی. تاوەکو بۆ مرۆڤایەتی و ڕۆژهەڵاتی ناوەراست پڕۆژەی چارەسەری راستی دەستنیشان بەکردیە، بۆ تێکۆشانی گەلی کورد لە رووی سیاسی، بەرنامە، ستراتیژی و تاکتیکی نەیدەتوانی راستیەکان دیاری بکات. ئەم ڕاستیە، تایبەتمەندی ڕێبەر ئاپۆ و شۆرشی کوردستان وایکرد کە پارادایمی کۆمەڵگەی دیموکراتی ئیکۆلۆژی و ئازادیپارێزی ژن دروست بکرێت. لەدژی مۆدێرنیتەی کاپیتالیست، مۆدێرنیتەی دیموکراتیک و نەتەوەی دیموکراتیک و لە لایەنێکی گرنگەوە کە بۆ هەموو مرۆڤایەتی ڕێبازێک لە دەرەوەی دەوڵەت کە خۆی دەسپێرێتە هەڵوێستی دیموکراتی، ئیکۆلۆژی و وڵاتپارێزی  و ئازادی ژن دروستکرا. ئەم هێڵە بە شێوەیەکی سروشتی سەرەتا لە کوردستان و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست جێبەجێکرا.

هەندێک هێز و لایەن دەڵێن، لەگەڵ ئەوەی ئێوە هەموو ڕۆژێک باج دەدەن، بۆ تێکؤشانی ئێوەی بۆ گەلی کورد و کوردستان دەستیان لە ڕزگاری نەتەوەیی هەڵگرتووە، بۆیە دەستیان لە ڕزگاری کوردستان هەڵگرتووە'. بۆ ئەوانەی بەم شێوەیە بیر دەکەنەوە، وڵامتان چییە. هەروەها زۆربەی گەلی کورد پشتگیری لە پەکەکە دەکات، لەم چوارچێوەیەدا ئەم ڕاستیە بە چ واتایەک دێت؟

ئەوانەی بەم شێوەیە بیر دەکەنەوە، دەتوانین بڵێین نەزانن. راستی کورد و کوردستان و دوژمنان نازانن. هەروەها بەرهەمی تێکۆشانی پەکەکە کە نیو سەدەیە دروستی کردووە نابینن. بۆ ئەوانەی بەم شێوەیە بیر دەکەنەوە، وشەی 'بە چاویلکەی ئەستەپەوە سەیری ڕووداوەکان دەکەن' ڕاستە. بە کورتی نابینن کە ڕزگاری کورد و کوردستان و بەدەستهێنانی ژیانی ئازادی و دیموکراتیکی نابینن کە چۆن پێک دێت. ئەو کەس و هێزانە کە دەسەڵاتی ٢ – ٣ شار ڕادەستی ئەوان دەکرێت، لەسەدا ٨٠ی کوردستان رادەستی سیستمی داگیرکەر و قڕکەر دەکەن. ئەو عەقڵیەتە ئەو عەقڵیەتەیە کە دەستی لە کورد و کوردستان هەڵگرتووە. ڕزگاکردنی کورد و کوردستان خەمی ئەوان نییە. ئەوانەی لە ٢ – ٣ شار دەبنە دەسەڵاتدار و سیستمی فشار و زوڵم لەسەر گەلی کورد دروست دەکەن، بەم شێوەیە بە ئەرزانی قسەی دەکەن. ئەوانەی کە ئاگاداری مێژوو، تێکۆشانی ئازادی گەلی کورد نییە بەم شێوەیە قسە دەکەن. ئەوانەی ئاگاداری مێژوو و تێکۆشانی ئازادی گەلی کورد نییە بەم شێویە قسە دەکەن. ئەوانە کاتێک کەمێک هەڕەشەیان لێکرا، دەست لە هەموو بەهاکان بەردەدەن و هەڵدێن، ئەوانە بەشیان هەر هەڵهاتنە. بۆ ئەو کەسانە دەتوانم ئەم شتانە بڵێم.

