(زەینەب جەلالیان)ـە ساڵەو (١٣٦١)ی وەرەتاوی جە دەگاو دەمقشلاق-و شارو ماکۆ-ی سەر بە وەرهۆرز (ڕۆژهەڵات)و کوردستانی جەئەڎێ بیێنە و هەر جە ئا شارەنە ژیوایش بەسەر بەردەن و قۆناخەکێ وانای سەرەتایی تا ئامادەییش تەمامێنێ. جە نەوجەوانییەنە تێکەڵە بە کۆشاییشی ئازادی بیێنە و دلێ ژەنا و کۆمەڵگەیەنە کارا ئا کۆشاییشە ئەنجام دان و فرە جارێ کێشێ و گرفتەکێ ژەنا و گلێرگەیش چاەسەرێ کەردێنێ. بە نونگەو بەشداری جە کۆشای ئازادی چەنڎین جارێ هەڕەشێش ونەکریێنێ تا ڕاشەوە ناچارە بکریۆنە دەست جە کۆشای باوەرۆنە. بەڵام هەڕەشەکێ نەک (زەینەب)ـەشان جە کۆشای پەیشمانە نەکەردەوە، بەڵکو سورتەرەشان کەردە جە بەردەوامی دای بە خەباتی. دەرنجام ‌جە (٢٠/ سیاوکامی/١٣٨٦)ی وەرەتاوی، جە بازگەو قازانچی نزیک شارو کرماشان-ی دەستگیرە کریا و ڕەوانێ سیاوچاڵەکانو کۆمارو ئیسلامی کریا. تا ئا ڕۆچە کە دادگایی کریا جە سیاو چاڵەکانە دژوارتەرین ئەشەکەنجەی جەستیی و دەرونی کریا تا دزان بنیۆن کەردار و تاوانێویەرە کە نەکەردەبێش. بەڵام سەرەڕاو ئەشکەنجەی و هەڕەشەکان، قارەمانانە وەرگەش گێرت و نەلا چێرو تاوانێوی کە ئەنجامش نەڎابێ. دەرەنجام جە (کەڵهەرزو/١٣٨٨) وەرەتاوی، دادگاییوی نماییشی دژش پێکئاوما و بە تۆمەتو دژبەری خوڎای و ڕژێمی ئیسلامی و ئەندامیەتی پەژاک-ی، سزاو جەداردایش پەی بڕیاوە. بەڵام دماتەر چێرو فشاری کوردستانی و ئێرانی و جیهانی و چالاکیێ و کەمپینەکانە سزاکێش پەی هەتاهەتایی فاڕیا. 

جە ١٣ ساڵێ ویەردێنە و جە زیندانە زەینەبە سەختتەرین بارودۆخش بەسەر بەردەن و بەهۆکارو فاشاری ڕۆحی و جەستەیی دووچارەو چەنڎین جۆرێ نەوەشیان بیێنە و تەنانەت چەمێ و گورچیلەکێش زیانی فرەشان پنە یاوان، بەڵام کاربەدەستێ زیندانی ڕاشان نەڎێنە جە نەوشخانەنە چارەسەر بکریۆنە و مۆڵەتش بدریۆنە پەنە تا سەردای یانەیشان و کەسوکاریش بکەرۆنە، کە ئانەیچە نەک پێچەوانە و دژبەرو پیمانەکانو مافەکانو مرۆڤی بییەن، تەنانەت پاشێلکەردەی یاساکێ کۆماری ئیسلامیچ بییەن. دژ بە ناهەق سزادای جەلالیانێ و پەی ئازادکەردەیش جە کوردستان، ئێران و جیهانەنە دەیان کەمپینێ و چالاکیێ جۆراوجۆرێ ئەنجامێ دریێنێ. بەڵام دەسەڵاتدارێ ئێرانی نەک سەرجەم کەمپینێ و چالاکیێشان نادیدە گێرتێنێ و ئامادێ نەبیێنێ نامبریێ ئازادە بکەرانێ، بەڵکو فشارەکێشان پەی سەرو جەلالیانێ زیاتەرێ کەردێنێ.
ئارۆچ کە پەتا و نەوەشی کۆرۆنا ڤایرۆس ئێران و جیهانەنە وەڵاو بییەنەوە و تەشەنەش کەردەن و زۆرش پەی مرۆڤایەتی ئاوردەن و فرەتەرین دەوڵەتێ جیهانی بەهۆکارو پەتا و نەوەشەکەی زیندانیەکانشان ئازادێ مەکەرانێ، بەڵام کۆماری ئیسلامی ئامادە نییەن زەینەب جەلالیانێ و زیندانیە سیاسیەکێ تەرێ ئازادێ بکەرۆنە.

