ئەنجامنامەی کۆنفرانسی هەورامانناسی ڕاگەیەندرا

کۆنفرانسی هەورامانناسی کە دوێنێ لە ستۆکهۆڵمی سوید ئەنجام درا بوو، ئەنجامنامەکەی بۆ ڕایگشتیی ڕاگەیەندرا کە چەندین هەڵسەنگاندن، ڕاسپاردە و پێشنیار و بڕیاری لە خۆگرتووە.

دوێنێ شەممە لە شاری ستۆکهۆڵمی پایتەختی سوید، بە سەرپەرشتی پلاتفۆرمی هەورام یەکەمین کۆنفڕانسی هەورامانناسی لە دەرەوەی وڵات بە دروشمی"پێکەوە ژیان و کۆمەڵگەیەکی فرە ڕەنگ و ئازاد" ئەنجام درابوو و ژمارەیەک کەسی پسپۆڕ لە بورارە جۆراوجۆرەکانی وابەستە بە هەرێمی هەورامان وەک ئاخێوەر بەشداری دەبن.


لە کۆنفڕانسەکەدا کەسانی پسپۆڕ و هەورامانناس لە بواری جیاوازدا بەشدارببون و لە سەر «ئایین و باوەڕی، کلتور و زمان، مێژوو و سیاسەت، سرووشت و ژینگە، ڕۆڵی هورامان لە شۆڕشەکانی کوردستان، ژن و هونەر» لە هەرێمی هەوراماندا زانستیانە و بەبەڵگەوە بابەتیان پێشکەش کردبوو، ئەوانیش بریتین بوون لە: "زیلان تانیا هاوسەرۆکی کۆمەڵگەی دیموکراتیک و ئازادی ڕۆژهەڵاتی کوردستان-کۆدار (لەڕێی سکایپەوە)، دکتۆر حوسەین خەلیقی نوسەر و سیاسەتمەدار، ئەهوەن چیاکۆ، ئەندامی کۆنسەی بەڕێوەبەری کۆمەڵگەی دیموکراتیک و ئازادی ڕۆژهەڵاتی کوردستان-(کۆدار)، حاتەم منبەری نوسەر، ئارێز ئەنداریاری نوسەر و لێکۆڵەر، سەعید سەنەندەجی، ژاڵانە هەورامان هاوسەرۆکی پلاتفۆرمی هەورام".

لە دوای پێشکەش کردنی بابەتەکان، ئامادەبووانیش بە دید و بۆچوون و پرسیار و ڕەخنە و سەرنجەکانیان کۆنفڕانسەکەیان زیاتر بەپێز و دەوڵەمەندتر کرد. لە کۆتاییشدا ئەنجامنامەی کۆنفڕانسەکە بۆ ڕایگشتیی ڕاگەیەندرا، کە چەندین هەڵسەنگاندن، ڕاسپاردە و پێشنیار و بڕیاری لە خۆگرتووە.


دەقی ئەنجامنامەی کۆنفرانسی هەورامانناسی:

هەر وەک کە دەزانین دەرکەوتنی داعش لە سەدەمین سالی رێکەوتننامەی سایکیس پیکۆ ، لە بەر بەرخۆدانی گەلی کورد بە پێشەنگی تەڤگەری ئازادی کورد نەیتوانی دیزاینی نوێ خۆی پێشبخات . سەر نەگرتنی پیڵانگێری جیهانی لە کاتی خۆی لە هەرێمەکە بوەتە هۆکاری ئەوەی کە گۆرانکاری خێرا لە رۆژهەڵاتی ناوین رۆژانە بێنە ئاراوە . تا کوو ئێستا کە ئەم کۆنفرانسە بەرێوە دەچێت ، چەندین پلانی هۆژموونی جیهانی و هەرێمی لە سەر رۆژهەڵاتی ناوراست لە بەر بەرخۆدانی گەڵان ، بە تایبەت خەتی سێهەم و داکۆکی لە سیستمی کۆنفدرالیسمی دیموکراتیک شکەستیان هێناوە . ئەمە بۆ واتایە دێت  کە دیزاینی نوێ رۆژهەڵاتی ناوین وەک پێشوو یەکلایانە و بە بێ بە بنەماگرتنی گەڵانی ژێر دەستەی ناوچەکە ، هەر وەها هێزە یەکسانخواز و دیموکراتەکان  مەحالە .

