په‌رله‌مانتارانی هه‌ده‌په‌: نه‌ك هێرشه‌كانی ده‌سه‌ڵات به‌ڵكوو به‌رخودانی ئێمه‌ سه‌رده‌كه‌وێت

په‌رله‌مانتارانی هه‌ده‌په‌ ناڕه‌زایه‌تیان به‌رامبه‌ر ئۆپراسیۆنه‌كان بۆ سه‌ر هه‌ده‌په‌، هه‌ده‌كه‌ و گۆچیزده‌ر نیشاندا و باسیان له‌وه‌كرد كه‌ به‌رخودانی ئه‌وان سه‌رده‌كه‌وێت.

له‌ ١٠ ناوچه‌ له‌ ئۆپراسیۆنی پاكتاوی سیاسی له‌ دژی هه‌ده‌په‌، هه‌ده‌كه‌ و گۆچیزده‌ر به‌ ده‌یان كه‌س ده‌ستگیركران.

په‌رله‌مانتارانی هه‌ده‌په‌ گوڵستان كلیچ و سه‌رپیل كه‌مالبای په‌یوه‌ست به‌ بڕیاری دۆسیه‌ی داخستنی هه‌ده‌په‌ و ئۆپراسیۆنه‌ سیاسیه‌كان كه‌ هه‌موو رۆژێك زیاتر ده‌بن قسه‌یان بۆ ئاژانسی هه‌واڵ فورات (ANF) كرد و باسیان له‌وه‌كرد، وڵاته‌كه‌ كه‌وتووه‌ته‌ ئاڵۆزیه‌كی گه‌وره‌وه‌ی ئابوری و سیاسی و رایانگه‌یاند، كه‌ حكومه‌ت له‌ ناو ته‌نگه‌ژه‌یه‌كی گه‌وره‌دایه‌، هێرش ده‌كاته‌ سه‌ر كوردان و تێكۆشانی دیموكراسی.

‌تادێت هێرشه‌كان زیاتر ده‌بن‌

په‌رله‌مانتاری هه‌ده‌په‌ی ئیزمیر سه‌رپیل كه‌مالبای باسی له‌وه‌كرد كه‌ ئۆپراسیۆنه‌كان به‌ شێوه‌یه‌كی سیستماتیك به‌رده‌وامن و وتی، : "ئه‌مه‌ به‌ واتای مزگێنی هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خت دێت.

ئێمه‌ ده‌بینین كه‌ ئۆپراسیۆنه‌كان رێكخراون، به‌ڵام له‌م رۆژانه‌دا كه‌ هه‌ڵبژاردن نزیك ده‌بنه‌وه‌، تادێت هێرش و گوشار به‌رفراوانتر ده‌بنه‌وه‌. ئێستا له‌ توركیا ئاڵۆزیه‌كی گه‌وره‌ی ئابوری هه‌یه‌. له‌ هه‌مان كاتدا كۆمه‌ڵگا له‌گه‌ڵ لایه‌نه‌كانی شه‌ڕ كه‌وتووته‌ قۆناغێكی زۆر دژوار و به‌وه‌ش جه‌مسه‌ری فاشیستی ئاكه‌په‌-مه‌هه‌په‌ هه‌موو رۆژێك ده‌نگه‌كانی كه‌م ده‌كات. به‌ڵام ئه‌وانیش ده‌ڵێن كه‌ نیازی ئه‌وه‌یان نییه‌ كه‌ به‌ شێوه‌ی جیاواز ده‌ستبه‌رداری ده‌سه‌ڵات بن.

كاتێك هه‌موو ئه‌وانه‌ ده‌كه‌ن، هه‌ڵبه‌ته‌ ده‌كه‌نه‌ ئامانج كه‌ له‌ رووی سیاسیه‌وه‌ خاوه‌نی رۆڵی سه‌ره‌كییه‌ و ده‌یانه‌وێت پاكتاو بكه‌ن و به‌م جۆره‌ رێگای خۆیان بكه‌نه‌وه‌. له‌لایه‌كه‌وه‌ به‌ پیلانگێڕی كۆبانێ و داخستن له‌ رێگه‌ی دۆسیه‌ی دادگاوه‌ هێرشی پاكتاوی سیاسی ده‌كه‌ن، له‌لایه‌كی تره‌وه‌ به‌ ئۆپراسیۆنه‌كانی سه‌ر له‌ به‌یانی هه‌وڵ ده‌ده‌ن هه‌ده‌په‌ سه‌ركوت بكه‌ن، به‌ڵام ئه‌و ئۆپراسیۆنانه‌ی ٧ ساڵ به‌ڕێوه‌یان ده‌به‌ن، جگه‌ له‌ هه‌وڵێكی بۆ به‌ تاوانبارناساندن هیچی تر نییه‌. ئه‌وه‌ تائێستا هیچ ئه‌نجامێكی به‌ده‌سته‌وه‌ نه‌داوه‌، چیتریش ئه‌نجامی نابێت".

