چێوێوی ئەوەنەشاریان چی دنیا پان و پۆڕەنە کە ئێمەماناچ بەشێوێ فرە گولالێنمێ چادٚی هەر بنەرەدایێو هەرادیایش ئینا شۆنیەوە و هەر ئامای لوایێو!!.هەر چەنی لەحازێوە چەمێت ترووکیانە ژیوەنی،ساتەوەختیویچ مەی وەرەوە هەر ئا چەمێتە قووجیا و یاگێت هاڵیە کەری پەی یۆتەری!.

متاوی واچی ئینە چێویوی نەجم و نەفاڕیان پەی گردٚوو گیانداراو دنیای بەڵام تاقانە تایبەتمەندیێو کە جیاوازی ڤزۆنە دلێ. چەنیەتی هۆرزەوئەرەنیشتوو بنیادٚمەکان کە چا کۆمەڵگانە مژیوا.یانێو چێش؟یانێو ئانە: ئێنسانەکێ تا ئا لەحازێ تەشابی چەماشاوە دنیای ڤینا و دەلاقەو ژیوایشا هەڵای نەژنیان بەپاو ئێژایشا پەی ترۆق و گەشەو کۆمەڵگاکەیشا هۆرسەنگیا.ئەر خاسێ با
پەی خەڵکی بژیوا چنی مەینەت و مەرارەتوو ئادٚیشا تەمیارە و پەی وەڵکەوتەی و وەڵ وستەی ئادٚیشا لاقۆرە ڤاڕاڤە و ڕەوتشا ڕێک ڤزا 
وەشەویسێ کۆمەڵگایەنێ و یاگێشا کۆنجوو دڵیشانا.پاڵپشتشا بۆ هازەو خەڵکی کە هیچ قۆرەتێو مەلیڤیۆش پەی وەراوەرشەوە قنج و قیت مدرۆرە!!.

ئا ئێنسانە هەرەقەتینێ با باڵاجامێو کە کۆمەڵگا مدٚیۆنە ئادٚیشا و چاگەنە وێش وەش کەرۆ!!.
شۆنۆ مەردٚەیچشارە وەروو ئا هەرمانە بنەڕەتیە ئێنسانیا کە کەردٚێنێشا با بە ئەشناسنامەو وەڵاتیشا و وەڵات پادٚیشاوە مژناسیۆ.

چووک ماچا پەی ئەژناسای پیایوی لەیدٚەی تەماشەو ئەژناسنامەکەیش کەرا و پەی ئەژناسای هەر نەتەوێوی چەمێ بڕانە زانا و نویسەر و ئەنەئاورەکاش!. هەورامانیچ بە درێژی تەمەنیش پێسە فرەو یاگەکاو دنیای ئێنسانێ گەورێ،ژیرێ و ئەنەئاورێش چنە هۆرکەوتێنێ و یاگێو سەرەنجوو وێمانەی و لەیدٚەی بیێنێ.ئا ئێنسانێ پەی گەشەو کۆمەڵگاکەیشا قۆڵێ هەرماناشا هۆر کەردٚێنێ و کۆفڕکانێ ناحەزا و وەرێژشا بە هیچ زانان و تەنیا گێڵۆڤە نسکەنسکێو پەی سەربەرزی ئەدٚالە گەورێ ناستەنشا داڵغێ و دڵەچرکێ خەفەتبارێشا کەرا.
یۆ چا گەورە ئێنسانا مامۆسا وەلی فەتاحی بێ کە بەداخەوە ڕۆ پەنجوو مانگەو سیاوکاموو ساڵۆ 1400ی کۆچی ڕۆجیاری،تارسەو دیسانەوە چەم پنەکەوتەیش وستشەنە دڵوو شۆشمێ ئاواتەکاش و هەورامانوو دڵوو ئێمە!!.

مامۆسا وەلی ئێنسانیوی چنەزان،فرەزان،ئەنەیاوا،ڕۆح سووک و دایمە لچ بە خوە بێ.

