کەنەکە لە راگەیاندراوەکەدا تیشکی خستووەتە سەرکار و چالاکییەکانیان لە گۆڕەپانی نێونەتەوەیى و کوردستان و زیاتر ئامانجەکانیان خستووەتەڕوو و پێداگرییان لە یەکگرتوویى و یەکێتیى نەتەوەیى بۆ کورد کردووەتەوە.

دەقی راگەیاندراوەکەى کەنەکە

بیستەمین ساڵیادی دامەزراندنی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان پیرۆزبێت

هەڤاڵانی هێژا، بەشدارانی بەڕێز

ساڵیادی دامەزراندنی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان لە هەموو گەلی کوردستان پیرۆزبێت. لە گیانی هەموو شەهیدانی کوردستان و سەرجەم خانەوادەی شەهیدان پیرۆزبێت. لە هەموو ئەندامانی پێشووتر و نوێ، لە هەموو زیندانیان و لەسەرو هەمووشیانەوە لە بەڕیز عەبدولا ئۆجەلان کە پێشنیازی دامەزراندنی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستانی کرد و  بەردەوام و بە لێبڕاوی ئەو پرسەی ئەهێنایەوە بەر باس، تەنانەت لە زیندنیشدا کە چاوی بە پارێزەرەکانی کەوت، یەکەم داوای ئەوەبوو کە بۆ دامەزراندنی کۆنگرەی نەتەوەیی دەست و برد بکەن. هەروەها لە هەموو شەروانانی ئازادیی، لە گەریلا و پێشمەرگەو هێزەکانی پاراستینی گەل پیرۆزبێت. لە رۆحی ئەو ئەندامانەی کە کۆچی دواییان کرد و بەجێهێیان هێشتین.

ئێستا ك ن ك بە هیممەت و تێکۆشانی ئەندام و دۆست و هاوکارانی، پێی ناوەتە بیست و یەکەمین ساڵی دامەزراندنیەوە. 20 ساڵ خەباتی بێوچان لە پێناو دۆزی رەوای گەلەکەماندا، 20 ساڵ هەوڵ و تێکۆشانی بەردەوامی لە پێناو یەکڕیزی و یەکێتی نەتەوەیی. لە پێناو دیپلۆماسیەتێکی نەتەوەیی و پەیداکردن و فراوانکردنی دۆستایەتی لەگەڵ دۆزی رەوای کوردستان، تێپەڕاندووە. لەو ماوەیەشدا بەبێ دواکەوتن هەموو جڤین و جڤاتە گشتییەکانی خۆی بە شێوەیەکی سیستەماتیک پێکهێناوە. سەدان کۆنفرانسی لە ناو دەزگا نێونەتەوەییەکان و پەرلەمانی ولاتان لەسەر پرسی کوردستان رێکخستووە. هەزاران چاوپێکەوتنی دیپلۆماسی بە مەبەستی درووستکردنی لۆببی و ناساندنی دۆزی کوردسان و پشتیوانیکردنی بەڕیوەبردووە. لەسەر ئاستی نەتەوەییش دەیان کۆنفرانس و کۆبوونەوەی راوێژی نەتەوەیی و دیالۆگی ناوخۆیی رێکخستووەو، بووە بە پردێك لە نێوان پارت و رێکخراوو کەسایەتیی کوردستانیی و پێکهاتە باوەڕی و ئیتنییەکانی کوردستاندا. بێگومان ئەم کارانە هەمووی بە رەنج و تێکۆشانێکی بەردەوامی ئێوەو هەموو ئەندام و دۆستانی ك ن ك بەڕێوەچووە.

ئێوە ژنان و پیاوانی تێکۆشەری کوردستان، وەک سیاسەتمەدار و نووسەر و روناکبیرو میدیاکار و چالاکوانی کوردستان، بە تەواوی ئاگاداری دۆخی کوردستانن کە ئێستا بە قۆناغێکی زۆر تایبەتدا تێپەڕ ئەبێت. قۆناغێک کە سێ سەری هەیە: لە سەرێکەوە سەرکەوتنی گەورەو دەستکەوتی گەورە بە دەستهاتوون. کچان و کوڕانی کوردستان دەولەتی خەلافەتی داعشیان تێکشکاند. بە ئەم سەرکەوتنەش وەک ئەکتەرێکی نێودەوڵەتی کەتنە ناو مێژووی جیهانەوە. جوگرافیا و مێژووی هەرێمی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و دنیایان بە جۆرێکی جیاواز وەرچەرخاند. لە دوو پارچەی کوردستاندا ( باشوور و رۆژاوا )، سەرەڕای کەموکوڕیش، تا ئاستێکی باش دوو قەوارەی کوردستانیی پێکهاتووە. دەزگاو دامەزراوەی خۆبەڕیوەبردن بنیات نراوە. هەرچەند لە باشووری کوردستان، تا ئێستاش رووبەرێکێ زۆر فراوانی ئەو بەشە کە نزیکەی نیوەی باشووری کوردستان ئەبێت، لە چوارچێوەی هەرێمدا نییە. کەرکوک و خورماتوو، ناوچەکانی دەوروبەری موسڵ و دیالە و سەلاحەدین، لەژێر هەڕەشەی داگیرکاریی زیاتر و گۆڕینی دیمۆگرافیاو کاولکاریدان. لەسەر حکومەت و دەسەلات و گەلی باشووری کوردستان پێویستە بە هۆشیارییەوە مامەلە لەگەڵ ئەو ناوچانە و خەڵکە رەسەنەکەی بکەن.

