ئەنڎامو دەسەی ۋېڕاوەبەری کەجەکەی مسەفا قەرەسو جە هۊرسەنگناکەیشەنە ئاماژەش پانەی کەرڎ کە ماوەکا ۋیەرڎەینە کەمپینو ئەسڕیەیۊ دژوو هەدەپەی زیاڎش کەرڎەن و سەرنجش وست سەرو ئانەی کە گەرەکشانە بە هجومو جەنگی تایبەت هەدەپەی دلېنەبەرا و لاوازش کەرا.

قەرەسو ئەرەیاۋناش؛ هەدەپە ۋەڵتەریچ رەخنەش ۋنەگیریان و ۋېش جە ۋېشەنە ئا رەخنە و ۋۍ ڕەخنەدایە پېسە داینەمۊو ۋەڵۍ کۊتەی ۋینمۍ و ۋاتش، "بەڵام وەختۍ ماچمۍ هەدەپە پۍ جەنگی تایبەتی کۊشش مەکەرۊ، ئینە هجومو جەنگی تایبەتین ".

قەرەسو ئانەیچش وست ڕووە کە جە سەرنیشتوو کورڎسانی حیچ جمیەرېوە سیاسی پېسە هەدەپەی دلۍ هەلومەرجی یاسایینە پەشتیوانی جە ئەرەکۊشای گەلوو کورڎی مەکەرۊ و ۋاتش، "وەرو ئانەی بە هەزاران ئەنڎامۍ ئاڎیشا ڕەوانەو زینڎانی کریېنۍ، ڕووانە فشار وزیۊ سەرشا. پۍ ئانەی دەس جە کۊشیای ئازاڎیی گەلوو کورڎی هۊرگېرا ئا چېۋۍ کریا. وەختۍ ئا راسیە ئارانەبۊ ئینسان واچۊ پەشتیوانی جە کورڎا مەکەرۊ، ئا قسۍ بە ماناو بێویژدانیین. ئینسان ئانەی بارۊنە وەروباسی و متشومڕش سەر کەرۊ، ئانە نالۆجیکییا".

ئشیۍ هەدەپە رێژەو دەنگەکا ۋېش پۍ سەروو رێژەو دەنگەکا ساڵەو ٢٠١٥ بەرزکەرڎېنۍ

چەمپنەکۊتەکەو ئەنڎامو دەسەی ۋېڕاوەبەری کەجەکەی مسەفا قەرەسوی پی جۊرەنە:

فشار و هجوم پۍ سەرو هەدەپەی ئینا ئارانە. حەرپاسە دیارا کە هجومی جددی جەنگی تایبەت ئەنجام دریۊ. بێگومان ئا هجومۍ فرەلایەنېنۍ، بەلام ۋەڵۍ ئانەی بلمۍ سەرو ئا مژاریە، گەرەکما پەرسو، ئایا هەدەپە چی هۊرچنیەینە سەرکۊتە نەبۍ، ئەگەر سەرنەکۊت مەڵامەتەکېش کامۍ بېنۍ؟

