ئەندامەو کۆمیتەو ناوەندی پەکەکەی هێلین ئومێدە بەشداریش جە بەرنامێوە تایبەتی مەدیا خەبەرینە کەرڎ و ئاماژەش پانەی دا کە گەلوو کوردی ئینا قۆناغێوە چارەنویسسازەنە و واتش: "ئی قۆناغە پەی گەلوو کوردی فرە هەستیارا. چونکی ئەوەڵجارا چی سەدەنە دەرفەتی پی جۆرەشە پەی ڕەخسیۆنە پانەی ئشناسنامە، ئازادی و بیەو ۋێش بیاونۆ بە ستاتۆیۍ. بەڵێ، جەنگی جەهانی فرە سەختا. هرووژمێوە فرە و مەترسیما سەرۆ هەن، ئینێچ گرڎ جدیێنۍ. بەڵام ئاڼنەیچ دەرفەتو سەرکەوتەیما هەن. ڕابەرایەتییما هەن. خاوەنو عەقڵێوەنمۍ کە مېیاۋنۆما بە ئازادی. جە دەورو ئی عەقڵەینە کوۍ بیمێوە. یانی جە دەورو ڕابەر ئاپۆیرە کوۍ بیمێوە، ئەرەکۆشمۍ و سەرۍ گنمۍ."

هێلین ئومێدە سەرەتاو قسەکاش پێسە دەسشپنەکەرڎ و واتش،:" سەرەتا سڵام و وەشەسیایی ۋێما مکیانمۍ پەی ڕابەر ئاپۆی. ساڵوەگەڕو پیلانگێڵنی ٩و ئۆکتۆبەریما ۋییەرنا. کۆتیمۍ دلۍ ساڵوەگەڕو ٢٧ەمینو پیلانگێڵنییەکەیۆ و ئەرەکۆشایما بەردەواما. داوا جە گرڎ کەسێ مکەرو پێشئامایە سیاسی و سەروازییەکا سەرو سیستەمو قڕکەردەی ئیمراڵی و مڎرامانوو ڕابەر ئاپۆی جە دژو ئا سیستەمیە هۆرسەنگنا.

یۆ جە پرسە بنەڕەتییەکا ئی سەدەیە، نەمەنەی مەعنێن و مەعنا پنەداین بە چێوەکا. ئاستو مەعنادای بە ژیۋای و ئا چێوا کە ماچمێشا فرە لاواز بیەن. ئا چێوەی قیمەت بە ئینسانی مڎۆ، هێزو مەعنا بەخشایا. ئانەی دژو سیستەمو قڕکاری ئیمراڵی و ئەرەکۆشایەکا موانمێشۆ جە حەقیقەتو ڕابەر ئاپۆینە خودو ئا مەعنا پنەداینە. قسێوە سپیۆنزای هەنە ماچۆ، 'ئەنایاوای ئازادییا'. ڕابەر ئاپۆ جە پارێزنامەکاشەنە هۆرسەنگنایش پەی ئا قسۍ کەردەن.

بەڕاسی چن هێزو مەعناداریما قوڵبکەرمێوە، ئاڼنە زیاتەر متاومۍ حەقیقەتو چێوەکا بوینمۍ.

جە داواکەردەی ئازادیینە، پەشیمان بیەیۆ نیا

جە هرووژمو ٢٧ ساڵەو پیلانگێڵنینە گەرەکشا بۍ ئیرادە، قەرارداری و ویستو ئازادی گەلوو کوردی جە بەین بریۆ. بەڵام جە سەیەو مڎرامانوو ڕابەر ئاپۆینە گرڎو ئا چێوا بەردەوامێنۍ.

گرڎو هێزە ئەوەمەننەکا جەهانی پێوەرە کوۍ بیێوە، هەوڵشا دا ئیرادەو گەلوو کوردی بماڕا. بەڵام ئەرەکۆشای بەردەواما و دما نمونەیچ جە گلێرۆبیەو ئامەدینە وینیا و گەلوو کوردی ئیرادە و ویستو ئازادیش نیشانە داوە. گەر ئاستەنگی و قەڎەغەکەردەی نەبیۍ ئانە بە ملیۆنان کەسۍ کوۍ بێنێوە. ئاژێوە وەش بی کە گرڎو ئاستەنگی و فشارەکاش ماڵێرە. گەر سەرنج بڎەیمۍ، جە سەرنیشتوو کورڎەسانی و تورکیانە گرڎ کەسێ گەرەکش بۍ بەنامۍ گەلوو کوردیوە چێوۍ بکەرۆ، بەڵام جە لایەنو دۆڵەتیوە ڕا چینەی گیریا.

ڕابەر ئاپۆ بەماناو گەلی مۍ

هێلین ئومێدە جە بەردەوامینە ئاماژەش پانەی دا کە؛ تەنیا باس جە گێرتەو ڕابەر ئاپۆی نمەکەرمۍ. ڕابەر ئاپۆ بەماناو گەلی و ئیرادەو گەلی مۍ. ۋەرو ئانەی گەلەکەما فرە بەقوڵی چینەینە مژیۋۆ، ئی مڎرامانە بەردەواماپەنەوازا ئینسان بواچۆ، جە سەرەتانە ڕابەر ئاپۆ ئی ئەرەکۆشایشە دەسپنەکەرڎ و ڕاوەبەرش کەرڎ. گەر یاگۍ ڕابەر ئاپۆینە ڕابەرێوەتەر بیەبیۍ، ئانە ئاژەو ئیساتۍ تورکیای پێسە نەبۍ. ئامانج چێش بۍ جە پیلانگێڵنی مېیاننەتەوەیی؟ ئامانج هۆرگیسنای جەنگێوە هەمیشەیی بۍ بەینو کوردی و تورکینە. ڕابەر ئاپۆ بە زانایی و دانایی ۋێشۆ ئی ئامانجشە پوچکەردۆ. ڕاش جە بەدیئامای ئامانجو پیلانگێڵنا گێرت. کەسانۍ نەتەوەپەرسۍ و بەرژەوەندیوازۍ جە مەعناو ئینەی نمەیاوانە. پېسە تەڤگەریما ئینایمۍ چەمەڕاو ئانەینە کە بیاوانە. بەڵام پەنەوازا گەل فرە بەعالی چینەی بیاوۆنە و هەڵوێس نیشانە بڎا. چونکی پیلانگێڵنی بە ئیساتێچۆ بەردەواما. تا سیستەمو قڕکاری ئیمراڵی بەردەوام بۆ، پلانەو سەرو گەلا تورکیای و کوردەسانی بیەیش بۆنە. گەر ویستو جە بەینبەردەی ئا پلانا بۆنە، پەنەوازا سیستەمو قڕکەردەی ئیمراڵی دلێنەبریۆ.

