بە دیمەن

سیناتۆرەی فەرەنسیە دژو گۆشەگیری مرداوە: مشۆم تورکیا سزا بڎریۆ

سیناتۆرەی فەرەنسیە ئان سۆیریسە باسش چانەیە کەرڎ کە مشۆم جە ۋەرا ۋەرو گۆشەگیری ئیمراڵینە، جە ئاستی مېیاننەتەوەیینە ئەرەکۊشای بکریۆ و واتش، "مشۆم سیاسەتو ئۆروپای غیرەت برمانۆ. مشۆم ئێمە جە رژێمو ئەردۆغانی رزگارما بۆ".

ماوەو ٤٢ مانگان بە هیچ جۆرێ هیج هەواڵوە جە رابەرو گەلوو کورڎی عەبدوڵا ئۆجالانیۆ نمەزانیۆ. رابەرو گەلوو کورڎی عەبدوڵا ئۆجالان زیاتەر جە ٢٥ ساڵان جە زیڼانو ئیمراڵینە بە دیل گیریان مافەکێش پەی ئەنجامدای دیڎاری چنی بنەیانەی و پارێزنەراش بە تەمامی پاشێلۍ کریێنۍ، ئینەیچ جە کاتێوەنە کە ئا مافۍ جە روو یاساو دلېینەو تورکیای و هەمیچ جە روو یاسای مېیاننەتەوەییوە دەسەبەرۍ کریێنۍ. ئەرەبڕیەی تەمامەتی پەیوەندییەکا و هەلومەرجو گۆشەگیری دژواری بە تەمامی ئیمراڵیش فاڕان پەی سیستمێوە ئەشکەنجەی ئاشکرای و ئەسڕیەیۆ و دلېنەبەرڎەی.چی دماییەنە ٦١ سیاسەتمەدارۍ، هونەرمەڼۍ، ئەکادیمیسیانۍ و مافپاڕێزۍ فەرەنسیۍ نامەشا پەی کۆمیتەو ڕاگېرتەی جە ئەشکەنجەو ئۆروپای (سی پی تی) کیاست و داواشا کەرڎە کە ۋەرا ۋەر بە گۆشەگیری ئیمراڵی بێدەنگۍ نەبا. یووە چانیشا کە نامەکەش ئیمزاکەرڎەن سیناتۆرەی فەرەنسیە ئان سۆیرسە سەبارەت بە ئاژەو عەبدوڵا ئۆجالانی و ۋەرپەرسی ئەوروپای چا مژاریە قسێش پەی ئاژانسوو هەواڵوو فوراتی (ANF)ی کەرڎۍ.

'مشۆم دەمودەس گۆشەگیری جە ئیمراڵینە هۆربگیریۆ'

سیناتۆرەی فەرەنسیە ئان سۆیرسە باسس چانەیە کەرڎ کە مشۆم دەموودەس گۆشەگیری سەرو رابەرو گەلوو کورڎی عەبدوڵا ئۆجالانی هۊربگیریۆ و پی قسا باسش جە نامەکەیشا پەی سی پی تی کەرڎ: " داواما کەرڎە سی پی تی سەردای بەرێز ئۆجالانی بکەرۆ و جە نزیکۆ شۆنیرە لوای پەی هەلومەرجو زیڼانیا بکەرۆ و مافە بنەڕەتیەکاش پارێزنۆ. هەرپاسە ئامانجما ئانەبۍ کە فشار وەش بکەرمۍ پەی ئانەی بەڕێز ئۆجالان بەشێوێوە ئاسایی و دیموکراتیک دیڎار چنی پارێزنەراش ئەنجام بڎۆ".

'گۆشەگیری هەم پەی ئۆجالانی و هەمیچ پەی بنەیانەکەیش بیەن بە ئەشکەنجە'

سیناتۆرەی فەرەنسیە ئان سۆیرسە دەسنیشانش کەرڎ کە چی قۆناغێنە گۆشەگیری جە ئیمراڵینە فاڕیان پەی ئەشکەنجەی و واتش، "ئی گۆشەگیریە بە دڵنیاییوە ئەشکەنجەن و دژوو دیموکراسیا. گۆشەگیری ئانڎەی پەی بەڕێز ئۆجالانی ئەشکەنجەن، ئانڎەیچ پەی بنەیانەکەیش ئەشکەنجەن. گۆشەگیری ئیمراڵی هەرپاسە فشاری دژواریچ موزۆ سەرو هاموڵاتیا، چونکی مکریۆ گرڎو هاموڵاتیا جە ڕاو ئا زیڼانیکەردەیە نایاساییاوە هەڕەشېشا ۋنەبکریۆ. مشۆم جە دژوو ئا هەلومەرجا ئەرەکۊشای بکریۆ".

