ئەنداموو کۊمیتەو ڕاوەبەریی پەکەکەی دوران کاڵکان وستش ڕووە، کە قۊناغوو ٢٦ەم ساڵەو پیلانگێڵنیی ١٥ شوباتینە هەڵمەتەو "ئازاڎیی پەی عەبدوڵا ئۊجالانی، چارەسەری سیاسی پەی پەرسەو کوردی" بە شێوازی تازەو چالاکییەکا ئاستی بەرزتەرنە کریا و واتش: " چێولای چالاکی جەماوەری وزیا وەڵۍ. جگە چانەیە کۊشیای یاساییچ بەرەووەڵۍ بریا. ئانە فرە گرنگا. کۊشیای یاسایی داراو ماتەوزەی فرە وەرفراوانتەرین. قۊناغێوە گرنگ ئینا وەرڎەممانە. کوردۍ وەڵۍ ٢٥٠٠ ساڵانە دژوو ستەمکارا ئازاڎییشا پەی ئینسانیەتی بەدەس ئارڎەن، جەژنەو ئازاڎییشا کەرڎەن دیاری. دژوو قڕکەرڎەی مانادارتەرین کۊشیای ئازاڎیی کەرا. جارێوە تەر یاوان ئا دۊخە. پەوکای نەورۊز ئینا سەرڎەمێوەنە کە بە پاو ماناو وێشا. ئا وەختە نەورۊز متاوۊ بۊ بە ڕۊو قەوەتەرین چالاکی و وێنیشانەدای. متاویۊ سەرتاسەروو جیهانینە مەبارەکبایی نەورۊزی کە دەیان ملوێن کەسۍ گێرۊ وۍ کریۊ.

ئەنداموو کۊمیتەو ڕاوەبەریی پەکەکەی دوران کاڵکان بەرنامێوە تایبەتوو کەناڵوو میدیا خەبەرینە سەبارەت بە ساڵەو ٢٦ەمینوو پیلانگێڵنیی ١٥ شوباتی، جەنگوو گەریلای، ترافیکی دیپلۊماسی کاربەدەساو تورکی و قڕکەرڎەی ژیوگەی لاو ئاکەپە-مەهەپەیۊ قسێش کەردۍ.

ئینە چەمپەنەکەوتەکەین:

بەڕێزۊ سڵام وەنەو مدرامانی تارێخیی ئیمراڵی و ڕابەر ئاپۊی کەروو، پیلانگێڵنیی میاننەتەوەیی ١٥ شوباتی و سیستموو گۊشەگیری، ئەشکەنجە و قڕکەرڎەی ئیمراڵی ساڵەو ٢٥ەمیش ویەرنا و پاش نیان ساڵەو ٢٦ەمینیوە. هجوومەکۍ پەی قڕکەرڎەی کوردایچ پاشا نیان سەدەم ساڵۊ. ڕابەر ئاپۊ ئانەش وستەبۍ ڕووە، کە مشۊم ١٥و شوباتوو ١٩٢٥ پێسە ڕۊو قڕکەرڎەی کوردا قبووڵ کریۊ. وەڵۍ گرد چێوێوەنە مشۊم ئێمە ئانەیە بوینمێ؛ دۊخێوە چانە لە هەرگیز ڕووەش نەدێنە. نە تارێخنە و نە جیهانوو ئارۊینە چێوۍ چانەما نیا. هیچ گلێرگێوە ڕووبەڕوو هجوومی قڕکاریی سەد ساڵەی نەبییەنۊ. وەروو ئانەیە مشۊم ئێمە پەرسەو کوردی پەشتگۊش نەوزمۍ. مشۊم پێسەو بابەتێوە ئاسایی مامەڵەش چەنی نەکەرمۍ و پێسە هجوومێوە قڕکەرڎەی سەروو کورداوە سەپییان نامێش بەرمۍ. ئانە دۊخێوەن کە هامشێوەش نییا. ئانە هجوومێوە پلانپەیمجیارەن، کە ڕێکوزیای هەمەلایەنەو ١٠٠ ساڵەی نیشانە مدۊ.

هجوومی پیلانگێڵنیی میاننەتەوەیی نە تارێخنە و نە جیهانوو ئارۊینە هیچ نموونێوە هامشێوەش نییا. ئیمراڵی، سیستموو ئەشکەنجەی، گۊشەگیری و قڕکەرڎەین. نموونەو ئا هجووما نییا. وەروو ئانەیە پێویسا هجوومی پیلانگێڵنی، ئەشکەنجەو ئیمراڵی، گۊشەگیری و سیستموو قڕکەرڎەی پەشتگۊش نەوزیۊ. مشۊم ئانە بە ئاسایی نەنریۊرە. ئا سیستموو هجوومی و زۊردارییە، کە نموونەی هامشێوەش نییا، بە تەمامەتی پەی دلێنەبەرڎەین. ئانە هجوومێوە قڕکەرڎەین کە سەد ساڵێن بەرڎەواما و ئانۍ ئینەشا ئارڎەن ئاراوە پا گێرارە جە بەیاگەیاونایشنە، تا کوردا قڕ کەرا و دلێشانە بەرا هەل و فرسەت کۊ کەراوە و هجووم کەرا. دمایی گێڵاوە و ماچا، "کورد تیرۊریستێنۍ، کوردۍ تاوانکارێنۍ و گۊش بە بنەماکا مەدا". کۍ تیرۊریستا و کۍ هجووم کەرۊ؟ کۍ کۍ خراپ کەرۊ، کۍ گەرەکشا کۍ دلێنە بەرۊ، ئانە ئاشکران. بەئاشکرا ماچا کە ئێمە دلێشانە بەرمۍ و هجووموو سڕیەیۊ کەرا. هجووم و کۊکوشی و دلێنەبەرڎەی کەرا. ئانۍ تۊمەتبارۍ کریا کوردێنۍ. ئانە بۊ بە ئیرادەو ئازاڎیی کوردی، بۊ بە ڕابەر ئاپۊ و پەکەکە. ئینە دۊخێوەن کە مشۊم ئینسان خاس فکرێش چەنە کەرۊوە و بیاوۊشنە.

پەی نموونەی ماوەو ٣ ساڵان هیچ زانیاریێوە ڕابەر ئاپۊی و هامڕایای تەریش ئیمراڵیینە نییا. نە یاساو تورکیای و نە یاساکاو یۊبییەی ئەورووپای و نە یاساکاو ئەمریکایچنە چێوۍ چانە نەنویسیان. بەڵام بریا ڕاوە کەسیچ دژشا مەمرڎۊوە، وێشا پەی وێچشا یاساکاسا مەپاریزنا. ئیساتۍ گێرا ئینە دۊخێوە بۊ مایۍ سەرەسڕمەنەی و نائاسایی بۊ. مەگەر ئا یاسایۍ تا بەڕاسی بیاویا یاگۍ مجیێنێرە؟ یا پەی خەڵەتنای خەڵک، کرێکار، ژەنا و گەنجانێ؟ مەگەر گردوو ئانیشا دروێنێ؟ یانۍ وەختۍ ئێمە جە ڕووەو پەرسەو کوردیوە، دۊخوو کوردا و دۊخوو ڕابەر ئاپۊی پەی بابەتەکەی مدیەیمۍ، ڕاسیی تارێخوو دەسەڵاتداری و سیستموو دەوڵەتپارێزینی ئیسەیی موینیۊ. ئیساتۍ تارێخەنە نەتەوێوە هەن کە ٢٥ ساڵۍ یا ١٠٠ ساڵێن دژوو قڕکەرڎەی وێگێری کەرۊ؟ ئاخۊ کەس ڕووبەڕوو قڕکەرڎەێوە سەرتاسەریی چینەی بییەنۊ؟ بەڵام کوردۍ وێگێری کەرا. یانۍ مشۊم کۊشیای سەد ساڵە بە دروسی بیاومێشنە. چێششا کەرد و چکۊوە ویەردۍ چند گەشمەردێشا دێنێ؟ چندە کاولکارییشا دییەن. بەها و فرسەتەکۍ دلێنە بریێنۍ. پەی نموونەی هەرگیز پەرسی مەکریۊ چانەیە، پێسە ئانەی مافوو ئانەیشا هەن، کە ئانەیە کەرا خودا ئا مافەشە دێنۍ پەنە، کورد بەرەو ڕوو ئانەیە کریۊوە و ئانە کریۊ بە چارەنویسشا.

