مراڎ قەرەیلان ئەنداموو کۊمیتەو ڕاوەبەریی پەکەکەی بەشدارییش جە 'بەرنامۍ تایبەتی'ی ستێرک تیڤینە کەرد و جە بەشوو دووەموو چەمپەنەکەوتەکەینە، ورسەنگنایش پەی ٢٤مین ساڵەو پیلانگێڵی بەیننەتەوەیی و کۊبییەیۊکاو بەینوو ڕووسیا، تورکیا، ئێرانی و سووریای کەرد.

بەشوو دووەموو چەمپەنەکەوتەکەینە ئامان:

 ئێمە ئینایمۍ ساڵیادوو پیلانگێڵنای بەیننەتەوەیینە، ئی پیلانگێڵنایە شوومە جە دژوو ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵڵا ئۊجالانی ئەنجام دریا، شمە چەنیش ور سەنگندۍ؟

سەرەتا جە ٢٤مین ساڵیادوو پیلانگێڵیی بەیننەتەوەیینە، پیلانگێڵیی بەیننەتەوەیی و گرڎوو ئا هێزا کە چەنەش بەشدارۍ بێنۍ بەتندی ئیدانە کەرمۍ. جە کەسایەتیی "هەڤاڵ خالید ئۊرال و ڕۊژبین عەرەب"ێنە یادوو ئا فیدایا کەرمێوە، کە بە درووشموو 'شمە مەتاودۍ ڕۊما تاریک کەردێ' و سەرەو ڕێزی پەی یادی و ویرەوەرییشا نامنوورە و ئا وەعد و قەرارە، کە پادیشاما دان، من جارێوە تەر دووەبارە و تازەش کەرووە. ئاڎۍ بە هەڵوێسوو وێشا ئانەشا نیشانە دا، کە مشۊ ئینسان چەنی جە وەراوەروو پیلانگێڵیی بەیننەتەوەیینە مردۊوە. حەر جە ئەوەڵوو پیلانگێڵناکەینە گیانوو وێشا کەرد بە تۊپۍ جە ئاویری و گەرەکشا بۍ جە دژوو پیلانگێڵییەکەی مرڎاوە. بە ئیراڎێوە فرەوە وێشا بە ساعیبوو ڕابەرایەتییەکەی زانا، پێسە شاگرڎی و شۊنکەوتەو ڕابەر ئاپۊی چالاکیی فیداییشا جە کوردستاننە کەرد. جە زیندانەکانە، جە کەشەکاو و جە جادەکانە، جە شارەکانە نەک تەنیا کادیرۍ، بەڵکوو جە لاو نیشتیمانپەروەرایچۊ چالاکیۍ کریێنۍ. کاردایۊیۍ نەتەوەیی تند و بەقووەت جە دژوو پیلانگێڵنای بەیننەتەوەیی دەسش پەنە کەرد. بێگومان پیلانگێڵنایەکە جە کەسایەتیی ڕابەر ئاپۊینە هجوومێوە بۍ جە دژوو گەلەکەیما، دماڕۊو گەلەکەیما و ئازاڎیی گەلەکەیما. هجوومۍ بۍ پەی چەسپنای و سەپنای تەمامەتیی سیاسەتوو پاکتاوکەردەی و جینۊسایدکەردەی.

پەوکای گەلەکەما جە گرڎ شونێنە بە شێوێوە سەرەکی جە وەرکەوتوو کوردستانینە بە شێوێوە قارەمانانە، ئانا ئێسەتۍ ئینۍ سەروو جادەکاوە، چا کاتایچنە گرڎشا لوێنۍ سەروو جادەکا و بە یارایۍ فرەوە دیفاع جە ڕابەر ئاپۊی کەرا. کە جە سەرتاسەروو کوردستانینە پەرەش سانا، جە ئەورووپانە پەرەش سانا، چا کاتەنە ئا کەسۍ کە پیلانگێڵییەکەیشا ئیمزا کەردەبۍ، خودوو وەزیروو جبەروو ئەمریکای ئەرەیاوناش، "پا ڕاددە چەمەڕوانیی ئانەی نەکەرێنمێ". یانۍ جەڕاسیینە گەلەکەما بە شێوێوە جەماوەریی دژوو پیلانەکۍ بێنۍ، دیفاع جە ڕابەر ئاپۊی کەرێنۍ، چونکوم گەلەکەما ئا هجوومە کە کریۍ سەروو کەسایەتیی سەرۊکایەتی، بە هجوومۍ پەی سەروو وێش زانێش. حەر وێش هجوومێوە چانە بۍ. چا هەلومەرجە سەختەنە ڕابەر ئاپۊ جە ئەشکەنجەو ئیمراڵیینە بە شێوازێوە تازەئاماینە کریایۊش وەش کرد، بە ئیراڎێوە گەورەوە و مرڎارە. ئاڎ خێرامایش جە قورستەرین و گەورەتەرین ڕووەکا کەرد. ئێمە گرڎما ناڕەحەتۍ بییەیمۍ، ئێمە فرە بێتاقەتۍ بییەیمۍ. ئێمە تەنیا گەرەکما بۍ چالاکی کەرمۍ، بەڵام ڕابەر ئاپۊ واتش: "نەخێر، ئانە تەنیا چارەسەر نییە. ئانەیچ ڕێبازێوەن، بەڵام تەنیا ئانە نییا. مشۊم ئینسان پیلانەکۍ ماڕۊ. پا سیاسەتی، کە جە ئیمرالینە ڕێکش وست پیلانەکێش پووچەڵە کەردۊ. دماتەر ڕابەر ئاپۊ جارێوە تەر کریایۊیۍ تازەش بە پارادایمێوە سەروو بنەماو شۊڕشوو دیموکراتیکوو ژنا و ژیوگەی دەس پەنە کەرد. دوژمنۍ گەرەکشا بۍ خەتەو ڕابەر ئاپۊی دلێنە بەرا، یانۍ بەتەمامی دلێشنە بەرا. پەی ئا مەبەسیچە ئی پیلانێشا گێڵنا، بەڵام چەنی وەراوەرمرڎایۊو ڕابەر ئاپۊی و بە هەڵوێسی فیداییانە و بەڕاسی بە فیداکاریی گەلەکەیما، ژناو کوردی، گەنجاو کوردی، گرڎوو وڵاتپارێزاو کوردی ماوەی ٢٤ ساڵێن مدرامای کەرا، جە بەروو وڵاتینە، جە دلۍ وڵاتیچنە جە دژوو پیلانەکۍ بە ئیراڎەێوە گەورەوە، گەلوو کوردی، سیاسەتوو کوردی، بە شۊڕشگێڵنەکاو وێش، بە گرڎوو کەسەکاو وێشۊ، وەراوەروو پیلانەکێنە لوێنۍ قۊناغوو مدرامانیوە. پی شێوە بە چەپەوانەو ئامانجوو دوژمنی، بزووتنەوەی ئاپۊیی گەورە بۊ و گەشە کەرۊ. وەڵتەر تەنیا جە سەرنیشتوو کوردستانینە بۍ، بەڵام بە چوارپارچەو کوردستانیرە وەڵا بیۊ.