ڕیپۆرتاژەکۍ دالیمای

هێلین ئومێدە سەرنجش وست سەروقسەکاو سەرۆکوەزیرانی وەڵینو ئیتالیای ماسیمۆ دالیمای و واتش،:''قسەکێش گرنگێنۍ و یاگۍ سەرنجی بێنۍ. جە قۆناغەو سەروبەڼو پیلانگێڵنیەکەینە گرڎ کاتێ باسما جە دەوەرو ئەمریکا، هێزە مېیاننەتەوەییەکا، ئیسرائیل، ئینگلتەرای و هێزەکا تەری، ڕوسیایچ کەرڎەن. ئانەما ڕۆشن کەردەنۆ کە گێرتەی ڕابەر ئاپۆی چنی ڕاوەبەر کریان. ڕابەر ئاپۆ ئینەش ڕۆشن کەردۆ و چارەسەرش کەرد. بەڵام ئەوەڵجارا سەرو ئاستو حکومەت و سەرۆکوەزیرانینە قسۍ چامنۍ بکریۆ. جە حەقەتینەنە قسێش سەرو ئا چێوا کەرڎ کە چا کاتەنە گوزەرشا کەردەن و بە بەڵگەشا مکەرۆ. چی ڕوانگۆ بایەخدارۍ بێنۍ. هەڵوێسو دالیمای جە قۆناغەو پیلانگێڵنیەکەینە جە حەقەتینەنە فرە خراپ نەبۍ. ئاشکرا بی کە قەوەتو ئانەیش نەبیەن. هەرۋێش ڕابەر ئاپۆ جە پارێزنامەکاشەنە ئینەش باسکەردەن. جە بەرکەردەی ڕابەر ئاپۆینە جە ئیتالیا هیچ ڕاگیریێوە  دالیمای و حکومەتەکەیش نەبۍ.بەڵام نیشانەشدا کە زەختشا ۋنەکەردەن. جە ئاکامەنە ڕابەر ئاپۆ بە ئیراڎەو ۋێشۆ چا وڵاتەنە زیاوە. سەرەڕاو ئانەی کەکێشەو گرفتی سەخت بۍ و ئازادی گەلوو کوردی و نیازی خاسو حکومەتەکەو دالیمای بۍ چا ڕوۆ، ڕابەر ئاپۆ ڕابەرایەتی نیازێوە عالی مکەرۆ. هەڵبەتە من ئینەی ماچوو. وەشڵەی ئانە ڕووەش نەڎابیۍ. وەشڵەی چا سەردەمەنە حکومەتو ئا کاتەو ئیتالیای کەمێ زیاتەر خاوەنداریش کەردەبیۍ. ڕەنگە ئاژەو ئا کاتیە بڕۍ قەیرانێش وەشکەردەبیێنۍ، بەڵام دەرەنجامەکۍ فرە جیاوازتەرۍ بێنۍ. گەلوو کوردی ناچار نەبۍ ئاڼنە جە تراژیدیایۍ سەختەنە ژیۋابیۍ. جە قسەکا دمایشەنە بڕۍ ناکۆکی و ناتەبایۍ هەنۍ.

واتش، "ئەمریکا فشارش ۋنەکەردیمۍ و هەوڵیس ئەرمانای ۋەرا ۋەر بە ئەمریکای ئاڼنە ئاسان نەبۍ." ئاماژە بە ئەگەرێوە گەورەی مکەرۆ کە بڕۍ هێزی جیاوازۍ دلۍ دەوڵەتینە دەسشا پا جوڵەیە کەردەبۆ و ئاڎیچۍ بە زۆر دژۍ جمېیەرەکەی بێنۍ. ئەگەر ئینسانەکۍ چێوە دەس پنە بکەرا، پەنەوازا پارێزنەرایچ هەنگام بنیا. بە تایبەت دژو ئیدارەو ئا کاتەو ئەمریکای، متاویۆ هەوڵی یاسایی پەنەواز دەسپنە بکریۆ. چونکی ئانەی سەرو گەلوو کوردی و ڕابەرەکەیشەرە ئاما، نموونەو بێ یاساییا، تاوانەی دژ بە مرۆڤایەتییەنە. با مافو پەنابەری سیاسیچ جە لێوە بازمێوە، پێگەو ئاڎیی نە پارێزیان. چی ئاژەنە دەورشا بیەن کە ئی جەنگە جددییا جە ناوچەکەنە قووڵتەر مەبۆوە. واتە تاوانبارێنۍ. چی ڕوانگۆ مشۆم ئەوەکۆڵیایشا چنی بکریۆ و ۋنەپەرسایشا ۋنە بکریۆ. ئەگەر ئارۆ نەبۆ، دماو ١٠ ساڵا تەری. ئەگەر دماو ١٠ ساڵا تەری نەبۆ، بە دڵنیاییوە تاریخ جوابی پەنەواز مڎۆوە بە پیلانگێڵنا ئا سەردەمیە. هەر پۊکەی بەڕێز دالیما ئازادی ڕابەرایەتیش گەرەکا. ئینە هەڵوێس و نزیکبیەیۆیۍ فرە گرنگا.