هجووموو ئیمراڵی و مدرامانوو ڕابەر ئاپۊیچ پاسنەنە. دژوو سیستموو ئیمراڵیینە ئەشکەنجە، گۊشەگیری و قڕکەرڎەی ماوەو ٢٥ ساڵان مدرامانێوە هەن. وەڵتەرێچ واتەبێما. ئیمراڵی زیندان نییا، یاگۍ بارمتەگێرتەی نییا. بەڕاسییچ ناوەندوو ڕاوەبەرڎەی ٢٥ ساڵی ویەرڎەی ئا هجوومانە، کە ١٠٠ ساڵێن بەرڎەوامێنۍ. ماوەو ٢٥ ساڵان سەروو بنەماو سیستموو ئیمراڵی ئا قڕکەرڎەیە کەرا. پەوکای ڕابەر ئاپۊ ئیرادە و نوێنەروو ئازاڎی و بییەی کوردان. پەوکای گیریا و وزیا ئیمراڵییوە. ڕاو ئا هجوومیوە گەرەکشابۍ کە گەلوو کوردی، گلێرگەو کوردی دلێنە بەرا. بە هجووم پەی سەروو ڕابەر ئاپۊی قڕکەرڎەیی کوردا بە تەمامەتی بیاونا ئەنجام. مدرامانوو ئیمراڵی، مدرامانی ٢٥ساڵەی بڕیارگەو دوژمنینە وەراوەروو هجوومە وێرانکارییەکانە. مشۊم ئێمە ئا مدرامانەیە بە دروسی بیاومێنە. مدرامان هەن، وێگیریی هەن. دەرفەت و هەلۍ ڕەخسانا، کەم یا فرە بۊ یانۍ بە هەل و دەرفەتی کەم متاوا بڕۍ چیوی خوڵقنا. ئانە پێسە سەرکەوتەێوە موینیۊ. ئیمراڵیینە چێوێوە چانە نییا. لێوە تەریچۊ نە دەرفەت و نە هەلیچ نییەنۍ. سفر یا ئینا چێروو سفرینە. لایەنی وەراوەر گرد چێوش ئینا پەنە. گرد جۊرە دەرفەتێوە ماددیش دەسۊ هەن. فرسەتوو ئانەیشا هەن کە فشار کەرا و هجووم کەرا. وەروو ئانەیە جەنگ و کۊشیایۍ نایەکسانی پاسنەشا هەن. مدرامانوو ئیمراڵی مدرامانێوەن جە دۊخێوە ناهامسەنگی فرەنە میاونیۊ یاگۍ. ئا وەختە مشۊم ئێمە بە دروسی جە مدرامانوو ئیمراڵی بیاومێنە. وانەکاو مدرامانوو ئیمراڵی بە گردوو لایەنەکاشاو فرە فێرکەرێنۍ. ویرۊکەرڎەیە وەڵێنەکا سەراوبن کەرۊ.

کەواتە شۊڕشگێڵنانەتەرین ویرۊکەرڎەی چێش بێ؟ مشۊم هەلومەرجی ئۊبژەکتیڤ با. وچیا کە مشۊم ئاستێوەنە بڕۍ دەرفەتۍ و هەلۍ بێنۍ، کە پەی گەورەکەرڎەی ئادیشایچ بە شێوێوە ژیرانە، بە پلانە، وێڕسک و بە دەسوبرد بیاویا سەرکەوتەی. ئیمراڵیینە حیچ چیوۍ نیا. بە واتەێوە تەر، هەلومەرجی ئۊبژێکتیڤ یا هەلومەرجی وەرەچەم نیا. جگە جە مەژگ و دڵی حیچ چێوێوە تەرش نیا دەسۊ. جگە جە مدرامانی بە هێزوو مەژگی و دڵی هیچ چێوێوە تەر بییەیش ئەسەما. وەروو ئانەیە مدرامانوو ئیمراڵی پەڕا جە پەندۍ و فێرکاری. مشۊم هۊشیارۍ بیمۍ، ڕابەر ئاپۊ بە مدرامانی ٢٥ ساڵەش ئیمراڵیینە سەلەمناش کە گرد هەلومەرجێوەنە، کدا، گرد دۊخێوەنە پەی ئازاڎیی کۊشیۊ و سەرگنۊ. جە دژوارتەرین بارودۊخنە. مدرامانی ٢٥ ساڵەو ئیمراڵی و مدرامانوو ڕابەر ئاپۊ سەلەمناش، کە ئەگەر هێزوو یاواینەی و مانابەخشای بەدروسی وەڵۍ وزیۊ، متاویۊ گەورەتەرین وەڵێوەلوای شۊڕشگێڵنی و شۊرشی گەورە بە ئەنجام بیاونیۊ. وەروو ئانەیە پاڕادیگماش فاڕا. جە دۊخێوە چانەن ڕابەر ئاپۊ وێش جە سەرکردێوە نەتەوەییوە فاڕا پەی ڕابەرێوە جیهانی. وێش جە ڕابەروو گەلوو کوردیوە فاڕا پەی ڕابەروو گەلا، ڕابەروو چەوسیاوەکا و ڕابەروو ژەنا. هۊشمەندیێوەش خولقنا، کە ڕاو ڕزگاری بە گردوو بندەسا نیشانە مدۊ، بەرنامە و شێوازوو وێش ئارڎەن کایەوە. چا ئاستەنە شۊڕشێوە فکری، شۊڕشێوە ڕۊشنویرییش کەرد. پاڕادایمی تازە، یاواینەی تازە، چارەسەری تازە، پەی گردوو کێشەکا وزیا ڕووە. ئیساتۍ وەختۍ حەرکەس ئانەیە موینۊ ماچۊ 'پێویستیما پانەینە". پەوکای گەرەکشانە زیاتەر گۊششا جە ئەندێشەکاو ڕابەر ئاپۊی بۊ و چۊشۊ فێرۍ با. گەرەکشانە خاستەر ئیسفادە چا ئەندێشا ورگێرا. وەروو ئانەی ئا ئەندێشا پەی بەرژەوەندیی ئایشان. چارەسەر پەی قۊرتەکاو وێشا موێزاوە. مدرامانوو ئیمراڵی مدرامانێوە چانەن.

سەروو بنەماو خەتەو مدرامانی ئیمراڵی وەنەپەرسایۊما جە وێما کەرد

ساڵوەگێڵوو ٢٥ ساڵەی گرنگ بۍ، بەتەمامی سەروو ئەو بنەمۍ وێما ورسەنگنا، بە یاواینەی شێوازی پێچەوانەکاما ڕاس کەرمێوە و فاڕمێش سەروو خەتەو مدرامانوو ئیمراڵی وێما تازە کەرمێوە. چونکوم ٢٥ـەمین ساڵوەگێڵ ئینەش چەنە گەرەکێبێنمۍ، پەی ئی نرخنایە چارەکە سەدێوە وەسێبۍ. هەرپاسە ساڵوەگێڵوو ١٠٠ساڵەو هجووموو قڕکەرڎەی کە وەراوەروو گلێرگەی کوردی کریۊ. چی ساڵەو ئیساتێنە جە ١٠٠ساڵەو هجوومە قڕکارییەکانە، وەراوەروو کوردی پێسە کۊشیۊ. سەروو ئی بنەمێوە دژوو ساڵەو ٢٦ـموو ئیمراڵیوە، ئەشکەنجە، گۊشەگیری و سیستموو قڕکەرڎەی ساڵەو ٢٦ـەمینوو هجووموو ئەرەگیرا و سەد ساڵەو هجووموو قڕکەرڎەی کۊشیەیمۍ.

گەر هجوومە دڕندانەکۍ تاریخوو ٢٥ ساڵەینە نەتاوابۊش ڕابەر ئاپۊی، پەکەکەی و مدرامانوو ئازاڎیی کوردی بە دمایی بیاونۊ، وەراوەرو وەڵێکەوتەی گەورەینە بەدەسش ئارڎەبۊ، ئانە دماڕۊیچنە هیچ وەختۍ نمەتاویۊ ئی مدرامانە دماییش پەنە بۍ. پەکەکە چندین خزمەتێش بە گەلی و ئینسانیەتی کەردێنۍ. گەر کورد سەدساڵێن بە هجوومۍ دلێنە نەبریان، خەباتش کەرڎەن و بەرڎەوام بییەن، تەنیا بە کۊشیای و مدرامان نییا، بەڵکوم پا وانانە کە چۊشۊ ورما گێرتەن و وێما ئازاڎ کەرمۍ. مشۊم گردوو گەلی بە شێوێوە ئازاڎ و دیموکراتیکییانە بژیومۍ. وەروو ئینەیە کۊشیایی ئازاڎیی کوردی و مدرامانوو ڕابەر ئاپۊی ئیساتێنە لاو گردوو چەوسیاوەکاوە لای سەریی گردیشاوە ژەنی بە وەرفراوانی ورسەنگنیۊ. سەروو ئی بنەمۍ گفتوگۊش سەر کریۊ دەکرێت و هەنگام بە هەنگام وەڵا بۊوە و ورگێڵنیۊ پەی کۊشیاێوە جیهانی. مشۊم زیاتەرش کەرمۍ و سەروو ڕاو سەرکەوتەی بەردوامۍ بیمۍ.

ڕاپیمای کۊڵنی قەلاپۊپە بێ

ڕاسییەن یدا هەڵمەتەکۍ بە ئامانجوو ئازاڎیی جەستەیی ڕابەر ئاپۊی و چارەسەروو پەرسەو کوردی ١٠ تشرینوو یوەموو ٢٠٢٣ێنە ئەرەیاونیا. ٢٥ ساڵوەگێڵوو پیلانگێڵنی ١٥ شوباتی بە چالاکییەکا شەرمەزار کریا، یاوا بە قەلاو وێش. گرد یاگێوەنە حەر پاسنە بۍ تەنیا یەک یاگەنە پیلانگێڵنی شەرمەزار نەکریا، بەڵکوم کوردستاننە و گرد لێوە دنیێوە شەرمەزار کریا. گردما بەشدارۍ بییەیمۍ جە شەرمەزارکەرڎەی پیلانگێڵنینە. ڕاسیی مدرامانوو ئیمراڵی دژوو پیلانگێڵنی کە سەروو خەتەو سەرکەوتەی ملۊ ڕاوە، پاسەش پەنە کەردیمۍ ڕۊح و هەست و ویرۊکەرڎەی و جمیەرما واوەی ڕێک وزمێوە. وەروو ئانەیە جە هەنگامێوە ئازاڎییینە ژیوایمۍ. ئێمە وێما سەروو خەتەو مدرامانوو ئیمراڵییوە پەرەوەرڎە کەرد، کە دژوو گرد هجوومێوە دڕندانەی پێسەو پیلانگێڵنیینە سەرکەوت. ئینە وەڵێوەلواێوە فرە گرنگا.