دماتەر چەنی پەرەسانای پارادایمی تازەی، جە وەراوەروو فۊرمولاسیۊنوو مۊدێرنیتەیۊ کاپیتالیستوو خەتەو مۊدێڕنیتەو دیموکراتیکییش پەرە دا پەنە و ئیتر ڕابەر ئاپۊ نەک تەنیا پێسە سەرۊکوو کوردستانی، بەڵکم پێسە سەرۊکوو گەلا و سەرۊکوو مۊدێرنیتەی دێموکراتیکی ئشناسیا. ئارۊ خەتەو ڕابەر ئاپۊی بە بەراورد بە ٢٤ ساڵ چێوەڵتەری فرا بەقووەتتەرەنە. چانەی مشۊ ٥ پەی ٦ ئاندەی تەری بەقووەت بیێبۊ. کە جە ئاستوو جیهانینە قورساییش هەن و داراو چوارچووەین. ڕابەر ئاپۊ چارەسەرش پەی پارادایموو دیموکراتیکوو مۊدێرنیتەی دژ بە ستەموو سەروو زەمینی جە ئاستوو بەیننەتەوەیینە پێشکەش بە ڕای گرڎینی کەرد. بە دڵنیاییوە ئانۍ پیلانەکێشا پووچە کەردۊ. ئا مدرامانە، ڕۊحی فیدایی، بەرکەوتەی خولقنەرا جە شێوەو ڕابەر ئاپۊی و هەڵوێسەکاش تا ئیساتۍ وەراوەروو ئەشکەنجەی دەروونی و سایکۊلۊژی بە ئیراڎێوە گەورەوە ملۊ ڕاوە. بە هەمان نۊع بەشداریی گەلی، بەتایبەتی بە وەڵێوستەی خەتەو ژەنا، ئیراڎەو ژەنەو کوردی، گەشەکەردەی بزووتنەوەو ئازاڎیی ژەنا، کاریگەریی ئینەی سەروو مەنتێقەکەی و دنیۍ، درووشموو ' ژەنی، ژیوای، ئازاڎی' پا شکڵە بی بە ئەجێندا و بەرنامەو هەرمانۍ و پی شکڵە پیلانەکۍ پووچەڵە کریاوە.

بەڵام پیلانگێڵناکەی دماییش ناما، یانۍ پلانگێڵناکەی هەڵای هەن، بەڵام کاردایۊی گەورە وەراوەروو پیلانەکۍ هەن، هەڵوێسێوە جەماوەری هەن، سیاسەتوو کۊشیای هەن. پیلانەکۍ پووچەڵە بییۊ، چی؟ ئانا ئیساتۍ شۊڕشگێڵنە ئاپۊییەکۍ ئارۊ جە زاپ و ئاڤاشین و مەتینانە مدرامان کەرا، کە پەی گرڎوو دنییۍ بییەن بە نموونە. سیاسەتوو کوردی وەراوەروو گرڎ زوڵمێوە وەرهەڵێسی و وەرەنگاری کەرا. هەڵوێسوو ڕابەر ئاپۊی جە ئیمراڵینە وێش دیمەنێوە بێوێنە و بێهامتاو مدرامانین و ئانە فرە مانادارا. گەلەکەما بەگرڎی چینەن. ئینە بەرش وزۊ، کە ئی پیلانۍ ئەنجامش نەبییەن، بەڵام پیلانەکۍ هەڵای درێژەش هەن. گەلەکەما ئیتر ئیسە پا چالاکییاوە پرسیارە جە پیلانگێڵنەکا کەرا، چەمەڕوانۍ بەیاننامەی و ئەرەیاونای یان ڕۊشنکەردەیۊنۍ. چونکوم جە ماوەو ئی ٢٤ ساڵەینە جە بڕۍ یاگانە گەلەکەما و هێزە پیلانگێڵنەکۍ کەوتێنۍ یەک سەنگەرۊ. چێوی چینە ڕووەش دێنە، پەوکای ئیسە گەلەکەما و ڕای گرڎینە، چەمەڕوانیی چەنەدوایی و ڕۊشنۊکەردەینۍ چا پیلانگێڵنا. پەی چێشی ئی پیلانۍ گێڵیا؟ ئێمە گەرەکمانە ئیسە بیاومێنە، گەلوو کوردی چێشش وەراوەروو شمە کەردەن؟ پەی چێشیی پی شێوە هجووم کەرەدۍ سەروو ئی گەلی؟ هۊکەش چێشا؟ ئی بابەتای ڕۊشن کەردۍ.  بە دڵنیاییوە بە پاو وێشا هۊیێشا هەن، ئێمە مزانمۍ ئانە چێشا، بەڵام پێویسا ئاڎێچۍ ئاشکراش کەرا. ئینە یووە.

 دووەم؛ پەی چێشی ئەم خەتەو پیلانگێڵنایە تا ئارۊیچ  درێژەش هەن؟ ئەگەر کەسۍ واچۊ نەخێر، ئانە پێسە وەڵتەری نییا. ئێمە ماچمۍ، نا سەرەمڕا، ئانۍ نیشانەکێش، ئا گرڎوو ئابڵۊقە فرەیە سەروو جووڵیایۊکەیماوە هەن. ئانا لیستوو تیرۊری هەن. دیارتەرین نیشانۍ هەڵوێسوو سی پی تی-ین، سی پی تی ئەرەمەرزیایۍ بەیننەتەوەیی ئەنجوومەنوو ئەورووپاین، کە ڕاگێری جە ئەشکەنجەی کەرۊ، بەڵام هەڵوێسوو سی پی تی دەربارەو ئیمرالی یاگۍ مشتومڕین. ئایا بەڕاسی ڕۊڵش جە ڕاگێری جە ئەشکەنجەداینە هەن، یان ڕۊڵش جە کەردەی ئەشکەنجەکەینە هەن؟ ئەرەیاونای و چەنەدوایەکێشا گوماناویێنۍ. ئیراڎەو گەلوو کوردی وەرچەم مەگێرا و دروۍ مدا. سی پی تی وێش ئانەی مەکەرۊ. سی پی تی نوێنەرایەتیی خەتێوەن، کە دیارا جە وەڵێوستەی ئی پیلانگێڵناینە ئاڎیچ پێسە ئەرەمەرزیایۍ هەرمانەش دریێنە پەنە. پێسە جابەجاکەردەی جە ئیمراڵینە، ئەشکەنجەی دەروونی ئاسایی نیشانە مڎۊ و ئاساییش کەرۊوە. بە لوای وەختی و بەپاو وەختی بڕۍ چێوۍ وەڵا کەرۊوە، دەورۍ چانەش دریان پەنە. ڕەنگای وێش واچۊ، دەورۍ چانەش نییا، بەڵام جە پراکتیکەنە ئا دەوری وینۊ. با یۊ بۍ و پەیما ڕۊشن کەرۊوە. ئانە ماناش چێشەنه؟ ئیسە گەلەکەما چەمەڕان، ئەو هێزۍ وەڵێوەبییەی پیلانەکۍ کەرا، ئەمریکا، بەریتانیا، ئەڵمانیا و ئیسرائیلنۍ، ئاڎێنۍ کە دەوری سەرەکییشا گێڵنا، حەرپاسە چندین هێزی تەرێچ بێنۍ، چا  هێزایچە چەمەڕوانیی بەیاننامەی و ڕۊشنکەردەیۊ کەرا. ڕۊشنش کەردۍ، یانۍ چێش، چی ئی کارەشا کەرد و پەی چێشۍ ئیدامەش هەن؟

