٥٧ەمین ئەرەنیشتەی مافو مرۆڤی و ئەنجومەنو مافو مرۆڤو نەتەوە یۆگێرتەکا کە جە ٩و ئەیلولی جە بارەگاو نەتەوە یۆگێرتەکا جە ژنێڤەنە دەسشپنەکەرڎ و تا ٩و تشرینو یوەمی بەردەوام مەبۆ، تاوتوێ پاشێلکارییەکا مافو مرۆڤی جە وڵاتانە مکەرۆ. جمیەرو دۆسایەتی بەینو گەلا دژ بە ڕەگەزپەرسی گوزارشتێوە نوویسیێش پێشکەش بە ئەرەنیشتەکەی کەرڎ و سەرنجش وست سەرو کردەوە نایاساییەکا دۆڵەتو تورکی دژو گەلوو کوردی و ئاژەو ئەشکەنجەی و گۆشەگیری دژ بە ڕابەرو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی.

هرووژم مکریۆ سەرو گرڎو بەهاکا گەلوو کوردی

جە گوزارشتەکێنە ئەرەیاۋییان کە دۆڵەتو تورکی دەستوورو ۋێش و یاسای مېیاندەوڵەتی مافو مرۆڤی پاشێل مکەرۆ، جە گرڎو بوارەکا ژیۋاینە جیاکاری و چەوەسنایۆ سەرو گەلوو کوردیرە جابەجۍ مکەرۆ، هەرپاسە ئەرەیاۋییا کە ئی کارە پاشێلکەردەی ڕاسەوخۆو یاسای مېیاندەوڵەتییا.

جە گوزارشتەکێنە هرووژمەکۍ ئی دماییە پەی سەرو کولتووری و زۋانو کوردی یاڎ وزیێوە و ئەرەیاۋییان؛ "دۆڵەتو تورکی جە دژوو ڕەمزەکا کولتوورو گەلوو کوردی، بە پلەی یووەم جلوبەرگی کوردی و کولتوور و مۆسیقای رێبازێوە ڕەگەزپەرسانەش گرتەنەنە ۋەر. ئینێش کەردێنۍ بە بەهانۍ پەی گێرتەو کوردا."

زیڼانەکێش کەردێنۍ بە ناوەندو ئەشکەنجەدای

جە درێژەو گوزارشتەکێنە، نادادپەروەری ۋەرا ۋەر بە زیڼانیا سیاسی و پاشێلکەردەی مافو مرۆڤی جە زیڼانەکا تورکیاینە ڕۆشن کریانۆ و باس چانەی کریان کە پا یاسا و ڕا گیریکەردەیە کە جە ئازادیی ڕابەرو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانینە پەیڕەوش مکەرا، مافو هیوای جە زیڼانیا سیاسی مساناوە.

هەرپاسە ئەرەیاۋییان کە ئەشکەنجەی تن سەرو سزادریایا سیاسینە بە شێوەو سزای دیسپلینی و گۆشەگیریی مسەپیۆ و وچیۆ، "بەمەڵامەتوو ئانەی هەرمانەو کولتووری کوردیش کەرڎەن، یان ئاماڎە نەبیەن جە کاتو لواینە پەی خەسەخانەیوشکنای پەی دەمیش بکریۆ، جە سەرئەژمارینە سەرو پەیاوە نەمردانەرە، بەشداریش جە مانگېرتەی جە وارڎەینە دژو ئەشکەنجەدای و مامەڵەی خراپدینە کەرڎەن، بە شێوێوە ڕەگەزپەرسانە سزاو دیسپلینیشا سەرەرە مسەپیۆنە. ئانۍ کە سزای دیسپلینشا سەرەرە مسەپیۆ، جە ژوورە تاکەکەسیەکانە گۆشەگیر مکریا و ڕاشا پنە مەڎریۆ چنی بنەیانەی و پارێزنەرەکاشا کوۍ باوە، هەرپاسە قسەکەردەیشا بە تەلەفۆن پەی چن حەفتۍ ۋنە قەڎەغە مکەرا.