لە ململانێ نوێ بە جیاوازتر لە جاران کە تەنیا دین و نەتەوە هۆکاری سەرەکی دژایەتی گەڵان و دابەشکردنی جۆگرافیای سیاسی بوون .  لە سەردەمی ئێستادا لە رێگای شەری تایبەت و نەرم ، بە ئامانجی لە ناو بردن و داماڵینی  چەمکەکانی وەک ئێخڵاق لە جڤاک ، ناسنامە و زمان لە نەتەوەکان  ، کەلتوور و نڕخەکان لە  کۆمەڵگە ، بە تایبەت دابەشکردنی نەتەوەکان لە رێگای سیستمی حۆکمرانی ناوەندگرا و گرنگیدان بە دەسەڵات ،  بۆ دامەرزاندنی سیستمی سیاسی ئابووری ، نێو لیبراڵ ، پیڵانگێری لە رۆژهەڵاتی ناوین بەرێوە دەچن .

دروستکردنی داعش وەک وەحشیترین هێزی سەرەکی سیستمی سەرمایەداری بۆ لە ناو بردنی پاشماوەکانی شارستانیەتی دیموکراتیک لە رۆژهەڵاتی ناوین ، بۆ ئێمە سەرچاوەیەکی باش بوو بۆ باشتر ناسینی پیڵانگێری کاپیتالیزمی جیهانی و سیستمی دولەت – نەتەوە هەرێمی و خۆ تازە کردنەوە و خۆ بەریکخستن لە بەرامبەری ئەو زهنیەتە و سیستمە. لە زهنیەت و پراکتیکی داعش زۆر پلان ، خەتی فکری ، روی راستەقینەی دوڵەتان و رێکخراو جیهانیکان کە بە ناو، داکۆکی لە مافی مرۆڤ دەکەن دەرکەوت . تەجرۆبەی شەری داعش بۆ ئێمە هۆکاریک بوو ،  کە سەرەرای ئەوە وەک نەتەوە ، پەیویستە پلان و بەرنامەی تایبەتمان لە بەرامبەر هەر هێرشیک هەبێت . پەیویستە لە نێو گەلی کورد و کوردستانیشدا پلان وبەرنامەی تایبەتمان بۆ پاراستنی تایبەتمەندیەکانی ئەو گەل و نەتەوە لە چواچێوەیەکی دیموکراتیک هەبێت . تا تراژدی شەنگاڵ و گەلی کوردی ئیزئیدیمان لە بەشەکانی دیکە دوبارە نەبێتەوە .  

بۆ پێکهینانی ئەو چوارچێویە ئەزموونی دو بەشی کوردستان ،  وەک باشوور و رۆژئاوا ، وەک نوێنەرایەتی دو خەتی فکری و سیستمی جیاواز هۆکارێکی دیکە بوو کە وەک پلاتفۆرمی هۆرام پێش هەر رووداوێک لە رۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران ، گەلی کوردی هۆرامیمان لە بەرامبەر هەر هێرشیکی دەرەکی و هۆژموونی سیستمی ناوندگراو و دەسەلتخوازی ناوخۆ بەرێکخستن هووشیار بکەینە و بپارێزین . نموونەی بەرچاودەسەڵاتی باشوری کوردستانە ، کە بە بەهانەی پارێزگاری لە نەتەوە و نیشتمان ، بنکەکانی دەسەڵات بە پەرواێز خستنی ناسنامە ، ئەتنیک و باوریە جیاوازەکانی دیکە ، مەیدانی دیموکراسی و ئازادیان لە هاو نیشتمانیان تەنگتر کرد . 
باورمان وایە بە پێچەوانەوەی سیستمی دولەت – نەتەوە ، کە هەموو بەها ، نڕخ و ناسنامەکان بۆ یەک زمان ، ناسنامە و رەنگێکی تایبەت ،  لاواز دەکات  یا دەسرێتەوە ، سیستمی کۆنفدرالیسمی دیموکراتیک بە بنەما گرتنی بنگەکانی نەتەوەی دیموکراتیک باشترین ئالترناتیڤە بۆ پاراستنی تایبەتمەندیەکانی نەتەوەکەمان و نیشتمانەکەمان . پاراستنی هەر تایبەتمەندیەک بە دور لە سیاسەتی زۆرینەو کەمینە سەرەرای پاراستنی نڕخە جیاوازەکان ، تێکۆشانێکە دژ بە سیستمی دەسەلاتخوازی و ناوەندگرا لە ژێر هەر ناو و باوەریەک . 