تا گەلوو کوردی ئازاد نەبۆ مرۆڤایەتی ئازاد نمەبۆ

هێلین ئومێدە جە درێژەنە باسش جە ئەرەکۆشای ڕابەر ئاپۆی کەرڎو واتش،" ڕابەرایەتی جە قۆناغو پیلانگێڵنی مېیاننەتەوەی و دماتەریچەنە واتش پەی کوردی شۆنەو ئازادیرە گێڵانی، تەماشەو گرڎو ئا چێوامە کەرڎ کە جە جەهانەنە ڕووەمڎا و هەوڵمدا چنەشا بیاوونە. ئەرەکۆشای ڕابەر ئاپۆی پەی چارەسەری پرسو ئازادی گرڎو گەلا جەهانین. پۊکەی ئا چێوەی پنەش وچیۆ پەرسو کوردی، بە ماناو پرسو مرۆڤایەتی مۍ.

مرۆڤایەتی ئازاد نمەبۆ تا گەلوو کوردی ئازادی و ئشناسنامەو ئازادی ۋێش بەدەس نارۆ. ئینە پەی گەلا تەریچ ڕەوان. متاومۍ ئی دیالێکتییە پەی گەلا تەریچ بەکاربارمۍ. تا گەلوو فەلەستینئ ئازاد نەبۆ، گەلوو عەرەبی نمەتاوا بە ۋێشا واچا ئازادێنمۍ.  ۋەرکۆتوو مېیامینی نمەتاوۆ بۆ بە گلېرگێوە ئازاد تا جولەکەکۍ ژیۋایۍ شیاو پەی ۋێشا بنیاڎ بنیا. ئینۍ گرڎ پێوەرە لکە دریێنۍ.

پۊکەی هەنگامەو ئازادی جەهانی جە حەقەتینەنە هەنگامێوەنە کە پێوەسەنە بە ئازادیی گرڎ کەسێوە. بەڵێ ڕابەر ئاپۆ ئامانجش بەرشیەین جە سیستەمو قڕکەردەی ئیمرالی و ئازادانە بژیۋۆ و هەرمانە بکەرۆ و قسۍ بکەرۆ و سیاسەت بکەرۆ."

جەنگو گەریلای جەنگو ئازادییا

هێلین ئومێدە سڵامش ۋنەو مڎرامانوو گەریلای کەرد کە جە گرڎو مېڎانەکا ئەرەکۆشاینە ڕاوەبەرش مکەرا، وە ئاماژەش پانەیەدا کە بەردەوامی مڎرامانوو گەریلای بەتەمامی دۆڵەتو تورکیش ناڕەحەت کەرڎەن و واتش: "باس جە حەقیقەتو گێڵای ئازادی مرۆڤایەتی مکەرمۍ. ئا جەنگەی جە لایەنو گەریلایۆ ڕاوەبەر مکریۆ، جەنگا پەی ئازادی. هەرپۆکەی بە ئەرەگیرکەردەی شۆنێوە جە لایەنو سوپاو تورکی و ئامایش پەی شۆنێوەتەری دمایش نمۍ. جە ئیساتێنە بە پەشتیوانی پەدەکەی جە مېڎانەکا نزیک بە هێڵۆو گەریلای بارەگا وەشمکەرا. بەڵام هێزەکێما یەکانگیرێنۍ. چالاکی هەن، زەرەرەکۍ دژمنی فرێنۍ. هەڵبەتە دلۍ پڕۆسەو جەنگینە هێزەکۍ ئێمەیچ زەرەرشا وەرگنۆ. کە جە لایەنو ناوەندو ئەرەیاۋنای هەپەگەیۆ بە ئامار وەڵا مکریاوە. سەرەڕاو ئی جەنگە تایبەتیە، سوپاو تورکی ئەرەگیری گرڎ جۆرە چەکێوە کیمیاوی جە مېڎانەکا گەریلاینە بەکارمارۆ و واتیچش: "متاوو واچو جەنگێوە فرە سەخت هەن. پەنەوازا گرڎ کەسێ ئینەی بزانۆ. گلێرگەو کوردی، دیموکراسیوازا و هێزە دیموکراتییەکا جە تورکیانە هۆرسەنگنایۍ بە ویژدانانە بکەرا، پەنەوازا چەم جە پڕۆسەو ئیمراڵیی و ئاژەو گەریلای جە هەرێمەکاو پارېزنای مەدیاینە بکەرا. پەنەوازا تەماشەو ئاژەو جەنگی بکەرا. جە هەرێمەکاو پارېزنای مەدیاینە مڎرامانێوە بێهامتا ملۆڕاوە. سوپێوە نییەنە بتاوۆ ۋەرا ۋەرما مردۆ. "