ئیمرالی بیەن بە ناوەندو بێ یاسایی

هەرپاسە جە ئەرەیاۋناکەینە ئاماژە پانەیچ کریان کە زیڼانو دوورگەو ئیمراڵی بیەن بە ناوەندو کردەوە نایاساییەکا و باس چانەی کریان، "عەبدوڵا ئۆجالان جە ١٥و شوباتو ١٩٩٩بە دمایۆ جە ژوورێنە گۆشەگیرکریان، کۊبیەیشۆ چنی پارێزنەرا و بنەیانەکەیش بە بەهانۍ بێ یاسایی ۋنە قەڎەغە کریان.

جە بەشێوەتەرو ئەرەیاۋناکەینە ئاماژە بە ئاژەو زیڼانیا نەوەشی کریان و ئەرەیاۋییان کە ١٤١٧زیڼانیۍ نەوەشۍ جە زیڼانەکا تورکیاینە چارەسەرۍ نمەکریا و ئاژەو تەندروسی ٦٥١ کەساشا فرە قورسا.

هەرپاسە ئاماژەش بە ئەرەنیشتەکا ئی دماییەو کۆمیتەو دژ بە ئەشکەنجەو نەتەوە یۆگێرتەکا و ڕاسپاردەکاش پەی تورکیای کەرڎو ئەرەیاۋنانش کە سەرەڕاو ڕاسپاردەکا کۆمیتەکەی، عەبدوڵا ئۆجالان و یەرۍ زیڼانیۍ تەرۍ جە زیڼانو ئیمرالینە نمەتاوا کەسوکار و پارێزنەرەکاشا بوینا و جە مافو گلێرۆبیەکاشا قەڎەغە کریێنۍ.

هیچ ڕێکۆتەیۍ مېیاننەتەوەیی جابەجێ نمەکریۆ

جە ئەرەیاۋناکەینە ئاماژە پانەیچ کریان، "هەرچڼە تورکیا لایەنێوەن جە فرێوە جە ڕێککۆتەیە مېیاننەتەوییەکا مافو مرۆڤی، بەڵام قەرار و ڕاسپاردەکا دادگاو مافو مرۆڤو ئەوروپای و کۆمیتەو ڕاگێرتەی جە ئەشکەنجەو ئەنجومەنو ئەوروپای (CPT) و میکانیزمەکاو مافو مرۆڤو نەتەوە یۆگێرتەکا جابەجێ نمەکریا" و ئی بانگەوازیۍ ئاراسەو دۆڵەتو تورکیای کریۍ:

* ئا ڕێککۆتننامۍ کە ئیمزاشا کەرڎێنۍ جابەجێشا بکەرا.

* ئا قەرار و پێشنیارۍ کە ئەرەمەرزیا ئەوروپیەکۍ پەی جابەجێکەردەی ڕێککۆتنامەکا پەیڕەوشا مکەرا، وزاشا بوارو جابەجێکەردەیۆ.

* دەموودەس قەرار و ڕاسپاردەکاو میکانیزمەکا مافو مرۆڤو نەتەوە یۆگێرتەکا بە پاو ڕێککۆتنامەکا جابەجێ بکەرا."

مشۆم دەموودەس سەردای ئیمرالی بکریۆ

جە ئەرەیاۋناکەینە ئامان کە ئەنجوومەنو مافو مرۆڤو ئەوروپای ۋەرا ۋەر پا تاوانا کە دژوو گەلوو کوردی ئەنجام مڎریا ۋەرپەرسی ۋێش جابەجێ بکەرۆ و بانگەوازی دماینش کەرد:

"پەنەوازا کۆمیسارا مافو مرۆڤو نەتەوە نەتەوە یۆگێرتەکا و گرڎو یەکە تایبەتەکا گرنگی بە ئاژەو تورکیای بڎا.

داوا جەکۆمیتەو ڕاگێرتەی جە ئەشکەنجەو ئەنجومەنو ئەوروپای بکەرا دەموودەس سەردای ئیمرالی بکەرا."