فەیلەسوفی فەرەنسی، نیلس ئاندرسۆن هۊرسەنگنایش پەی بانگەوازو "ئاشتی و گلېرگەی دیموکراتیک"ـی ڕابەر ئاپۆی کەرڎ و واتش: "ئۆجالان دەسەوسانو تاریخی نمەبۆ، بەڵکم تاریخ منویسۊوە، تاریخو گەلوو کوردی منویسۆوە".
بانگەوازە تاریخیەکەو ڕابەر ئاپۆی جە تورکیا و کوردەسان و جەهانەنە دەنگش داوە. چی بارۆ، ڕۆشنۋیر و فەیلەسوف و نوویسەری فەرەنسی نیلس ئاندرسۆن قسێش پەی ئاژانسەکەیما کەرڎۍ. نیلس ئاندرسۆن جە نزیکۆ ئاشناو ڕابەر ئاپۆیا.
بانگەوازی تاریخی
نیلس ئاندرسۆن ئەرەیاۋناش بانگەوازەکەو ڕابەر ئاپۆی تاریخیا، واتش: "ئی بانگەوازە پېوەسا بە هەرێمەکەیۆ، هەرپاسە پېوەسا بە تاریخی درێژخایەنو گەلوو کوردیوە. ئی بانگەوازە بەپاو ئا تایبەتمەندییانە کە ئۆجالان جە کتێبەکاشەنە باسش چۆوە کەرڎەن. فکرو ئۆجالانی پەشتی بینو بە قۆناغە جیاواز و یەکلاکەرەوەکا سەدەو ٢٠ ی و سەدەو ٢١. پەکەکە، کە ئۆجالان سەرمەشقشا و وەشش کەرڎەن، جە ساڵۊو ١٩٧٨ جە قۆناغو پوکیایۆ کۆڵۆنیاڵیزمی سەرش هۊردا. قۆناغو سەرهۊردای پەکەکەی، هەمتەریب بۍ چنی تایبەتمەندییەکاو ئا قۆناغە تاریخیە".
"ئۆجالان دەسەوسانو تاریخی نمەبۆ، تاریخ منویسۆوە"
ئاندرسۆن ئایێربەسو ساڵۊو ٢٠١٣ یش یاڎ ئارڎۆ، واتش: "بەپەیلواو من، جە هەوڵو چارەسەری ساڵۊو ٢٠١٣ ی و ئارۊیچەنە، حیچ وەختۍ ئۆجالان دەسەوسانو تاریخی نەبیەن، بەپێچەوانۆ، تاریخ منویسۆوە، تاریخو گەلوو کوردی منویسۆوە. ئانەی ئارۆ ڕووەمڎۆ، هەمان چێوا.
کێشەو دۊڵەتو تورکی هەن، ئا گرفتۍ هەنۍ کە ئەردۆغانی وەشکەردێنۍ. پێشئامای و نادڵنیایی جە سوریانە ڕووە مڎا. ئۆجالانیچ شۊنەو جوابو گرڎو گرفتەکارە گێڵۆ و گەرەکشا زەمینێوە خوڵقنۆ. ئی بانگەوازە، بە تەمامی تەبان چنی هەڵوێسو ئایدۆلۆژی ئۆجالانی. ئارۆ جەهانێوە تازە وەشکریۆ".
بانگەوازەکە بەشێوەن جە پارادایمەکەی
ئاندرسۆن ئەرەیاۋناش ئانەی ڕابەر ئاپۆ گەرەکشا دیموکراسی و گلېرگەی دیموکراتیکا، جۆرێ جە دیموکراسی کە هێز بە گەلی بەخشۆنە، واتش: "ئانەی جە ۋەرنیشتەنە هەن، ئینەن. ئینە پەی گەلوو کوردی و تورکیایچ نزیکایەتیێوە تەماما، پرۆژەکەو ئۆجالانیچ هەر ئینەنە. ئۆجالان وەڵۍ گرڎ چێوێنە، گەرەکشا هامشێوەو ۋەرنیشتی، پەی گەلوو کوردی جە تورکیایچەنە دیموکراسی بنیاڎ بنیۆ و گەلا پێوەرە کۊبکەرۆوە. چونکی دیموکراسی تەنیا پېوەس نییا بە مەسەلە دلېینەکاوە، هامکات پېوەسا بە پەیوەندییەکا جبەریچۆ. ڕەنگە ئینە بۆ بە پرۆسێوە درێژخایەن و ئاڵۆز. پاسە نرخنای پەی بانگەوازەکەو ئۆجالانی مکەرو. پەنەوازا گەل واوەی دەنگشا هۊربڕا.