لێوە تەرۊ وێنیشانەدای گەورە بۍ، پێسە گەنجا ئەورووپانە کە مانگێوە ڕاشا پیما، تەنیا گەنجۍ کوردۍ نەبێنۍ، بەڵکوم گردلاێوە بەشدارۍ بێنی و وێشا پێسە گلێرگێوە ئینتەرناسیۊنالیستی پێناسە کەرا، کە ماوەو مانگێوەن ڕا پیما. لوۍ ئەنجوومەنوو ئەورووپای، دمایی ئامێوە کۊڵن، ئانە ڕاپیماێوە گەورە بۍ.

لاێوە تەرۊ هەردووە قۊڵەکاو قەرسی و وانی سەرنیشتوو کوردستانینە بەرۍ کەوتۍ ١٥ ڕوۍ ڕاشا پیما، ١٥ شوباتینە خەلفەتیینە دماییش ئاما و هەردووە لقەکە یاوێوە یۊی، بە سەدان یاگارە ویەردۍ و پەی ئازاڎیی جەسەیی ڕابەر ئاپۊی و چارەسەروو پەرسەو کوردی، خەباتشا کەرد. بەڕاسی ڕووەداێوە گەورە بۍ. لێوە تەرۊ وەرنیشتوو کوردستانینە بە ملوێنان کەسۍ ڕا پیمێنۍ. ٢٥ـەمین ساڵوەگێڵوو پیلانگێڵنینە حەوت ساڵە تا ٧٠ساڵە و گردوو گەلوو سەرنیشتی و وەرکەوتوو سوریای بەشدارۍ چالاکییەکەی بێنۍ. گرد کەسێوە پەی ئازاڎیی جەستەیی ڕابەر ئاپۊی بە شێوێوە بەهێز بەشدار بی.

زیندانیۍ ئینۍ مدراماننە، منگێرتەی جە وارڎەی بەرەو یەرەمین مانگەو وێش ملۊ، زیندانیۍ هۊشیارێنۍ پانەیە کە چالاکییەکا ڕادیکاڵتەر و قەوەتتەر کەرانۍ، دماشا وستەن پەی دماو ورچنیەیەکا، بە ئاشکرا نیشانەشا دان گەر فاڕیای نەکریۊ ئانە چالاکیی ڕادیکاڵ و گەورەتەر کەرانۍ.

ئاخرۊ کۊڵن قەرارش دا. ماچا ڕاپیمای کۊڵنی گەورەن، ماچا کۊبییەیۊ، نامێش کۊبییەیۊ ملوێنیی بۍ. گرد کەس ئینەیە قبووڵ کەرۊو بە سەدان هەزار بەشدارۍ بێنۍ. ناڕەزایەتیی دژوو پیلانگێڵنیی ١٥ شوباتی کۊڵننە یاوا ئاخروو وێش. گردوو ئینیشا کوۍ کەرمێوە، بە ملوێنان کەسۍ پیلانگێڵنیی ١٥ شوباتی، ئەشکەنجە، گۊشەگیری و سیستموو قڕکەرڎەیی ئیمراڵییشا شەرمەزار کەرد. ملوێنان کەسۍ بەرشا وست دڵ و ویرشا ئینا لاو ڕابەر ئاپۊیۊ. بە ملوێنان کەسۍ داواو ئازاڎیی جەستەیی ڕابەر ئاپۊ و چارەسەروو پەرسەو کوردیشا کەرڎە. ئی پەیامە کۊڵننە بە شێوێوە دریابۍ کە گرد کەس بوینۊش و بیاوۊشنە. بەڕۊشنی ئانەشا دیاریی کەرد تا بە دەسوستەی ئازاڎیی جەستەیی ڕابەر ئاپۊی بەرڎەوام چالاکیی وێشانە بەرڎەوامۍ با. بەیاننامەو دۊخێوە تازەی بەروستەی هەڵوێستی، بە ڕاستی قەلاپۊپەنە بۍ. گەلوو کوردی، ژەنی و گەنجاو کوردی. کە وەروو قڕکەرڎەی جە وەڵاتی دوورۍ کەوتێنیوە، کوۍ بیێوە، قەرار و ئیرادەو وێشا پەی ژیوای ئازاڎی نیشانە دا و داواو ئازاڎیی جەستەیی نوێنەروو وێشا و ماڕای سیستموو ئیمراڵییشا کەرد. ڕێژێوە فرەیچ جە دۊسەکاشا چەنیشا بێنۍ، هامڕۍ گرد لاێوە جیهانوە، دۊسۍ گرد لاێوە جیهانیوە، ژەنی، گەنجۍ، سیاسەتمەدار، کرێکار، ڕۊشنویر، هونەرمەندۍ و حەرکەسێوە، کە حەر ئاستێوە گلێرگەینە خزمەت کەرۊ دەوروو کوردانە کوۍ بیێوە و ئازاڎیی جەستەیی ڕابەر ئاپۊیشا گەرەک بۍ. لاو کەمیوە پێسە کوردا هاوارۍ کەرێنۍ کە داواو کوردا ئینێنە و پێویسسا پانەینە.

کۊڵن دۊخێوەن، کە گرد کەسێوە چە دۊس چە دوژمن متاوۊ وانەش چۊوە فێر بۊ، تورکیا حەرچندە هەوڵۍ مدۊ و ماچۊ وەڵۍ بە ڕێکوستەی تیرۊری گێرمۍ، چندین چێوێش ئەڵمانیانە کەردۍ. پۊلیسوو ئەڵمانیای پەیوەرگێرتەی گرد هەرمانێوەش کەرد، بەڵام ئەنجامەکۍ دیارێنۍ.

ڕاپیمای تارێخیی کۊڵنی گرد چێوێوەش نیشانە دا

ڕاسییەکۍ دیارێنۍ و مەشاریاوە، پەوکای حەقیقەت بەرگنۊ، حەرپاسە بانگەوازی فرەیچ کریا، کە پێویسا قسەکۍ ڕاسۍ کریاوە. ئەورووپانە کەسانێوە واچێنۍ غەڵەتم کەرد و پێویسا داواو چەنەویەرڎەی کەرمۍ و وێما ڕاس کەرمێوە. تاوانێوەش کەرد تاوانێوە دژ بە ئینسانیەتی بێ. ٢٥ ساڵێن سیستموو ئیمرالی بە بەرڎەوامی سەپنییۊ و تاوان بەرڎەواما. ئەنجوومەنوو ئەورووپای سیستموو ئیمرالی بەرۊ ڕاوە. گرد لاێوە ئینەیە مزانا. واتشا چی دۊخە تاوانکارییە ڕزگارتا بۊ. کەسانێوە کە مەژگ و دڵوو گلێرگەینۍ سیستموو دەوڵەتوو وێشا هاگادار کەردۊ و واتشا ئی پەڵە سیاوەو وەڵێما ئیتر مەتاوۊ بەرڎەوامییش بۊ. بەڕاسی پەیامێوە گەورە پا کەسا دریان.

ڕاپیمایی کۊڵن سەلەمناش کە حەرچی کریۊ هجووم، گەلوو کوردی دلێنە مەشۊ. ئیتر کورد بۍ ئازاڎی مەژیوۊ و کۊکوشیی رووە مەدۊ. ئینە ڕۊشن بیەنۊ پەوکای گرد لایۍ و ژیوایی ئازاڎی گەلوو کوردی قبووڵ کەرا. ئی ئیرادە بە ڕۊشنی بە هاواروو سەدان هەزار کەسا کۊڵننە ئاشکرا بی و واتشا "جە ڕابەر ئاپۊیۊ فێرۍ بییەیمێ، گەرەکمانە چەنی ڕابەر ئاپۊی بژیومێ". چی بوارەنە کۊشیەیمۍ و بەدڵنیاییوە سەرگنمێ.

پێویسا ئیساتێوە چالاکیی وەرفراوان کریۊ

لوایۊپۊرە و ڕۊشنۊکەرڎەی کریان، کۊبییەیۊ کۊڵنی پێسەوقەلاپۊپەو قۊناغوو یوەمی و ئەوەڵوو قۊناغوو دووەمی موینیۊ. هەمان وەختنە برۊکسلنە کۊنفرانسێوە کریا. ئەرەیاونیا دەرئەنجاموو کۊنفرانسەکەی وەڵا کریانۊ، داواکاری هەن. ڕاسیینە بڕۍ چا داواکارییا ئانۍ بێنێ، کە قۊناغوو دووەموو چالاکییەکانە چێش کریۊ.