بەنامۍ هەدەپەیوە نەلۍ دلۍ ئی هۊرچنیەیە. ٢ ساڵېن دۆسیەو وستەیرەی هەدەپەی ئینا بەرنامەنە. قەرارو وستەیرەیشا وست وەختو هۊرچنیەکاوە. ئەگەر بەنامۍ هەدەپەیوە بەشڎاریشا کەرڎۍ ئانە وزېنێشەرە. جە ڕاسینە نەکریۍ بەنامۍ پارتېوە بەشڎاری هۊرچنیەی کەرا. حەرپۊکەی بەشڎاربیەی بەنامۍ پارتېوە جە هۊرچنیەکانە پۍ ۋېش سەرکۊتەین. حەرپۊکەی هەدەپە کە دلۍ هامپەیمانی رەنج و ئازاڎینە بەنامۍ پارتو چەپی سەوزی بەشڎارو هۊرچنیەی بۍ، هۊرسەنگنایش بە شېۋېوە سەرکۊتە یاخوڎ ناسەرکەوتە رەنگە قۊرتېش ۋنە گناوە. ئامانجی گرنگش بۍ. ئامانجش ئانە بۍ کە زیاتەر جە رێژەو دەنگەکا ساڵەو ٢٠١٥ بەدەس بارۊ. چا ڕوۊ ئامانجەکەش نەپېکا. ئشیۍ ئا ئامانجشە پېکابیۍ. وەرو ئانەی بە مەڵامەتو فشاری و ستەمیچۊ نەتاوابېشا کۊشیای ئازاڎیی کورڎی لاواز کەرا. دەسەڵاڎداری ئاکەپە-مەهەپەیچ لێوارو وڕاینە بۍ. جە ئاژۍ چانەنە ئەگەر بە عالی بەرێکوستەی کریۍ، بە عالی هەرمانەکریۍ تاۋېنۍ پا ئەنجامیە بیاۋا. بە پاو قوەتو خەتەو هەدەپەی ئینەی ماچمۍ. ئەگینا چېرو هجومۍ دژواری چینەینە حیچ پارتېوە نەتاۋۍ درێژە بە مەنەیۊ ۋېش بڎۊ. مدرامانو ٨ ساڵەو هەدەپەی بەڵگېوە حەشا هورنەگیرا سەرو بەقوەت بیەی ئا پارتەیە جە روو ئایدۆلۆجی و سیاسی و کۆمەڵایەتیوە.

غەڵەتا ئەگەر کەموکوری، بەدەسنارڎەو ئەنجامۍ چەمەڕاکریای بەسیۊوە  بە سیاسەتە بنچینەییەکا هەدەپەیۊ. خەتەو هەدەپەی و سیاسەتەکەش، رێژەو دەنگەکاش جە سەڎەنە ٦.٥ۊ یاۋنا سەڎەنە ١٣.٥. ئا خەتۍ سەرەڕاو سیاسەتەکا پاکتاوکاریچ هێزو ۋېش، کاریگەری ۋېش پارېزنۊ. کەموکوڕی بەدەسنارڎەو ئا ئەنجاما ، پەیوەنڎییشا بە جابەجێکەرڎەی پەنەوازیەکا ئا خەتېوە هەن.

ئێمە چنڎین ساڵېن رەخنە جە رێبازو رێکوستەی و کار و مېڎانی سیاسی دیموکراتیکی گېرمۍ. رابەر ئاپۆیچ ۋەڵۍ ٥ و نیسانی وەختۍ ۋەڵېوستەو چالاکییەکا و رێکوستەی گەلی جە کایەی سیاسی دیموکراتیکی وزۍ وەرو رەخنەی، رەخنە جە بێرێکوستەی و پاسیڤیزمی گېرۍ. بێگومان چینەکۍ بورژوازی گولانەی و چینی دلېڕاسەی متاۋا بەشڎاری جە کۊشیای ئازاڎینە کەرا. بەڵام جە وەران ۋەرو فشارەکانە، ئا هێزۍ هۆشمەنڎی سیاسی، رێکوستەی و چالاکی ۋېشا کەرڎ مامەڵەو خەتەو چالاکی، رێکوستەی و سیاسیی گرڎی. پی جۆرە هەرمانەکۍ رێکوستەی و چالاکییەکاشا لاواز کەرڎ. جە لاوازبیەو چالاکی و رێکوستەینە جە ساڵانی ۋیەرڎەنە هەڵۋێس و هۆشمەنڎی ئا چینە پشکی فرەش وەرگنۊ. بێگومان فشارەکۍ دژوارېنۍ؛ مەکریۊ بەنەبیەی بنریارە. بەڵام ئەگەر هۆشمەنڎی راس و دروس بۊ، ئا وەختە بە ڕا و رێبازی تازە متاۋمۍ ئا فشارا بۍ کاریگەر کریا و بە ۋەڵېوستەی رێکوستەی تاویۍ کۊشیای بەقوەت کریۊ.