سیستەمو کۆرپەلەکوشتەی بیەیش هەن

هێلین ئومێد سەرنجی وست سەرو کارە قیزەونەکا 'باندو یەنیدۆگان'ی و بە سیستەمێوە کۆرپەلە کوشتەی بە نامێش کەرد کە جە لایەنو دەسەڵاتو فاشیستی ئاکەپە-مەهەپەیۆ پەرەش پنەدریان و ئاماژەش پانەی دا کە حەقیقەتو دۆڵەتو تورکی سەرو بنەماو قڕکەردەی کوردا ئەرەمەرزیان و پی جۆرە بەردەوامە بیە: "چی جە تورکیانە ئاڼڎە شکسی ئەخلاقی هەن؟  گلێرگەو تورکیای گلێرگێوە چامنە نییا. جە حەقەتینەنە ڕەگ و ڕیشەی کۆمەڵایەتیش فرە قەوەتا، نەریتەکێش فرە قەوەتێنۍ، گلێرگێوەن پەشتی بە کولتوورێوە فرە قەوەتی بینۆنە. کورد یۆن جە ڕەسەنتەرین گەلەکاو ئی جوگرافیایە. تورکەکۍ هەزاران ساڵۍ چێوەڵی ئامۍ پەی ئی هەرێمیە. بەڵام دەسەڵاتو کولتووری ئەنادۆڵی و میزۆپۆتامیای ئڼە گۆرەن کە یوەمشاش قەوەتتەر کەرڎەن و مرۆڤەکێش فاڕێنۍ و نزیکێش کەردێنێوە جە یۆترینی و خاڵە هامبەشەکێش ئارڎێنۍ ئاراوە. واتە بەکۆمەڵایەتیکەردەی فرە قەوەتا. گەرەکما ئینەی واچو. کەواتە چی شکستێوە ئەخلاقی چامنە هەن؟ ئینە ئاژێوە ئاسایی نییا. ئەگەر گلېرگە جە ئاژەی ئاسایی و سروشتی ۋێشەنە مەنۆوە، بەها کولتوورییەکێش قووڵتەرۍ باوە، زەریفتەر و ماناڎارتەر بۆنە. بەڵام مەڵامەتو دەوڵەت-نەتەوەی بە عەقڵیەتی ناسیۆنالیستییانە و نەتەوەپەرسیۆ دەسوەردای چا کلتوورە پێوەرەییە مکەرۆ،  چونکی ئی کردارە پەشتی بە نکۆڵی و یەکتاپەرسی بینۆنە. پەی ئانەی ئینە مسۆگەر بکریۆ مشۆم ئەخلاق نەمەنۆ. ئا گلێرگۍ کە خاوەن ئەخلاق و کولتوورێوە قەوەتینی، ڕا پی کاریە نمەڎا و ۋێشا بە زەڕ مەورەشا. ساتێوە شکۆمەند نیشانە مڎا."

ئازادی و ئەخلاق پێوەسێنۍ پێوەرە

هێلینە باسش جە ئازادی و پەیوەندی بە ئەخلاقیوە کەرد و ئاماژەش پانەی دا کە ئینسانی ئازاد خاوەنو ئەخلاقیا، پەی ئینەیچ سەرنجش وست سەرو قسێوە ڕابەر ئاپۆی کە ماچۆ؛ 'ئەخلاق و سیاسەت پێوەرە ئازادی مارانە ئاراوە' بە مەعنێوە ئازادی بەبێ ئەخلاق و سیاسەت وەشنمەبۆ و واتش: "هەمان چێو پەی ئەخلاقیچ ڕاسا. واتە ئەگەر گەرەکتا گلێرگێوە ئەخلاقی وەشبکەری، مشۆم ئا گلێرگەیە ئازاد بکەری و ڕێز جە ئازادی بگێرۆ." ئاماژەش پانەیچ دا کە ئۆپۆزسیۆنی کۆمەڵایەتی چینەینە دەورش هەن. بەڵام ئۆپۆزسیۆن بە پاو پلانەو زلهێزە دەسەڵاتدارەکا و دۆڵەتی جماوە. پینەیچ کێشە کۆمەڵایەتییەکا پەشتگۆش وزا. پەی ئینەیچ ئاماژەش بە بێ هەڵوێسی جەهەپەی کەرد ۋەرا ۋەر بە کێشە کۆمەڵایەتییەکا و بە جابەجێکەرو نەریتو دەوڵەتیش نیارە و واتش: "جەهەپەیچ ۋەرا ۋەر بە قەیرانە کۆمەڵایەتی و ئەخلاقیەکا تورکیای ۋەرپەرسا." واتیچش گرڎ ۋەرپەرسێنۍ چی ئاژەیە و ئی ئاژەیچە بەتەمامی عیلاقەش بە جەنگیۆ هەن، جەنگو نکۆڵیکەردەی و تاونایۆ کوردی.

سەبارەت بە سڵامەکەو باخچەلی

هێلێن ئومێد باسش جە مەرحەباییەکەو دەوڵەت باخچەلی فاشیستی کەرد چنی دەم پارتی  و ئینەشە وات: " گرڎ کەسۍ باس جە پرۆسێوە مکەرا، کە هەڵای دیار نیا کە ئی پڕۆسە چێشا. جە حەقەتینەنە ئایا پرۆسێوە بۆ یان نا، ئینە یاگۍ مشتومڕیەنە. یۆ جە جابەجێکەرا سیاسەتو قڕکەردەی جە تورکیانە دەوڵەت باخچەلییا. سڵامەکەو ئاڎی پەی دەم پارتی جە پەرلەمانەنە ئاژێوە ئاسایی نییا. گرڎ کەسۍ گەرەکشا بیاوۆنە، جە لایەنو ڕاوەبەری تەڤگەریماوە قسێش سەر کریا

ئانەی تا ئیساتۍ سەرش هۆردان پی جۆرەنە. ئێمە ئینایمۍ ۋەردەمو گەمێوەتەرو جەنگی تایبەتینە. هیچ چێوۍ نییا پەڕش بکەرۆوە. تا ئیساتۍ ڕۆشن نییا چێش ڕووەشدان. متاوو ئینەی وچو، گەمژەین چەمەڕاو چڼین ئەنجاما ئەرێنی چی هەوڵەو دەوڵەت باخچەلی بکەرمۍ. جە گلێرۆبیەکاو مەهەپەینە، واتش با ڕابەر ئاپۆ داواو چەک نیایرە بکەرۆ. دەوڵەت باخچەلی کەسێوە چامنەن و باجو گوناحەکاش نمەڎۆ. پەنەوازا خەڵک بشناساش. متاومۍ ئا کەسایەتییە پا هێڵە سیاسییۍ هۆرسەنگنمۍ کە دەوڵەت باخچەلی نوێنەرایەتیش مکەرۆ. مزانیۆ مەهەپە چکۆ، کەی و چنی ئەرەمەرزیا و چ دەورێشا گێرت ئەستۆ."