لەنێو کوردان دا پارت و تەڤگەری بەهێز و کاریگەر پەکەکەیە. کاریگەرترین ڕێبەر ڕێبەر ئاپۆیە. دیارە کە گەلی کورد بێعەقڵ نییە. لە جیهاندا گەلی کورد لە هەموو گەلان زیاتر لە نێو تێکۆشاندا پۆلیتیزە بووە. بۆیەش گەلی کورد باش دەزانێت کە کێ خاوەنداری لە کورد و کوردستان دەکاتە. هەوڵی دیموکراتیکبوونی وڵاتانی هەرێمەکە و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ستراتیژی مسۆگەرکردنی ژیانی دیموکرات و ئازادی گەلی کوردە. ئازادی کورد و کوردستان بەم ستراتیژیە پەیوەندیدارە. هەر یەکەو خاوەن ئەم کارەکتەرەیە کە پێکەوە بەستراونەتەوە و یەکتری تەوا دەکەن. برایەتی گەلان، نەتەوەی دیموکراتی، پێکەوە ژیانی گەلانی هەرێمەکە لە کام لاوە ئایا بە واتای دەستهەڵگرتن لە کورد و کوردستان دێت؟ بە پێچەوانەوە، ئەمە خاوەنداریکردنە لە هەموو کورد کوردستان. ئەوەی بۆ خاتری دەسەڵاتداری لە چەند شارێکی بەشێکی گەورەی کوردستان و زۆربەی کورد پێشکەش داگیرکەری قڕکەر دەکەن، پەکەکە نییە. پەکەکە لە کوێ دەستی لە کورد و کوردستان هەڵگرتووە. پەکەکە بە هزر، سیاسەت و چالاکیەکانی، لە بەرانبەر ئەو کەسانەی کە دەیانەوێت کورد و کوردستان بەربدەن، دەبێتە ئاستەنگ. کورد و کوردستان لە هەموو جێگەیەک دەپارێزێت.

کاتێک داعش هێرشی کردە سەر دەروازەی هەولێر و چوو بۆ کەرکوک و لەگەڵ پێشمەرگە لە سەنگەرەکاندا دژ بە داعش شەڕی کرد، لە شەنگال کاتێک هەوڵی کۆمەڵکوژکردنی تەواوی کوردانی ئێزدی درا، کە لە شێوەی قوربانیدا شەڕیان کرد، ڕێگرییان لە کۆمەڵکوژکردنی داعش کرد، ئەوە پەکەکە نەبوو؟ کێ بوو کاتێک داعش هەوڵیدا کۆبانێ بگرێت و هەموو ڕۆژئاوای کوردستان بگرێتە دەست کە هەزاران کەسی خۆی بۆ پاراستنی کۆبانێ و پاککردنەوەی ڕۆژئاوای کوردستان و باکوری ڕۆژهەڵاتی سووریا بەخت کرد؟ چ بزوتنەوەیەک بوو کە ڕاستی کورد و کوردستان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا کردە جێگای ڕێز و ڕێزی بۆ کورد لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهاندا گەڕاندەوە؟ تا ئێستا پەکەکە بۆ هیچ هێزێکی بکوژ و دوژمنی کورد دژی کورد و دژ بە ڕێکخراوێکی کوردی کاری نەکردووە.

 هەمیشە لە هەموو شوێنێک خەباتی بۆ کورد و کوردستان کرد و و هەوڵیدا کورد بەهێز بکات و ڕێکبخرێتەوە. کەس ناتوانێت واقیعی پەکەکە پێچەوانە بکاتەوە. پێش هەموو شتێک گەلی کورد و دۆست و هێزە دیموکراسیخوازەکان دەتوانن بڕیار بدەن کە پەکەکە چییە. بە پێچەوانەی ڕاستی پەکەکەوە هێرشکردنە سەر پەکەکە جگە لە خزمەتکردن بە دوژمنانی کورد هیچی تر نییە. میت لەپشت ئەو جۆرە پروپاگەندەی دژ بە پەکەکەیە، یان ئەو هێزانەی کە پەیوەندییان بە میت و دەوڵەتی تورکەوە هەیە لە پشت ئەو پڕوپاگەندەیەوەن. کەسانێک کە ئاگایان لە واقیعی کورد و کوردستان نییە لە مێژووی خەباتی پەکەکەوە دەبنە ئامرازی ئەم جۆرە قسانە. بەڕاستی ئەو وشانەی باست کرد شایەنی وەڵامدانەوە نین. ژیانی پراکتیکی بە کۆنکرێتیترین شێوە ڕاستییەکان ئاشکرا دەکات.