وەختۍ ملمۍ دلۍ ٢٦ساڵەو پیلانگێڵنیی ١٥ شوباتی و هەڵمەتەو جیهانیی ئازاڎیی جەستەیی پەی ڕابەر ئاپۊی جە ئاستێوە بەرزتەرنە کریۊ، ئینە چەنینا؟ بڕۍ پەیلوایۍ هەنێ، قسۍ بڕۍ کەسا هەنۍ کە ئی هەرمانۍ کەرا، وەلۍ کۊبییەیۊ کۊڵنی ئەوەڵوو ئی ئەم ڕاپیمایەینە، گردما دیما، زیاتەر کۊمەڵایەتی بۊ. تا ئیساتۍ گلێرگە گولانەکۍ هەڵوێستشا نیشانە دان. گرد یاگێوەنە گەل قسێش کەردێنێ. کۊنفرانس و گفتوگۊی جۊراوجۊر بییەن. بێگومان بە چالاکییە جەماوەرییە جۊراوجۊرەکا پاڵپەشتیی کریا، بەڵام هیچ چالاکیێوە پێسە کۊبییەیوەکەو کۊڵنی خاس نەکریا. ئانە چانە ڕۊشن بۊوە، کە ڕاپیمایی کۊڵنی تەنیا پەی شەرمەزارکەرڎەی ٢٥ ساڵەو پیلانگێڵنی ١٥ شوبات نییا، بەڵکوم ئەوەڵێوە تازەن جمیەری ئازاڎیوازانەو جیهانین، کە ئازاڎیی جەستەیی ڕابەر ئاپۊی کەرۊ ئامانج. چێولای چالاکییە جەماوەرییەکۍ ملا ڕاوە. چالاکی جەماوەریۍ بەرۍ گنا. بەتایبەت جە شێوەو چالاکیی گەورەینە با نەک گرووپۍ گولانێ.

کۊشیاێوە یاسایی وەڵۍ گنۊ

جگە چانەیچە بەدڵنیاییوە کۊشیایی یاسایی گنۊ وەڵێ، بەڕاسیی ئینە گرنگا. با کۊشیای یاسایی پەشتگۊش نەوزمێ. ڕەنگا شمە هەست بە ڕێبازوو ئایدیۊلۊژی ڕابەر ئاپۊی نەکەردێ، ڕێبازوو یاواینەی وەراوەری وەرەچەم نەگێری یا ڕێبازی سیاسی وەرەچەم نەگێری. تەنانەت پێویس مەکەرۊ دیموکراتۍ با. ئەگەر باوڕت بە یاسێن، مشۊم دژوو ئیمرالی، دژووسیستموو ئەشکەنجەی و گۊشەگیری و کۊکوشی بیوە. ئیمرالیینە چێوۍ بە نامۍ یاسێوە نییا. ئیمرالی هیچ پەیوەندیێوەش بە هیچ بنەماێوە نییا، کە پێسە یاسۍ جە تاریخوو ئینسانیەتینە سەرەش ورڎان. ئینا بەروو ئانەیۊ پەوکای باسوو یاسۍ کەرا، باسوو یاساو دیموکراسیی کەرا، باسوو دادپەروەری و ماچا بنەماو گرد چێوۍ یاسانە. ڕۊشنۊکەرڎەیش ئاسانە. کۊشیای یاسایی تواناێوە فرە فراوانە خولقنۊ. کریۊ دژایەتییێوە کاریگەرتەر وەش کەرۊ. چی ڕووەوە گفتوگۊ، چالاکی و کۊشیای یاسایی، کە جە ڕوانگەی یاساییوە ورسەنگنای پەی گۊشەگیریی ئیمرالی و شیکارییش پەی کەرۊ، فرە گرنگا، گێرا خاستەر بۊ.

وەرفراوانکەرڎەی پڕوپاگەندەی کاریگەرانەو ڕۊنامەوانی و میدیایی، پێسە پەی یاونای هەرمانەکا پەی جەماوەری زیاتەری و پەی ئاشکراکەرڎەی زیاتەری ئیمرالییوە بە ڕاو ئەرەیاونای، زیاتەر وەڵۍ گنۊ. ئینۍ پەی یاوای بە بازنێوە میدیایی وەرفراوانی وزیا وەڵێ، لوایۊپۊرەی چینە بێ. ئانۍ ئی هەرمانا کەرا و ئانۍ مامەڵە چی بوارەنە کەرا ورسەنگنیا.

متاوو ئینیشاش پەی زیاد کەروو، ئجۊم متاویۊ شێوازی تازەو هەرمانۍ و چالاکییەکا پەرە پەنە بدریا، پێسە چالاکیی درێژخواینۍ و بەرڎەوامی کە بەرڎەوامۍ با. پێویسا ئەوەکۊڵیای جە فۊرم و شێوازەکاو چالاکییەکا کریۊ، پەوکای وەختێوە گرنگما ئینا وەڵێوە هەم ئی چالاکییە جەماوەرییە و هەم بەرڎەوامیی چالاکییەکا مسۊگەر کەرمێ، مانگەو ئاداری ئینا ڕاوە. ٨ مارس ڕۊو ژەنا و کرێکارا و نەورۊزوو ڕۊو ئازاڎیی کوردی. ئیساتێچ کورد، ئا گلێرگە کە جیهاننە وەراوەروو دەوڵەتی و ستەمکارا، پەی ئینسانیەتی ئازاڎییش ئاردۊ قسۍ و وەڵۍ جە دووۍ هەزار و شش سەد ساڵا وەڵتەرینە، دژوو کۊکوشیی کۊشیای ئازاڎی پەڕماناش تارێخنە کەرد و وێش یاوناوە بە ئازاڎی، کۊمەڵگەیەک کە جەژنەو ئازاڎییشا دەسنیشانە کەردێنە. جارێوە تەر کەوتێوە ئی دۊخە. پەوکای دۊخێوەن کە بەتەمامی ماناو نەورۊزینە. نەورۊز متاوۊ قەوەتتەرین ڕۊو چالاکیی بۊ. ئاهەنگوو نەورۊزی کریۊ بە بەشداریی ١٠ ملوێن کەسا مەبارەک کریۊ، کە فرە وەرفراوانتەرا جە چالاکیی دژوو پیلانگێڵنیی ١٥ شوباتی، متاویۊ سەرانسەروو جیهانینە پەرەش پەنە بدریۊ و برەوش پەنە دریۊ. ٤ نیسانی ئینا وەڵێمانە ، ١ ئایاری و ڕوۍ گرنگۍ پەی کۊشیای. ئینۍ ورسەنگنیا. چی چوارچوەنە دماتەرنە چێوەکۍ ڕووە مدا.

ئی هەڵمەتۍ پەی سەرکەوتەی میاوۊ ئەنجام. بە مانێوە تەرە شێوەو چالاکییەکا ئاستێوە بەرهەمدارنە با، گۊشەگیریی ئیمرالی ماڕۊ، ئەنجاموو هەڵمەتەو ئازاڎیی جەستەیی با. چا بوارەنە وەڵۍ گنا.

هەفتەی وەڵین هامڕا هێلین ئومیتە واتش: "بەشداریکەرڎەی چی چالاکییانە بە ماناو ڕزگارییتانە. گردوو چالاکا دۊخێوە چانەشا دیەن. پەی ئازاڎییشا کۊشیێنێ. ئازاڎییشا جە ڕۊح، هەست، فکر و چالاکییەکاشانە پەرە پەنە دا. ئیرادەو وێشا قەوەتتەر کەرد. بەدڵنیاییوە چێولای زیاتەر چالاکیۍ کەرا. بە نامۍ ڕاوەبەروو پەکەکەیۊ خێرامای وەنەو گردوو ئا چالاکییا کەروو. مەبارەکبایی گردوو ئا کەسا کەروو، کە ٢٦ساڵەو کۊشیای دژوو پیلانگێڵنیینە بەشدارۍ بێنۍ و هومێدوو سەرکەوتەی گەورەیشا پەی موازوو.

ئینسانیەت پەی هەوەڵ جاری فیلمێوە هەقەتینش دی

گەریلا چا یاگێنە کە سەرمەشقا، هەڵبەت هەر سەرمەشقا. گرد وەختێوە ماچمۍ سەرمەشقایەتیی پەکەکەی سەرمەشقایەتیی گەریلاین. گەریلا سەرمەشقا. وەڵۍ ١٠ تشرینوو یوەمینە هەڵمەتێوە پێسنێش ئەرەیاونا، گەریلا وەڵتەر ئەنقەرەنە بە خاپوورکەرڎەی ناوەندوو قڕکەرڎەیی فاشیستا تەڤگەروو وێش ئاشکرا کەرڎەبێ. چالاکییە فیداییەکەو هامڕا ڕۊژهاتی و ئەرڎاڵی پێسنە بێ. ڕاسیینە پرۊسەکە پێسە دەسش پەنە کەرد. پڕۊسەو گەریلای سەروو ئی بنەمۍ دەسش پەنە کەرد و ئەنجامەکێما دی. گرد مانگێوە بە ئۊپراسیۊنێوە شۊڕشگێڵنیی وەرفراوان، ئاخروو مانگەو تشرینوو دووەمی و ئاخروو مانگەو کانوونوو یوەمینە چە زمسان چە وەروە و سەرڎا بۊ، گورزی خاس، شکست و پاککەرڎەیۊشا وەنەو هەرمانە فاشیستییەکاو ئاکەپە-مەهەپەی دان. گەریلا دلێڕاسەو مانگەو کانوونوو دووەمینە ئۊپراسیۊنێوە تازەش دەس پەنە کەرد. چالاکیی کەشوو ئامەدی... گرد چێوۍ دیارا. تاومۍ چینەی زیاتەر چێش واچمێ؟ دۊس و دوژمن مزانا گەریلا چێشا و چەنی گژیۊ، گرد کەس دەسەڵاتدارییش دژوو گەریلای دی. گرد چێوۍ دیمەنەکانە هەن. ئینە ئەوەڵ جارا. گرد وەخت فیلمما دیەن، بەڵام ئینە جاروو یەکەمین ئینسانیەت تەماشەو فیلمێوە هەقەتینی کەرۊ.دەکات. ئینەیچ سەروو بنەماو چالاکییە گەریلاییەکاو زاپین. مشۊم خاس ئینەیە بوینمۍ و بیاومێشنە. گەریلا یاوان ئی ئاستە. چی ئاستەنە و چا بارودۊخە سەختەنە جەنگ کەرۊ و هەمان وەختنە ئەنجامەکا بە بەڵگەوە پێشکەشوو گلێرگەی و ئینسانیەتی کەرۊ. ماچۊ من ئینەیە کەروو. بەدەسش بارە، ورش سەنگنە، پیمانەش کەرە ئەگەر بەدڵت بی پەسەندش کەرە، گەر بەدڵت نەبی ڕەخنەش کەرە، بەڵام لایەنگێروو من بی یا دژوو من بی ئی هەمانۍ بەڕاسییوە کەردێ. بوینە و بزانە، مەبۊ غەڵەت بی، مەبۊ بە ڕێککەوت بۊ، مەبۊ دەسوەشێیوە غەڵەت بۊ.