هەرپاسە هێلین ئومێدە سەرنجش وست سەرو ئامانجو وەشکەردەی مەهەپەی و ئاماژەش پانەی دا کە مەهەپە پارتێوە گلادیۆن و دژ بە ئەرەکۆشای ئازادی کوردی ئەرەمەرزیان. پۊکەی پەنەوازا گرڎو هێزە دیموکراتیکەکا تورکیای ۋەرا ۋەر بە نیاز و سیاسەتەکا ئا پارتەیە ئاگاڎارۍ با و واتش: " سەرەتا جەنگو جەهانی ناوچەکەنە خەریکە چڕتەر بۆوە، یاوان ئاستێوە کە هەڕەشۍ جە تورکیای بکەرۆ. ئێمە چڼین جارۍ ئینەما واتەن. واتما جەنگی جەهانی یەرەم مۍ و جە تورکیای نزیک بۆوە. تەنیا ئاشتیێوە تاریخی کوردی و تورکیای متاوۆ تورکیای ڕزگار بکەرۆ. ئێمە چڼین جارۍ بە شێوازی جیاواز ئینەما واتەن. هەرپاسە تێزەکۍ سەرکردایەتیچ هەنۍ. ئینۍ شاراوۍ نیەنۍ، بەڵام چێنە گوزارشتشا چنە مکەرمۍ. ئانەی ئێمە چێگەنە بەرش بڕمۍ ئا حەقەتینێنۍ کە ڕابەر ئاپۆ جە جەنگو دژ بە پیلانگێلنی مېیاندەوڵەتینە بەرش وستێنۍ."

پەنەوازا جدییەت بۆنە

هێلین ئومێدە جە بەردەوامینە باسش جە پەیوەندی قەڎیمی کلتوورەکا جە ۋەرکۆتوو مېیامینینە کەرڎ و واتش : "چێش ڕوەشدا؟ کورد بێ تورکی نمەبۆ، تورکیچ بەبێ کوردی نمەبۆ. بڕۍ کەسۍ تەنانەت زیا گۆکاڵپ، ئیساتۍ هەوڵ مڎا عیلاقێوە وەش بکەرا. بەڵام ئانەی ئێمە ماچمێش و ئانەی زیا گۆکاڵپ ماچۆش یۆ نیەنۍ. ئێمە سەرو بنەماو کولتووری وڵاتی هامبەشی ئینەی ماچمۍ. جە ۋەرکۆتوو مېیامینی بەتایبەت جە ئەنادۆڵەنە بیەو گەلو تورکیای بە هامپەیمانی چنی کوردی ئەرەمەرزیا و پی جۆرە وەش بیەن و مەنەنۆ.

ئیساتۍ باس جە سیستەمێوە تازەی مکریۆ. جە قسەکاو نەتانیاهۆیۆ وەش بیەن. واتش، جوگرافیاو هەرێمەکەی فاڕیایش سەرەرە مۍ. ئێمە بە پرۆسێوە چامنەرە ویەرمۍ و پېسە تەڤگەری ئینەما دی. ڕابەرەیەتیما واتش. ئیتر مشۆم سیاسەت جە تورکیانە ژیری ۋێش کۆبکەرۆوە. جە حەقەتینەنە مشۆم جدیۍ با. ئینە گەمەو زاوڵا نیا. ئێمە باسو جددیتەرین کێشەو ئی جوگرافیایە مکەرمۍ. ئێمە باسو پەرسو کوردی مکەرمۍ. ئێمە باسو بیەی و ئازادی گەلوو کوردی مکەرمۍ. ئینە گەمەو زاوڵا نیا. پەی ئینەیچ هەزاران کەسۍ گیانشا جە دەسدان. بەقیمەتتەرین ڕۆڵەکۍ گەلوو کوردی گیانو ۋێشا بەخشا. ئایا ئاڼنە ئاسانا؟ پۊکەی نمەبۆ مرۆڤەکۍ بەبێ جددیەت مامەڵە بکەرا.

تورکیا ئینا ئاژێوە مەترسیڎارەنە. مشۆم عال چی مژاریە بیاومێنە. ئا تێزۍ کە ڕابەر ئاپۆ جە ئیمرالیۆ باسش کەردێنۍ ئشناسیێنۍ. پەنەوازا چا چوارچێوەنە ڕێبازێوە بگیریۆنە ۋەر. پەنەوازا تورکیا باسو دەستوورو ساڵەو ١٩٢١ ی بکەرۆ. ئەگەر پی جۆرە گفتوگۆ بکەرا، عالا. دەستوور سەرەتێوەن. ئا هێزە چێش بۍ کە کۆششی ڕزگاریوازی نەتەوەییش جە تورکیانە و جە جەنگی ئیمپریالیستی چا سەردەمەنە پېسە ئیرادێوە ئاشکرا کەرد، چێش بۍ؟ ڕاسی ئا مەجلیسەی کە دەستوورو ساڵەو ١٩٢١ پەشتیش پنە بەستەبۍ.

کاتێ ئی باسە ئاما ئاراوە، سەرەتا وچیا: "تەنیا کورد نییا، ئەوێتەرێچ هەنۍ". با چنی گەلەکەیش بژیۋۆ. چی چی چێوا متەرسا؟ نەک هەر کورد، با چەرکەس، لاز و پێکئاما ئیتنیکیەکۍ تەریچ  بە کلتورو ۋێشاوە چی جوگرافیانە بژیۋا. با پی جۆرە چنی یۆی کوۍ بیمێوە. پەنەوازا گفتوگۆ سەرو ئینەی بکریۆ."

ئیتر دەنگو دیموکراتی و ڕۆشنۋیرا ژنەوییا

بەمەڵامەتو ئی گفتوگۆیاوە، نیەتو گرڎی بەرکۆت. دیسان بەرکۆت کەسانێوە هەنۍ گەرەکشانە پرسو کوردی تورکیانە چارەسەر بۆنە. پېسە مزاندۍ جە دماو ساڵەو ٢٠١٣ و بەتایبەت دماو پرۆسەو کودەتاکەو ٢٠١٥ یۆ هەوڵو سەرکوتکەردەی فرەو بەشا گلېرگەی دریا. بەشێوەشا بەرەو جبەرو وڵاتی بڕفانیۍ، بەشێوەتەرشا جە دلێینەو وڵاتینە عەزیەت کریۍ. پەی نمونەی بڕۍ ڕۆشنۋیرۍ چالاکۍ بێنۍ، گۆشەگیرۍ کریۍ. ئیساتۍ پی گفتوگۆیاوە دیسان دەنگو ئاڎیشاما ژنی.