لە باکوری کوردستان شۆڕشی گەل هاوتەریب لەسەر ئاستی چەکداری و سیاسی و جڤاکیی و کلتوریی، بەرەوەپێش ئەچێت و پایەکانی فاشیزمی دەوڵەتی تورکیای هەژاندووە. خەباتی گەریلایی و زیندان، خەباتی سیاسی و دیپلۆماسیی و پەرلەمانیی، مانگرتن لە خواردن و تێکۆشانی شەقام و ژنانی لەچک سپی و ..هتد، هەموویان یەکانگیر بوون و تا ئاستێك دەولەتی تورکیایان بە چۆکدا هێناوە. پێویستە ئەو راستییە لای هەموومان روون بێت، ئەوەی دەولەتی تورکیای تووشی قەیرانە قوولەکانی کردووە، لە پلەی یەکەمدا پرسی کوردستانە. نەک تەنیا باکوری کوردستان، بەڵکو تورکیا هەموو  پارچەکانی کوردستان، هەموو دەستکەوتەکانی خەڵکی کوردستان وەک هەڕەشە بۆسەر خۆی ئەبینێ هەوڵی لەناوبردنیان ئەدات. هەربۆیە پێویستە هەموو کوردستانیان خاوەندارێتی و پشتگیریی لە شۆڕشی باکور بکەن.

لە رۆژهەڵاتی کوردستان، سەرەڕای زەبروزەنگی حکومەتی سێدارەو زیندانی و برسیکردن، ورەو هیوای گەلی رۆژهەلات بەرزە. تێکۆشانی مەدەنی، سیاسی و  کۆمەڵایەتی و دیپلۆماسی بەردەوامە. ئاسۆی ئازادیی لەبەردەم خەڵکی رۆژهەڵاتدا روونە. خەڵکی رۆژهەڵاتی کوردستان چاوەڕێی یەکڕیزی و تەبایی هێزە شۆڕشگێڕەکانیەتی، چاوەڕێی پشتگیریی کوردستانیانە بەگشتیی. لەو بارەیەشەوە ك ن ك بۆ لێکنزیکردنەوەی هێز و لایەنە کوردستانییەکانی رۆژهەڵات لە هەوڵ و تێکۆشانی بەردەوامدایە. رژێمی ئێران لە قەیرانی قووڵی ناوخۆیی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتیدایە. لە قەیرانی دیپلۆماسی و نێودەولەتیدایە. دەرفەتێکی باش لەبەردەم هێزەکانی رۆژهەڵات و گەلی رۆژهەڵاتدایە بۆ گۆڕانکارییەك کە دەروازەیەکی نوێ و قۆناغێکی نوێی تیا بەرهەم بێت و بە ئازادی و سەرفرازی بگەن.

رۆژاوای کوردستان سەرەڕای هەموو ئاستەنگییەکان لە پێشکەوتنی بەردەوامدایە. ئێستا بەڕیوەبەرێتی رۆژاوا، باکورو رۆژهەڵاتی سوریا لە قۆناغی بە رەسمی ناسیندایە. بۆ ئەو ئامانجەش چڕکردنەوەی خەباتی سیاسی و دیپلۆماسیی پێویستە. لەسەر ئاستی ناوخۆییش تەبایی و یەکدەنگیی هەموو پارت و رێکخراوەکانی رۆژاوا زیاتر دەرفەتی سەرکەوتن ئەڕەخسێنێ. ك ن ك لەو بارەیەوە لەکاری دیپلۆماسی و لە پەیوەندی لەگەڵ لێکنزیککردنەوەی لایەنەکانی رۆژاوای کوردستان کاری گرنگی کردووەو لەو تێکۆشانەشدا هەر بەردەوامە.