مشۊم گرد کەسێوە گەریلاو کوردی خاس بشناسۊ، ئانۍ گەرەکشانە با بە دۊسۍ با خاس بشناساش و با بە هامڕێ، ئانێچ گەرەکشانە با بە دوژمنۍ با بە زانایۊ کەراش. وەروو ئانەیە بە ڕاوەبەری تەیب ئەردۊغانی گەرەکشا گرد کەسێوە بۊ بە دوژمنوو گەریلای. بەخشۊ، گێڵۊ و موینۊ. گەرەکشا گرد کەسێوە بارۊ وەڵێشا. پێویسا گرد کەسێوە بزانۊ داواش دژوو چێشینە و غەڵەت نەکەرۊ. ئاخرۊ کەموکەسرییشا نەبۊ، با هیچ کەسێوە بە ڕاوەبەری تەیپ ئەردۊغانی ورنەخەڵەتییۊ. پەوکای وێشا سۊچنا. وەڵتەرۍ واتما، پەوکای مەتاویۊ پێسە کریۊ. گێرا جەنگ بۊ، بەڵام پێسە مەبۊ، ئانۍ ئی هەرمانۍ کەرا سۊچا، نابێت. گورزی کوشندە وەرا. فەرمانداریی قەرارگەو ناوەندی چندین جارۍ ئینەش دیاریی کەرڎەن و ئێمەیچ واتەنما، گەر سوورۍ با، تێکشییەێوە قورس وینا.

ئێمەتا بەجیددی ورنەگێرت، گۊشتا نەدایمۍ پەنە، وێتا بە گەورە مویندۍ و وێتا گەورە کەردێ. بە ڕاسیی دلۍ میتی و ناوەندوو جەنگی تایبەتینە دا ئا کەسۍ هەنۍ بە زەڕ سنیێنۍ و پەروەردۍ کریێنێ. چاپەمەنییەکۍ ئینەی بەروزا. گەر چێوۍ چینە ڕووەشدا جدیەیدۍ پەی چاپەمەنییەکاو تورکیای. ستراتیژوو جەنگی کێشا، تاکیک دیاری کەرا، ئاڕاستەو گلێرگەی کەرا و گلێرگەی بێدەور کەرا، بە شێوێوە نیمەو شەوێنە تا بەیانی مزانیۍ مدا. گرد سیخوڕۍ میتینێ، توخمەکاو جەنگی تایبەتینێ. توخمەکاو فەرمانداریی ناوەندوو و فەرمانداریی هێزی تایبەتینێ. توخمە مەدەنییەکاو سوپاو تورکینێ. پێویسا شمە ئینەی بزاندێ. ئانۍ نە ڕۊنامەوانێنێ، نە شرۊڤەکارۍ و نە ئەوەکۊڵەرێ. تەنیا هەوڵۍ مدا ئاراستە کەرا. چێروو کاریگەریی ئادیشانە هەنێ. پاسە بە دەنگی بەرز قسۍ کەرا! فەرماودێ، ئەنجامەکە ئاشکران. مەزانوو وەروە بێ، زمسان هەن، سەرڎا هەن.... پەی گرد کەسێوە هەن. گەریلاتا دی. چند ئاراما، چند هامئاهەنگا، چندە متمانێش بە هەرمانەکاشنێ، چند ڕێکوزیان، چند بە دسپلینا، چند زیرەکا. کۍ متاوۊ وەراوەروو گەریلاێوە چینەینە مردۊوە.

وەڵتەریچ واتم. هیچ سوپاێوە نمەتاوۊ پێسە فەرمانداریی هەپەگەی و یەژا ستاری و جەنگەوانەکاش، گەریلاکاش جەنگ کەرۊ. نە سوپا ئەمریکای نە چین و نە ناتۊ. چا بارودۊخەنە مەتاوا یەک ڕۊ جەنگ کەرا. دلۍ ناتۊینە سوپاو تورکی سوپێوە سەرەکییە بێ. ئاشکران چێش ڕووەش دا. با بوینیۊ. چی ڕووەوە پێویسا ئا چیوە دروینا بێدەنگۍ کریا. ڕاسیینە مشۊم ڕای گردینوو تورکیای فرە شۊنێش نەگنۊ گۊششا نەگێرۊنە. مشۊم ڕۊشنویر، چەپ و دەیموکراتیکوو تورکی نامێشا زڕیۊ. چونکوم مەژگوو گلێرگەی شۊراوە. هەرمانێوە تەرسناکە کەرا. بەڕاسی مشۊم فرسەتشا نەدەیمێ.

ئانۍ پا سەروو جەنگی گێرارە چارەنویسێوە چینەشا هەن

هەپەگە کەشوو جودیینە بەیاننامەش بەرکەرد، دماتەر زانیارییەکۍ وەڵا کریاوە، بەڵام ماچۊ "کەشەکێما پاکۍ کەردێوە" یانی هەرەمێوە گەورە کە نامێش کەشوو جودیین، چند کەشیوەش هەنێ، یۊ چانیشاوە دوژمنشا ماڕان. پێسە ئا یاگۍ کە ئێمە پەنەش ماچمۍ کەشوو گەلهاتی جە کەشوو ئامێدیینە. چاگەیچ بە هەمان شێوە مەڕیێ. ئاخرۊ تەماموو سوپاو ئەرەگیری چاگە سۊچیۍ و وڕیێ. ئانۍ کە مەناوە کە هەنگام بە هەنگاو پێسنۍ با، ئینە بۊ بە ئاخرشا. فەرمانداریما واتەبێش "یان بەرپڕدۍ یا دلێنە مشدێ" ئینە وەش بێ، ئینە قسێوە ئاسانە نەبێ، چی مەنتێقەنە هامن، زمسان، وەهار و پایزنە ڕووە مدۊ. مشۊم ئیتر هیچ کەسێوە نەواچۊ ئی جارە ئانە ڕووە مدۊ یان نا. گەریلا خاستەر جە وێش پەرسی کەرۊ. بە شێوەو وێش چالاکیی تازە کەرۊ، وێش دۊڵەمەند کەرۊ. جە ئیساتێوە گەورەتەر بۊ و وەڵا بۊوە. ئەگەر ئی هێزە ئەرەگیرۍ هەوڵۍ بدا چی جەنگەنە، هجوومنە ئەرەگیرکاریینە پا گێرارە و دمایینەو ئادیشا حەر ئینە بۊ، چەن مدرامانێوە قەوەتوو گەریلای ڕووبەڕوۍ باوە.

سەروو ئی بنەمێوە جە تەماموو فەرمانداریی هەپەگەی و یەژا ستاری و هێزوو جەنگەوانا، کە ئۊپراسیۊنی شۊڕشگێڵنیی گەشمەرڎە دۊغایشا کەرد، سڵام کەروونە مەبارەکباییشا وەنە کەروو. ئیساتۍ و دماییچنە و پێسە گرد جارێوە هومێدوو سەرکەوتەی گەورەی پەی گەریلاکاما موازوو.