ئێمە گەرەکمانە ئی قۆناغە سەرە کێشۆ پەی چێوۍ پی جۆرەیە؛ پەی نموونەی با جمیەرێوە ئاشتی جە تورکیانە بۆ. ئەگەر جمېیەرۍ پا جۆرە جە جبەرو دۆڵەتی، پەرلەمانی، جە مېڎانی کۆمەڵایەتینە پەرەش پنە بڎریۆ، ئی ئەرەکۆشایە ئەنجام بڎریۆ، ئا ئەرەمەرزیا و ڕێکوزیۍ کە ئی جۆرە دەسوەڵێوستەیە مکەرا زیاتەرۍ با، و جە حەقەتینەنە حەقەتینەکا ئاشکرا مکەرا، حەقەتینەکا وزا ڕووە، ئینە چێوۍ عالا . ئەگەر بۆ بە مەڵامەتو سەرهۆرداو ئی چێویە، بۆ بە سەرەتێوە عال.

بەڵام جەمۍ چێوۍ جە جبەرو ئینەیۆ قۆمیا، پېسە واتم ئێمە جەنگو جەهانیی یەرەمېما دەسنیشان کەردەن، ماچا ئی جەنگە ئامان ۋەرو بەرەی، پۊکەی شڵەژیێنۍ. ویر چانەی مکەراوە کە هەڕەشێوە جدی سەرو تورکیای هەن. پېسە واچی دۆڵەتێوە نەمەنەن ئی مەترسیەشە سەر نەبۆ. ئاژەو ئێرانی و عێراقی و سوریای ئینا ۋەرو چەماوە، ئاژەو لوبنانیچ مویندۍ. ئی ئاژە کاریگەری مکەرۆ سەرو وڵاتی. کاریگەریچش سەرو تورکیای بۆنە. شمە دیاریش مکەردۍ چ کاریگەریێوەش بۆ.

پرۆسێوە ئۆپەراسیۆنی سەرو سیاسەتو دیموکراتیکی هەن

جە ئاژێوە چامنەنە، تورکیا جە "زامە ئەساسیەکەیش" متەرسۆ. متەرسا کورد چنی بڕۍ هێزا پېسە ئەمریکا و ئیسرائیلی هامپەیمانی بینۆنە". چینەی متەرسا. پەی ئینەی چێش مکەرا؟ جە دلێینەنە پەی هێورکەردەیۆ گلېرگەو کوردی ماچا "تەماشە کەردۍ ئێمە گەرەکمانە، بەڵام پەکەکە گەرەکش نیا، ئێمە گەرەکمانە بەڵام ڕابەر ئاپۆ گەرەکش نیا"، پینەی هەوڵمڎا گلېرگەی بڎا گژۍ یۆیرە. جە لێوەتەریچۆ، باس جە دەم پارتی مکەرا. ڕەنگە بەشێوە گرنگو پلانەکێشا بۆ. بە نامۍ ڕێککەوتەی میللی یان بە نامۍ سیاسەتی میللیوە، ستراتیجێوەشا هەن و گەرەکشانە دەم پارتی چی ئاژەیە دور وزاوە و تێکەڵو ئی ستراتیجەو ۋێشا بکەراش. واتە گەرەکشانە دەم پارتی جە ئاکەپەی و مەهەپەی نزیک بکەراوە. پاسە ویر مکەراوە، پی جۆرە سلامەتۍ باو دووۍ چێوۍ بەدەس مارا. پی جۆرە گەرەکشانە ئەرەیاۋناش کە ئازادیی کوردی دمایش پنە ئامان و پەکەکە دلېنە شیەن. ئامانجێوە دووەلایەنەی چانەشا هەن.

پرۆسێوە ئۆپەراسیۆنی هەن بە هەدەپە دەسش پنە کەرد و سەرو سیاسەتو دیموکراتیکیرە وەڵێوزیان. گەرەکشانە تەسلیمش بکەرا. دەسەڵاتو ئاکەپە_مەهەپەی سیاسەتێوە پاسە دووەلایەن ڕاوەبەر مکەرۆ. بەڵام ئێمەیچ باوەڕیما بە ئەزموونو سیاسەتمەدارا ئی بوارەیە هەن.

هەرپاسە باس جە چەک نیایرەی مکریۆ. جە حەقەتینەنە پاسە دیارا چی گفتوگۆیانە دیسان نیایرەو چەکی سەرو پەکەکەیرە سەپنانە. ماچا پەکەکە واز جە ئەرەکۆشای چەکڎاری بارۆ، بەشێوە چا کەسا ئی قسا مکەرا ئینۍ ئەمریکا، جە ئەمریکانە بڕۍ کەسۍ پېسە ڕۆنامەنوویسا قسۍ مکەرا، چن چێوۍ وەڵا مکەراوە. بەشێوێوە کۆمیدی وچیۆ قەندیل چنی ڕابەرایەتی کۆبیەنۆ. ئینەیچ نیشانەش مڎۆ، هەوڵمڎا چایچ میکانیزمێوە پی جۆرە جابەجێ بکەرا.

ئێمە سەیەو گەریلاینە هەناسە مڎەیمۍ

با گرڎ کەس ئانەی بزانۆ، ئەگەر ئارۆ بیەو کوردی و ئازادی و پرسو کوردی، زۋانی کوردی و تراژیدیاکا وەڵتەری بانۍ بە ڕۆژەڤ، ئینە جە سەیەو ئەرەکۆشای چەکڎاری ئێمەن، جە سەیەو ئەرەکۆشای گەریلاین. گرڎ قەرزارۍ ئەرەکۆشای گەریلاینمۍ. ئارۆ سەیەو ئەرەکۆشای گەریلاینە هەناسە مڎەیمۍ. ئەگەر جە ڕاسی جەنگو ئیساتێنە هێزەکاو پارېزنای ئاژەو گەلوو کوردی نەبیێنۍ، جەکاتێنە ۋەرکۆت سەرجە نۆ مجیۆراوە، کورد نەتاوۍ دەربارەو چارەنوویس و دماڕۆ و بیەی و شناسنامەو ۋێش قسۍ بکەرۆ.