جە تاریکیی وەرکەوتی دلێڕاسینینە و چا دۊگماتیزمینە کە کەوتەنشنە، بزووتنەوێوە پێسە داعشی وەش بۊ. ئا بزووتنەوە بۊ بە هەڕەشۍ پەی سەروو گرڎوو دنیۍ. میتۊدۍ و شێوازێش بەکار ئاوردەن، کە حیچ کەسێوە مەتاوۊ وەردەمشنە مردۊ، نە دەوڵەتوو سووریای، نە عێراق، حیچ کەسێوە نەتاواش وەراوەرشۊ مردۊ، بەڵام چەنی مردناشا، ئەوەڵۊ کۍ مردناش؟ ڕابەر ئاپۊی مردنا. ڕابەر  ئاپۊ وەڵتەرێچ ڕائرمانایش پەی شەنگالی دابۍ، دماتەر جە سەردەموو کۊبانێنە تەیارکەردەی گرڎینیش ئەرەیاونا و پانەیچە جەنگاوەرا و سەروازاو ڕابەر ئاپۊی بە شێوێوە فیداییانە دەسبەکارۍ بیۍ. حەر چەنی ئا وەختە بەئاشکرا واتشا، ئێمە دەس وزمۍ دلۍ شەنگالی، پا نۊعەیچە دەسشا وست دلۍ مەخمووری، ڕاشا وەنە گێرتۍ بەیا و یاوا هەولێر، دەسشا یاونا کەرکووکی، وەرووئانەی هامکاریی پێشمەرگەی کەرا. دماتەر پەی یاردەیدای یەپەگەی و یەپەژەی یاوۍ کۊبانۍ. چێنە دەورشا فرە بۍ. ئێسەو چن ڕوۍ چێوەڵتەر ساڵیادوو ڕزگارکەردەی کۊبانۍ بۍ. پی بۊنەوە یادوو گرڎوو ئا قارەمانا کەرووە، کە بەشدارییشا جە  مدرامانوو ڕزگاریی کۊبانێنە کەرد. ئێمە مزانمۍ کە ئا مدرامانە چەنی کریا و چەنی لوا ڕاوە. بڕۍ جە شیکەرەوەکا، میدیا ئازاڎەکا بە شرۊڤە و لەیەکدایۊ پێسە "گرڎشا ڕووەشا کەردێنە کۊبانۍ، بەرەو کۊبانۍ ملا' پێسە ئانەی گرڎ کەسێوە کەمۍ جەنگش کەردەن ڕزگار بییەن، نیشانەشا دا، بەڵام ڕاسییەکەش بڕۍ جیاواز بۍ. گەرەکشا بۍ کۊبانۍ کەرا بە قەسابخانە، وەروو ئانەی بەتەمامی کاولش کەرا و ماڕاش. جە سەعاتۍ چانێنە "جۊن کێری" وەزیروو جبەروو ئەمەریکای واتش، ئیتر حیچ چێوێوە نییا، کە ئێمە بتاومۍ پەی کۊبانێش کەرمۍ. سەرۊکوەزیرانوو تورکیای ئەردۊغانیچ ئاما پەی عەنتابی و واتش: 'ئانا کۊبانۍ گنای گنۊ' بەڵام چا کاتەنە ئیراڎەێوە واتش، 'نا، مەگنۊ' ئا ئیراڎە کۍ بۍ؟ ئانە ئیراڎەی ئاپۊیی بۍ، کە دەسش وستەنە. جە وەختێنە کەس نەتاوۍ ڕووە کەرۊ کۊبانۍ ، چا هەلومەرجەنە دەسوەردای کریا و پا شێوە مدرامانوو یەپەگەی پەرەش سانا و گەورە بی و ئیراڎەێوە نیشانە دریا. ئینە ڕاسییەکەن.