ئێوە قۆناغی ١ی حوزەیرانی ٢٠١٠ و دواتر وەک ستراتیکی جوارەمین پێناسە دەکەن. لەو کاتەوە ئێوە کەوتنە 'ستراتیژی شەڕی گەلی شۆرشگێری' بوون. لەسەر ئەم بناغەیە لە کوردستان بەرخۆدانی بەڕێوەبەری 'خۆپاراستنیش لەنێودا هەموو کارێکی بنیاتنانەوە' بەردەوام بوو. ئێوە ئەنجامی ئەم ستراتیژیە بە تایبەتی لە چوارچێوەی بەرخۆدانی گەریلادا لە هەریمەکانی پاراستنی میدیا (خواکورک، حەفتانین، گارێ، زاپ، مەتینا و ئاڤاشین) لەدژی هێرشی داگیرکەری چۆن هەڵدەسەنگێنن؟

 ڕێبەر ئاپۆ ماوەی چەند ساڵێکە دەرفەتی ئەوەی دایە حکومەتی ئاکەپە کە کێشەی کورد چارەسەر بکات. بە هەموو شێوەیەک ئاسانکاریی بۆ ئەو کارە کرد کە بە شێوەیەکی گونجاو کێشەی کورد چارەسەر بکرێت. نەخشەڕێگایەکی گشتگیری بۆ چارەسەرکردنی کێشەی کورد پێشکەش بەدەوڵەتی کرد ، بەڵام حکومەتی ئاکەپە وەڵامی ئەو ڕێبازانەی دایەوە بە مامەڵەکردن لەگەڵ فشارەکانی سەر سیاسەتی دیموکراتی و زیادکردنی دەستگیرکردنی خەڵک. لە بەرامبەر ئەم دۆخەدا شەڕی شۆڕشگێڕی گەل بە بەشداری چالاکانەی گەل بۆ ژیانی دیموکراتی و ئازادانەی گەلی کورد ناچاری بوو. لە دژی تێکۆشانی گەلی کورد کە چوونە ناو پرۆسەیەکی وەها تێکۆشانەوە، ئاکەپە جارێکی دیکە داوای لە ڕێبەر ئاپۆ کرد کە بەردەوام بێت لە هەڵوێستی بێشەڕی خۆی. لە بەرامبەر ئەو ڕێبازە ئەرێنییەی ڕێبەر ئاپۆدا، دوای هەڵبژاردنی ١٢ی حوزەیرانی ٢٠١١ لە جیاتی هەنگاونان بۆ چارەسەری دیموکراتی، لە مانگی تەموزەوە، بە مۆدێلی سریلانکا، هێرشی کردە سەر گەریلاکان و تەڤگەری ئازادی کوردستان. لەبەر ئەوەی شەڕی شۆڕشگێڕی گەل لە دژی ئەمە هێزی ئاکەپەی بەرەو داڕمان برد، جارێکی دیکە ڕووی لە ئیمرالی کرد. ڕێبەر ئاپۆیش بە ڕاگەیاندنی دۆخی بێشەڕ لە نەورۆزدا مانیفێستی چارەسەری پرسی کورد و دیموکراتیزەکردنی تورکیای پێشکەش بە ڕای گشتی کرد، داوایکرد گەریلاکان سنوورەکانی تورکیا بەجێبهێڵن، بەڵام حکومەتی ئاکەپە ئەو هەوڵ و هەنگاوە گرنگانەی بێ وەڵام هێشتەوە و لە ساڵی ٢٠١٤دا لە هەموو شوێنێک پشتگیری لە داعش کرد کە لە هەموو جێگەیەک هێرشی دەکرد. لە لایەکی دیکەوە بە ئامادەکردنی پلانی چوکدادان، ویستی تێکۆشانی ئازادی گەلی کورد سەرکوت بکات.

