ئەندامو کۆنسەو ڕاوەبەری کەجەکەی مسەفا قەرەسو سەبارەت بە گۆشەگیری ئیمراڵی، هرووژمە ئەرەگیری و قڕکەریەکا هۆرسنگنایش پەی مەدیا خەبەر تیڤی کەرد.

ئەندامو کۆنسەو ڕاوەبەری کەجەکەی مسەفا قەرەسو بە پەرسو گۆشەگیری رابەرو گەلا عەبدوڵا ئۆجالانی  و جوابو دادگاو مافەکا مرۆڤو ئەوروپای پەی نامەو ٦٩ براوا خەڵاتو نۆبڵی و کۆبیەیۆ وەزیرا ئەنجومەنو ئەوروپای پێوەس بە گۆشەگیری و نامەو ١٥٠٠ پارێزنەرا و ڕاپیمای درێژ مەوداو جواناو  فێستیڤاڵەکا کورداو هەڵمەتەو ١٣و تشرینو یوەمی کە جە ئامادو تورکیانە قەرارا بلۆڕاوە واتش؛" ئا هەڵمەتۍ کە ١٠و تشرینو یوەمو ساڵەی ۋییەرڎۍ پەی ئازادی رابەر ئاپۆی دەسش پنەکەرڎ ئانە ساڵێش سەرەر موییەرۆ. ئی قۆناغۍ جە ڕوو خاوەنداریکەردەی جە رابەر ئاپۆی، بە رۆژەڤکەردەی ئازادی رابەر ئاپۆی جە سەرانسەرو جەهانینە بیە بە قۆناغێوە فرە گرنگە. جە ئاستێوە گرنگەنە ئەندێشەکۍ رابەرایەتی جە پارۆن فرەتەر وەڵۍ بیێوە.

ئەرەکۊشای میاوۆ ئەنجام. چی قۆناغەنە ئانە وینیا. پارێزنەرا دیڎارشا چنی سی پی تی و دادگاو مافەکا مرۆڤو ئەوروپای ئەنجامدا. ئاڎێچ ناچارکریۍ کە جواب بڎاوە. نامەو داواکاری ئا ٦٩ براوا خەڵاتو نۆبڵی جە سی پی تی و دادگاو مافەکا مرۆڤو ئەوروپای گرنگ بۍ. وەرو ئانەی ئاڎۍ کەسانۍ ئاسایی نیەنۍ، جیەهانەنە ئشناسیێنۍ، خزمەتشا بە مرۆڤایەتی کەرڎەن، بیۍ بە ویژدانو مرۆڤایەتی. خاوەنداری ئا ئینسانا جە رابەرایەتی، ئاستو خاوەنداریکەردەیش جە رابەرایەتی فرە بەرزکەرڎۆ. واتە ئەرەکۊشای و هەوڵدای فشار مکەرۆ سەرو سی پی تی و دادگاو مافەکا مرۆڤو ئەوروپای. ۋەرو ئانەی ئێمە سڵام چا کۆششەیشا مکەرمۍ.