ئانە کە داعشش ماڕا ئیساتۍ جە ئیمراڵینە ئینا چێروو سیاسەتوو گۊشەگیری و ئەشکەنجەی دەروونینە. ڕاسییەکە پێسنەن. ئا کەسە کە ئی ویر و فەلسەفەشە بنیاد نیا و تەوژموو وێتەیارکەردەی گرڎینش ئەرەیاونا ئیسەتۍ ئینا چێروو ئەشکەنجەینە. کە گرڎ ئینسانییەتێش جە بەڵا و  بەدبەختیۍ گەورەی ڕزگار کەرد. وەرکەوتی دلێڕاسینش بە وەڵێوستەی ئازاڎیی ژەنا و بە وەلێوستەی گلێرگەی دیموکراتیکی ڕۊشن کەردۊ. چی ئا هێزۍ هجوومشا کەرد سەروو ئی ڕۊشناییە؟ ئێمە گەرەکمانە ئانە ئاشکرا کریۊ. چی گەرەکشانە ئا ڕۊشناییە تاریک کەرا؟ ئەگەر بەڕاسی گەرەکشانە چەنی گەلوو کوردی دۊسایەتی کەرا، چارەسەر بۍ دی و گەلوو کوردی سەروو ئی خاکیوە، سەروو خاکوو تاتەوبابایاوە پێسە گرڎ گەلێوە مەحاڵەکەی ئازاڎانە بژیوا، ئەگەر ئی هێزە جیهانیۍ ئینەشا گەرەکا، یان ئا کەسۍ پیلانەکێشا بەردە ڕاوە، مەبۊ هیچ ڕێکوزیایۍ کوردی، کە پەی ئازاڎی کۊشیۊ وزانە دلۍ لیستوو تیرۊریوە. ئا لیستە غەڵەتا. ئیساتۍ دەوڵەتوو تورکی فاشیستوو ئاکەپە - مەهەپەی ئی لیستەشا پەی وێشا کەردەن بە پاساو و حەر  کوردێوە کە پەی ئازاڎی کۊشیۊ بە تیرۊرست نامێش بەرا و هجوومش کەرا سەر، تیرۊروو دەوڵەتیچ جە گرڎ شۊنێنە بەرا ڕاوە. سەروو سەرنیشتوو کوردستانیوە بەراش ڕاوە، سەروو شەنگالیوە، سەروو وەرنیشتوو کوردستانیوە. ماوەو ٤٠ ساڵان جە سەرنیشتوو کوردستانینە حیچ چێوۍ نەمەن کە نەکەراش، گرڎیچ دژوو گەلوو کوردی. ئینە ئانەن، کە واچمۍ، دەوڵەت تیرۊر ئەنجام مڎۊ، بە چێش؟ ئانە بە پاساوێوە، کە یۊبییەی ئەورووپای و ئەمریکا، پەکەکەشا وستەن دلۍ لیستەکەیۊ. ئاڎ ماچۊ، ئینا لیستەکەو ئاڎیشانە، ئیتر منیچ حەرچیش پەنە کەروو پەنەم ڕەوان. پاڵش پانەیۊ دان و ئاڎێچۍ پەشتیوانییش چەنە کەرا، ئانە پەشتگیرین. ئێمە زانمۍ پەشتیوانییە، ئەگەر پەشتگیری نییا، ئاڎ چەنی متاوۊ بە تەیارەی بێتەیارەوان ئا هجوومە فرا کەرۊ، گرڎ ڕووۍ بدۊ وەنەو خەڵکی. پەی نموونەی ماوێوە چێوەڵتەر جە دێرک، جە وەرنیشتوو کوردستانینە داش وەنەو گەڕەکێوە، دلۍ دووکانێوەنە یۊش گەشمەرڎە کەرد، زارۊڵێوەش گەشمەرڎە کەرد. ئانە ئاڎ ئا ئازایەتییشە چکوۊە ور گێرتەن. ئا هێزۍ گرڎ چانەیە وەرپەرسێنۍ. پەی ئانەیچە ئاهێزۍ مشۊم سیاسەتوو وێشا فاڕا، ئیتر وەسێن. ئیتر دمایی بە پیلانگێڵناکەی باردۍ. سیاسەتوو پیلانگێڵنای وراوەروو گەلوو کوردینە هجووما، سووکایەتیین، ماف، دادپەروەرییش نییا چەنە، مافەکاو ئینسانیش نییەنۍ چەنە، مشۊم ور گێریۊ. ئیسەنە ئاواتوو گەلەکەیما ئانەن، ئەگەر ور گێریۊ چێش ڕووە مڎۊ؟ ئا وەختە چارەسەر مۍ ئاراوە، ئیسە بڕۍ جارۍ جار پەیامما پەی کیانا. ماچا 'گەرەکمانە ئاشتۍ بیمۍ و ئاشتی چەسپنمۍ، شمە مشۊم قسۍ کەردۍ و واچدۍ ئاشتیما گەرەکا و ئێمەیچ پارێزگاری کەرمێ'. وێش جە وێشنە ئێمە پارێزگاری جە وێما کەرمۍ. وێش جە وێشنە ئاشتیما گەرەک بۍ. مەگەر ڕابەر ئاپۊ نەواچۍ دەرفەتم دەیدۍ جە حەفتێوەنە چارەسەرش کەروو. پاسەش نەوات؟ واتش گەرەکمانە چارەسەری تەمامەتی ڕووە بدۊ. ئانە دوژمنی ونمجا گەرەکشا ونەو گرڎ کەسی مجۊ و تیرۊر کەرۊ و بیاوۊ ئەنجاموو وێش.  یانۍ گەرەکشا گەلوو کوردی جینۊساید کەرۊ و و پی نۊعە یاوۊ ئەنجام و ئامانجەکەش ئانەن. ئێمە دژوو جینۊسایدی مردمێوەو وەرەنگارێش بیمۍ. بۊنەو ئازاڎی و مەنەیۊنە، جە دژوو سیاسەتوو کۊکوشیی ئاکەپە- مەهەپەی وێما گێرمۍ ڕووبەڕوو مردمۍ، ئینە ڕاسییەکەن و مدرامانوو ئێمە پەی ئانەین. نەک ئانەی کە ئێمە لوێبیمۍ و هجوومما کەردەبۊ سەروو ئاڎیشا. جە وەراوەروو هجوومەکاو ئاڎیشاوە جوابما دانۊ و جوابیچ مدەیمێوە. ئانە مافێوە گەردوونیی ئێمەن. بە دڵنیاییوە ئاشتیما گەرەکا، بەڵام جە وەختێوە چانەنە کە ئاڎۍ هجووم مارا، هەرگیز وەرانوەرشاوە هەنگامە پەی دمای مەنیەیمۍ. بە گیانوو ساراکا و روکەنەکا جوابی پێویس مدەیمێوە. بە گیانێوە فیداییوە جواب مدەیمێوە. مەبۊ کەس گومانییش چانەیە بۊ، ئیتر ئێمە گەلێوەنمۍ و ئیراڎێوەنمۍ. ئیتر چێگە سیاسەتوو قاڕچنیەیۊ و دلێنەبەردەی پەیشا مەلۊ سەر. ئەگەر پۍ گێرارە ئی جەنگە پەی دەیان ساڵا سەرەمڕیش هەن. چند نۊکەری پاڵوو وێشانە بنیارە و واچا ئێمە سەرکەوتێنمۍ، وێشا خەڵەتنا. گەلوو کوردی بڕیاروو وێش دانش، جە کەسایەتی ئا گیانبازانەدا قەرارش دان. ئاشکران ئەگەر ئا دەوڵەتۍ پیلانگێڵنایشا بەرد ڕاوە، جە سیاسەتوو وێشانە فاڕیۍ، وێش جە وێشنە ئا وەختە ئی دەوڵەتەیچ ناچار بۊ مل بدۊ پەی چارەسەری. وەروو ئانەی بەر گنۊ جە داواکاری پەی  ئاشتینە، کۍ ڕاستگۊن پێویستە ئا لیستە نازیۊ. پێویسا ئەوەڵۊ سیاسەتوو ئیسەو سەروو ئیمراڵی ور گیریۊ. مشۊم سیستموو ئیمراڵی نازیۊ. وەروو ئانەی ئیمراڵی سەروو بناغەو سیاسەتوو قاڕچنیەیۊ مەرزیانرە. مشۊم نازیۊ، مشۊم ئازاڎی بۍ ئاراوە، سەروو بنەماو ئازاڎیی ڕابەر ئاپۊی متاویۊ ئا کێشە چارەسەر کریۊ و بەتەمامەتی ئاشتی جە کوردستاننە و وەرکەوتی دلێڕاسیننە بەرەووەڵۍ بلۊ. وەروو ئانەی ئەگەر جە ئیسەنە جەنگ ڕووە بدۊ، جە ئەنجاموو ئا سیاسەتانە کە ئا دەوڵەتە پیلانگێڵنۍ پەیڕەوشا کەرا. ئانە ئینا جە سیاسەتوو دەوڵەتوو تورکینە و دەوڵەتوو تورکی وەروو ئانەی سەر نەکەوتەن زیانی گیانی مڎۊ، سەرەڕاو ئانە گرڎ جۊرە چەکێوە بەکار مارۊ وەلێم بێئەنجاما، کەچی پۍ گێرۊرە. ئینەیچ پەی ئانەی گێڵۊوە کە پەشتیشا پا هێزە بەیننەتەوەییا بەستێنە.

جە دژوو پیلانگێڵناکەی فرە گەشمەرڎۍ بەخشیێنۍ. پێسە شمەیچ واتتا گەشمەرڎاو شمە مەتاوا ڕۊو ئێمە تاریک کەرا. یووە چا گەشمەرڎا ڤیان سۊرانەنە، جە کەسایەتیی "ڤیان سۊرانێ"نە ئانە کە ڕت کریێوە چێش بۍ و گرنگیی چالاکییەکەی چێش بۍ؟