ئێمە ئاژەو ئا گەلا موینمۍ کە نمەتاوا ۋێشا پارێزنا. ڕاستتەر واچمۍ، مشۆم ئەرەکۆشای وەڵۍ وزمۍ. پەنەوازا ئیرادە و ۋۍ پارێزنایما قەوەتتەر بکەرمۍ. خودو زیهنیەتو باخچەلی ۋۍ پەرسین. ماچۆ جە تورکیانە تەنیا تورک مژیۋۆ. کەس جە جبەرو تورکینە مافو ژیۋایش نییا.

چی بارۆ چێوۍ تەر کە گەرەکم بۆ باسش بکەرو، ئینەنە؛ چی قۆناغێنە باس سەرو بیەو پەکەکەی جە سەرنیشتەنە مکریۆ. وچیۆ ئیتر پەکەکە سەرنیشتەنە نیەنۍ. کەچی ڕوانە جە سەرنیشتوو کورڎەسانی شۆنێوە قەڎەغە مکریۆ، هەرێمی ئەمنی تایبەت ئەرەیاۋیۆ. ئۆپەراسیۆن مکریۆ. مرۆڤەکۍ باڵبەسۍ کریا و کوشیانە. مادام دمایش ئامان، مادام نیەنۍ، ئی گرڎ ئۆپراسیۆنۍ چێشێنۍ؟ چونکی جەنگ هەن، گەریلا هەن، مڎرامانو گەریلای هەن.

سەرنیشتوو کوردەسانینە گلېرگەو کوردی جە ١٣و ئۆکتۆبەرینە ھەڵوێسو ۋێش نیشانە دا. پەنەوازی ۋێش پەی ئازادی جەسەیی ڕابەر ئاپۆی و چارەسەری پرسو کوردی نیشانە دا. ئینە بیەن بە پەنەوازیۍ چامنە کە، ماچا ئەگەر شقارتێوە گیسیۆنە، گرڎ شۆنۍ سۆچۆ. ئەرەکۆشای گەریلای پی جۆرەنە. پۊکەی نمەبۆ کەس پا ئاژەو ئیساتۍ فریو بووەرۆ.

گەرەکما واوەیش بکەرووە. ئینسانو کوردی، جوانۍ کوردی شکۆمەنڎێنۍ. جوانۍ کوردی پەی بێ‌شکۆیی و تەسلیمبیەی، سەرە مەنامنارە. ئەگەر پاگیری سەرو ئانەی بکریۆ، چانەینە جە هەر ساتێوەنە گرووپۍ تازۍ جە تورکیانە وەشۍ با و ئا شارایچە شێونانە. هەمیشە ئی ئەگەرە هەن.

شۆنەو سیستەمێوە تازەیرە گێڵا

جەنگی جەهانیی یەرەم و جەنگ جە فەڵەستینەنە، دەرەنجامو قەیرانەو سیستەمینە. ئینە پرۆسێوە دیموکراتیک نییا. پەنەوازا بزانیۆ، ئی جەنگە بەردەوام بۆ. قەرارێوە چامنە دریان و ئیتر دەسوەردای جە هەرێمەکەنە مکریۆ.

دەسوەرداکەی وەڵتەر دەسش پنە کەرڎ. دماو ساڵەکا نەوەڎەکا، باس جە سیستەمی تازەو جەهانی کریان. بەتایبەت چا ساڵانە کە پیلانگێڵنیی مېیاننەتەوەیی پێکئاما، جە ساڵەکا ٩٥ و ٩٦ و ٩٧،ینە ئێمە شایەتحاڵۍ ئینەینمۍ. ئەغلەبیەت باس جە سیستەمی تازەو جەهانی کریۍ. ئیساتۍ بە سیستەمی تازە نامێش بەرا. ئی سیستەمە تازە ئەرەمەرزیۆ. حەقەتینەکەش درێژەپنەدەرو ئانەینە. 

چا کاتۆ تا ئیساتۍ، دەسوەردای جە هەرێمەکەنە بەردەواما. ئیساتێچ قۆناغێوە تازۍ ئامێنە ئاراوە. ئینسان متاوۆ جە قۆناغەکەنە ئینەی ماچۆ. جە ۋەرکۆتوو مېیامینینە گەرەکشانە هەژموونو ئیسرائیلی جە لایەنو دۆڵەتا هەرێمەکەیۆ قبووڵ بکریۆ. پۊکەی ​​ئەمریکا و هێزە مېیاننەتەوەییەکۍ ئیسرائیلی پارێزنا. قەوەتتەرش مکەرا.

ئەنجامەکەش چێشا؟ یوەم چێوۍ ئانەنە کە گرڎ چێوۍ بە زێڵۍ ئیسرائیلی مجیۆراوە.

دووەم، ئینە جەنگو گەلا نییا. ئینە جەنگو گەلوو یەهودیچ نییا. پەرڎەی جۆراوجۆر مڎریۆ سەرو ئی جەنگەیرە. ئی جەنگە ڕەهەندی ئایدۆلۆجیش هەن. مڎریۆ پاڵو تەوراتی. خاکە قەولپنەدریێکۍ تەوراتی هینۍ گەلوو یەهودیینۍ... کێشەکە ئینە نییا. کێشەکە سەرمایەو یەهودییەکان.