'مشۆم جە ئاستی مېیاننەتەوەیینە چەمڎاری بکریۆ و بۆنەشۆ ئەرەکۊشای بکریۆ '

سیناتۆرەی فەرەنسیە ئان سۆیرسە واتش هەلومەرجو بەڕێز ئۆجالانی هەم جە روو دیموکراسییوە هەمیچ لاو ئێمۆ پیمەرێوە  گرنگا و ئانەش وست ڕووە، "موینمۍ کە تورکیا گەرەکشا بۆ بە ئەندامو یۊبیەی ئەوروپای. هەر کات تورکیا دیموکراتیکانە مامەڵەش کەرڎ، ئا کاتە متاومۍ ویر جە داواکێش بکەرمېوە.

کاتێ زانیاریما جە بارەو بەڕێز ئۆجالانیوە بە دەس نەیاوا، ئێمە موینمۍ کە قەڎر جە مافەکاش نمەگیریۆ. ئێمە نمەزانمۍ ئاژەو تەندروسی بەڕێز ئۆجالانی خاسا یان نا، هەرپاسە ئێمە نمەزانمۍ کە ئایا مژیۋۆ یان نا؛ چونکی هیج کەسێ هەواڵش نمەزانۆ، تەنانەت بنەیانەکەیچش.

ئین بە هیچ جۆرێ مایۍ قبوڵکەرڎەی نییا. ۋەرو ئانەی مشۆم بە دڵنیاییوە بزانمۍ کە چێش ڕووە مڎۆ. ئینە فرە گرنگا. هەرپاسە ئیمراڵینە یەرۍ زیڼانیۍ تەرێچ ئینۍ هەمان ئاژەنە. نمەبۆ ڕا پا ئاژەیە بڎریۆ. مشۆم سەرو ئاستی مېیاننەتەوەیینە شۊنیرە لوای پەی ئا ئاژەیە بکریۆ و جە ۋەرا ۋەرشەنە ئەرەکۊشای بکریۆ. پەی دماییئارڎەی پا ئاژەیە و ڕا گېرتەی جە واوەی بیەیۆ پەنەوازا فشار بوزیۆ سەرو تورکیای".

'ئۆروپا پەنەوازش بە غیرەتی سیاسی هەن'

ئان سۆیرسە سەرنجش وست سەرو ئا جەنگەی دۆڵەتو تورکی جە ۋەرا ۋەرو گەلوو کورڎینە ڕاوەبەرش مکەرۆ، ئاماژەش پانەیە کەرڎ کە ئەوروپا پەنەوازش بە غیرەتی سیاسی هەن پەی مردنای تورکیای و واتش: "بە پەیلواو من پەی فاڕای ئاژەو بەڕێز ئۆجالانی و مردنای جەنگو تورکیای جە دژوو گەلوو کورڎی هەوڵی فرە کەم مڎریۆ. ئەرەمەرزیایەکۍ ئۆروپای بە مەڵامەتو بەرژەوەندییەکا ۋێشاوە بێدەنگیشا هۊرچنیەن. چنی ئینەیچە چی ساڵا دماینە بەشێوە جە شالیارەکاما بە تایبەت جە سەرنیشتوو کورڎەسانی پاڵپەشتی جە مافەکا گەلوو کورڎی کەرێنۍ. بڕۍ شالیارۍ چی بابەتەنە پەشتگریشا ۋنەکەردیمۍ. هەرپۊکەی نمەبۆ بێدەنگۍ بیمۍ، ئێمە نمەتاومۍ ئا کورڎا دیپۆرت بکەرمېوە کە جە لایەنو دۆڵەتو تورکیوە هەڕەشێشا ئینا سەر. ئا چێوەی جە ئۊروپایش چەمەڕا مکەرمۍ ئینەنە. نمەتاوا هەم پەشتگیریش بکەرا و هەمیچ بێدەنگۍ با. ئەجۆمەنە ئۆروپا پەنەوازش بە غیرەتی سیاسی هەن. پەی فەرەنسای و ئۆروپایچ کاریگەرا، ئەرکو ئاڎیشایچا کە غیرەتی سیاسی نیشانەو تورکیای بڎا."