سەروبەڼو یوەمین ساڵیاڎو هەڵمەتەو 'ئازاڎی پەی رابەرایەتی، چارەسەری پەی پەرسو کورد'ینە چالاکیۍ تازۍ سازۍ مکریا. هەڵمەتەکۍ فراوانتەرە بۆ. هەم تورکیا و هەم ئۆروپایچەنە. ساڵەو دووەمی بە راسی جە روو مسۆگەرکەرڎەی ئازادیی رابەرایەتیۆ بۆ بە ساڵێوە پەڕ ئەهمیەتە. چی دماییەنە ١٥٠٠ پاڕێزنەرۍ ئەرەیاۋنێوەشا دا. فرە گرنگا. مافو هیواو رابەرایەتی جە ئەنجومەنو ئەوروپاینە هۊرسەنگنایش پەی مکریۆ. بێگومان ئانەیچ گرنگا. بە پەیلواو ئێمە چا جددیبیەی مژارەکەی بڕۍ زیاتەر هۊرمسەنگیۆ. ۋەرو ئانەی کە چن ساڵۍ سەرو قەرارەکەیشارە ۋییەرڎ. قەرارو دادگاو مافەکا مرۆڤو ئەوروپای بۍ، تورکیا گۆشش پا قەراریە نەڎا. ئا قەرارۍ کە تورکیا وستێبێنێش پەشتەو گۆشاش هۊرسەنگنایشا پەی مکریۆ، فشار وزیۆ سەرو تورکیای، بەڵام ۋەرا ۋەر بە قەرارەکا پێوەس بە رابەرایەتی بێدەنگۍ با، کە ئینەیچ مامەڵێوە سیاسیا. بە مامەڵە و نزیکایەتی سیاسی جە ۋەرا ۋەرو تورکیاینە بێدەنگۍ با. ئیتر ئانەیچ سنوورێش هەن. دماو ئاگرڎ ئەرەکۊشای و فشارا ئێمە قەناعەتما هەن کە چا گلێرۆبیەینە ئاژێوە عال مۍ ئاراوە. پا جۆرە موینیۆ. کۆششو پارێزنەرا ئینا ئارانە. هەرپاسە ڕاپیماو جوانا هەن. ئانۍ گرڎ بەشێنۍ جە هەڵمەتەو ئازاڎی رابەرایەتی. فێستیڤاڵەکەیچ بە هەمان جۆر مەبۆ. مەرامی سەرەکی فێستیڤاڵەکەو ئێساڵی ئانەنە کە هەڵمەتەو ئازاڎیی رابەرایەتی زیاتەر کاریگەری وەش بکەرۆ. چا دەنگ، ئیرادە و داواکاری گەلو کوردی بە شێوێوە قەوەت جە فێستیڤاڵەکەنە نیشانە مڎریۆ. هرووژمەکۍ دەوڵەتو تورکی پەی سەرو کولتور، زۋان، هۊرپڕای کوردی و سیاسەتو قڕکەردەی بێگومان بانۍ بە مایۍ ئانەی کە فێستیڤاڵەکە ئاڼنەی تەر قەوەت بلۆڕاوە. بەڵام بە پەیلواو ئێمە پەی قەوەتکەردەی هەوڵەکا ئازاڎی رابەر ئاپۆی بەشداربیەی جە فێستیڤاڵو ئێساڵینە ئەهمیەتش زیاتەرا. مشۊم گرڎ کەسۍ بەشدار بۆ، دۆسەکێما، رۆشنۋیرا جە ئەوروپانە، هێزە دیموکراتیکەکۍ گلێرگەو ئەوروپای مشۆم بەشدارۍ با. ئانە بۆ بە جوابێوە ۋەرا ۋەر بە سیاسەتو قڕکارییەکا دەوڵەتو تورکی، هەرپاسە مەبۆ بە خاوەنداری جە ئازادی رابەرایەتی. ۋەرو ئانەیچ ئا کارە گرنگا. سەرنیشتیچەنە ١٣و تشرینو یوەمی ڕاپیمایۍ قەوەت سازمکریۆ. هەرپاسە جە گۆرەشارەکا تورکیایچەنە بەشداری جە هەڵمەتەو ئازاڎی رابەر ئاپۆینە مۍ ئاراوە".

''مشۆم دیموکراتەکۍ تورکیای جە ۋەرا ۋەرو ئیمراڵینە بێدەنگۍ نەبا، کۆششەکاشا وزانە گەڕ"