جە ٢٨و ئی مانگێنە، پارێزەرێ و بنەماڵەو زەینەب جەلالیانێ ئاشکراشان کەردەبێ: "سەرەڕاو خراپی تەندروستی زەینەبێ، هێزە ئەمنیەکێ ئێرانی بە شێوازێوی کوتوبڕ شیێنێ زیندانو شارو خۆی و نامبریێشان چەنی وێشان بەردێنە و بە چەمێ بەسیێ و دەستێ کەلەپچە کریێ شار بە شار مەگێڵنانێش. سەرەتا بریێنە زیندانو ئورمیەی، دماتەر بریێنە زیندانەکێ کرماشانی و تارانی و دما جار ڕەوانەو زیندانو قەرچەک-و شارو وەرامین-ی جە نزیکو شارو تارانی کریێنە و وزیێنە بەشو کەرەنتینەی.

جە ئا بارەوە، عەلی جەلالیان تاتەو زەینەب جەلالیانێ ناڕەزایەتیش نیشانەدان و واتەنش: "کناچەکێم جەوەختێوەنە دلێ ماشینو هێزە ئەمنیەکانە بیێنە تەلەفۆنش پەی کەردانی و پنەش واتانی؛ چەنڎین ڕوێن بە چەمێ بەسیێ و دەستێ کەلەپچە کریێ، شار بە شار مەبەرانێم و بەردێناشان زیندانەکێ ئورمیەی وکرماشانی، بەڵام هۆرشان نەگێرتانی و ئیسە مەبەرانێم پەی تارانی. دمای ئانەیە پەیوەندیە تەلەفۆنیەکەش پڕچیا و جە ئاوەخەتەوە ئاگادارێش نیەنمێ و نمەزانمێ چێشش سەر ئومان و چارەنویسش نادیارەن".

عەلی جەلالیان نیگەرانی وێش و خانەوادەکەیش جە بارودۆخو کناچەکێش نیشانەدان و واتەنش: "نمەزانمێ بە چ هۆکارێوە کناچەکێمان جە زیندانو خۆی بەروزیێنە و ئامانج جە ئەوەفاڕایش چێشەن؟ ئاڎە ئەشیەی ئیسە ئازادە بکریۆنە و نەک بریۆنە پەی زیندانی تەری. هەر چوومنە بۆنە ژیوای کناچەکێم ئینا خەتەرەنە و سیناریۆی مەتەرسیدار و چارەنویسی نادیار چەمەڕاش مەکەرۆنە. پەوکەی پنەواری هەن گرد کەس و لایێوە هەوڵ و تەقەلا بڎانێ تا کناچەکێمان کە بێتاوانەنە و تەندروستیش خراپەن و ١٣ ساڵێن بە ناهەق زیندانیەنە، ئازادە بکریۆنە و جە نەهامەتی و سەختی زیندانی ڕزگارە بکریۆنە. چونکە ئاڎە تەندروستیش تەما نییەن و پنەوازی خێراش بە چارەسەری هەن و جە گردی گرنگتەر بێتاوانەنە و تۆمەتەکێ سەریش ناڕاستێنێ و ناهەقێنێ".