ئۆجەڵان کێن، کە حەماسەو عەفرینیش خوڵقنان 

مدرامان جە عەفرین زادەو فەلسەفە و جیهانوینی "ئۆجالان"یەن.

بێ گومان هیچ  ڕێکوستێوی سیاسی، سەربازی و جڤاکی، ئەگەر گەرەکش بۆ بە ئامانج و سەرکۆتە بیاوۆنە، مشیۆم پاڵپەشتی فکری و فەلەسەفی و بناغەی پەتەوش بۆنە. ئەگەر عەفرینی وەرچەم گێرمێنە، جە سایەو فکر و فەلسەفە و ڕێکوستە و پەروەردەی، کە عەبدوڵا ئۆجالان ڕابەڕو گەلو کوردی بەدیئاوەرشا، ئا ڕیکوستەیە چاگە وینمێ و بێگومان هەم ئامانجش پێکان، هەم بە مەردمانەکێش سەرکۆتەش مسۆگەر کەردەن.

بەڵام با بزانمێ ئۆجەڵان کێن، کە حەماسەو عەفرینیش خوڵقنان 
عەبدوڵڵا عومەر عەبدوڵڵا جە ٤ نەیسانو ١٩٤٩ زائینی وەرانوەر بە ١٣ نەورۆزوو ١٤/١/١٣٢٨ رۆجیاری جە دەگاو ئامارە ( ئۆمرەلی ) سەر بە شاروو خەلەفی جە پارێزگاو ئوورفای جە ئەذێ بیەن .نامێ ئەذێش عایشێ ، باباش جە تیرەو بەرازییا ، تیرێوە کە چەنی دولەتوو عۆسمانی دائیم جەنگەنە بیەنێ . بە بۆنەو ئانەی دەگاو ئامارەی فرە کەلتووری و خۆلکی جیاوازش چەنە بیەن ، بیەن بە هۆکاروو ئانەی کە کاریگەری سەروو شێوەو ویر کەردەیشۆ کەرۆ. وانای وێش جە دەگێوە نزیکوو دەگاکێشا بە نامێ جەبینی دەس پەنە کەرۆ . جە دەورەو هەرزەکاریوە دەسش بە نما کەردەی کەردەن و فرەو جاراچ وەر نمائیش پێ رەفێقەکاش کەردەن . دورەو وانەو راهنەمائیش جە نیزیپ تەمامنان . جە سالەو ١٩٦٥ قۆناخەو واناو وەلێ زانشتگای تەمامنۆ و پێ سالێ جە ئیدارەو سەبت ئەحوالی مەرزیۆرە . دماو ئانەی جە سالەکا ١٩٧٠ پێ ١٩٧١ پێ زانشتگای جە بەشوو حقوقینە بەر مشۆ ، دماو سالێوە واناکەیش پێ زانستوو سیاسی ( رامیاری) وارۆوە و روە کەرۆ ئستانبوولی .


جە سالەو ١٩٧٢ بە بۆنەوبەشدار بیەی جە نارەزایەتی لایانە چەپەکا زانشتگای و تورکیەی وەرانوەروو ئەگەروو جە قەنارەداو “ده‌نیز گه‌زمیش” و دوێ جە رەفێقوکاش رێبەر ئاپۆ گیریۆ و پێ ماوەو چن مانگا زینانەنە مەنۆوە . جە نەورۆزو ١٩٧٣ جە ئانکارانە جە قەراخوو رۆخانەو چووبوکدا چەنی شش جە رەفێقەکاش پێ یۆهومین جاری سەروو ئانەی کە کوردستان داگیرکریان و ئیمپریالیزمی جیهانی سەروو داگیرکەردەیش رێک کەوتن گلێرە بیەوە رێک وزۆ. ئۆجەڵان تەنیا ڕابەرێ بیەن کە جە خانەوادێوە هەژار تەنیا بە رێک وستەی خۆلکی تاوانش گۆرەتەرین رێکوزیاو کوردی تا ئارۆ مەرزنۆرە . ئۆجەڵان جە باسەکاشەنە فرە جار ماچۆ کە پەکەکە سەروو هەڵەکا ٢٧ ئاخێز وەلێ وێشەنە وەش کریان ، پۆچی بن وستەیشۆ و تاونایشۆ مەحالا . 
– جە سەرتاکا سالەو ١٩٧٦ یوهۆمین گلێرە بیەو وێشا جە ئانکارا جە گەرەکەو ( دیکمان ) ی بە بەشداری کەسایەتی شۆرشگێروو چەپ و تورکیەی حەقی قەرار بەر راوە . بەردەوام بیەی سەروو گلێرەبیەیەکاشا رۆحێ تازە بەخشۆ بە رەفێقەکا رێبەر ئاپۆی ، بە جۆرێ کە جە ٢٧/١١/١٩٧٨ ( پ ک ک ) ی مەرزنارە . پکک کە بە ماناو پارتوو کرێکارانی کورستانی مێ . جە مانگەو تەمووزوو ١٩٧٩ ڕابەر ئاپۆ و رەفێقەکێش بە بۆنەو تەرسەو گێرتەیشا روە کەرا وەڵاتوو سووریەی . مابەینوو ١٩٨٠ پێ ١٩٩٨ جە ئاکادیمیاو مەعسووم قۆرقمناز جە دەربەند بیقاع نزیکەو ٢٠ بیست هەزار کەسا کە فرێشا گریلە بییەنێ جە بواروو سیاسی ، کۆمەڵایەتی ، جەنگ و شێوەو رێک وستەی پەنە یاونۆ .