پلاتفۆرمی هۆرام بۆ پاراستنی تایبەتمەندی کوردانی هۆرامی لە چوارچێوەی نەتەوەی دیموکراتیک بۆ دامەرزاندنی سیستمی کۆنفدرالیسمی دیموکراتیک لە رۆژهەڵات و ئێران بە بنەما گرتنی فەلسەفەی رێبەر ئۆجەڵان تێکۆشان دەکات . ئەم کۆنفرانسە بەشێکە لە تێکۆشانی پلاتفۆرم بۆ ناساندنی تایبەمەندیە دیموکراتیەکانی هەرێمی هۆرامان و هۆرامیەکان بە گەلەکەمان لە هەر چوارپارچە و هەر وەها بە رێکخستنی گەلەکەمان لەو هەرێمە بۆ دامەرزاندنی رێوەبەری ئازاد و سەربەخۆ .

هۆرامان یەکێک لە هەرێمەکانی کوردستانە کە تا بە ئەمڕۆ بنگەکانی نەتەوەی دیموکراتیک و کۆمەڵگەی ئازادی تێدا پارێزراوە . مێژووی هۆرامان و هۆرامیەکان باشترین بەڵگەیە بۆ ئەوەی کە بۆ ژنان و جوانانی هۆرامان داکۆکی لە فەلسەفەی ژیانی ئازاد بە پێشەنگایەتی رێبەرئۆجەڵان دەکەن.؟  بەشداری ژنان لە ژیانی رۆژانە ، پارستنی کەلتوور ، ژینگەپارێزی ، سەربەخۆیی ئابووری ، پاراستنی زمان و ناسنامە ، بەردەوامی ژیانی کۆمیناڵ ، ولە سەروەی هەموو پەناگا بوونی ئەو هەرێمەیە  بۆ ئازادیخوازان و بیرمەندانی یەکسانخواز وەک زەردەشت و سۆڵتان ئسحاق زۆر کەسایەتی تر لە مێژەوە تا بە ئەمرۆ بەشێکن لە شارستانیەتە کە هۆرامان و هۆرامیەکانی وەک ناوەندێکی دیموکراتیک نیشان داوە.
پەرەسەندی فەلسەفەی ئۆجەڵان لە هۆرامان وەک فەلسەفەی ژیانی ئازاد ، دەرخستنی ئەو راستییەیە کە هێشتا لە نێو هۆرامیەکاندا بنگەکانی ژیانی ئازاد وەک ژیانی کۆمیناڵ ، یەکسانخوازی ژن و پیاو ، سەربەخۆیی ئابووری ، باوری بە گۆفتمان  ، ژینگەپارێزی و پاراستنی کەلتوور و زمان وەک ناسنامە بوونیان هەیە و پارێزراون . ئەو بنگانە بەشێکی دانەبڕاون لە فەلسەفەی بەرێز ئۆجەڵان بۆ گەیشتن بە ژیانێکی ئازاد و یەکسان . 

کۆنفرانس بە ئامانجی پێکهینانی ژیانێکی ئازاد و دیموکراتیک  بۆ گەلەکەمان و پارێزگاری لە هەموو نڕخەکانی کۆمەڵگە بە تایبەت پێشخستنی یەکیەتی نەتەوەیی کوردان ، هەر وەها تێکۆشان بۆ دامەرزاندنی سیستمی کۆنفدرالیسمی دیموکراتیک بۆ کوردستان و خۆبەرێوەبەری دیموکراتیک لە هۆرامان وەک ئامانج ، لە کەش و هەوایەکی شۆرشگێریدا ئەم بڕیارانەی خوارەوەی پەسەند کرد . 