‌پێویسته‌ خاوه‌نداری له‌ هه‌ده‌په‌ بكرێت‌

كه‌مالبای باسی له‌وه‌شكرد كه‌ رای گشتیی دیموكراتیك پێویسته‌ خاوه‌نداری له‌ هه‌ده‌په‌ بكات و ئاماژه‌ی به‌وه‌كرد كه‌ ده‌بێت خاوه‌ندارییه‌كه‌ زیاتر بێت و وتی، "پێویسته‌ زیاتر خاوه‌نداری له‌ هه‌ده‌په‌ بكرێت. له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌و هێرشانه‌ به‌ ته‌واوه‌تی سیاسین، وه‌ك بڕیاره‌كانی دۆسیه‌ی گه‌زی و هێرشه‌كان بۆ سه‌ر به‌رخودانی گه‌زییه‌. وێڕای هه‌موو ئه‌وانه‌ش ناتوانن ئێمه‌ بێده‌نگ بكه‌ن، ناتوانن یه‌ك هه‌نگاویش پاشه‌كشێمان پێبكه‌ن. واته‌ بۆ گۆڕی ئه‌م جه‌مسه‌ره‌ی فاشیزم و بونیاتنانی كۆمه‌ڵگایه‌كی دیموكراتیك تێكۆشانمان به‌ بڕیاردارییه‌وه‌ درێژه‌ پێده‌ده‌ین".

‌چیتر ناتوانن تێكۆشانی هه‌ده‌په‌ ئاسته‌نگ بكه‌ن‌

په‌رله‌مانتاری هه‌ده‌په‌ی موش گوڵستان كلیچ كۆچگیریش ئۆپراسیۆنه‌كانی شه‌رمه‌زار كرد و به‌م جۆره‌ دووا:

"من هه‌م هه‌ڵكوتانه‌ سه‌ر شكاندنی ده‌رگاكانی هه‌ده‌كه‌، هه‌م تاڵانكردنی هه‌موو ناوه‌نده‌كان، هه‌میش ده‌ستگیركردنی هاوسه‌رۆك و به‌ڕێوه‌به‌رانی هه‌ده‌په‌مان له‌ شاره‌كان و هه‌میش ئۆپراسیۆنه‌كان له‌ دژی گۆچیزده‌ر شه‌رمه‌زار ده‌كه‌م. ئێمه‌ ده‌بینین كه‌ ده‌سه‌لاتداری ئاكه‌په‌ كه‌ كه‌وتووه‌ته‌ ناو ته‌نگه‌تاویه‌ك زیاتر هێرش ده‌كات و زیاتر گوشار دروست ده‌كات. هه‌ڵبه‌ته‌ ئێمه‌ باش ده‌زانین له‌به‌ر ئه‌وه‌ی هه‌ده‌كه‌ و هه‌ده‌په‌ ناوه‌ند و چه‌قی ئۆپۆزسیۆنی دیموكراتیكن بۆ بێده‌نگ كردن، به‌ تاوانبار نیشاندان و ئاسته‌نگی سیاسی ئه‌و ئۆپراسیۆنانه‌ ئه‌نجام ده‌درێن. ئه‌و ئۆپراسیۆنه‌ نه‌ یه‌كه‌مین و نه‌ دووه‌مینه‌".