ئاشکرا بی کە نەتاۋانشا جوابو هجومە ئایدۆلۆجیەکا بڎاوە

جە مشتومڕەکا دماو هۊرچنیەکاوە بەرگنۊ کە جە سەروستەی هەرمانەی ئایدۆلۆجی و پەروەردەینە کەموکوڕی بیەن. جە وەران ۋەرو هجوم و حۊڵە سیاسی، ئایدۆلۆجیکی و چەواشەکەرڎەی ئینسانەکانە کە جە تەرەفو ئاکەپە-مەهەپە، میتی و تەرەفدارا پەدەکەیوە ئەنجام دریۍ، جوابېوە راس و دروس نەدریاوە.

چېرو نامۍ رەخنەگرتەینە هجومی دژوار کریا سەرو خەتەی سیاسی، ئایدۆلۆجی و فەلسەفەو ئەرەمەرزناو هەدەپەی، وەران ۋەرو ئانەینە جوابېوە ڕاس نەدریاوە و ئانەیچ کەموکوڕی جە پەروەردەنە وزۊ ڕووە. ئا کەموکوڕییەی کە وەران ۋەرو هجومی ئایدۆلۆجینە نیشانەدریا، پاسەش کەرڎ دلۍ هەرمانو کارو خەباتینە ئا ئەنجامەی گەرەکشابۍ، بەدەس ناما.

بێگومان پارتێوە کۆمەڵایەتی دیموکراتیک، دەسنیشانکەرڎەی کاندیدەکا چنەشەنە جە ڕاو بەشڎاری گەلیوە بۊ. کەموکوڕیېوە گۊرەن کە ئانە نەکریا. ۋەڵتەر بڕۍ ئانەی کەرېنۍ. دیارا کە ئیجارە نەتاۋانشا کەراش. وەرو ئانەی مژارو ئانەی بە چ پارتێوە بەشڎاری کەرا دېر یەکلا کریاوە، جە مژارو هامپەیمانیەکانە دما کۊتەی ئاما ئاراوە و بە عالی ڕاوەبەرنەکریا، حەرپاسە بە مەڵامەتو بومەلەرزەکەیچۊ نەتاۋاشا ئا شێوازەیە بەکاربارا. ۋېش جە ۋېشەنە ئاگاڎارو ئا کەموکوڕیا هەنۍ. سەرەڕاو کەموکوڕیەکا جە کورڎسانەنە بەراۋرد چنی ۋەڵتەری تەنیا پەرلەمانتارېوەیچ کەمش نەکەرڎەن. ئەگەر جە بنچینەو هەدەپەینە جمیەرو دیموکراتیکی کورڎی بۊنە، ئا ۋەختە مامەڵەکەرڎەی و شێۋازێوە نەرێنی دلۍ ئا ئاژەینە بۊ بە ناحەقی دەربارە پا ئینسانا کە ئەنجامێوە پی جۊرەشا بەدەسئارڎەن. هەدەپە ئەرەیاۋنانش کە سەرو خەتەو گلېرگەی دیموکراتیکی جمیەرېوە سیاسین. ئەگەر پی جۊرە بۊ ئا وەختە ئەرکی سەرەکیش ئانەن گلېرگەی بە رێکوستەی کەرۊ. ساڵانی ۋیەرڎە چی مژارەنە تەنگەتاویۍ ڕوۋەشدا، فاڕیا پۍ پارتێوە کلاسیکی کە ۋیش سەرو گلېرگەیرە رێکوستەی کەرۊ. بێگومان مشۊ ئانەی پېسە مەڵامەتۍ بنچینەیی بنریۊرە کە هزرو هەدەپەی بەشێۋېوە دروس جابەجۍ نەکریان و ئا ئەنجامەی چەمەڕا کریۍ، بە دەسنامان.