ڕێبەر ئاپۆ لە ٢٨ی شوباتی ٢٠١٥ لە ڕێگەی حکومەت و ئەندامانی هەدەپەوە ڕێککەوتننامەی دۆڵمەباخچەی پێشکەشی ڕای گشتی کرد، بۆ بەهێزکردنی هێزە دیموکراتییەکان لە تورکیا و دیموکراتیزەکردنی تورکیا. ئەمەش ئومێدێکی مەزن و گەشبینی لە تورکیا و کوردستان دروستکرد. لە دۆخێکی وەهادا تەیب ئەردۆغان ئەو ڕێککەوتننامەیەی ڕەتکردەوە و شەقی داوای چارەسەری دیموکراتی هەڵدا و پاشان سیستمی گۆشەگیریی قورس لە ئیمراڵی خرایە کار کە بە واتای ڕاگەیاندنی شەڕ بوو. لە دژی گەلی کورد و هێزە دیموکراسیخوازەکان جەنگطکی گەورە لە پاش ٧ی حوزەیران بەرفراوانتر بوو لە ٥ی نیسان دەستی پێکرد. ئەم شەڕە لەگەڵ داعشدا بەرپابوو. ڕۆژی ٥ی حوزەیرانی ٢٠١٦ هێرشی چەتەکانی داعش لە ئامەد، ٢٥ی حوزەیران لە کۆبانێ، ٢٠ی تەممووز لە پرسوس و ئەنقەرە، هێرشەکانی هاوپەیمانی ئاکەپە و مەهپە بۆ سەر ناوچەکانی ڕێکخستنی خۆبەڕێوەبەری ئەنجامی هەمان بڕیار بوون. بەرخۆدانی گەلی کورد لە دژی ئەو شەڕە بەرخۆدانی دیموکراتیکی گەلی کورد بوو، لە دژی فاشیزمی داگیرکەری لەسەر بنەمای قبوڵکردنی بەڕێوبەرایەتیی گەل ئامانجی دیموکراتیزەکردنی تورکیا بوو. بۆیە بەرخۆدانی مێژوویی لە دژی فاشیزم نیشان درا کە دەیانویست تێکۆشانی ئازادیی گەلی کورد سەرکوت بکەن. بەرخۆدانی چیاگەر، ئاخین، زێری و هەڤاڵانی دیکە لە تێکۆشانی ئازادی گەلی خۆڕاگرمان گەیشتە قۆناغێکی نوێ. هەر وەک چۆن بەرخۆدانی ١٤ی تەموز و بەرخۆدانی ٣٠ی حوزەیرانی زیلان و هەروەها چەندین بەرخۆدانی فیدایی ئاستی تێکۆشانی ئازادییان خوڵقاند، بەرخۆدانی خۆبەڕێوەبەریش ڕۆڵێکی مێژوویی بینی لە دروستکردنی ئەم ئاستەی خەباتدا. بەم شێوەیە لە دژی فاشیزمی ئاکەپە - مەهەپە کە دەیەوێت تەڤگەری ئازادی سەرکوت بکات، جارێکی دیکە بە بەرخۆدانی خۆیان پیشانیاندا کە ناتوانرێت تەڤگەری ئازادی سەرکوت بکرێت. تێکۆشانی بەرخۆدان هەزار جار باشترە لە سەرکوتکردن. سەرکوتکردن بەبێ بەرهەڵستی، وازهێنانە لە خەبات و خۆبەدەستەوەدانیش، سەرکەوتنێکی ئاسانی دوژمنە.

ئەگەر ئەمڕۆ لە هەرێمەکانی پاراستنی میدیادا، لە گارێ و مەتینا و زاپ و ئاڤاشین و حەفتانین و خواکورک بەرخۆدان بە شێوەی فیدایی بەردەوامە، ئەوەش بەهۆی ئەوەوەیە کە چیاگەران، زێڕێنەکان و ئاخینەکان ئاستی فیداکاریان بەرزکردەوە بۆ ئاستێکی بەرزتر. بەرخۆدانی ئێستای گەریلا لە هەرێمەکانی پاراستنی میدیادا بەرخۆدانی پاراستنی کەرامەتی گەلی کوردە و شانازییە بۆ گەلی کورد.

ئەم بەرخۆدانە لە هەرێمەکانی پاراستنی میدیادا ئەنجامە مێژووییەکانی بەدەستهێناوە. تێکشکانی هێرشە داگیرکارییەکانی سەر گارێ لە مانگی شوباتدا گورزێکی سەخت بوو بۆ فاشیزمی ئاکەپە – مەهەپە. هاوپەیمانی فاشیستیی ئاکەپە - مەهەپە حسابی ئەوەی کرد کە بە سەرکەوتنی هێرشی داگیرکاری بۆ سەر گارێ هەڵبژاردن ئەنجام دەدات و بۆ ماوەی پێنج ساڵی داهاتوو تورکیا بەڕێوە دەبات و دەوڵەت دەگۆڕێت بۆ ڕێکخراوێکی فاشیست کە بۆ دەیان ساڵ بەردەوام دەبێت. شکست لە گارێ حساباتی حکومەتی ئاکەپە - مەهەپەی تێکشکاند، هاوکات هێز و ورەی بە هێزە دیموکراسیخوازەکانی تورکیا و گەلی کورد بەخشی کە لە بەرامبەر هێرشە بکوژەکاندا خۆڕاگری بکەن. ئاکەپە - مەهەپە لە ٢٣ی نیساندا هێرشێکی گەورەیان دەستپێکرد بۆ ئەوەی خۆیان لە شکست ڕزگار بکەن، بۆ ئەوەی بە سەرکەوتنی لە زاپ و دەوروبەری، شکستەکەی گارێ بشارێتەوە.