سەرەتا هەڤاڵ "ڤیان سۊران"ە و جە هەمان کاتنە هەڤاڵ "وەیسی تاش" محەمەد ئاکار بە ڕێز و پەنەزانایۊ ویرتا مارووە، وەردەموو یادەوەریی ئاڎیشانە سەرە نامنوورە. ئاڎۍ بە ڕۊحێوە گیانبازیوە ئاویرشا جە جەستەو وێشا وەر دا، پی جۊرە گەرەکشا بۍ هۊشداری بدا، پیلانگێڵنای بەیننەتەوەیی جە دژوو سەرۊکایەتی شەرمەزار کەرا. هەڤاڵ ڤیانە هەڤاڵێوە ڕاوەبەریما بۍ. ئێمە پێوەرە ئەرکوو ڕاوەبەریی کەجەکەی پۊڕنێنمۍ. هەڤاڵێوە گەنجە بۍ وەختێوە هەرمانەو ڕاوەبەری بەرۍ ڕاوە عومرش ٢٣ ساڵۍ بۍ، تەنانەت ئا وەختە٢٢ ساڵۍ بۍ، پێسە نوێنەرەو گەنجا ورە چنیێبۍ. پێسە کناچێوە پانیشتوو کوردسانی جە عەشرەتوو جافی، پێسە شۊنکەوتێوە لەیلا قاسمۍ، وێش نامێش لەیلا والیی حەسەنەنە. دیارا دلۍ بنەیانەکەیشانە ئا نامێشا نیێنە وەنە. هەڤاڵێوە ئاساییە نەبۍ، هەڤاڵێوە جەوهەرییە بۍ. فرە زیرەکە و بڕوامەندە و یارۍ بۍ جە گفتوگۊنە، جە گرڎ چێوینە ئازۍ بۍ، نەک حەر جەنگنە ئازۍ بۍ، بەئیراڎێچ بۍ، ویر و وردۊبییەی و قووڵبییەیۊ ڕابەر ئاپۊیش ئشناسابۍ، فرەش وانابۍ، شەو و ڕۊ چا بابەتانە قووڵە بیێبێوە، پەوکای ئیراڎێوە بێوێنەش بەدەس ئاردە بۍ. وەختۍ ئینسان دیێش پەی ورەش چەنە ور گێرۍ. جە وەختوو پاکتاوکەردەکەینە کۊمیتەو سەرجەنۊو ئەرەمەرزیایۊو پەکەکەی ساز کریا، جە ١٢ کەسا پێک ئاما. ئا هەڤاڵێچما بییە بە یووە چانیشا. خۊی ئینە وێش دەسنیشانش کەرۊ، کە داراو هەڵوێسێوە بۍ یاگۍ متمانەی، پەوکای ورە چنیا تا بۊ  بە ئەندامەو کۊمیتەو سەرجەنۊ ئەرەمەرزنایرەو پەکەکەی. پەی ئا هەرمانۍ ئەرک و مانیایی و زەحمەتۍ فرەش کێشت. کۊنگرەو ئەرەمەرزیایۊو پەکەکەی بەسیا، جە سازکەردەی کۊنگرەکەیچنە ڕەنجی فرەش کێشت و دماتەریچ پاش گێرتەرە کە بلۊ دلۍ هێزی سەربازیوە، فرەیچ سوورەبۍ سەروو ئانەی. گەرەکش نەبۍ بۊ بە ئەندامەو ڕاوەبەری. دیارا حەر جە ئەوەڵۊ ئامانجوو ئانەیش گێرتەبێرە وەر کە بۊ بە گیانبازە و چالاکیی گیانبازی کەرۊ. هەڤاڵێوە پا جۊرە نموونەییە بۍ، فرە تایبەتمەندیۍ نموونەیێش بێنۍ. جە "هەفتانین"نە وەختۍ پێسە ئەندامەو دەسەو یەژاستار هەرمانۍ سەروازیۍ کەرۍ گەرەکش بۍ بلۊ سەرنیشتوو کوردسانی. ئاشکران پلانەش نیێبێرە کە بلۊ و چالاکی کەرۊ. ئا وەختیچە عەینوو ئیسەی سەروو ڕابەرایەتیوە گۊشەگیری بۍ  و بێدەنگییچ بۍ. پەی نموونەی ئیسە گۊشەگیری هەن، بەڵام هەوڵێچ هەنۍ. ئا وەختە بڕێچ بێدەنگی بۍ. پێسە ئەندامێوە ڕاوەبەری جە دژوو ئا بێدەنگییە گەرەکش بۍ بۊ بە دەنگێوە، وێش سۊچنۊ و بۊ بە بانگەوازێوە، پەی ئێمە و پەی ڕاوەبەرایەتی بۊ بە ئەمرە و ڕانموونی. پەی گرڎ کەسێچ بۊ بە بانگەوازێوە، ئا چالاکییەشە کەرد. ئاویرش وەر دا جە وێش، شەوێنە حیچ هەڤاڵێوەما پەنەشا نەزانێبۍ. نویستەیۍ دوورودرێژش پێسە مانیفیستۊیۍ دماو وێش جیا ئاست، ئینانی چا قەناعەتنە گرڎ کەسی وانانۊ. نموونێوە بۍ ڕا و جاو وێش بێش. حەرچندە شێوازەکەیچش  بە خاسما نەنیارە،  وەلۍ جەنگاوەرێوە چینۍ بەنرخە فرە یاگۍ دڵتەنگی بۍ، وەروو ئانەی سەرنجە پەی سەروو دۊخوو ڕابەر ئاپۊی کێشۊ پی جۊرە، جە سەروو کەشیوە یاگێوە پێسە "هەفتانین"ینە جە دۊڵەو "پساخا"ی ئاویرش جە جەسەو وێش وەر دا و فەرماندەیی ئاگەی فرە دژوار بۍ، پەی ئێمە بەڕاستی بارێوە قورس بۍ. بەڵام یاگۍ وێش گێرتەش، چونکوم بی بە پەیامێوە، چەخماخێوەش داوەنە پەی هۊشیارکەردەیۊ گرڎ کەسی. بە چ نۊعێوە مشۊم ئینسان دیفاع جە ڕابەر ئاپۊی کەرۊ. چەنی بۊ بە جەنگاوەرێوە ڕابەر ئاپۊی، چەنی بۊ بە گیانبازە، حەر پەوکای بییە بە پەیامێوە. بەڵام ئا وەختیچە شێوازەکەشما بە نەگونجیا زانا. یانۍ ئا شێوازە کە ئەنجام دریا. بەڵام ئا پەیامە کە دریا پەی ئێمە فرە مانادار بۍ، ئەرێنی بۍ، چا وەختەنە هەنگامۍ بۍ، تازەبییەیۊیۍ  بۍ. بەڵام ئا وەختیچە حەر جە ڕووەو شێوازیوە بە نەگونجیاما زانا.

جە ماوەی ویەردەیچنە چالاکیۍ نۊعاونۊعۍ کریێنۍ، "وەیسی تاش" و " محەمەد ئاکار"یچ چالاکیۍ چینەشا کەرد. چی وەختەنە چالاکیی چینە چندە ڕا گێرۊ، ڕا گێرۊ یام نا؟ شمە بە گرڎی چەنیش ویندۍ؟ 