بێگومان مشۆم هێزە دیموکراتیکەکۍ، رۆشنۋیرا جە تورکیانە رەخنەشا ۋنە بگیریۆ. مشۆم ۋەرا ۋەر بە پاشێلکارییەکا ئیمراڵی مرداوە. باسو دادپەروەری مکەرا، ماچا ماف و یاسا بیەیش نییا. جە ۋەرا ۋەرو نادادی و کردەوە نایاساییەکا ئاکەپە-مەهەپەینە مرداوە. عالا، بەڵام مشۊم ۋەردەمو کردەوەکا ئیمراڵیچەنە مرداوە. تا ۋەرا ۋەر بە کردەوە نایاساییەکا ئیمراڵی نەمرداوە، ئانە مردایۆ جە ۋەرا ۋەرو کردەوەکا تەرینە فرە ئەهمیەتش نمەبۆ.  پەنەوازش بە هەڵوێسێوە یۆگێرتانەی هەن. پەی ئانەی گەلو کوردی چنی گەلاو تورکیای بژیۋۆ، کەواتە پەنەواز مکەرۆ کە خاوەنداری جە رابەر ئاپۆی بکریۆ کە ئی گەلە ئاڎی پېسە ئیراڎە و رابەرو ۋێشا موینا. مشۆم ۋەرا ۋەرو ئا پاشێلکاریانە کە ۋەرا ۋەر بە رابەر ئاپۆی مکریا مرداوە. بەڵێ گەلو کوردی چنی گەلو تورکی هەزار ساڵێن جە یۆترینیۆ نزیکێنۍ و جە ساڵەو ١٠٧١یوە هامسێنۍ، ئینۍ پێوەرە. ئایا ئینە هیچ مەعنێوەش نیەنە؟ ئەگەر کورد نەبیۍ سەرکۊتەو ١٠٧١یچ نەبۍ. ئانە مزانیۆ. ئیساتۍ جە ئاژێوە پا جۆرەنە کە گەلێوە پا جۆرە هەن، نزیکەو هەزار ساڵان پێوەرە مژیوا، ئایا دلێنەبەرڎەو ئی گەلەیە، قڕکەردەو ئی گەلەیە، نکۆڵیکەرڎةی چی گەلەیە متاویۆ قبوڵ بکریۆ؟ هەرپۊکەی مشۆم رۆشنۋیرا و دیموکراتەکۍ پەی ئازاڎی رابەر ئاپۆی گنا دلۍ هەوڵدایۆ. مشۆم ۋێشا جە ئاژەی هەنوکەیی رزگار بکەرا. هەرپۊکەی مشۆم کەمپینو ئازاڎی رابەر ئاپۆی فراوانتەر بکەرمۍ، وەڵێش وزمۍ. هەم جە ئەوروپا و هەمیچ جە تورکیانە ئا کەمپینە مشۆم فراوان بکریۆ.

ئا ڕاپیماو جوانا ئەهمیەتۍ فرەش هەن. ئێمە سڵامشا ۋنە مکەرمۍ. بێگومان ئانەیچ کۊششێن پەی ئازاڎی رابەر ئاپۆی. قەناعەتم هەن کە ساڵەی ئاینڎۍ بە کۊششی گۆرەتەر، بە ئەرەکۊشای گۆرەتەر جە ئازاڎیی رابەرایەتی زیاتەر نزیکۍ بیمێوە.

'گەشمەرڎێما تاریخشا نویستۆ'

قەرەسو سەبارەت بە گەشمەرڎەبیە و ئورهان بینگولی، تەکین گۆی، نوژیان ئامەد و ڕۆسیدا مێردین ،گولستان تارۍ و هێرۆ بەهادینی واتش:" متاوو واچو گرڎو ئا هەڤاڵە گەشمەرڎا مشناسو. ئورهان بینگۆل یۆ بۍ چا هەڤاڵا هەر جە سەرەتاوە ئشناسێناش، جە حەقەتینەنە ساڵەو ١٩٩٤ لوانی مېڎانوو گەریلایۆ، چا سەردەمەنە جە ساڵەو ١٩٩٦ینە یۆ جە فەرماندەو یەکینەکاما فەرماندە ئورهان بۍ. بێگومان ئەرەکۊشایۍ تاریخیش کەرڎ. چڼین جارۍ لوا سەرنیشت. بە تایبەت جە ئەرزڕووم، چەولیک و... چا ناوچانە کۆششی گۆرەش  کەرڎ. زیاڎ جە ٣٠ ساڵا جە ئەرەکۊشاینە بۍ. قیمەتۍ گۆرەش دا بە ئەرەکۊشای ئازادی و دیموکراسی، بەڕێز و حورمەتۆ یاڎش مکەرووە. هەرپاسە هەڤاڵ تەکین گۆی و نوژیان ئامەد... هەرمانەی گۆرێشا دلۍ تاریخو ئەرەکۊشاینە کەرڎە. بەتایبەت هامکاری هەڤاڵا ژەنۍ دلۍ ئەرەکۊشاو ئازاڎی ژەنانە فرە ماناڎاربۍ.گەر ئارۆ کورڎەسانەنە ئەرەکۊشای ئازاڎی ژەنۍ ئینا پەرەئەساینە، ئانە گرڎ دەرەنجامو ڕەنجی بەماناو هەڤاڵا گەشمەرڎا ژەنێن. ئی هەڤاڵۍ بە ژیۋای وێشا تاریخی تازەشا نەیستۆ، ژیۋای و قارەمانیەتیۍ تازەشا خوڵقنا. ئینەیچ فرە ماناڎار و گرنگا. پۊکەی ئا هەڤاڵە ژەناما بە ڕێز و حورمەتۆ یاڎمەکەرووە.