دەوڵەتوو تورکی ۋەرکەوتوو دلێڕاسەینە دووروزیۆوە

ئارۆ هاکان فیدان ئەڵمانیا بۍ. نێجیرڤان بارزانیچ چا بۍ. جە گرڎ یاگێنە دیڎارشا ئەنجامدا. ئنڎە باوەشیشا کەردە یۊترینیرە. وەسۍ نەبۍ، ئیجارەیچ ۋەروودەم و ئەڵمانییەکانە جە ئەڵمانیانە بەرۍ گنا. چا ڕووەنە کە گلێرۆ بیەی هەن. چا وەختەنە پۍ ڕاگێرتەی جە گلێرۊبیەکەی لوۍ بێنۍ، جە ڕاسینە گرڎوو هێزوو ۋێشا بەکارئارد. ئەگەر یاساو ۋێشا بەکارئاردەبیۍ، پۆلیسەکۍ ئەڵمانیای ڕاشا ۋنەگێرێنۍ، کە ۋێش جە ۋێشەنە واتەی بژیۋۆ سەرۆک ئاپۆیچشا قەڎەغەکەردەن. دەمێوەن حۊڵ مڎا بەهانێوە وەش کەرا. پێشا بەرکۊت کە ۋەران ۋەرەکەشا کێن. نێچیرڤان بارزانی و هاکان فیدان. ئێمە بڕۍ نێجیرڤان بارزانی مشناسمۍ، بەڵام مشۊم ئینسان بڕۍ عالتەر هاکان فیدانی بشناسۆ. چێش رووەشدا، چنی بی بە دوژمن و سەرسەختوو کوردی، چنی ۋێش کەرد بە جەلاد و قەسابوو کوردی؟ کێن، چێشا، چکۆ، چنی پەروەردەکریا؛ مشۊم مرۆڤ چانەی بیاوۆنە. چنڎین کۆکوشیێش کەردۍ. ئەنجامدەروو کۊکوشی ٩و کانوونوو دووەموو ٢٠١٣و پاریسیا. جە گرڎ یاگۍ ئەوروپاینە کۊکوشیش رێکوستەن. پۍ ئانەی کوردەکۍ نەبا بە ساحیب و هیچ مافێوە، نامۍ-ئشناسنامۍ ئاڎیشا جە تەرەفوو کەسیوە باس مەکریۆ، تورکیایچ وزا دلۍ سات و سەوداو مامەڵەو ۋێشاوە.

سەردای ئەردۆغانی پۍ میسریچ پا جۆرەبۍ. گرڎوو کەناڵەکا ئاکەپەی پا جۆرە نویستەبێشا، سەروو تکاو ڕجێوە فرەو سیسی، تەیب ئەردۆغان لووان پەی قاهیرەی. پۍ چی پا جۆرەشا نویستەبۍ؟ ئاژێوەن یاگۍ خوەینە. ۋەروو ئانەی راسی هەرگیز پا جۆرە نییا. جە گلێرگەو تورکیای و جە گرڎ یاگێوەنە کاروەدایش هەن. تا ئیسە چێش بە سیسی واچێنی؟ چنی لوای و کۊتی ۋەروو قاچاش؟ ماچۆ "من نەلانی ئا لاڵیاوە منیچ ۋێم پنەنەگیریا و لووانی". واتە ئەگەر بڕۍ کەسۍ تەریچ تکاش ۋنەکەرا ئی تەیب ئەردۆغانە ملۆ دەموو داواکێشاوە؟ بە تکا و رجا دیپلۆماسی کەرۆ؟ بە دڵنیاییوە پی جۆرە نییا. مشۊم ئینسان بە وریاییوە ئا سەردایا هۊرسەنگنۆ. بەتایبەتی ئا ئاستە جە سەرداکا جە ۋەرکەوتوو دلێڕاسەینە هەنۍ. دەوڵەتوو تورکی جە ۋەرکەوتوو دلێڕاسەینە دوور وزیۆوە. ۋەرکەوتوو دلێڕاسەی کە جە ساڵەو ١٩٢٣ێوە ئی شێوەیە بە ۋێشۊ وینۆ، بە پاو ئەرەمەرزناو دەوڵەتوو تورکی، بناغەو دەوڵەت نەتەوەکەیش شکڵ و شێوەش گێرتەبۍ. ئیسە ۋەرکەوتوو دلێڕاسەی تازەی شکڵ گێرۆ. دەوڵەتوو تورکی نیا دلۍ ئانەینە. سیستموو سەرمایەداری جە ۋەرکەوتوو دلێڕاسەینە ۋێش چی ئاستەنە فاڕۆ. سیاسەتوو حکومەتوو تەیب ئەردۆغانی، دوژمنایەتیەکەش ۋەران ۋەر بە کوردا، جەنگ جە کوردسانەنە تورکیاش یاونان ئی حەدە. مشۊم گرڎ کەسۍ ئانەی بوینۆ. ئیسە جە تەرەفێوە حۊڵ مڎا قەرەبووش کەراوە. جە راسینە حۊڵ مڎا ۋێشا سەروو پەیاوە مردنا. جە تەرەفێوە جە جەنگوو قەرەباغینە ئێمە بە ئاژاوەگێڵنی جە جەنگوو غەزەینە دیما، حۊڵشدا گێچەڵە گێڵنۆ. جە تەرەفێوە هیواڎارا ۋێش جە دووروستەیۆ رزگار کەرۆ. ئینە گرڎ دیپلۆماسی چەمەڕاین تەرەفێوەش ئانەن.

تەنیا بە هامکاری و ئیجازەو ناتۆی متاوۆ کردەوەکاش واوەی کەرۊوە

جە تەرەفێوە تەریچۆ ئێمە مزانمۍ؛ دوژمنایەتین ۋەران ۋەر بە کوردا. هجومەکۍ دژوو پەکەکەینۍ. پۍ ئانەیچ حۊڵ مڎۆ دەرفەت و پەشتیوانی کۊکەرۊوە. مەبۆ ئینسان چا بارۆ ۋێش خەڵەتنۆ. ماوێوە فرە چەمڎاری پرسوو بەئەندامبیەی سویدیما جە ناتۆنە کەرد، فرە بە شێوێوە کاریگەر ئانەش بەکارئارد و بڕۍ چێوش جە ئەمریکا و ناتۆی هۊرگێرت. ئانەی وینمۍ، پۍ هجومێوە ئەسڕیەیۆ هاریکاری و ڕا پنەدایش هۊرگێرت، ئانەیچ وینیۆ. ئەمریکا ئێف -١٦ش پنەدان، سات و سەودا و بازرگانیەکە پا جۆرەنە. واتە حکومەتوو ئاکەپەی بێ ۋەران ۋەر بە ئەندامبیەی سویدیش جە ناتۆنە قبوڵ نەکەردەن. بە تەمامەتی کەردش بە بازرگانی و سات و سەودایۍ پۍ کۊکوشی جە دژوو کوردی. چا ئیجازە و ڕاپنەدای تازەیش هۊرگێرت، هامکاری تازە هۊرگێرۆ و سەروو ئا بنەمایۍ قبوڵش کەرد. ئیسە ئینا ئاماڎەکارینە کە چا رێوە هجوم کەرا. ئاگاڎارۍ ئانەینمۍ و وینمێش. بەڵام هامکاری و ڕاپنەداکەو ناتۆی دەرفەت بە هجومێوە جیاوازتەر چانیشا تائیسە ئەنجامدریێنۍ، بە دیکتاتۆریەتوو ئاکەپە-مەهەپەی فاشیستی مەڎۆ. بەڵام ئا چێوۍ کەردێنێش متاوۆ واوەیشا کەرۊوە. ۋێش جە ۋێشەنە پا چێوایچە کە کەردێنێشا نەتاوانشا بیاوۆ ئەنجام. ئانەی پلانەشا پۍ نیابێرە نەتاواشا پێکاش. مەڕیۍ، ئیراڎەشا جە هەرێمەکا پارێزناو مەدیاینە گیرش وارد و عاسی بی. هجومە ئەرەگیریەکۍ نەیاوۍ ئەنجام. فرەو جاری بە واتەو ئانەی کە پەکەکەی دلێنەبەرمۍ پلانەشا متەرە، ئەرەیاۋیایچ. پلانەکێچشا وینیۍ، بە دەیان جارۍ پوچۍ کریێوە. بە درۆ وزیێوە، جابەجێشا نەکەرد. ئیسەیچ موینۆ کە ئەگەر هەمان چێو کەرۆ ئەنجامێوە جیاواز بەدەس نمارۆ.