حەز بە ڤاڕوگۆڕوو پەیلوایا و ویرە بنەڕەتیا کەرێ.تا ئا ساتە چەواشەی چەپ گەردٚی چنە ئەسایمێ خەریکوو وانای و فێر بیەی بێ و چی تووڵەڕاینە گێرتێبێشەنە وەر نەدٚیێ تەمەنیش،فەرماوێ پەی فێربیەی ئەجیۆم ئیسە نەونەمامیوی تازە پنەیاوانا.

کاکە وەلی نویسەریوی دڵسۆچن و پەیجۆرکاریوی ئازا بێ پەی زوان و فەرهەنگوو هەورامانی و چوار کتێبێش پێشکەش بە کتێبخانەو وەڵاتیش کەردٚێ.هۆرەوەگێڵنای دوەبەیتیەکێ بابا تاهێری هەمەدانی سەروو زوانی هەورامی چریکەی ئەهوورایی گلێرەوە کەردٚەی شێعرە فۆلکلۆرە هەورامیەکا فەتە

هۆرەوەگێڵنای داستانۆ جەمیلەی نویستەو نویسەری گەورەی چەنگیز ئایتماتۆف ی کە ئا ئازیزەیە سەروو هۆرگێڵنە فارسیەکەیشەوە هۆرشگێڵنایبێوە.کاکە وەلی یەکەم کەڕەت بە نویستەی داستانێ تەنزێ فەتەی زوو وێش بە حەز پنەکەراو ئەدەبیاتوو هەورامانی ئەژناسناش،هەرچن وەڵێ فەتە ینە کتێبێش چاپێ و وەڵای بیێبێنێوە بەڵام هەر پاسە وێش جە وەڵینەو کتێبوو فەتە ینە ماچۆ ئی کتێبە یەکەم بەرویری هەورامی بێ کە بە تەشک و دیامانیوی هەرەقەتین جە ویەروو تەنزیەوە کریا بێ و ئینە سەنگە،قەبارە و بارەسەی کتێبەکەیش هەم لاو لەیەکەوەدەراو ئەدەبیاتی هەورامیەوە و هەم لاو وەردەنگەکاوە بەرز کەردٚە بێوە.

وێش فەرماوێ ئینە فەتەی یەکا و چننێ جڵدێ تەرێچ مەیا شۆنیشەرە و دەس جە تەنزی هەورامی مەکێشوو بەڵام بەداخەوە کە فەتە بێ تاتە کەوت و ئا نویسەرە گەشاوەزە نەمەن تا ئەرەنیەروو ڕەوتیوی جیاکاری ئەدەبی دلێ ئەدەبیاتی هەورامیەنە بۆ.

بێ هێچ شکێوە ئەگەر کاکە وەلی پی زوویەنە لاما چۆڵش نەکەردٚایا تاوای خزمەتیوی بێ حەننا کەرۆ بە زوان و فەرهەنگوو هەورامانی و چینەیە فرە فرەتەر بە کتێبە ژیرانەکاش و نویستە مەکینەکاش کتێبخانەکەما ڕازنایاشەوە بەڵام هەزار جارێ بەداخەوە!!!.
جە دەسدای مامۆسا وەلی فەتاحی جیاکار جە خەم و خەفەتی پەی یانەوەیا،دۆسا و هامشاریاش،کۆسیوی گەورە و وەرێژیوی قەرەبوو نەکریا بێ پەی ئەدەبیات و زوانی هەورامی تایبە چی ئاژەنە کە خەریکا بە پەلەقاژێ وێش جە لافاڤوو فەوتیای،مڕنۆرە.

وەفاتوو کاک وەلی کەلەبەرێو بێ کە کریارە بارووموو ئەدەبیاتوو هەورامانی و باوەر مەکەروو پی زوویانە کەلەبەرەکە هۆرچنیۆوە!!

نویسەر: ئۆمێد حەبیبی