ئامانجەکە بەدەستهێنانی ناوچە ستراتیژییەکانی هەرێمەکانی پاراستنی میدیا بوو. بەم سەرکەوتنە هەڵبژاردن ئەنجام بدات. لەو ناوچانەی کە حسابیان دەکرد بە ١٥ ڕۆژ دەستی بەسەردادەگرن،  ٧ مانگە گورزی قورسیان بەردەکەوێت. ئەگەر پشتیوانی پەدەکە نەبوایە، وەک لە ساڵی ٢٠٠٨ لە زاپ هەڵدەهاتن، ئەوا بەبێ ئاوڕدانەوە دەکشانەوە، بەڵام بە دەیان هەزار سەرباز و تەکنیکەکانی جەنگ سەرکەوتوو نەبوون. دوای ئەوەی هێرشەکە شکستی هێنا، دەستی کرد بە بەکارهێنانی چەکی کیمیایی کە وەک تاوانێک لە دژی مرۆڤایەتی دەبینرێن، بەڵام گەریلاکان لە بەرانبەر هەموو جۆرە چەک و تەکنیکێکی چەکی کیمیایی بەرخۆدانێکی مێژووییان ئەنجامدا.

ماوەی چەندین ساڵە سوپای تورک خۆی وەک هێزێک نیشان دەدات کە ناتوانرێت ڕێگری لێبکرێت. هێزێک بوو کە هەندێک ناوچەی لە ڕۆژئاوا داگیرکرد و هاوسەنگی سیاسی و سەربازی بە دەستێوەردانی سەربازی لە لیبیا گۆڕی و ڕێگەی بە ئازەربایجان دا قەرەباخ داگیر بکات. بۆیە تورکیا وا خۆی نێشان دەدات کە  دەتوانێت لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست هەرچیەکی دەوێت دەتوانێت بیکات. سوپایەکی ئاوها لە هەرێمەکانی پاراستنی میدیا ڕێگری لێکرا. ئەمە ئەنجامی گرنگی هەبووە لە سیاسەتی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا. هەر هێزێکی سیاسی بینیویەتی دەتوانێت لەبەردەم ئەم دەوڵەتەدا بوەستێتەوە. هێزە دیموکراتییەکان لە تورکیا و گەلی کورد لەو بەرخۆدانە ورەی گەورەیان وەرگرتووە، بەرخۆدان لە دژی فاشیزمی بکوژ لە هەموو شوێنێک بەهێز کرد. تێکۆشانی خەڵکی ڕۆژاڤا لە دژی داگیرکاری بەهێز کرد. گەلی کورد لە هەموو شوێنێک باوەڕی وابوو کە دەکرێت تێکۆشانی دژ بە دەوڵەتی تورکیای فاشیست سەربخرێت. ئەرکی مێژوویی بۆ تێکۆشانی ئازادیی گەلی کورد بەجێهێنا. تێکۆشانی ئێمە بۆ ئازادی هەنگاوێکی گرنگ بوو. لە سەختترین کاتدا بەرخۆدانی گەورە لە دژی هێرشەکان دروست بوو. بە ئەنجامە سەربازییەکانی لە تورکیا و کوردستان و تورکیا ئەنجامی سیاسی بەرچاوی هەبوو و لە مێژوودا جێگەی خۆی گرتەوە.