سەری دووەمی قۆناغەکە هێرشەکانی داگیرکەرانە. بێگومان هەموو دەولەتە داگیرکەرەکانی کوردستان ئاشتی و ئازادییەکیان بێ قبوڵ ناکرێ کە گەلی کوردستان خوازیاریەتی. بەڵام لە ئێستا هەرە نەیاری سەرسەخستی کوردستان دەولەتی تورکیایە. ئەو دەوڵەت و حکومەتە بوون و نەبوونی خۆی بە بوون و نوبوونی کوردەوە گرێداوە. هەر لەبەرئەوەشە دەستکەوتی هەر پارچەیەکی کوردستان وەک شکستێک بۆ خۆی ئەبینێت و پەلاماری ئەدات. پەلاماری عەفرینی داو داگیری کرد. هەڕەشەکانی بۆ سەر بەشەکانی تری رۆژاوا بەردەوامە. بە هەموو شێوەیەک باکوری کوردستانی میلتاریزە کردووە. ئێستاش بە فراوانی بەشێکی زۆری باشووری کوردستانی داگیرکردووە. ئەوە هەلەیە ئەگەر داگیرکردنی باشوور، تەنیا وەک داگیرکردنێکی سەربازی و هێرش بۆ سەر قەندیل و خواکورک ببینین. لە شەنگاڵ و کەرکوک و ناوچە دابڕاوەکان و شوێنی تریش لە هەوڵی داگیرکاری جۆراوجۆردایە. سەرەڕای داگیرکاریش ئەیەوێ بەو هەنگاوانەی هەموو هێزە کوردستانییەکان لاواز بکات. ئەگەرچی بە رووکەش لە هەوڵی ئەوەدایە پارسەنگی هێز لە ناوخۆی باشووری کوردستاندا بو قازانجی لایەنێک بگۆڕێت، بەلام با هەرکەسێک ئەو راستییە بزانێت کە دواجار ئەموو هێزە نەتەوەیی و نیشتیمانی و شۆڕشگێرەکان بۆ تورکیا وەک یەکترن و تورکیا دژایەتییان ئەکات.

سەری سێیەمی قۆناغەکە پەیوەستە بە گەلی کوردستان و هێزو دینامیکە کوردستانیەکانەوە. کوردستان لە بواری سەربازیی، رێکخستنیی، ئابووریی، میدیایی و دیپلۆماسییەوە، هێزو ئەکتۆرێکی مەزنە. کۆنەبوونەوە لە دەوری ستراتیژێکی نەتەوەیی و نیشتمانیی، نەبوونی یەکدەنگی و تەبایی لەسەر بەرژەوەندییە هاوبەشەکانی خەڵکی کوردستان. بێهەڵوێستی و بێدەنگی  بەرامبەر دەستدرێژی و داگیرکاریی، خاڵی هەرە لاوازی ئێمەی کوردستانیانە. لەو بارەیەوە جارێکی تر کۆنگرەی نەتەوەیی کورستان داوا لە حکومەت و پەرلەمانی باشووری کوردستان ئەکات چی دی ئەو داگیرکارییە قبوڵ نەکەن و هەڵوێستی نەتەوەیی نیشتمانی خۆیان رابگەیەنن. گەلی باشووری کوردستان لە بری داگیرکاریی شایانی حکومەت و بەڕێوەبەرێتییەکی بە هەڵوێستتر و دیموکراتتر و شەفافترە. هەروەها داوا لە هەموو پارت و رێکخراوە سیاسی و مەدەنییەکان، رۆشنبیران و نووسەران و مامۆستایانی زانکۆ و میدایاکاران و تەواوی خەڵکی کوردستان ئەکات، راستییەکانی قۆناغەکە بە وردی هەڵسەنگێنن و  بە یەکهەڵوێستی و یەکدەنگی بە نەیار و داگیرکەران بڵێن نا بۆ داگیرکاریی، ئێمە لێرەین. بە کوردستان و دۆستانی کوردستانیش بڵێن، ئێمە داهاتوومان درووست ئەکەین، داهاتووی خۆمان بە دەست خۆمانە. ئێمە هەر سەرئەکەوین چونکە پرسەکەمان رەوایە.

هەڤالانی هێژا، بەشدارانی بەڕێز

لە مێژووی کوردستاندا تا ئێستا دەزگایەکی نەتەوەیی وەک کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستانمان نەبووە. بەڵام بێگومان بێ کەموکوڕیش نییە. نەگەیشتۆتە ئەو ئاستەی کە دڵی هەموومان ئەخوازێت. بۆئەوەی ك ن ك بەهێزتربێت و بتوانی زیاتر رۆڵی نەتەوەیی و نیشتمانی خۆی بگێڕێت، پێویست بە هەوڵ و تێکۆشانی بەردەوام و جدییە. پێوست بە دووربینی و روانینی ستراتیژییە، پێویست بە زیاتر لێکتێگەیشتنی سەرجەم کوردستانیانە بە هەموو جیاوازیەکانیانەوە.

لە کۆتاییدا سڵاوی تایبەت بۆ ئەندامانی کۆمیتەی باشووری کوردستانی ك ن ك ئەنێرین، کە بە کارو خەباتی خۆیان دەنگی کۆنگرەی نەتەوەیی و پەیامی یەکدەنگی و یەکێتی نەتەوەیی کە ستراتیژی سەرەکیی کۆنگرەیە، بەرز و بە بەها راگرت و لەو پێناوەشدا چالاکانە کارەکانی خۆیان بە ئەنجام گەیاندووە. 

جارێکی دی بیستەمین ساڵیادی دامەزراندنی کۆنگرەی نەتەوەییتان پیرۆز بێت.

ر.م