جەنگ ئینا مەسڵەحەتوو دەسەڵاتدارانە

جاروبار جە ۋێم پەرسو: ئایا ئیسرائیل بە نامۍ ئەمریکایۆ هەرمانە مکەرۆ، یان ئەمریکا بە نامۍ ئیسرائیلیوە هەرمانە مکەرۆ؟ من نامۍ دۆڵەتەکا مارو، نەک نامۍ گەلا. چونکی جە ئەمریکانە، بەشی هەرە فرەو سەرمایەی، سەرمایەو یەهودییەکان. یانی ئاڎۍ چا سیاسەت دیاری مکەرا. ئاگەیچ ئاڎیشا دیاری مکەرا. بڕۍ وەختۍ پاسە مۍ ۋەرو چەمام ئەمریکا بەپاو سیاسەتو ئیسرائیلی شکڵ گێرۆ. ئا سیاسەتەی چا شکڵگێرۆ، هینو گەلا نییا، هینو گەلوو یەهودیچ نییا. سەرو بناغەو بەرژەوەندیی دەسەڵاتدارا شکڵ مگێرۆ.

جە حەقەتینەنە گلێرگەو یەهودی مشۆم فرە هەستیارۍ با. چونکی ئی سیاسەتۍ ئیسرائیلی بانۍ بە مەڵامەتوو کۆمکوژی تازەی پەی گەلوو یەهودی. پېسە گەلێوە کە جە تاریخەنە ئانڼە قڕکەردەیشا چەشتەن... بەڕاسی یەهودییەکۍ ڕەنگێوە ۋەرکۆتوو مېیامینینۍ. باس چانەی مکریۆ ئیسرائیل ٩ ملیۆنۍ ئەرەنیشتێس هەنۍ. ئاژەو ئێرانیچ ئینا ڕۆژەڤەنە. پاسە بەرگنۆ ئامانجی دماینو ئیسرائیلی، تەسفیەو ئێرانی بۆ. ئێمە متاومۍ واچمۍ تا مۍ ئاژەکە چینەی نزیک بۆوە. واتە متاومۍ واچمۍ جەنگ نزیک بیەنۆ.

ئیساتۍ نیەنمۍ ئاژێوەنە، بتاومۍ باس جە ئەنجامەکا جەنگی بکەرمۍ. ئێرانەنە دۆڵەتێوە قەوەت هەن. نەریتو دۆڵەتی هەن. جە بڕۍ لێوە باس جە هێزو تەکنۆلۆجیای و پەشتگیری ئێرانی مکریۆ. تواناو ئەرەکۆشای ئێرانی گولانە نییا. بەڵام چی ڕوۆ، پاگیری ئیسرائیلیچ هەن.

یانی ڕەنگا جەنگو ئێران_ئیسرائیلی وەش بۆ. ئەگەرێوە نزیکا، متاوو ئینەی واچو. جە ۋەرا ۋەرو ئینەینە ئەگەر ئێران دیموکراسی دلێینەو ۋێش جابەجێ بکەرۆ، ئانە متاوۆ ڕاوجاو ۋێش بگێرۆنە ۋەر. گەرەکما جارێوەتەر ئاماژە پی مژاریە بکەروە. چونکی جە بنەڕەتەنە گلێرگە مڎرامان مکەرۆ. چەکەکۍ مڎرامان نمەکەرا.

پاسە دیارا تورکیا جە گرڎ لایۍ زیاتەر گەرەکشا جەنگو ما بەینو ئێرانی و ئیسرائیلی وەش بۆ. ئینە جە ئەرەیاۋناکا تورکیاینە موینیۆ. جە ئاژێوە چامنەیچەنە تورکیایچ گەرەکشا سیاسەت بکەرۆ. گەرەکشا مېڎانی تەر دەس وزۆ، گەرەکشا دەس وزۆ وەڵۍ.

سەرچەمەو جەنگو تورکیای گێڵۆوە پەی جە دەسدای گرنگی ستراتیجی

کەس پاسە ویر نەکەرۆوە جە جەنگو ئیسرائیلی و ئێرانینە، تورکیا لایەنگرو ئێرانی بۆ. تورکیا ڕوانە بە واتەی من هامپەیمانو ناتۆینا مامەڵە مکەرۆ. گرڎو تووڕەییەکەیش پەی ئانەی گێڵۆوە، ڕۆڵی زیاتەرش پنە مەڎریۆ.

جەنگەکەو ئیساتۍ پێوەسا پانەی کە تورکیا ڕۆڵە ستراتیجییەکەیش جە دەس بڎۆ. تورکیا گەرەکشا قەوەتتەر بۆ. دەوری زیاتەرش بۆ.

تەرسۆ هێزە مېیاننەتەوەییەکۍ پەشتیوانی کوردی بکەرا. ئێمە ئینایمۍ چی جەنگەنە، چەمڎاری مکەرمۍ. پېسە پەکەکەی، ئێمە پەی گەلوو کوردی و گەلا هەرێمەکەی و ئایندێوە ئازادی و دیموکراتیکی پەی گەلا، درێژە بە ئەرەکۆشای مڎەیمۍ.

بەیدۍ با دەورو ڕابەر ئاپۆیرە کوۍ بیمێوە

ئێمە ئینایمۍ قۆناغێوە چارەنوویسسازەنە. ئی قۆناغۍ پەی گەلوو کوردی فرە هەستیارەنە. چونکی ئەوەڵجارا چی سەدەنە دەرفەتی پی جۆرەشە پەی ڕەخسیۆنە پانەی ئشناسنامە، ئازادی و بیەو ۋێش بیاونۆ بە ستاتۆیۍ. بەڵێ، جەنگی جەهانی فرە سەختا. هرووژمێوە فرە و مەترسیما سەرۆ هەن، ئینێچ گرڎ جدیێنۍ. بەڵام ئاڼنەیچ دەرفەتو سەرکەوتەیما هەن. ڕابەرایەتییما هەن. خاوەنو عەقڵێوەنمۍ کە مېیاۋنۆما بە ئازادی. جە دەورو ئی عەقڵەینە کوۍ بیمێوە. یانی جە دەورو ڕابەر ئاپۆیرە کوۍ بیمێوە، ئەرەکۆشمۍ و سەرۍ گنمۍ."