 ئێوە دەتوانن باسی ڕۆح و ورەی گەریلا لەم قۆناغەی بەرخۆداندا بکەن؟ دەتوانن باسی مۆڕاڵ و ئاستی ئایدۆلۆژی گەریلا بکەن؟

ئەو بەرخۆدانەی لە لایەن ژن و پیاوە گەریلاکانمانەوە لە ئاڤاشین و زاپ و مەتینا پیشان دەدرێت زۆر بە نرخە کە ناتوانرێت ڕوون بکرێتەوە. ئەم هەڤاڵە گەنجانە هێز و ورەی گەورەیان پێداین. ئەگەر ئەم هەستە پێمان بدات، ئەوا دەبێت مرۆڤ بیر لە گەورەیی ئەم بەرخۆدانە بکاتەوە. ئەگەر وامان نەگوتایە، ئەوا مانا و بەهای ئەم بەرخۆدانە بە تەواوی ڕوون نەدەکرایەوە. نوێنەرایەتی بەرخۆدانی ١٤ی تەمووز و فیدایەتی زیلانیان کرد کە بەرزترین ئاستی فیدایی بوو لە مێژووی پارتەکەماندا. شەهیدانی ١٤ی تەموز شەهید زیلانیش شانازی بەو بەرخۆدانەوە دەکەن، گەورەترین ڕێزیان بۆ شەهیدانی ئەم بەرخۆدانە دەبڕی. چی بڵێین بۆ ئەو هەڤاڵە گەنج و شەهیدانە کەمە. لە بەرخۆدانی ١٤ی تەموزدا، بەهێزترین ساتەکانی هەڤاڵان ئەو ساتانە بوون کە نزیکبوون لە شەهید بوون. ئەو گەریلا گەنجانە بە ورەیەکی زۆرەوە وەک ئەوەی سەما بکەن ئەم بەرخۆدانەیان ئەنجام دا. لەگەڵ ئەم دیمەنەدا ترسێکی گەورەیان لە دڵی دوژمندا دروست کرد. بەم ڕۆحەوە بەرخۆدانی ١٤ی تەمووز و ٣٠ی حوزەیران لە بەرزترین ئاستدا ئەنجامدرا و ئەم بەرخۆدانە بە ورە و خۆشی بەهاکانی خەباتی نیوسەدە ئەنجامدرا. بینیمان کە هێڵی ڕێبەر ئاپۆ، هێڵی شەهیدان، ئەو ئایدیۆلۆژیایەی کە ئەم هێڵەی دروست کردووە، لە ناو خانەی لەشی میلیتانەکانمان جێگیر بووە. شەهیدەکانمان، بەرخۆدانی ئێمە، بە کۆنکرێتیترین شێوە نیشانیان داوە کە چۆن دەکرێت ئەم ئایدیۆلۆژیایە جێبەجێ بکرێت.

دەتوانین بە ئاسانی ئەوە بڵێین لە ئێستاوە گەریلاکانمان، گەلەکەمان، نیشتمانپەروەران و دڵسۆزی بۆ خەڵک و دڵسۆزی بۆ وڵات و دڵسۆزی بۆ هەڤاڵان و دڵسۆزی بۆ پارتەکەمان و دڵسۆزی بۆ ڕێبەرتی ئەو هەڤاڵە گەنجانە دەکەنە پێوەری سەرەکی فیداییبوون. ئەوان لەمەش بەدواوە،  لە بەرخۆدانی ١٤ی تەموز و ٣٠ حوزەیراندا ئاستێکی کەمتر پیشان نادەن.  بە بەرخۆدانێکی کەمەوە ناتوانرێت ئەو تێکۆشانە لە دژی دەوڵەتی تورکی بکوژ ئەنجام بدرێت.

ئەم قاڕەمانانەی کە ئەم فیداکاریەیان ئەنجامد، وەک قاڕەمانەکانی ١٤ی تەمووز، بە باشی زانیان کە ئەم بەرخۆدانە مانای چییە. ئەوان ئاگاداری ئامانجە بێخێر و خراپەکانی دوژمن بوون و لە کاتێکدا بە قووڵی ئاگاداری ئەوە بوون کە تێکۆشانی ئازادی و بوونی گەلی کورد و ئازادی بە چ هیزێک دەتوانرێت بەدیبهێنرێت. بە بەرپرسیارێتییەکی وەها مێژووییەوە بەرخۆدانیان کرد و سەرکەوتوو بوون. شەهیدانی ئەم بەرخۆدانە سەرکەوتنیان بەدەست هێنا. ئێستا ئەرکی قاڕەمانەکانمانە لە هەموو شوێنێک. ئەرکی گەلەکەمانە. ئەرکی ژنان و لاوانی کوردە. هەروەها بە رۆح و ورەی خۆیان بەرەنگاری فاشیزمی ئاکەپە – مەهەپە ببنەوە و تێکیبشکێنن و ئامانجەکانی ئەو بەرخۆدانە و شەهیدانی ئەو بەرخۆدانە بەدیبهێنن."

ف.ق