جە درێژەو قسەکاشەنە قەرەسو سەرنجش وست سەرو گەشمەرڎا ئەرەیاۋنای ئازاڎی و ئەرەیاۋناش؛ ڕۆسیدا مێردینە سەرنیشتەنە ۋەرپەرسەو ڕۆنامەو ئازاڎی وڵاتی بۍ، ساڵانێ فرە چا ڕۆنامەنە کۆشش کەرڎ. کاتێ ڕاوەبەرەو بەشو نویستەی بۍ سزاو زیڼانیش پەی بەرشی، پۊکەی ڕووەش کەرڎە کەش و چا عەیامێوە هەرمانەو ئەرەیاۋنایش کەرڎە. کاتێ کە یاوا ڕاسەوخۆ گەرەکش بۍ بەشداری دلۍ ڕێزەکاو گەریلای بۆ. پا ئیراڎۆ کۆششو ئەرەیاۋنایش کەرڎ. گرڎ کاتۍ گەرەکش بۍ بەشدارەو دلۍ ئەرەکۆشاو گەریلای بۆ. جە دماین ئینە پەسەن کریا. چی دماییەنە جە هەرێمەکاو پارێزناو مەدیاینە، جە ئاڤاشین، مەتینا عەیامێوە چا مڎرامانش کەرڎو مەنۆ. جە نزیکۆ ڕۆسیدۍ ئشناسێنا پۊکەی بە ڕێز و حورمەتۆ یاڎش مکەرووە.

هەڤاڵ گوڵستانەیچ یوەبۍ جە کۆششکارە کاریگەرەکا ئەرەیاۋنای ئازاڎی. هەر ۋێش دۆڵەتو تورکی دژمنو گرڎ کەسێن کە بە ئەرەکۊشاو ئێمە کاریگەربیەبۆ. دژمنو کادرین، هونەرمەڼین، کادری کلتوری، کادرو ئەرەیاۋناین... دژمنو ئانیشا گرڎین. هەڤاڵ گوڵستانە بە هوشیارییۆ بەشدارەبۍ. ساڵانێوە فرە کەشەنە هەرمانەش کەرڎە بەرنامێش وەشۍ کەرڎۍ. هامکاریێوە فرە ماناڎارو ئەرەکۊشای ئازاڎییماش کەرد. بێگومان هەڤاڵەکۍ تەرە هەڤاڵێوە جوانە بۍ بوو، گرڎو هەڤاڵا نمەشناسمۍ. بەڵام کۊششکارۍ ئەرەیاۋنای ئازاڎی بێنۍ. ئاڎەیچ بەمەڵامەتو ئانەی کۊششکارەو ئەرەیاۋنای ئازاڎی بۍ پۊکەی تیرۆرەکریا. گرڎو ئا هەمڕایا بە ڕێز و حورمەتۆ یاڎۍ مکەرووە و هامکاریشا فرە گرنگ و ماناڎار بۍ جە ئەرەکۊشای ئازاڎیمانە. چنی گرڎو سەختییەکا تا دما هەناسەو ۋێشا ئەرەکۊشایشا کەرد. پۊکەی بەهێوە فرە ماناڎارێنۍ هەم پەی ئازاڎیی گەلو کوردی ئەرەکۊشۍ هەمیچ پەی فکرو ۋێشا. بە ئەرەکۊشایشا هامکاری مرۆڤایەتی مکەرا. جە هەمانکاتەنە ئینۍ کەسایەتیێوە گەردوونینە".

هروژمە ئەرەگیریەکۍ و مڎرامانوو گەریلای

قەرەسوو سەبارەت بە هرووژمە ئەرەگیریەکا تورکی پەی سەرو هەرێمەکا پارێزنای مەدیای و مڎرامانوو گەریلای واتش:" جە ٩و شوباتو ٢٠٢١یوە جە وەختو هرووژمەکا سەرو گارەیۆ ئەرەکۊشایۍ گۆرە ملۆڕاوە. هەر وێش جە سەرەتاو هرووژمەکاشانە پەی سەرو گارەی بێ هیوۍ بێنۍ، بەڵام ئی دەسەڵاتداریەو ئیساتۍ بیەو ۋێش سەرو دلێنەبەرڎە و دژمنایەتیکەرڎەی کوردی ئەرەمەرزنان. هەر پۊکەی هرووژمەکاش سەرو گەریلای و هەرێمەکاو پارێزنای مەدیای بەردەوام مکەرۆ. جە ۋەرا ۋەرو ئینەیچەنە گەریلا بەشێوێوە یۆگێرتانە وەرەنگاری مکەرۆ. مڎرامانێوە گۆرە ملۆڕاوە.

