وردەکاری نوقومبېیەی بەلەمەکەو ئاوە و ئیتاڵیای

چنین ساڵېن چی فەسڵەنە ئېمە شایدو دەیان ئەرەیاونەرا بیمی جە بارەو نوقمبېیەو بەلەمو کۆچبەراو خنیکیاو زاوڵاو ژەناو گەنجا دلی ئاوەکا ئیجەینە، بەڵام دەسەڵات و حوکومەتە شکس واردەکەو مەسرور بارزانی پیسە هیچ ڕوەش نەرابۆ پاسە هۆرز و نیشکەرۊنە.

ئاژانس و ئاسنای ماچۊ زېیاتەر جە ٥٠ کۆچبەرێ چارەنوسشا نادېیارا, بە مەڵامەت و نوقومبېیەی بەلەمێو کۆچبەرا کە بەرەو ئیتاڵیا لوان و نزیک بە ١٠٠ میلاش مەنەبې یاو کەناراوەکا کالابریا جە ئیتاڵیا توشو نوقوم بېیەی بی. دمای ئانەی بەلەمېوە بازرگانی ڕوداوەکەی وینۆ و ١٢ کۆچبەرێ ڕزگار کەرۊ, کە میامینشەنە ژەنېوە دوە گېیانە هەنە و ڕزگارە کریۆنە, دماتەر فاڕێنێوە پەی یەکێوە پاسەوانی کەنارە ئاویەکا شارو ڕۊسێلا ئایۆنیکای .جە ئیسەن گېڵای شۆنەو کەسە وڵاویەکارا"ونبۊوەکان" دەسش پەنەکەرڎەن, بەڵام هیچ کام جا کۆچبەرا کە بەلەمەکەنە نوقمی بیینی تا ئیسە نەئیزێنێ, تەنا تەرمو ژەنېوە کە بەیەنەش"جەستە" سەرو ئاوەکێ کۆتەنۆ بەرشا ئوردینۆ. هەر بەپاو ئا زانیاریا جە کۆچبەرە ڕزگاربېیەکا ورگیریان و قسېشا کەرڎېنێ, دلې بەلەمەکێنە چارەنوس و ٦٠ کەسا دیار نېیا دما ئانەی کە ١٢ کەسېش ڕزگار کرێنێ بەڵام بە مەڵامەت و خراپی بارەو تەندروستیشاوە یۆتەریچشا گېیانش جەدەسدان.

ڕوداوە کە شەوۍ وەڵینە دێر کاتەنە ڕوەشدان, دمای ئانەی بەلەمەکێ تورکیاوە بەرشیەن پەی ئیتاڵیای ڕوەشدێنە, جە کاتەو ڕوداوەکەینە بەلەمېوە بازرگانی فەرەنسی هەستش بە ڕوداوەکەی کەرڎەن, دماتەر پاسەوانێ کەناراوەکا ئیتاڵیایش ئاگادار کەرڎېنێ جە ئاوە ئۆپراسیۆنێو پەی ئەوە ئێستەی"دۆزینەوە" چارەنوس و ئانیشا کە دیار نېیا دەسش پەنەکەرڎەن, بەڵام نەتاویان هیچ کەسېوە بیزێوە . وە تائیسەیج ناسنامەو هیچ کەسېو جە ڕزگاربېیەکا و ئانیشا کە چارەنوسشا نادېیارا ئاشکرا نەکریێنی. دېیاردەو کۆچی جە دلی گلیرگەو کورسانی و ئا وڵاتانە پیسەو کولتوورێوەشا پەنە ئامان کە گرفتو ئازادی و پرس و ژیوای تەندروست و دیموکراسیشا هەن. گلیرگەو پانیشت و کورسانی جە کۆتا ساڵەکا ١٩٨٠یۆ وردەوردە دېیاردەو کۆچبەری بەشېوېوی فراوان بەرگنۊ، بەتایبەتی جە ساڵەو ١٩٩٤ی بە دماوە کە جەنگو ناوخۆی میابەین و پارتە سیاسییەکا پانیشتینە دەسشپەنەکرد، ئی جەنگەیچە گرانی و بې هەرمانی و نائومیدیش جە دلی گلیرگەینە وەشکەرد بە تایبەتی جە دلی چین و گەنجانە. یۆ جا مەڵامەتە گەورا پەی بېباکی دەسەڵاتدارا گلیرگەو پانیشتی گېڵۊوە کە هیچ باکېش بە ئینسان و ویش نیا، نەبییەو سیسەمێوە سیاسی تەندروست و ئازادی وازی، پاسەشکەرڎەن کە گەنجی هیچ وەشەویسیېوەش بە گلیرگەو کولتوور و نیشتیمانەکەیش نەبۊنە. یۆتەر جا هۆکارا ئانەن کە کایەی سیاسی و ئیداری و کەرتو بازرگانی جە پانیشتەنە جەلایەن و بنەیانە دەسەڵاتدارەکاوە دەسش سەرەرە گیریان و گەنج جە گرڎ کاێوە کەنار وزیان. یۆتەر جا کېشا کە بېیەن بە کېشێوە ترسناک جە دلی گەنجانە نەبییەو فرسەت"هەلی کار"و هەرمانین، بە مەڵامەتو ئاوردەو کریکارە بېیانییا بە زەڕێوە کەم و مانگانەی کە هەمان ئەنازەو زەڕی پەی دەسېوە هەرمێنەو ویما فرەفرە کەما. دیاردەو کۆچی جە پانیشتەنە بییەن بە بائیسو دروسکەردەو کەش و هەوێوە ترسناک‌و دەروونی، بە مەڵامەتو ئانەی کۆچبەر چەنی کەوتەی ڕاش ڕوو وە ڕوو ڕاو یاواو نەیاوای"هات‌و نەهات" بۆوە. ئینە سەرەڕاو ئانەی کە کەسی کۆچبەر بە زەڕێوە فرا جا یاونە بە وڵاتو دڵوازو ویش. یۆتەر جا پرسا کە پەنەوازا بەشێوێوە فراوان ڕەخنەش وەنە گیریۆ کەرتو پەروەردەین کە هاڵی کریانۆ چانەی کە وەشەویسی گلیرگەو نیشتیمان و وەڵینگەو ویش بۆنە. دماجار ئی پرسە جەلایەن و دەسەڵات وازاوە فرە کەمتەرخەمانە دوورۆ تەماشا کریۆنە، دەسەڵاتدارا پانیشتی هیچ باکێوەشا بە ونەو گەنجا پانیشتی نیا. چنین ساڵېن چی فەسڵەنە ئېمە شایدو دەیان ئەرەیاونەرا بیمی جە بارەو نوقمبېیەو بەلەمو کۆچبەراو خنیکیاو زاوڵاو ژەناو گەنجا دلی ئاوەکا ئیجەینە، بەڵام دەسەڵات و حوکومەتە شکس واردەکەو مەسرور بارزانی پیسە هیچ ڕوەش نەرابۆ پاسە هۆرز و نیشکەرۊنە.

 پەنەوازا چیشیتەر گلیرگەو پانیشت‌و کورسانی جە وەرانوەرو ونەو ڕۆڵەکاشا بیدەنگی نەبانە، فشاری فراوان سەرو حوکومەتی وەشکەرانی، زاوڵی بەرپرسا بە ئاسانی و خاسترین ئامڕازەکا فاڕیایۆ"گواستنەوە" گەشتو وڵاتا کەرانی‌و بە سەروەتو سامانو گلیرگەو پانیشتیۆ سەرقاڵ‌و ویارایۆ واناینی جە خاسترین زانکۆکا دونێنە.