وەڵۍ گرڎ چێوێنە مشۊم ئینسان ئانەیچ واچۊ؛ مشۊم ئینسان چالاکیی ئا هەڤاڵایچە جە فرەو ڕواوە شرۊڤە کەرۊ و ماناش چەنە وێزۊوە. هەڤاڵ "بوبۊ" یانۍ وەیسی تاش- ئینسانێوە تەمەن ٦٥ ساڵە، ٤٥ ساڵۍ پێسە لایەنگێری و وڵاتپارێز هەرمانە کەرۍ، زیندانیی کریابۍ، ئامابۍ جبەر و  جارێوە تەر زیندانی کریابێوە و ئامابۍ جبەر. دەسبەرداروو خاکەکەیش نەبۍ بڕۍ جارۍ هەڤاڵۍ ماچا، ' حەرکەس ئاوەو پەکەکەیش واردێبۊوە حەرگیز چەنەش مەبڕیۊ'، گەرەکما واچوو ئاڎیچ ئاوەو ئایدۊلۊژیاو پەکەکەی و ڕابەر ئاپۊیش واردێبێوە. هەڤاڵ "خەیری دورموشی"یش جە زینداننە ئشناسابۍ. نەبڕیێرە، داراو یانەی و بنەیانەی بۍ، بەڵام نەبڕیێرە جە کۊشیای. جە دما جارنە بە پاو تواناکاو وێش دیمەنێوەش تۊمار کەردەبۍ. دیارا پێسە هەڤاڵ ڤیانۍ ئاڎیچ  گەرەکش نەبۍ کەس پەنەش بزانۊ، پەی وێش بەتەنیا ئامادەش کەرد و دماو وێش جیاش ئاست. کەسێوە پی جۊرە پی نۊعە وێش بەخت کەرۊ. ماچۊ 'من، وەروو ئانەی شەرمەزاری کەروو ئی چالاکییە کەروو'. بێگومان بانگەوازێوەن پەی گرڎ کەسی. حەرپاسە "محەمەد ئاکار"یچ، ئاڎیچ فرە یاگۍ سەرنجێن. گەنجێوە کوردا، ماوێوە جە یانەی گوم بۊ. دەوڵەت ڕاستەوخۊ بنەیانەکەیشا مارۊ وەردەموو بیناو هەدەپەی، وزۊش ملوو ئاڎیشا. دماتەر وێش بەر وستۊ و واتش 'نا من ئینانا چێ'. یانۍ ئاشکران کە سیاسەتوو جەنگی تایبەتیی دەوڵەتیش ئینا سەرۊ. بڕێوە خانەواڎە(بنەیانە)کاشا وستۍ دلۍ ئا گەمەیۊ. سەرباروو ئانەیە سەروو ئا سیاسەتێوە فرە مرڎا، هامسەرگیرییش پەنە کەرا، بەڵام مەتاوا دەس گێرا ملوو ڕۊح  دڵوو ئاڎیرە. جە دڵ و ناخوو ئاڎینە هەڵای گیانبازی گەشیاوەن، هەڵای بەقووەتا و گوڕش مەنەن. پی جۊرە دلۍ ئا گرڎ هجووم و جەنگە دەروونییەینە ڕۊحی گیانبازانەو وێش ئشناسانش. کوردایەتییش بەقووەتتەر کەردەن. پەی نموونەی نوسینەکەیش بەکوردین، ئینە فرە واتادارا. من ئانەی ماچوو "هەڤاڵ محەمەد" براکەیچش هەڤاڵ "چیا سیپان" هەڤاڵێوە فیدایی بۍ، ئەنداموو هێزی تایبەتی بۍ. ئینسانێوە چانە بۍ کە گرڎ وەخت حازر بۍ وێش فیدایی کەرۊ. ساڵەو ٢٠١٦ جە هجوومێوە ئاسمانیی دەوڵەتوو تورکینە پەی  سەروو قەندیلی گەشمەرڎە بی. جە وەختوو پۊڕنای هەرمانۍ دەردواردێنە گەشمەرڎە بی. هەڤاڵێوە فرە بەنرخ بۍ. ئاشکران کە "هەڤاڵ محەمەد ئاکار"یچ پێسەن ئاڎی. پێسەن براکەیش، پێسەن هەڤاڵ چیای. چێروو هەلومەرجۍ دژواری چانەینە و هجوومەکانە ئاڎ چەنی رۊحییش گیانبازییش بەقووەت کەردەبۍ و لوابۍ ئا یاگۍ هەڤاڵ "زەکیە ئاڵکان"ە چالاکیی نەورۊزییش چەنە کەرد، ئاویرش وەر دا وێش و واتش، 'ئاواتەوازەنا ڕۊشنایی ئاویروو من بۊ بایسوو ئازاڎیی سەرۊکایەتی. چێوی فرە کوڵۍ و مانادارۍ ماچۊ. ئینە پەی گرڎوو گەنجاو ئامەدی، گەنجاو کوردستانی پەیامێوە گرنگا. ئا هەڤاڵۍ "وەیسی تاش" و هەم "محەمەد ئاکار" ئانە کە  کەردشا گیانبازین. ئینسان تاوۊ وەراوەروو ئانەیە ڕێز برمانۊ ئینە فرە مانادارا. ئاڎۍ پا گیانبازییەو وێشا بیۍ ئەنداموو تابووروو نەمرا، ئاڎۍ چینۍ بێنۍ. وەروو ئانەی وێبەخشۍ و وەڵاتپارێزۍ بێنۍ، بەڵام پی  چالاکییەیشا بیۍ بە ئەنداموو تابوورەکەی. هەڵوێسێوە فرا مانادارا، مشۊم ئینسان ماناش چەنە بەدەس بارۊ. کە واتم بەتایبەتی گەنجاو کوردی، ژناو کوردی ماناش چەنە بەدەست بارا. گەلوو کوردی و وەڵاتپارێزا ماناش چەنە بەدەست بارا. جیا چانەیە ئانۍ پیلانگێڵنایشا بەرد ڕاوە مشۊم ویناش؛ جە کەسایەتیی "وەیسی تاش"ی و "محەمەد ئاکار"ینە ئینسانوو کوردی ماچۊ ئیتر وەسێن، یاوان بینەقاقاما. باوڕ فەرماوە ئەگەر هامسەرۊکایەتیی دەسەو کەجەکەی هەمان ڕۊ ئەرەیاوناێيش نەیاونۍ، ڕەنگا دەیان کەسۍ تا ئارۊ بە هەمان نۊع چالاکییشا کەردۍ.  خاس بۍ هامسەرۊکایەتیما واتش، ئێمە ئینەی قبووڵ مەکەرمۍ، جە وییەردەنە "ڕابەر ئاپۊ" ڕێبازوو وێسۊچنایش پەسەند نەکەردەن، ئێمەیچ پەسەندش مەکەرمۍ، پێویس نیا کەس ئینەی کەرۊ. چی وەختەنە مەبۊ ئاویر وەر دەیدۍ وێتا، مشۊم ئاویر ئۆ دوژمنی وەر دەیدۍ. یانۍ زەروورا ئینسان مەنۊوە و کۊشیۊ، ڕاگێری کریا. گرڎ وڵاتێوە پیلانگێڵن پێویسا ئینەی بزانۊ و وەرەچەمش گێرۊ گرڎ کەس و دەوڵەتووو تورکیای وێچش. ئانۍ کە عەقڵێوە تەندروسشا هەن. نەک فاشیستەکۍ کە هارۍ و شێتۍ بیێنۍ و ماچا کوردی کوشمۍ، جە ورچنیایەکایچنە سەر گنمۍ. گەرەکشانە بە کوشتەی کوردی ورچنیایەکانە سەر گنا. بەڵام "محەمەد ئاکار" گەورەتەرین جوابش داوە، کە "تەیب ئەردۊغان" جە گرڎ چێوۍ زیادتەر زیاتر سەروو ئا خانەواد(بنەیانا) هەرمانە کەرۊ. گەنجاو کوردیچ پی جۊرە جوابش مداوە. پێویسا گرڎ کەسێوە دەرسش چۊوە فێر بۊ. دوژمنیچ. وڵاتە پیلانگێڵنەکێچ، گەلەکەیچما مشۊم مانێکێش بزانۊ. گەنجاو کوردیچ مانێکێش بزانا و پێویسا ئینسان ئینەی وینۊ، ئینە ڕێباز نییا. پێسە هامسەرۊکایەیتیی دەسەو کەجەکەی واتش، ئینە رێبازێوە نییا کە کەسێوە بەرۊش ڕاوە. ئینە وەختوو بەروستەی ناڕەزایەتی وەراوەروو پیلانگێڵنای بەینەتەوەیی نییا. نا، وەختوو ماڕای پیلانگێڵنای و ئازاڎیی ڕابەر ئاپۊین کە کەس ویرۍ چی بابەتی مەکەرۊوە. نە نیشتمانپەروەرۍ، نە وێبەخشەکۍ، بەتایبەتی هەڤاڵۍ مەبۊ ویرۍ چینەی کەراوە. ئیساتۍ ١٥و شوباتی نزیک بۊوە، وەڵتەر هەڤاڵۍ جە ١٥و شوباتینە ئا هەرمانۍ کەرێنۍ، وەلۍ بزووتنەوەکە ئینەش ڕەخنە کەرد. تا ئا ڕاددە ژمارێوەشا نەئەرەیاونیۍ. منیچ ئینەی ماچوو. مەبۊ کەس چێوێوە چانەیە کەرۊ. وەختوو شەرمەزارکەردەی نییا، وەختوو ڕزگارکەردەین. پێویسا گرڎ کەسێوە پی شێوە نزیک بۊوە. یانۍ گەریلا ئاندەی تەر ڕیزەکاشا قووڵتەر کەراوە، حەر پێسە چەنی میلیتانی ئاپۊیی جە کەسایەتیی وێشنە پیلانگێڵناکەیش ماڕا، بی بە میلیتانی ئازاڎیی ڕابەر ئاپۊی، پێویسا وێبەخشۍ و گەنجێچ وێشا یاونا گەریلای. ئارۊ گەریلا پێسەن خنجەرێوە سەروو دڵوو دوژمنیوە. دلۍ چەماو دوژمنیوە پێسەن دڕەیۍ. ئارۊ دوژمن پەی گەشمەرڎەکەردەی گەریلایۍ دەیان تەیارۍ جەنگیۍ ور مێزنۊ کە بە ملوێن زەڕش مشۊنە، پەی دلێنەبەردەی گەریلایۍ. ڕۊشنا دوژمن بێعەندازە جە گەریلای تەرسۊ، پەوکای ئەگەر گەنجێوە گەرەکش بۊ ئیراڎە برمانۊ دژوو دوژمنی، گەرەکش بۊ هێزش بۊ یان پیلانەو دوژمنی پووچەڵە کەرۊوە، زەروورا بلۊ دلۍ ڕیزەکاو گەریلای. چی وەختە گرنگەنە و پی نۊعە داوا جە گرڎ گەنجێوە  کوردی کەروو، کە ملمۍ دلۍ ساڵەو ٢٥و پیلانگێڵنای بەینەنەتەوەییوە، بلانە دلۍ ڕیزەکاو گەریلای. بە شێوازێوە بەشداری کەرا. تاوا جە یاگۍ وێشاوە بەشداری کەرا، بە حەر ڕایۍ تەرەیچ تاوا بەشداری کەرا جیاوازییش نییا، وەلێم مشۊم بەشداری کەرا، چونکووم وەختوو جەنگین و وەختوو درووشمەکەو " محەممەد ئاکار"ین. ئینسان مشۊم پی شێوە نزیک بۊوە و مامەڵە کەرۊ. ئینە بانگەوازوو ئێمەن پەی گرڎوو گەنجا. دووەبارەش کەرووە مەبۊ کەس وێسۊچنای دووەبارە کەرۊوە، پا نۊعە چێو مەلۊ ڕاوە. پێویسا گرڎ کەسێوە سەروو بنەماو چەنی شکسپەنەئاردەی پیلانەکۍ مامەڵە کەرۊ.