مەبۊ کۊشیای تەنیا دلۍ پەرلەمانینە بۊ

جە لایۍ تەرۊ گولانەکەرڎەیۊ و سنووردارکەرڎەی چی ئاستەنە دلۍ پەرلەمانینە، حەرپاسە مامەڵېوە پا جۊرە پېسە ئانەی کۊشیای ئازاڎیی گەلوو کورڎی  و کۊشیای دیموکراسی تورکیای جە ئەساسەنە چا کریۊ، جە روو ئایدۆلۆجی، سیاسی و رێکوستەیۊ لاداین جە ڕۍ. ئیتر جە ئەوروپایچ دیموکراسی پېسە دیاریکەرڎەی پەرلەمانی پۍ ماوەو چوار ساڵا مەۋینیۊ. حەر پۊکەی مامەڵەکەرڎەیۍ کە کۊشیای تەنیا جە پەرلەمانەنە ۋینۊ و دیموکراتیکبیەی چا پێناسە مکەرۊ، مایەو رەخنەگېرتەیا کە ئێمەیچ هامدەنگېنمۍ چنی ئا رەخنەیە. جە فکرو هەدەپەینە دیموکراسی رادیکاڵ بیەیش هەن. ئا وەختە مشۊ ئانەی ئەساسیا ئانەن کە گلېرگە جە بنەڕەتۊ رێکوزیۊ و کۊشیایچ پەشتی پانەی بەسۊ.

هۊرسەنگنای پۍ ئەنجامەکا هۊرچنیەی جە ڕوو بیرکاری و ژمارەکاوە فرە قورسایش وزیان سەر، وەختۍ مژارەکە هەدەپە بۊ تەماشەکەرڎةی بە ژمارە و بیرکاری فرە زیاتەر بۊ. ئایا مامەڵېوە پی جۊرە راسا، بە داتای بیرکاری و ژمارە حەتا چن راسا کە هۊرسەنگنای پۍ هەدەپەی کریۊ؟

ئاشکران کە حیچ هۊرسنگنېوە ماتماتیکی مەتاۋۊ پا جۊرە ئەنجام بڎریۊ کە دڵسۊزی گەلوو کورڎی پۍ هەدەپەی بە لاوازی نیشانە بڎۊ. گەلوو کورڎی سەرەڕاو فشاری و زۆرداریچ درێژە بە دڵسۊزی و وەفاڎاری ۋېش مڎۊ؛ دژوو ئاکەپە-مەهەپەی کە دژ بە کورڎی سیاسەتو قڕکەرڎەی  ڕاوەبەرکەرۊ، هەڵۋێسو ۋېش بە ئاشکرا نیشانەدا. ئاکەپە-مەهەپە گەرەکشابۍ ئیراڎەو ئازاڎیی گەلوو کورڎی دلېنەبەرا. گەلوو کورڎی پېسە ئانەی کە جە گرڎ دەرفەتێوەنە نیشانەش مڎۊ، چی هۊرچنیەیچەنە نیشانەشدا کە مەکریۊ ئیراڎەو ئازاڎیی دلېنەبریۊ و پا گېرۊرە سەرو ئازاڎیی. فشاری قورس ئینا سەرو هەدەپەی، گېرتەو هەزاران ئەنڎامۍ هەدەپەیچ نەتاۋاشا ئیراڎەو ژیای ئازاڎی و بیەو گەلوو کورڎی ماڕۊ. گەلوو کورڎی بە پا گیریۊ ۋېش جە کۊشیاینە ئانەش وست وەرو چەما. ۋەڵۍ گرڎ چېۋېنە هەم پۍ گەلی و هەمیچ پۍ هەدەپەی مشۊ ئانە وچیۊ؛ ئەگەر سەرەڕاو ئا گرڎو فشار و زۆردارییەو سەریشآ هەڵای پێوە ۋېشا گېرا و شکس نمارا ئانە دەرەنجامو کۊشیای دەیان ساڵەین کە فاڕانش پۍ پۊڵای. کەمبیەیۊ چن سەڎ هەزار دەنگۍ مەتاۋۊ ئا راسیە فاڕۊ. مەکریۊ کە پانەیۊ کەشێوە شکس یا خوڎ ناسەرکۊتەی خوڵقیۊ. ئەگەر ئینە کریۊ، ئا وەختە نیەتێوە خراپ هەن. رەخنە مشۊ گیریۊ، بەڵام مشۊ سەرو بنەمای راسی و بەقوەتکەرڎەی ئەنجام بڎریۊ. رەخنە و هۊرسەنگنای مەبۊ پۍ لاوازکەرڎەی ۋینیۊ.