مڎرامانوو مەنەی و نەمەنەی کوردان. ڕابەرایەتی واچۍ،  'گەر پەنەواز بکەرۆ، ئانە ئەرەکۊشای پەی بیەی ٥٠ساڵی و ١٠٠ ساڵیچ بەردەوام مبۆ'. پۊکەی دژمن جە ۋەرا ۋەرو ئینەینە ویستو دلێنەبەرڎەی کوردیش هەن. پۊکەی پەنەوازا کورد حەجگیز هۊرنەخەڵەتیۆ عال چانەی بیاوۆنە کە دەوڵەتو تورکی هۊرگیرو سیاسەتو قڕکەردەیا. جە پەیماننامەو لۆزانیوە ئینە سیاسەتو دۆڵەتین. هەرۋێش پەیماننامەو لۆزانی پەیماننامەو قڕکەردەیا. هێزە مېیاننەتەوەییەکۍ جە ۋەرا ۋەرو ئانەینە کە موسڵ و کەرکووک پەی عێراقی بۆ، ڕاشا بە قڕکەرڎەی کوردا دا. ئی سیاسەتە بە ئیساتێچۆ هەر بەردەواما.

دەوڵەتو تورکیچ پا پەشتیوانیەی چی سیاسەتۆ هورش گێرۆ، جەخت مکەرۆوە سەرو سیاسەتو قڕکەرڎەو کوردا. هرووژمێوە ۋەرفراوانو قڕکەردەی سەرو گەلی و نەتەوێوە هەن.

'تا هرووژمە کۆمکوژییەکۍ بەردەوامۍ با، کورد قەد دەس جە جەنگکەرڎەی هۆرنمەگێرۊ'

کۆمکوژی کولتووری، ئیکۆ کۆمکوژی، هەرپاسە کۆمکوژی کۆمەڵایەتی و تاکەکسی، کوشتەی، ستەم، زیڼانیکەرڎەی، ئەشکەنجە، سیاسەتو ماڕای ئیراڎەی ئینۍ گرڎ کۆمکوژیێنۍ. گەریلا چینیشا میاوۆنە و دژشا ئەرەکۊشای مکەرۆ. ئی مڎرامانە دژو ئا سیاسەتە گڵیاوانە کە دژو مرۆڤایەتی مکریا. کورد نمەتاوۆ دەس چی جەنگیە هۆرگێرۆ و گەریلایچ درێژە بە ئەرەکۊشای ۋێش مڎۆ.

با گرڎ کەسۍ ئینەی بزانۆ. ئەرەکۊشای ئێمە پەی ئازاڎین، خاوەن قووڵایێوە کۆمەڵایەتی، کولتووری و تاریخی و نەتەوەییا. وەڵتەریچ مڎرامان بیەن. بەڵام ئا ئەرەکۊشایەی کە ٥٠ ساڵێن بەردەواما، ئەرەکۊشاو ئازاڎین، چنی ۋێش قووڵایێوە کۆمەڵایەتی، کولتووری و تاریخی و نەتەوەییش خوڵقنان. پۊکەی نمەکریۆ وچیۆ گەریلام ماڕان، گورزەم ۋنە شانان، لاوازم کەردەن. ئی ئەرەکۊشایە بەردەوام بۆ و ئی سیاسەتە کۆمکوژییە دمایی پنە مارۆ. ئینە قەراری دماینو گەلوو کوردی و ئیراڎەو گەلوو کورڎین.

'پەدەکە هیچ ڕەوایەتیێوەش نەمەنەن'