'متاویۆ سزاو تورکیای بڎریۆ'

ئان سۆیرسە باسش چانەیە کەرڎ کە پەنەوازا جە ۋەرا ۋەرو هامکاریکەرڎةینە شەرتە پەی تورکیای بنریۆرە و واتش: "ئاشکران پەیوەندییەکۍ ئەردۆغانی چنی ئۆروپای و فەرەنسایچ خاسۍ نیەنۍ. ۋەرو ئینەیچا نمەیارۆ دەس پەی ئۆپراسیۆنی سەروازی، فشاری و گەمارۆی و سزادای ئابووری بەرۆ. بەدەر جە ئۆپراسیۆنی سەروازی متاوا سزای ئابووریش بڎا. بەڵام جە ئیساتێنە هیچ کەسێ ئینەی نمەکەرۆ. ئانەی گەرەکما بواچوش ئانەنە کە متاومۍ ئینەی بکەرمۍ و هەلەو ئینەیما هەنە. ئەردۆغان پەنەوازش پنەمانە، پەنەوازش بە پەشتیوانیەکامانە و ئێمەیچ متاومۍ شەرتەش پەی بنیەیمېرە جە ۋەرا ۋەرو ئا پاڵپەشتیەیرە. ئەوروپا دەرفەتو ئانەیش هەن فشار جە تورکیای بکەرۆ. وە پەنەوازا ئینەی بکەرمۍ."

'پەنەوازا جە ڕژێمو ئەردۆغانی ڕزگارما بۆ'

ئان سۆیرسە ئانەش ئاشکرا کەرڎ کە پەنەوازا دمایی بە ڕژێمو ئەردۆغانی بۍ و پی جۆرە بەردەوامە بیە جە قسەکاش: "ۋەرو ئانەی جە تورکیانە هۊرچنیەی مکریۆ، ئەردۆغان بانگەشەو ئانەی مکەرۆ کە ئی ڕژێمەو ئیساتۍ دیموکراسیا. بەڵام هۆرچنیەی جە تورکیانە کێشەدارا. جە هۆرچنیەکا ئی دماییەینە ئەردۆغان گەرەکش بۍ دەس سەرو شارەوانییە کوردییەکارە بگېرۆ، ئینەیچ جە ڕوو دیموکراسییوە گرفتۍ فرە گۊرەن. پۊکەی پەنەوازا چی ڕژێمەو تورکیای ۋێما ڕزگار بکەرمۍ."

'دیالۆگی سیاسی و ئەرەنیشتەی شەرتی یووەمەنۍ'

ئان سۆیرسە جە دمادماینە ئاماژەش پانەیە کەرڎ کە پەرسو کورڎی تەنیا بە دیالۆگ و ئەرەنیشتەی چارەسەر مکریۆ و واتش: "بەڕێز ئۆجالان قەناعەتش چامنەن کە جە دیالۆگەنە چنی تورکیای پەی چارەسەرکەرڎەی پەرسو کورڎی، سەرمەشقی بکەرۆ. منیچ قەناعەتم پاسەن کە پەنەوازا دیالۆگ ئەنجام بڎریۆ. نکۆڵیکەرڎەی جە مافەکا گەلوو کورڎی شیاوو قبوڵکەرڎەی نیا، کە ئارۆنە فرە بە ڕۊشنی ئەنجام مڎریۆ. پەی چارەسەرکەرڎەی پەرسوو کورڎی هیچ دیالۆگێوە نیا ئارانە ئینەیچ یاگۍ قبوڵکەرڎەی نیا. ئانەی گرنگا ئەنجامدای دیالۆگین. چ چێرو نامۍ پەکەکەینە یا بە هەر شێوێوە تەرینە بۆ پەنەوازا ئەرەنیشتەی دەسپنە بکەرۆ. ئەوروپا متاوۆ چی بابەتەنە میانجەی بکەرۆ. ئەوروپا مافە بنەڕەتییەکا مپارێزنۆ و متاوۆ پېسە لایەنی یەرەمی دەور بگێڵنۆ. پەرلەمانو ئەوروپای متاوا شاندۍ بکیانا پەی گفتوگۆکەرڎەی چنی بەڕێز ئەردۆغانی و چەمپنەکۊتەی ئەنجام بڎا، گەر شۊنەو ئا هەنگامارە هیچ فاڕیایۍ وەش نەبی، ئا کاتە متاوۆ دەس پەی سزاو ئابووری بەرۆ."