پەنەوازا سەرەتا دمایی بە تنوتیژی سەروازی و تیرۆری سیاسی تورکیای بۍ. ئەر جە لایەنو ئەردۆغانی و تورکیایۆ هەنگامە نەنریۆ، ئی ئاژە ڕاو دیموکراسی وزۆنە مەترسیۆ، وەڵتەرۍ جە ساڵۊو ٢٠١٣ پرۆسە و ئایێربەسۍ بۍ. بەڵام ئەردۆغان و تورکیا ئینەشا پاشێل کەرڎ. هەڵای بە تەمامی نمەزانمۍ ئەردۆغان جوابو بانگەوازەکەی مڎۊوە یان نا. پەی سەرکۊتەی ئی پرۆسەیە، مشۊم دۊڵەت هەنگامە بنیۆ".
"پەکەکە جە ڕێکوستەیۍ چەکڎاری زیاتەرا"
هەرپاسە واتش: "شناسنامەو کوردا و بیەو پەکەکەی پېسە مەسەلێوە ئایدۆلۆژی و سیاسی بەردەوام بۆ. بێگومان کورد مافو دیموکراتیک و سیاسی و کەلتووریشا هەن. مشۊم ڕێزشا ۋنە بگیریۆ. ئەر نا دیموکراسی بەدی نمۍ دیموکراسی هامکات واتە ئشناسای مافو کوردان بەشێوێوە یاسایی و دەستووریی گونجیا. ئینە پرۆسەو گفتوگۊین، ئەر جوابو ئی بانگەوازیە نەڎریۆوە، دیسان چەقبەستەیۍ ئەزموون مکریۆ.
کریۆ ئارۆ باس جە چەکنیایرەو پەکەکەی بکریۆ. بەڵام دیدگاو پەکەکەی و سەرمەشقا پەکەکەی هەنۍ. پۊکەی کۊشش و بەرهەمەکۍ ئۆجالانی، فیکرو ئاڎیی پەی پێوەرە ژیۋای گەلان، دلۍ سیستەمێوەنە مومکینا کە چنەشەنە کۊڵەکەکۍ دیموکراسی فەراهەمۍ با.
پەکەکە تەنیا ڕێکوستەیۍ چەکڎاری نییا. هامکات نوێنەرایەتی دۆزو کوردی مکەرۆ. پۊکەی مەسەلەکۍ تەنیا چوکنیایرەی نییا. پەنەوازا ئی ئەوەکۊشایە جە مېڎانی سیاسی و دیپلۆماتیکنە بلۊڕاوە. چۍ باسو دیپلۆماسی و ئەرەنیشتەی مکەرمۍ. ئۆجالان نەک تەنیا پەکەکە، گەرەکشا هێزو ۋەرا ۋەریچ فاڕۆ.
"ئۆجالان گەرەکشا ڕژێمی فاڕۆ"
ئەر ڕژێم نەفاڕیۆ، دیموکراسی نمۍ دی. مشۊم ئینسان دیسان باس جە گرنگی سەرنجەکەو ئۆجالانی بکەرۆ. بانگەوازەکەو ئۆجالانی هەنگامېوە گۊرێنە. نەک هەر هەرێمەکە، گرڎو جەهانی ئینا دلۍ ناسەقامگیرینە. ئینە تەنیا پرسێوە هەرێمی نیا، بەڵکم مەڵامەتو قەیرانۍ جەهانین".
ئاندرسۆن جەختش کەرڎۆ، مشۊم دەسەڵات جوابۍ ڕۊشن بڎۆوە و ئی بانگەوازە جابەجێ بکریۆ، واتش: "گرنگی و دما ڕۊو بانگەوازەکەو ئۆجالانی ئینا چینەینە. ئینە ڕووەدایۍ گۊرەن. تەنیا تاریخ نویستەی وەسۍ نیا، مشۊم جە کاتوو تاریخ نویستەینە، هەنگامەکۍ بانۍ بە پرۆژێوە ڕۊشن.
ئاستەیۆ پەکەکەی جە لیستو تیرۆرینە، تاوانبارکەردەیێن نیا یاگۍ ۋێشەنە ۋەرا ۋەر بە کوردا. جە حەقەتینە تیرۆریست تورکیان. ئانە دۊڵەتو تورکین تیرۆر ۋەرا ۋەر بە کوردا مکەرۆ".
"مشۊم ئۆجالان بەشێوێوە ئازاڎ بەشداری ئەرەنیشتەیەکا بکەرۆ"
جە دما دماینە ئاندرسۆن واتش: "ئەر ڕاس ماچا، نمەتاوا ئەرەنیشتەی چنی کەسێوە بکەرا کە ئینا زینانەنە. مشۊم ئۆجالان بەشێوێوە ئازاد بەشداری ئەرەنیشتەیەکا بکەرۆ. پەی ئانەی پرۆسەکە سەرکەوتە بۆ، ئی هەنگامۍ پەنەوازەنە. مشۊم ئۆجالان ئازاڎ بۆ. ئەر مەرامەکە پرۆسێوە جدییا، ئینە پەنەوازیۍ دیموکراسییا".