چینەیۆ ئیتر گێڵایۆ پەی دمای نیا. ئەرەکۊشای ٥٠ ساڵەیما ڕاسی گلێرگێوە چامنەیش وەشکەرڎەن کە ڕووەش جە ئازاڎی کەرڎەن، هەر پۊکەی واتەی 'قفڵما دێنۍ ۋنەو مڎەیمێش'، ئینۍ گرڎ ڕازێنۍ، مەعنێوەشا نیەنە. ئانەی کە پەی ۋێش قفڵش کەرڎەن پەدەکەن. پەدەکە جە ئیساتێنە ئینا لاوازتەرین ئاستشەنە. بەزەحمەت سەرو پەیاوە مردان. پەشتی بە دەوڵەتو ئەرەگیرو تورکی بەسۆ و پی جۆرەیچ بە پەشتیوانی بڕۍ هێزا بەرێ سەرو پەیاوە مردان. چونکی پەدەکە دلۍ کوردینە هیچ رەوایەتیێوەش نەمەنەن. باسو چێشی مکەرۆ با کەرۆش، باسو چ تاریخۍ مکەرۆ با بکەرۆش، هیچ ڕەوایەتیێوەش نەمەنەن. ئەگەر ئەرەکۊشای ٥٠ ساڵەو ئێمە نەبیۍ، ئی دەسکۆتۍ ئارۆ پانیشتی بەدەس نێنۍ. ڕاسا گەلو پانیشتی ئەرەکۊشایشا کەرد، ڕووبەڕوو ئەشکەنجەی و دڕندەیی بیێوە. بەڵام ئەگەر ئێمە ئی ئەرەکۊشایما نەبەردۍ ڕاوە ئی ئەنجامە بەدی نۍ. با گرڎ کەسۍ ئی حەقەتینەیە بزانۆ. ئینە ئا ئاستەنە کە ئەرەکۊشای ئێمە پنەش یاوان.

سەرەڕاو گرڎو هرووژمەکا دەوڵەتو تورکی نەتاوانش ئەنجامۍ بەدەس بارۆ. گرڎ جۆرە دەرفەتێوەو شێوازێوە جەنگی تایبەتیش بەکا بەردەن، بەڵام نەتاوانش ئەنجام بەدەسبارۆ. جەنگ جە هەرێمەکاو پارېزنای مەدیاینە جە زاپ، مەتینا ئاڤاشین و گارەنە بەردەواما، هەرپاسە سەرنیشتەنە بەردەواما. پۊکەی ئیساتۍ مێڎانو ئەرەکۊشای و جووڵەو ئێمە پەی ئازاڎی پانتایی ۋەرفراوانەنە ملۆڕاوە.

ئەرەکۊشای ئێمە پەی ئازاڎیی، جە هەرێمەکاو پارێزنای مەدیای و هەرپاسە تەمامو پانیشتوو کورڎەسانی کە جە لایەنو دەوڵەتو تورکیوە ئەرەگیر کریان، بە تەمامی فاڕیۆ پەی مێڎانوو مڎرامانی جە دژو دەوڵەتو تورکی. هەرچێوۍ ماچا گردش پڕوپاگەندەن. بە قسۍ سلێمان سۆیلوی بیۍ ٣-٤ ساڵ چێوەڵتەر ئشیۍ دمایی بە گرڎ چێوۍ ئاما بیۍ! بەڵام بەرکۊت کە چێوۍ چامنە بیەیش نیا. بەڵکم ئەرەکۊشای گەریلاییما زیاتەر ئا حەقەتینەشە نیشانە دا کە ئەرەکۊشای ئینا چ ئاستێوەنە''.

ڕێککۊتەی چنی عێراقی

مسەفا قەرەسوو جە بەردەوامی قسەکاشەنە سەرنجش وست سەرو ڕێککۊتنامەو تورکیا-عێراقی-پەدەکەی و واتش:"ئی ڕێککۆتەیە ڕێککۊتەیۍ فریودەرانەن. بە دڵنیاییوە پەی عێراقیچ پاسەن. جە حەقەتینەنە بە فشارەکا پەدەکەی و دەوڵەتو ئەرەگیرو تورکی، عێراق کۆتەن دلۍ ڕێکۊتەیە فریودەرانەیۆ. عێراقەنە گرفتەکۍ فرێنۍ. کێشەو ئابووری و کۆمەڵایەتی هەن. بەڵام عێراق ئینا دلۍ غەفڵەتێوە گۆرەینە ئەگەر عێراق پەی نەمەنەو پەکەکەی هامکاریی تورکیای بکەرۆ و پاسە لەیەکش بڎۆوە کە جە کێشەکا ڕزگارش بۆ ئینە ۋۍ فریوداین. چانەی مشۆ پاسە خیاڵ بکەرۆوە. بە پێچەوانۆ کێشە سیاسییەکۍ عێراقی بە مەڵا مەتوو ئی ڕێککۊتەیۆ زیاتەرۍ مبا. ئشیۍ تورکیاشا بەعشیقەنە بەرکەردەبیۍ. کە چێ پی ڕێککۆتەیشا بە ڕسمیشا کەرڎ. پی ڕێککۊتەیە ڕاشا بە تورکیای دان کە پیلانەکاش سەرو موسڵی و کەرکوکیرە بە شێوێوە ڕسمی جابەجێ بکەرۆ. دەوڵەتو تورکیچ پەشتی پا ڕێککۊتەیە بەسۆ و وردە وردە هەوڵو ۋەرفراوانکەردەی دەسەڵاتو ۋێش مڎۆ جە عێراقەنە، بە ئاشکرا ماچۆ موسڵ، کەرکوک هینی ئێمەنۍ. عێراق چنی ڕاش چنە مگێرۆ؟ ئایا یۆبیەی ئەوروپای ڕاش ۋنە مگێرۆ؟ جە حەقەتینەنە ئاڎۍ ۋێشا هۊرخەڵەتنا. پۊکەی بەدڵنیاییوە دەرەنجامو ئی ڕێککۊتەیە بۆ بە جەنگ و کۆمکوژی.