ڕووسیا، تورکیا، سووریا و ئێران کووۍ باوە، فرە ئاشکران کە جە وەراوەروو دەستکەوتەکاو گەلوو کوردینە کووۍ باوە، چی ڕووەوە پەیلوایتا چەنینا؟

ڕاسا، ئێمەیچ چەمداری کەرمۍ. پیلانۍ نۊعاونۊعۍ سەروو تەڤگەروو ئازاڎیی کوردیوە هەنۍ. ڕووسیا وەڵتەرێچ دەسش جە پیلانگێڵنای بەینەتەوەیینە بۍ، بەڵام دەوریچش بییەن، ئاواتەوازێنمۍ ڕووسیا دژایەتیی تەڤگەروو ئازاڎیی کوردی نەکەرۊ، بەڵام حەر لایۍ بەرژەوەندیی وێچش هەنش. ئینە ڕاسیی سیاسەتوو ئارۊین. بەڵام ئینە سیاسەتوو تەیب ئەردۊغانین کە سووریاش یاونان ئی حاڵەتە. بە مانایۍ تەر سووریاش وێران کەردەن، گرڎوو چەتەکاو دلۍ سووریایش جە دەوروو وێشنە کووۍ کەردێنێوە دلێ سووریای و خەیاڵشا سیاسەتوو کوردی ماڕۊ. دماتەر واتش "ملوو پەی دیمەشقی و چا نما کەروو" یانۍ دوژمنوو ‌گەلوو سووریاین. جە ئەوەڵۊ پەیەدە و یەپەگە پەیوەنڎییشا چەنی تورکیای بۍ. "ساڵح مسلێم" هامسەرۊکوو پەیەدەی چندین جارۍ سەردانوو تورکیایش کەرد. چا وەختنە ئاویربەس بەینوو ئێمە و دەوڵەتوو تورکیاینە بۍ. پڕۊسێوە بۍ بە نامۍ "چارەسەری" بەڵام جەڕاسینە چارەسەری نەبۍ. جە چوارچووەو جەنگی تایبەتینە ئاکەپە ورش سەنگنۍ بەڵام دیالۊگ بۍ. ئا وەختە داواکاریی دەوڵەتوو تورکی ئانە بۍ کە کورد جە دژوو دیمەشقی جەنگ کەرۊ. بەئاشکرا واتشا، کوودۍ سەروو قامشلۊی و دەروازەکەیش کۊنتڕۊڵ کەردۍ، دەروازەکەش ڕووەو تورکیایرە کریانۊ، دەروازەکەی بەدەست باردۍ و گرڎ چێوتا مڎەیمۍ. دماتەر حەلەب، جە شێخ مەقسوودنە دەیدۍ وەنەو ڕژێمی تا تێک بشۊ. گەرەکشانە حەلەبی تێک بدا و کۊنتڕۊڵش کەرا و دماتەر بلا پەی دیمەشقی، وەلێم کورد ئانەش قبووڵ نەکەرد. متاومۍ واچمۍ بەشێوە جە فاڕیای سیاسەتوو ئەردۊغانی دژوو کوردی، دژوو وەرنیشتی وەرووئانەی بۍ. ڕاسا گێرا گرڎوو سەبەبەکەی ئینە نەبۊ، بەڵام یۊ جە سەبەبەکا ئینە بۍ. سیاسەتوو کوردی چی خەتێنە مەنۊ، جە دژوو سووریای جەنگش نەکەرد. ئەگەر جەنگش کەردۍ تێک شۍ. ئیسە سووریا پەشتی بە ڕووسیای بەسۊ. پەشتی بە ئێرانی بەسۊ. ئەگەر ئەگەر جە ساڵەکاو ٢٠١٢ و ٢٠١٣ کورد دژوو سووریای جەنگش کەردۍ تێکۍ شێنۍ. ئەگەر نەمەڕیان، ئەنجاموو سیاسەتوو کوردین جە وەرنیشتنە  و بۊنەو سیستموو خۊسەریوە جە سەرنیشتنە و وەرکەوتوو سووریاینە. جە ئەنجاموو ئی سیاسەتینە کورد و عەرەب یۊشا گێرت. عەرەبە دیموکراتوازەکۍ، پێوە داعششا ماڕا. پاسە نەبیۍ داعش چاگە سەردەس بۍ. ئینە پاسەش کەرد سووریا مەنۊوە، ئینە ڕاسییەکەن. پەوکای پێویسا حکومەتوو دیمەشقی غەڵەت نەکەرۊ. بەشار ئەسەد پێویسا غەڵەت نەکەرۊ، گێڵمۍ پەی ویەردەی. پەی نموونەی بەڕێز "حافز ئەسەد" وەراوەروو هجوومەکا مرڎاوە. بە ڕسمی یا ناڕسمی بە پەشتیوانیی کوردی مەنۊ. جارێوە تەریچ ئەگەر "سەدام حسەین" پەیوەنڎییش چەنی کوردی بیۍ و بڕۍ چێوێش فاڕێنۍ، ئەگەروو ئانەی بۍ چارەنویسەکەش پی نۊعە نەبیۍ. کورد چێگە پێکئامایۍ هەمیشەیین، مەبۊ کەس غەڵەت کەرۊ. هومێد کەرمۍ حوکمەتوو سووریای چێنە غەڵەت نەکەرۊ و دەسوو تەیب ئەردۊغانی بەقووەت نەکەرۊ. ئیساتۍ "تەیب ئەردۊغان" تاکتیکوو ورچنیای بەرۊ ڕاوە  تووشوو کێشەی بییەن. جە سیاسەتوو سووریاینە سەرکەوتە نەبییەن. بۊنەو ئانەیچۊ سەرکەوتە نەبییەن، گەورەترین سەبەب مدرامانوو سەرنیشتی و وەرکەوتوو سووریاین. بە مانایۍ تەرە جە سیاسەتوو سووریاینە شکسش ئارد. پەوکای ئیسە تفوو وێش لێسۊوە. دژمانییش دێبێنۍ، بە گرڎ نۊعێوە خراپەش کەردەبۍ و ئیسەیچ گەرەکشا ئا چێوا ڕاسۍ کەرۊوە. پەی چێشی؟ چونکوم حیچ ئەنجامێوەش بەدەست ناردەن. جە لاێوە تەرۊ ورچنیای هەن و جە ورچنیاکەینە شکس مارۊ. پەوکای وێش وستەن وەروو پایاو دیمەشقی. پێویسا سووریا ڕەدش کەرۊوە نەک قبووڵش کەرۊ. ئەگەر قبووڵش کەرۊ، ئانە تووشوو غەڵەتێوە گەورەی بۊ. دۊستایەتیی هاموڵاتییاش جەدەس مڎۊ، مەبۊ گنۊ دلۍ ئی غەڵەتیوە.  ڕژێمێوە فاشیست، ونمج، دژوو سووریای، دژەکورد، دژەدیموکراسی گرڎ نۊعۍ، فرە بێتاقەتا جە هامپەیمانیی بەینوو کوردی و عەرەبی. پەوکای گەرەکشا هجووم کەرۊ. سووریا مەبۊ چەنییش بۊ، سووریا پێویسا دژش مردۊوە. هومێدەوارێنمۍ ڕژێموو سووریای چی ئەزموونا دەرس ور گێرۊ و تێکەڵ بە سیاسەتێوە قیزەونی چانەی نەبۊ. میللەتاو مەنتێقەکەی قەراروو وێشا دانشا. پێوەرە دژوو ئی هجووموو شۊڤێنیزم و تورانیزمەو تورکی مرڎاوە. جە گرڎ دۊخێوەنە وەراوەر مرڎاوە. گەل قەرارێوە چینەش دان. هومێدەوارێنمۍ ڕاوەبەریی سووریایچ سووریاش ئی ڕاسییە وینۊ و وێش جە غەڵەتی پارێزنۊ.