مشۊ گفتوگۊ سەرو ئاساییبیەی و رەوابیەی هۊرچنیەی کریۊ

ۋەڵۍ گرڎ چېۋېنە مشۊ ئینسان قەرار سەرو ئانەی بڎۊ کە ئا هۊرچنیەیە دلۍ هەلومەرجۍ ئاسایینە ئەنجام دریان یان نا. دماتەر مشۊ هۊرسەنگنای کریۊ. دماتەر کریۊ کەموکوڕیەکۍ هۊرسەنگیا. ئەگینا بە شێۋېوە راستەوخۆ پېسە ئەنجامی ناسەرکەوتەی هۊرسەنگیا، ئا وەختە ڕاسیەکۍ بەشېۋېوە جیاواز نیشانە دریا.

جە ماوەکا ۋیەرڎەینە ئانۍ هەدەپەشا هۊرسەنگنا، گرڎ وەختۍ سەرو هەڵۋێسو کورڎا هۊرشسەنگنا. گەلوو کورڎی زیاڎە جە گرڎ کەسۍ مزانۊ کە هۊرچنیەی کورڎسانەنە جە چ هەلومەرجێوەنە کریۊ، پېسە ئانەی ئەرەیاۋناما جە کورڎسانەنە ژمارەو پەرلەمانتارەکا کەمش نەکەرڎەن، باسو کەمکەرڎەیۊ بڕۍ دەنگا کریۊ. بێگومان ئشیا هەدەپە و پارتو چەپی سەوزی زیاتەر سەرکۊتۍ بیېنۍ. مەتاۋمۍ پۍ رەخنەی چی جۊرەیە حیچ واچمۍ. بەڵام وەرو ئانەی بڕۍ کەسۍ حۊل مڎا شکس و ناسەرکۊتەی گۊرە نیشانە بڎا، ئێمە گەرەکمابۍ ئا چېوا دیاری کەرمۍ.

دلۍ گەلوو کورڎینە دوۋۍ جارۍ هامسەرۆکۍ شارەوانی هۊرچنیۍ و وەرو ئانەی قەیوم سەرو شارەوانیەکا نریارە، بی بە مەڵامەتو ئانەی کە ئیتر گەل متمانەش بە سنوقو هۊرچنیەی نەمەنۊ. جە لایۍ تەرۊ ئا قەیومۍ سەرو بنەماو سیاسەتو ئاکەپە و مەهەپەی فشارەکېشا زیاڎ کەرڎۍ. مشۊ ئانۍ نەبا بە مایەو لاوازی و کەموکوڕی هەدەپەی.

هەڵۋێسو گەلوو کورڎی جەبارەو هۊرچنیەو سەرۆککۆماریوە فرە ئاشکرابۍ. ۋەرو ئانەی ئەردۆغان دۊڕنۊش، بە بۍ دوودڵی دەنگشا دا. جە گەڕی دوۋەمەنە بەمەڵامەتو پەیوەنڎی بەینو جەهەپەی و ئومېد ئۆزداغ نزیکەو ١٥٠ هەزار کەسا نەلۍ سەرو سنوقەکا بەڵام ئینە بە ماناو ئانەی نمۍ کە هەڵۋێسو گەلوو کورڎی جیاواز بیەن. مەڵامەتو کەمبیەیۊ بەشڎاری جە گەڕی دوۋەمەنە درکش پنەکریۊ. بەڵام مزانیۊیچ کە بە مەڵامەتی جیا جیایچ گەل نەلا سەرو سنوقەکا.

درێژەش هەن..