هرووژم مکەرۆ سەرو مەخمووری. سەرو شەنگالی. هاموڵاتیۍ مەدەنیۍ گةسمەرڎۍ مکەرۆ ئاڎ بە ئاشکرا پەشتی پی ڕێککۊتەیە بەسۆ و ماچۆ، 'مافو ۋێمانە هرووژم بکەرمۍ سەرو ۋەرنیشتی'. هرووژم مکەرمۍ سەرو گەریلای، سەرو پەکەکەی. پی جۆرە گرڎ شۆنێنە، خەڵکی مەدەنی کوشۆ، ڕوانە کوشتەی ڕوە مڎۆ. ئایا دەوڵەتو تورکی مافێوە چانەش هەن؟ واتە دەوڵەتو تورکی بلۆ هرووژم بکەرۆ سەرو ڕۆنامەنوویسا جە ئەورووپانە؟ کوردێوە ئازاد و خاوەن فکر جە هەر شۊنێنە بۆ، هرووژم بکەرۆ سەرش. ئایا ئینە ڕاسا؟ ئا کەسەی کە ویرۆکەو ئازاڎیش جە دژو دەوڵەتو تورکی خوڵقنا، ڕابەر ئاپۆ و پەکەکە بێنۍ. دەوڵەتو تورکی چنی متاوۆ هرووژم بکەرۆ سەرش؟ ئینە چنی ڕەوان؟ دەوڵەتو عێراقی کام لایەنو ئی کردەوا بە ڕەوا مزانۆ؟ پۊکەی جارێوەتەر ئی سیاسەتا شەرمەزار مکەرمۍ. بێگومان ئی ڕێککۊتەیە تەنانەت دلێینەو عێراقیچەنە قبوڵکریا نییا. ئینە ڕێککۊتەیە خراپا. پېسەنە جەنگ ڕووەش دابۆ و ڕێککۊتەیۍ تەسلیمیەتیش مۆرە کەردەبۆ. دەوڵەتو تورکی پەشتی پا ڕێککۊتەیە بەسۆ و جە ئاینڎەنە چ جە پانیشتوو کورڎەسانی و چ جە عێراقەنە دەس بە هەنگامەی نەرێنیۍ مکەرۆ. کێ ۋەرەنگارو ئینەی بۆوە؟ گەریلا جوابش مڎۆوە. بە مەعنێوەتەر ئی سیاسەتا دەوڵەتو تورکی ماڕمێنە.

کودەتاو ١٢و ئەیلولی

سەبارەت بە ٤٤ەمین ساڵوەگەڕو کودەتاو ١٢و ئەیلولی مسەفا قەرەسوو پی جۆرە قسێش کەردۍ،" وەڵۍ ١٢و ئەیلولینە جە تورکیا کۊششێوە کۆمەڵایەتی و ئازادی گرنگ بۍ. گلێرگەو تورکیای ڕوەو سەرمایەداریرە کریاوە. بەڵام گلێرگەو تورکیای و کورڎەسانیچ بەهێوە کۆمەڵایەتیش بۍ. وەڵۍ سەرمایەدارینە چنی بەها کۆمەڵایەتیەکا ژیۋۍ. سەرمایەداری گرڎو بەهاکا دلێنە مبەرۆ. گرڎ چێوۍ سەرو قازانجی بنیاڎ منیۆ. بەها کۆمەڵایەتییەکا، ماف، دادپەروەری، یەکسانی، هامسایی و واڵەو-برایی... گرڎی دلێنە مڎۆ. جە پرۆسێوە چامنەنە کۊششێوە کۆمەڵایەتی جە تورکیانە سەرش هۆردا. کۊشش و ڕەنجدەرا، کرێکارا و گەل سەرش هۆردا. جە لایێوە دژو پەرەئەسایەکا سەرمایەداری دلۍ گلێرگەینە، هۆشیاری و سەرهۊردایۍ زهنی کۆمەڵایەتی بۍ.