ڕاسییەکەش بەنیازا هێزی جیاواز بەشداری پنەکەرۆ و ئی هجومە تازەیە بەقوەتتەر کەرۆ. ئێمە چا چێوەیە میاومێنە و چەمڎاری کەرمۍ. کۊبیەیۆ چنی ئێرانی بە تەمامی چی چوارچێوەنە بۍ. پا گیری کەرێنۍ کە سەرۆکوو ئێرانی بلۆ تورکیا. بەردەوام هەڕەشۍ جە عێراقی و یەنەکەی کەرۆ. ڕاسییەکەش داوا جە ئێرانی کەرا کە عێراقی و یەنەکەی جە پلانەی تازۍ هجومەکەینە پۊوە گلنا. مەزانمۍ تا چن چنی ئێرانی گفتووگۊشا کەردەن و چێشا کەردەن. باوەڕ مەکەرمۍ ئێران پینەی قایل بۆ. تا ئیسەیچ ئێران تا حەدۍ دیاریکریا پەشتیوانی کەرۆ. پێوەرە هەرمانەکەرا. بڕۍ هجومۍ هامبەشۍ کەرا. ئێران زانیاری مڎۆ، تورکیا هجوم کەرۆ. فڕۆکەکۍ تورکی چن جارێوە هجومشا کەردەن سەروو هێزەکاو پژاکی. ئینۍ بە هامکاری چنی ئێرانی ئەنجام مڎریا. بەبێ ئاڎیی مەکریا. ئێران چانەی زیاتەر هیچی تەرش نییا تا بەخشۊش. چونکی ئنڎەو تورکیای ئینا ئاژێوە سەختەنە. چا ئاستەنە کێشەش نییا. واتە مەسڵەحەتوو ئێرانی ئینەی مەوازۆ. بەڵام بە واتەی "چنی ئێرانیچ کۆبیاوە" حۊڵ مڎۆ فشارەکاو سەروو عێراقی و یەنەکەی زیاتەر کەرۆ. ئینەیچ جە پەشتەو سەرداکەو میسڕیچۆ بۍ. بە مەعنێوەتەر گەرەکشانە بە کۆبیەیۆ چنی میسری کاریگەری سەروو عێراقی و جەهانی عەرەبی وەش کەرا. جە لێوەتەریچۆ چانەی مشۆ جەنگوو غەززەی چنی میسری شەنوو کەو کەرا. حۊڵ مڎا ئا مەسەلۍ دژوو کوردی کەرا بە پرسوو بازرگانی. حۊڵ مڎا چی ڕوۆ پەشتیوانی جە میسری هۊرگێرۆ. واتە گەرەگشا عێراق و یەنەکەی وزۆ دلۍ ئی جەنگەیۆ کە ۋێش و پەدەکە پێوەرە ئەنجامش مڎا. زەحمەتا، کەمێ قورسا. ڕەنگە فشاری زیاتەر کریۆ سەرشا، بەڵام عێراق و یەنەکە حیچ مەسڵەحەتێشا چینەینە نییا. ئایا چی ڕوۆ کۊبیەیۆ چنی هێزێوە پێسە میسری چ چێوۍ بەخشۆ بە تورکیای؟ بڕوا مەکەرمۍ چێوۍ فرە بەخشۆ. واتە ڕەنگە چێوۍ ئابووری و بازرگانییەکۍ پەرەشا پنە بڎریۆ. ئاڎۍ پۍ ماوێوە فرەی پەنەوازشا پی چێوەیە بۍ. میسریچ پێویسش پنەش بۆ. بڕوامەکەرمۍ چێوۍ چانەی زیاتەر بۆ.

چن حساب پۍ کوردی نەکریا، ئانڎەیچ عەرەب بەشکریا

پێویسا ڕۆشنۋیرا و گلێرگە و دەوڵەتا عەرەبی هەستیارۍ با. میسر و ئاڎۍ تەریچ. مەبۆ حیچ کەسێوە کۊشیای بیەی و ئازاڎیی گەلوو فەلەستینی و کوردی جە چوارچێوەو مەسڵەحەتە ئابووری و سیاسییەکانە بەکاربارۊ. ئاشکرۍ بیدۍ و زەرەرتا پنە یاوۆ. ئێمە ئینەی بە ڕۆشنی گوزارشتش ۋنە کەرمۍ. پێویسا گرڎوو وڵاتا عەرەبی بە عالی ئینەی بزانا. حیچ هەرمانێوە هامبەششا چنی تورکیای نییا. ئەگەر ئینەی کەرا، دژوو قەزیەو گەلوو فەڵەستینی و کوردی مرداوە، پەیوەندییەکێچشا چنی ئیسرائیلیچ ڕزگارشا مەکەرۆ. چونکی ئانەی جە ۋەرکەوتوو دلێڕاسەینە ۋێش تازە کەرۊوە و وەڵۍ وزۆ، کۊشیای ئازاڎیی گەلوو کوردی و گەلوو فەڵەستینیا. ئیسفاڎە چینەی کەرا. پێویسا بە عالی ئینەی وینا و چنەش بیاوانە. بە تایبەتی پێویسا ڕۆشنۋیرا و نوویسەرا و سیاسەڎمەدارا عەرەبی ئی ڕاسییە بە عالی بوینا. پێویسا گلێرگەو عەرەبی و ژەنا و کرێکارا، عالتەر ئینەی بوینا و فشار کەرا. ئینەما نامۍ بەرد بە هامپەیمانی ستراتیجی کورد و عەرەبی. ئینە فرە گرنگا. کورد حەجگیز دژایەتی مافوو گەلوو عەرەبیش نەکەردەن. سەروو بناغەو کۊشیای ۋێشا، جە دمایی جەنگوو جەهانی یووەمینە، فاڕای دلێینەشا وەڵێوست. ئا سیستمەی حساب پۍ کوردی نەکەرۍ، عەرەبیچش ئانڎە بەش بەش و لاواز کەرد. کەردشا بە لاوازتەرین هێزوو ۋەرکەوتوو دلێڕاسەی.

کوردەکۍ جە ڕاو کۊشیای ۋێشاوە گۊرەتەرین پەشتگیریشا بەخشا تاوەکو عەرەبی چی لاوازییە ڕزگار کەرا. ئیسە جیای ئانەی ئی ڕاسییە بوینا و پەیوەندی عالتەر چنی تەڤگەروو ئازاڎیی و دیموکراسیی کوردی مەرزنارە  پەی بنیاڎنیای هەرێمێوە تازە و ۋەرکەوتوو ناوەنڎێوە دیموکراتیکی، پەیوەندی چنی دەوڵەتوو تورکی و دیکتاتۆرییەتوو فاشیستی ئاکەپە و مەهەپەی بەسا، پینەیچ جە کوردا زیاتەر زەرەر بە ۋێشا میاونا. پۍ چی؟ چونکی ئیسە گەرەکشانە ئا شۊنا بەدەس باراوە کە پنەش ماچا میساقی میللی. ماچۆ من ئەرەگیری مەکەروو، بەدەسش مار و مڎەوش بە شمە، بەڵام ئینە دروێنە. پاسە نییا. گەرەکشانە کوردسانی ئەرەگیر کەرا و چا ئەرەنیشتۍ با. بێگومان دماتەر بیرۆکەو ئیمپراتۆریەتوو عوسمانی تازە دماتەر پەرەش پنەدریۆ. ماچا گرڎوو خاکوو عەرەبی وەڵتەر هینوو ئێمە بیەن. ماچا، سەڎ ساڵۍ، حەفتا ساڵۍ وەڵتەر، هینوو ئێمە بیەن، چنەما زەوتکریان، هورش گێرمێوە. گرڎ ئینەی وینمۍ. کورد مدرامان کەرۆ و ڕا چینەی گێرۆ.. فاشیزموو ئاکەپە و مەهەپەی تەنیا دوژمنوو کوردی نییا، دژایەتی و دوژمنایەتی عەرەبیچ کەرۆ. حەماسشا پی هەرمانۍ هانیدا. تەیب ئەردۆگان و ئاکەپە  ۋەرپەرسی سەرەکینۍ جە ئاژەو غەززەی. ئیسە حۊڵ مڎا چنی ئاکەپەی چارەسەرێوە بێزاوە. چ چارەسەرێوەتا پۍ مۍ وەڵۍ؟ دەوڵەتوو تورکی پۍ مەسڵەحەتوو ۋێش گەلوو فەلەستینیچ وست دلۍ جەحەنەمی. مەبۆ حیچ کەسێوە بازرگانی بە ونەو گەلوو غەززەی و ئینسانەکاوە کەرۆ. ئێمە ئینەی ئاشکرا کەرمۍ و دژایەتیش کەرمۍ. مەبەستم ئانەن چی ئاستەنە واڵە و برایەتی و دۆسایەتیما چنی گەلوو فەلەستینی هەن. چونکی هەڤاڵێتیما چاڎیشا وینا. ئێمە پۍ هەمیشەی درێژە پی دۆسایەتیە مڎەیمۍ. پۊکەی هەرکەسێوە سەروو ۋنەو گەلوو فەلەستینیوە بازرگانی قیزەونی ئابووری و سیاسی کەرۆ، ئێمە دژش مردمێوە. ئێمە ڕۊشنش کەرمێوە و هەڵوێسوو ۋێما جە دژوو ئاڎیشا نیشانە مڎەیمۍ. تورکیا گەرەگشا بە پاو ۋێش بڕۍ چێو کەرۆ، بەڵام بە بڕواو ئێمە سەرکۊتۍ مەبا. میسر و عێراق و ئێران پینەی قایلۍ مەبا. گرڎ مزانا ئاژەو سوپاو ئاکەپەی و مەهەپەی جە زاپەنە چنینا. کێ شۊنەو سوپێوە گنۆ کە جە دلێڕاسەو زمسانینە گورزەی پاسە قورسەش وەرگنۆ؟ کێ مەسڵەحەتوو ۋێش پاڎیشاوە لکە مڎۆ؟ بەبڕواو ئێمە پاسە مەبۆ، بەڵام ڕۊشنا کە ئاکەپە و مەهەپە گەرەکشانە بە نامۍ کوردی و پەکەکەیۆ گرڎی پۍ مەسڵەحەتەکا ۋێشا کۆنتڕۆڵ کەرا.

ئانەی دژوو ئینەی مرداوە گلێرگەو تورکیای و ڕۆشنۋیرا و ڕەنجدەرا و کرێکارا و گەنجا و ژەنانۍ. ئا هوشیارییە چا بیەیش نییا. ئی هوشیارییە فرە لاوازا. کۊشیایۍ چی جۊرەیە پۍ ئاشکراکەردەو ئی ئاژە پێویسا بەقوەت بۆ. کەی مەیاوە هۆشوو ۋێشا؟ پێویسا ئیسە کەراش. ٢٠ ساڵێن ئی ئیدارەو ئاکەپەی هەرچی جە دەسش ئامان کەردەنش. ئایا ۋەران ۋەروو ئی ئیدارەینە بێدەنگۍ با؟ حەرپاسە ئانەی پێویسا وەنێوە چینەی ورگێرۆ، گلێرگەو تورکیاین. ڕۆشنۋیرا و ڕەنجدەرا و کرێکارا و سەندیکاکێنۍ. بەڵام هەڵای لاوازا. پێویسا هەمیشە پاگیرۍ بیمۍ پۍ وەڵێوستەی ئی هوشیارییە.