جە دمادمایینە گەرەکتانە چێش واچدۍ؟

گنای گنمۍ ٢٥مین ساڵەو پیلانگێڵیی بەیننەتەوەیی. وەڵیکەوتەیەکاو جەنگی، مدرامانوو گەریلای، مدرامانوو ئیمڕالی، گەلەکەما، سیاسەتوو کوردی و دۊستاو گەلوو کوردی، سیاسەتوو چەپوو تورکیای ئاستێوەش پۊو وێشۊ دییەن. بەتایبەتی مدرامانووئیسەی جە زاپنە، کە ئاڤاشین و مەتینایچنە هەن. پێسە ئیراڎێوە وەڵۍ کەوت کە دەوڵەتوو تورکی نەتاواش ئەنجام بەدەس بارۊو چانە مردۍ. گەرەکشابۍ ماوەو دووۍ حەفتانە کۊنترۊڵش کەرا، وەلێم نەتاواشا. تا ئیسەیچ جەنگ زاپنە درێژەش هەن و جە وەرنیشتوو زاپیچنە هەمان چێوا. جە وەرکەوتوو زاپیچنە جەنگ هەن و ئینە ئیراڎەن. ئاشکرا بی کە ئێمە ئیراڎێوەنمۍ. بناغەو وەڵێکەوتەیۍ هەن و هەڵوێسوو ڕابەر ئاپۊی، ئیراڎەو گەلەکەیما، ئیراڎەو گرڎوو زیندانییا ئارۊ ئاستێوە بەرزش پۊو وێشۊ وینان. فاشیزموو ئاکەپە و مەهەپەی لاواز بییەن. ئەگەر وەراوەروو ئێمەنە سەرێ کەوتێنۍ بەقووەتۍ بێنۍ و سەرێشەکێشا کەمۍ بێنۍ. ئیساتۍ مشکیلە و سەرێشەی ئابووری هەن، ئاورایی هەن، کێشەی سیاسی هەن، شپرزیی کۊمەڵایەتی هەن. فرەو مەحاڵەکانە سیستم کەوتەن دلۍ شپرزیوە. کۊشیای ئازاڎیی کوردی ئارۊ جە هەمان وەختنە بییەن بە کۊشیای ئازاڎی و دیموکراسیی تورکیای. تا ئیساتۍ بڕۍ ئۊپۊزسیۊنۍ دلۍ سیستمینە هەنۍ، پەنەشا ماچا "مێزەی شش لایەنە". ماچا ئێمە ئۊپۊزسیۊننمۍ، بەڵام ئەگەر ڕژێموو ئاکەپە و مەهەپەی جە وەراوەرما، جە وەراوەروو گەریلاینە جە ساڵەو ٢٠٢١ جە گارەنە سەر کەوتۍ، دماتەریچ جە زاپنە سەر کەوتۍ، ٢٠٢٢ ورچنیای بێواڎە کرییۍ و بەرێنێچشۊ. یانۍ ئۊپۊزسیۊنی سەرەکیی ئارۊنە گەریلاکاو ئازاڎیی کوردستانی و تەڤگەروو ئازاڎیی کوردستانینۍ. یانۍ ئۊپۊزسیۊنی سەرەکی ئارۊ متاوا هەستیارییەکاو تورکیای باس کەرا، بەڵام پێویسا کەس غەڵەت نەکەرۊ. ئەگەر ئاکەپە و مەهەپە بە ئیمڕالی هەنگامەشا بەرەو دماوە نیۍ، ئیسەتۍ ڕژێمەکەیشا هەمیشەیی کەرێنۍ، ئانەش کە پێسە ئیراڎێوە پۊڵایینی وەراوەرشا مرڎاوە، تەڤگەروو ئازاڎیی کوردی و تەڤگەروو دیموکراسیی تورکیای بۍ. پێویسا کەس ئینەش هۊش نەشۊ. ئا مدرامانە کە لوان ڕاوە گنۊ ٢٥مین ساڵەو پیلانگێڵییاکەیۊ و گنۊ قۊناغێوە تازەوە. کۊشای گەریلای ئیسە ئینا قۊناغێوە تازەنە. کۊشای ئازاڎی و دیموکراسی گنۊ قۊناغێوەتازەوە. ئیساتۍ ورچنییەیچ هەن، چی ڕووەوە وەڵێکەوتەی تازە درووس بۊ. ئی سەردەمە سەردەموو ماڕای پیلانێن. سەبەبوو تێکشییەی ئی ڕژێمە فاشیستەیە. سەبەبوو تێکشییەی ڕژێمی گۊشەگیریی ڕەهای و سیاسەتوو داگیرکەریین. پەوکای پێویسا ساڵەی تازێنە فراوانتەر بەشدارۍ بیمۍ. کەرمێش بە ساڵەو کۊشای گەورەو ئازاڎی، جە کۊشای دیموکراسینە، جە ئازاڎکەردەی ڕابەر ئاپۊینە، ئازاڎکەردەی کوردستانی و جە دیموکراسیکەردەی تورکیاینە هەنگامێوە گەورۍ بۊ. گرڎ کەسێوە پێویسا پی نۊعە بەقووەتتەر بەشدار بۊ. وەروو ئانەی تاومۍ ساڵەو ٢٥، کەرمۍ بە ساڵێوە گەورۍ پەی گەلەکەیما، گەلاو تورکیای، گەلاو هەرێمەکەی. بۊ بە سەردەموو ئازاڎی، دیموکراسی و ڕۊشنایی. پی ئاواتۊ خێرامای ساڵۍ تازۍ کەرمۍ. ٢٥مین ساڵیادوو پیلانگێڵنای بەیننەتەوەیی کەرمۍ ساڵەو ماڕای پیلانگێڵنای بەیننەتەوەیی.