كۆچگیری باسی له‌وه‌كرد، كه‌ سیاسه‌تی گوشاری ده‌سه‌ڵاتداری تادێت زیاتر ده‌بێت و وتی، ئه‌م گوشار و هێرشانه‌ یه‌ك هه‌نگاویش له‌ تێكۆشاندا پاشه‌كشێیان پێناكات و به‌م جۆره‌ درێژه‌ی پێدا:

"ئه‌سته‌مه‌ كه‌ تێكۆشانمان ئاسته‌نگ بكه‌ن. له‌ وڵاته‌كه‌دا قه‌یرانێكی ئابوری دژوار هه‌یه‌. تویك جارێكی تر رێژه‌ی هه‌ڵاوسانی زۆر به‌ كه‌می زیاد كرد. له‌به‌ر ئه‌وه‌ی جارێكی تر له‌ مانگی ته‌موزدا باسی زیادكردنی نرخه‌كان بكرێت و ئه‌و زیادكردنه‌ش به‌ گوێره‌ی هه‌ڵاوسان ده‌ستنیشان ده‌كرێت. ئه‌وه‌ش رووبه‌ڕووی ناڕه‌زایه‌تی گه‌ل ده‌بێته‌وه‌. بۆ ئه‌وه‌ی هه‌موو ئه‌وانه‌ كپ بكه‌ن، به‌ تاوانبارنیشاندانی هه‌ده‌په‌ هه‌موو كات هه‌وڵ ده‌ده‌ن رۆژه‌ڤی تر بخوڵقێنن و به‌ راستیش گۆڕه‌پانه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی ناڕه‌زایه‌تی كۆمه‌ڵگا سه‌ركوت و بێده‌نگ بكه‌ن.

ئێوه‌ ده‌بینن به‌ جارێك له‌ دژی باشوری كوردستان شه‌ڕ راده‌گه‌یه‌نن و داگیریده‌كه‌ن، جارێكی تر هه‌رشه‌شه‌ له‌ رۆژئاوا ده‌كه‌ن و ده‌ڵێن ده‌چمه‌ ناوه‌وه‌. گه‌ر نه‌توانێت ئه‌وانه‌ بكه‌ن یاخود لێره‌ ئاسێ بێت، له‌ رێگه‌ی گوشار بۆ سه‌ر هه‌ده‌په‌، هه‌ده‌كه‌ و هه‌موو پێكهاته‌یه‌كی دیموكراتیك له‌ ناو ئۆپۆزسیۆنی دیموكراتیكی وڵاته‌كه‌ هه‌وڵ ده‌دات به‌ره‌و پێش بچێت و له‌ ده‌سه‌لاتدا بمێنێته‌وه‌".

‌ئه‌م تێكۆشانه‌ی ئێمه‌ ده‌سه‌ڵاتداری پیاوان ده‌ڕوخێنێت‌

په‌رله‌مانتاری هه‌ده‌په‌ی موش گوڵستا كلیچ كۆچگیری باسی له‌وه‌كرد كه‌ ئه‌و گوشاره‌ هه‌مووی له‌ پێناو حكومه‌تدا ناكات، به‌ڵكوو له‌ به‌ر له‌ده‌ستدانی ده‌سه‌ڵات ده‌یكات و وتی،

"پێویسته‌ كه‌ ئێمه‌ به‌ تایبه‌تی ده‌ستنیشانی بكه‌ین، ئه‌وه‌ له‌به‌ر هێزێك نییه‌، له‌ بنه‌ڕه‌تدا لاوازبوونه‌، فریوی هێزێكی ماندوو و خه‌می له‌ده‌ستدانی ده‌سه‌ڵاتدارییه‌. چی ده‌بێت با ببێت، كورد، عه‌له‌وی، هه‌ده‌په‌ و ئۆپۆزسیۆنی ئه‌م وڵاته‌ هه‌رگیز به‌رامبه‌ر به‌و گوشارانه‌ بێده‌نگ نابن. ئه‌مه‌ به‌رده‌وامی كۆنسێپتێكه‌ كه‌ له‌ ٢٠١٥ به‌دواوه‌ هه‌یه‌. له‌لایه‌كی تره‌وه‌ ئه‌مه‌ هه‌مووی ده‌ریده‌خات كه‌ هه‌ڵبژاردن نزیكه‌. ئێمه‌ له‌گه‌ڵ حكومه‌تێك كه‌ بیركردنه‌وه‌ له‌ كه‌وتن له‌ هه‌ڵبژاردن به‌ نوسینه‌كانی و هه‌موو گوشاره‌كانیان و به‌ تۆقاندنی ئۆپۆزسیۆنه‌وه‌، رووبه‌ڕووین كه‌ له‌ قه‌یرانێكی قوڵدا ده‌ژیی. له‌به‌ر ئه‌وه‌ تێكۆشانی ئێمه‌ بێگومان ئه‌م ده‌سه‌ڵاتدارییه‌ پیاوان ده‌ڕوخێنێت".

هـ . ب