جە دژوو تاڵانکەردەی سرووشتی گرڎ جۆرە کۊشیایۍ مومکینا

واچێنۍ:" ٩ کرێکارەکەی ڕزگار کەرمۍ". ئیسە ئامێنۍ و ماچا گیانشا جە دەسدا. بەڕێزۆ ئا کرێکارا یاڎ کەرووە. بەڵام مەبۆ کرێکار و ڕەنجدەرۍ و گەشمەرڎۍ پاسۍ با. واتە مەبۆ پا جۊرە بۆ. پۍ چی پاسە ماچا؟ پێویسا ۋەرپرسیارۍ بیمۍ جە ژیۋایما. ئانڎە جە ژیۋایمانە پەشتی بە کەسا تەری نەبەسمۍ، کە وزاما ئاژێوە خراپۆ. مەبۆ ۋێما وزمۍ ئا ئاژۊ. ئینە کوشتەیۍ ئاشکران. بڕۍ ئاڵتوون بەدەسمارا، ئاڵتوون بەرمارا و بڕێچ گیان جە دەس مڎا. ئیسەیچ ماچا دەرەو فوراتی ژەعراوی بۆ. گرڎوو میزۆپۆتامیای مرۆ، کەس دەنگ بەرز مەکەرۊوە. فرە سەیرا. کەواتە ئایا کریۆ پاسە بۆ؟ ئایا سیستمێوە هەن ئانڎە تاڵان کەرۆ؟ حیچ گلێرگێوە جە ۋەران ۋەروو ئینەینە بیەیش پارێزنۆ. بەڕاسی مەیاومێنە کە گلێرگەو تورکیای چنی ئانەی قبوڵ کەرۆ. ئایا کریۆ چێوۍ پی جۊریە قبوڵ کریۆ؟ بەڵام بە جەنگی تایبەت و دروۍ و فشار و زۆرەملێ گلێرگەشا بێکاریگەر کەردەن. پی جۊرە سەرمایەدارە گۊرەکا وەشۍ کەرا. پۍ چی ئینەی کەرا؟ ئی گرڎ تاڵان و سیاسەتە قیزەونە پۍ قڕکەردەی کوردین. ماچا: "ئێمە پەرە بە پیشەسازی جەنگی مڎەیمۍ، پیشەسازی وەرگیریما بەقوەت کەرمۍ ، ئێی و ئاڎی گێرمۍ و جە کوردی مڎەیمۍ".

ئیسەیچ ئینیشا پۍ قڕکەردەی کوردی بەکارمارا. کۊکوشی کوردی و دوژمنایەتیکەردەو کوردی تورکیاش وست دلۍ ئی ئاژەیۆ. گرڎوو دەرفەتەکا بەکارمارۆ. ۋێش ڕادەسو ناتۆی کەرد. سواڵە کەرۆ پۍ زەڕی. جە ئێرانی لاڵیاوە پۍ پەشتیوانی. لووا میسر و چا چێوی فرەش کەرد. حەرپاسە جە ئیدارەو میسریچ لاڵیۊوە پۍ پەشتیوانی. شکۆ و کاریگەریشا نەمەنەن. قەیران، قەیرانەو ئابووری، قەیرانەو سیاسی یاوان بە بەرزتەرین ئاست. جە لێوەتەرۆ ئیسە تاڵانی ئیکۆلۆژی یاوان بە بەرزتەرین ئاست. ئی پرۆسەیە بە (HES) جە بەحری سیاوەنە جە وەختوو پرۆسەو ئارتڤینی دەسش پنەکەرد. پێویسا دەسوو ئا ژەنا ماچ کەرمۍ. ئا وەختە چنی ڕوبەڕووۍ بیێوە؟ بەڵام گرڎ چەوەسیێوە، بێدەنگۍ کریۍ. کەس خاوەنداریش چنە نەکەردۍ. چا چالاکییەینە کە واچێنۍ: "ئێمە دژوو (HES) مردمێوە". دارسانەکۍ سۊتۍ و تاڵانۍ کریۍ.

پۍ ئانەی زەڕ پەیا کەرا و سەرمایەداری گۊرە خوڵقنا، دارسانەکا تاڵان و کاول کەرا. گرڎوو کوردسانیشا سۊچنا و تاڵانشا کەرد. چێش سەروو بۆتان بێستلەرەی جوانیرە ئاما؟ تارومار کریا. مەبەسم ئانەن ئێمە دژایەتی ئینەیما نەکەرد. جە ڕاسینە حەج کەسۍ ئی هەرمانۍ کەرۆ پێویسا دلێنەبریۆ. چونکی ئانۍ تاڵانکەرۍ سروشتینۍ. حەج کەسۍ ئی هەرمانۍ کەرۆ، بکوژا. پێویسا دژوو ئینەی مردمۍ. پۍ نموونەی ئی دەسەڵاتە تەنیا قڕکەر، کوردکوژ، دوژمنوو عەرەبی، ستەمکار نییا؛ بەڵکم دوژمنوو سروشتیچا. ئی دەسەڵاتە دوژمنوو بەهاکامانە.

سەرمایەداری ۋێش سیستموو قازانجی و تاڵانییا. پەی قازانجی زیاتەری گرڎ چێوۍ کەرۆ. جگە چانەیچ پۍ قڕکەردەو کوردی چەک پێویسا، پۍ چەکیچ زەڕش پێویسا. هەر پۊکەی حیچ چێوۍ جە تورکیانە نییا تاڵان نەکریابۆ و نە ورەشیابۆ. دارسانەکێشا بڕیێوە. کەشەکۍ کازی، شۊنەکۍ تەرۍ ، دارسان و جوگرافیاشا کاول کەرد. زۆفرەور یاگا ورەشیۍ، بەحری سیاویچ بە جۆرێوە ورەشیۆ. بڕۍ یاگۍ ئیستەنبوڵی ورەشیا. بڕۍ کەسۍ ماچا بە ئیسرائیلی ورەشیێنۍ و بڕێچ ماچا بە قەتەری ورەشیێنۍ. جە تورکیانە یاگۍ نییا نەورەشیابۆ. حیچ قیمەتێش نییا کە نەورەشیابۆ. جە ڕاو ئی ورەتەیۆ زەڕ پەیڎا کەرا و لەمەو ۋێشاش پنە گۊرۍ کەرا. جگە چانەیچ چەک بەدەس مارا پۍ هجومکەردەی سەروو کوردی. ئی گرووپە فاشیستۍ خاوەنداری کەرا. `پۍ کۊکوشی و قڕکەردەی کوردا هجوم کەرا.

بەبێ ئاخێزی ئیکۆلۆژیکی، گلێرگە ئازاڎ مەبۆ

دوژمنایەتی ۋەران ۋەر بە کوردی و ژەنۍ و گلێرگەی هاموەخت چنی دوژمنایەتی سروشتی بەشێوۍ هامتەریب پەرە مسانۆ. وەختۍ بی بە دوژمنوو یۊیشا، ئیتر بی بە دوژمنوو گردیشا. ئینە ئاژێوە فرە گرنگا. جە ڕاسینە ئێمە چی مژارەنە لاوازۍ بێنمۍ. چ جە کوردسانەنە و چ جە تورکیانە، ئاشکراکەردەی و ڕێکوستەی زیاتەر پێویست بۍ. بە تایبەتی کۊشیایۍ گۊرەتەر جە دژوو تاڵانکەردەی سروشتی پێویست بۍ. پێویسا گرنگیێوە فرە بە کۊشیای ئیکۆلۆژیکی بڎەیمۍ. ئینە هەرمانێوە مەترسیڎارەنە. وەختۍ ئینسان زەڕ جە دەس مڎۆ، دماو دووۍ ساڵا متاوۆ پێڎاش کەرۊوە، بەڵام مەتاوۆ واوەی سرووشتی ئاوەڎان کەرۊوە. وەختۍ سروشت تاڵان کریا و گووم بی، ئیتر قازانج مەمەنۆ. ئینە گەورەتەرین زەرەرا. چی پرسەنە هوشیاری فرە گرنگا. ڕێکوستەی فرە گرنگا، کۊشیای فرە گرنگا. ڕابەر ئاپۆ پارادایموو گلێرگە پارێزنیش سەروو دوو ۍ توخما ئەرەمەرزنا. یۊشا ئازاڎیی ژەنێن، ئەویتەرشا دۆسایەتی سرووشتین، ئیکۆلۆژیاوگلێرگەیا. ئازاڎیی ژەنۍ و ئیکۆلۆژیای ئانڎە جە یۊیۆ نزیکێنۍ.حەرپاسە بێ ئاخێزوو ئیکۆلۆژیکی و سیستمێوە ئیکۆلۆژیکی کە ئازاڎیی ژەنۍ ڕەخسنۆ، گلێرگە ئازاڎ مەبۆ. پێویسا چی چوارچێوەنە نزیکۍ بیمێوە و هوشیاری ئیکۆلۆژیکی و ڕێکوستەی و چالاکییەکا چی چوارچێوەنە وەڵۍ وزمۍ.