١- ئازادی رێبەر ئۆجەڵان وەک ئازادی گەڵی کورد و گەڵانی بن دەست دەزانین . تێکۆشان بۆ ئازادی رێبەر ئۆجەڵان لە ناوەندی کار و خەباتی خۆمان وەک تێکۆشان بۆ گەیشتن بە ئازادی دەبینین .
٢- بە بنەماگرتنی فەلسەفەی رێبەر ئۆجەڵان ، تێکۆشان بۆ پێشخستنی ژنان لە سەر ئەساسی ژیانی ئازاد و یەکسان لە کۆمەڵگەی هۆرامان بە بنەما دەگرین .   
  
٣- بۆ پاراستنی نڕخەکان ، ژینگە ،  کەلتوور و زمانی کوردی هۆرامی تێکۆشان بۆ دامەرزاندنی سیستمی خۆبەرێوەبەر لە هەرێمی هۆرامان بە پێوەرەکانی نەتەوەی دیموکراتیک وەک ئامانجی خۆمان بە بنەما دەگرین .

٤- بۆ پێشخستنی دیموکراسی و نەمانی هۆژموونی سیستمی ناوەندگرا لە کوردستان تێکۆشان بۆ دامەرزاندی سیستمی کۆنفدرالیسمی دیموکراتیک لە رۆژهەڵاتی کوردستان و بەشەکانی دیکەی کوردستان دەکەین .

٥- بۆ پاراستنی بەهاکانی گەل و نیشتمان لە بەرامبەر هەر هێرشێکی چەکداری ، ئابووری ، کۆمەڵایەتی و رەگەزایەتی بەرامبەر هێز و هزری داگیرکەران بۆ یەکیەتی نەتەوەیی کوردان لە ژێر چەترێکی تایبەت تێکۆشان دەکەین .  

کۆنفرانس بۆ بە ئەنجام گەیاندنی بڕیارەکانی ، هەندێک خالی پراکتیکی وەک پڵاننامە لە ناوخۆ و دەرەوەی وڵات بەم شێوە دیاری دەکات . پلاتفۆرمی هۆرام بڕیارەکانی کۆنفرانس بۆ کار و تێکۆشانی خۆی بە بنەما دەگرێت . هەر وەها ئاوات دەخوازێت ئەندامان و وڵاتپارێزانی پلاتفۆرم بۆ سەرخستنی ئەو بڕیارانە هەموو هێز و توانای خۆیان وەگەر بخن . 

١- بەستنی  کۆنفرانس بە پێی هەلومەرج و توانا ،  لە  ناوخۆ و دەرەوەی وڵات لە سەر هۆرامان . 

٢- هەوڵدان بۆ ناساندنی نەتەوەی دیموکراتیک ، سیستمی کۆنفدرالیسم خۆبەرێوەبەری ئازاد بە گەنجان و ژنان . 

٣- کارکردن بۆ رێکخستنی گەنجان و ژنان لە ناوخۆ و دەرەوەی وڵات بە دامەرزاندنی کۆمیتەی پلاتفۆرمی هۆرام لە ناوخۆو دەرەوەی  وڵات.

٤- خەبات بۆ ئەکتیڤ کردنی بەشی هۆرامی لە راگەیاندن ، شۆسیال میدیا و تۆرە کۆمەڵایەتیەکان.

٥- هەوڵدان بۆ پەیوەندی و رێکخستنی نووسەر ، رۆشنبیر ، چالاکانی مەدەنی ، هۆنەرمەندانی هۆرامی لە ژێر چەتری پلاتفۆرمی هۆرام .

٦- کار بۆ بەشداری نوێنەران و ئەندامانی  پلاتفۆرم لە کۆبوونەوەی  سازیە نەتەوەئیەکان ، خۆپیشاندان و چالاکی نەتەوەییەکان.

٧- هەوڵدان بۆ پێشخستنی  کەلتوور، هۆنەر و گۆرانی هۆرامی .

٨- تێکۆشان بۆ ناساندنی زیاتری هۆرامان بە بەشە جیاوازەکانی کوردستان و بە پێچەوانەوە . 

هـ.هـ