ڕابەر ئۆجەڵان تا ئارۆ نزیکەو ٢٥٠ پەرتووکێ گەورێ و گۆلانێش نویستێنێ ، کە پارێزنامەکێش کە جە پەنج بەشێ جیاوازەنە نویسیەنێ یاگێوە تایبەتەشا جە بەر وستەو ویر و فەلسەفەو ئۆجەلانیوە هەنێ . فرەو پەرتووکەکا ڕابەر ئۆجەڵانی کە بە دەس نویسیەنێ یا سەروو شریتێوە تۆمار کریەنێ بە فرەو زوانەکا دنییە پسۆ ئنگلیزی ، فرانسەوەی ، ئیسپانی ، فارسی ، عەرەبی ، تورکی ، یونانی ، روسی و ئالمانی ورگێلیەنێوە . جە ماوەو ژیوایشەنە چن جارێ هۆلوو تیرۆر کەردەیش دریان . ڕابەر ئۆجەڵان جە ئەذا بیەو وێش جە یەرێ بەشێنە دەسنیشان کەردەن ، یۆهەم جە ئەذا بیەی سرووشتی ، دوەم ئەرەمەرزنارەو پەکەکەی ، یەرەم ژیواو زینانی ، کە جە زینانیچەنە سالەکا ٢٠٠٥ بە بۆنەو نویستەو سیستوو کۆما جڤاکی کوردستان و هەر پاسە جە سالەو ٢٠١١ بە نویستەو کتێبوو ژنۆلۆژی بە جە ئەذا بییەوە تەر دەس نیشان کەرۆ .
ڕابەر ئاپۆ تەنیا ڕابەرێ کوردی بیەن کە فرەتەر جە گردو سەرکردەکا تەری جە تاریخ ، کۆمەڵناسی و فەلسەفەو ژیوای قوول بیەنەوە و تەنیا راو رزگاری کوردیش و گەلەچێر دەسەکا جە ئازادی ژەنێنە وینان . بە جۆرێ کە جە ماوەو خەباتیشەنە ژەنەو کوردیش یاونا بە ئاستێ کە جە گردوو جیهانینە دەنگ دۆوە . ئازادی ویرو کوردا بە دەنگ وو رەنگی جیاواز جە راو پەنە یاونایۆ جە گرد چێوە پێ رابەر ئۆجەڵانی مۆهم تەر بیەن 

بە بۆنەو ئانەی کە جە ماوە بیست سالانە تاواش گەلێ مەردەی زینە کەرۆوە و دیواروو داگیرکەرا و هەر پاسە سیستموو ئیمپریالیزمی جیهانی جە وەرکەوتوو دلێراسەینە بە پێ لواکا وێش کە جە خزمەتوو ئازادی ئینسانەکا و هەر پاسە گەلە چێر دەسەکا جیهانی بێ جە لاو دەزگا سیخۆریەکا دولەتا ئامریکای ، ئیسرائیل ، یونان ، روسیە ، هۆلەند ، ئالمان ، ئیتالیا و تورکیەی جە ١٥ شۆباتوو ١٩٩٩ دماو چن مانگا بەرنامە پێ مجیای جە وەڵاتوو کنیاینە دەس بە سەر کریاو تا ئارۆ نزیکەو ١٩ سالان کە جە جەزیرەو ئیمرالینە زینانا . جە سالەو ٢٠١٣ جە پەیامێ تایبەتەنە کە جە نەورۆزوو ئامەدینە وانیاوە پێ دماجاری دولەتوو توکیەیش پێ ئاشتی یەکجاری چڵاکنارە . پەیامی کە بە بەشداری ٢ ملیون ئینسانا و هەر پاسە زیاتەر جە ٢٥٠ دەزگێ رایاونای جیهانی پێ بن بڕ کەردەو جەنگی وانیاوە .

ئارۆ ٦٨ ساڵی جەتەمەنیش بەسەربەردەن، بە فکر و فەلسەفەکێش، نە تەنیا گەلوو کوردیش جە مەردەی و چێر دەسەئیی رزگار کەرد ، بەڵکو بیەنیچ  بە بنەرەتوو رزگاری گەلە چێر دەسەکا وەرنیشتی دلینی و جیهانی . ژیوگە پارێزنای گێرە تا، یەکسانی ژەن و پیای ، بە بنەما گێرتەی کۆمەڵگای پسۆ بنەڕەتو وێراوەبەری ، بە ئەرتەش کەردەو و رێک وستەو ژەنا ، ئۆجەڵان چنە مافش بە کوردیوە هەن دێ ئنە بە گەڵا و ئینسانەکا تەریوە  ، بە جۆرێ کە ئارۆ تێزەکا  ڕابەر ئۆجەلانی جە فرەو زانستگاکا جیهانینە پەیجۆری و باسشا سەر کریۆ .

ئیسێچ عەفرین بەتایبەتی، ڕۆژئاوا و سەرنیشتو سوریای بەگردی، گەواهیدەرێ ئانەیەنێ، کە ئەگەر فەلسەفە و فکر و زانستی رێکوستەی ئۆجالانی بوارەکان سەربازی، سیاسی، گلێرگەیی و ژەنا و جەوانا نەبیە، بێشک نە دەستکۆت و نە ڕاوەبەری گەلمیری یانی دموکراتی، نە کۆنفەدڕالی سەرنیشتو سوریا، دەرنجام نە مردرامان جە عەفرین بیەیشا نەبێ.

سەرچەمە: پلاتفۆرمووهۆرامی.

بابەتێوی نویسیاری نویسەر حەسەن جودی.

 

هـ.هـ