چی پرۆسەیەنە سیاسەتو قڕکەردەی کوردیچ قووڵتەر بیۆ. دەوڵەتو تورکی دەرفەتی تازەش بە دەس ئارڎ و وردە وردە سیاسەتو قڕکەردەو ۋێش دژو کوردی قووڵتەر کەردۆ. بێگومان کوردیچ دژو ئینەی کاروەدایش بۍ. بە تایبەتی ئەرەکۊشایۍ گۆرە بۍ کە جە لایەنو جمیەرەکەیماوە پەکەکەیۆ ئەنجامدریا. قەیرانێوە کۆمەڵایەتی و سیاسی جە تورکیانە سەرش هۆردا. کۊشش و گلێرگەی جە دژو سەرمایەداری و کۊشش و کوردی جە دژو قڕکەردەی بۍ. جە ۋەرا ۋەرو ئینەینە دەوڵەتو تورکی و دژە گەریلای (کۆنتراگەریلا) پەشتیوانیی هێزەکا بەریشا هۊرگێرت. ئینە هرووژم و دەوڵەتو تورک و دژەگەریلای بۍ پەی سەرو هێزەکاو ئازادیی کوردی و گلێرگەی دیموکراتیکی، هرووژمێوە بۍ پەی سەرو هێزە چەپ و دیموکراتیکەکا.

هەر وێش ١٢و ئەیلولی دەرەنجامی کاریگەرش چنە کۊتۆ. ئامانجە بنەڕەتییەکۍ ١٢و ئەیلولی وەشۍ بیۍ. جە کورڎەسان و تورکیانە هەوڵدایۍ گرنگو ڕێکوستەی بۍ. جە گرڎ یاگێنە بە ڕێکوستەبیەی وەش بی. بە دەیان ڕێکوستەیۍ چەپۍ ۋێشا بەڕێکوستەی کەرێنۍ. گلێرگەیچ دەسشکەرڎ بە ۋۍ-ڕێکوستەی، چوونکی هەڵای بەها کۆمەڵایەتییەکۍ بە تەمامی هۊرنەشێویێبێنۍ. وە هەڵای گلێرگە نە فاڕیابۍ پەی گلێرگێوە سەرمایەداری، پۊکەی پەنەواز بۍ ئەرەکۊشای و وۍ بە ڕێکوستەی بکەرۊ.

ئەساسو کودەتاو ١٢و ئەیلول، پەی دلێنەبەرڎەی ئەرەکۊشای ئازاڎی گەلو کوردی بۍ. چنی ئینەیچە سیاسەتێوە تازە ئەرەمەرزیا پەی دلێنەبەرڎەی و بێکاریگەرکەردەی کوردا. هەرپۊکەی دماو ئەرەمەرزنای کۆماریۆ هرووژم دژو کوردا و چەپگەرا بۍ. وە جە دژو بەشە ئیسلامییەکایچ فشار بۍ. ئاڎۍ جە مێڎانی  سیاسی دورۍ وزیێبێنۍ نەک جە مێڎانی کۆمەڵایەتی. هەڵبەت دەوڵەت ئاینی بەکاربەرۍ. مەرامو دۊڵەتی ڕۊشن بۍ، ئاستەیۆ ئیسلامی دلۍ سیستەمینە و بەشێوە جە چەپی دلۍ دۆڵەتینە؛ چێوۍ پی جۆرەشە واتەبۍ، با کوردا تەنیا بکەرمۍ، سیاسەتو قڕکەردەی بەئاسانتەر ملۆڕاوە. سیاسەتی بنەڕەتی ١٢و ئەیلولی ئینە بۍ. گەر ئارۆنە ئاکەپە ئینا دەسەڵاتەنە ئانە سەرو بنەماو قەرارو ١٢و ئەیلولین. وە بەرهەمو ١٢و ئەیلولیا. پۊکەی نمەتاوا دەسبەردارۍ قەرارەکا ١٢و ئەیلولی با هەرچنەیچ واچا کە دژۍ کودەتاینمۍ. دژو ١٢و ئەیلولینمۍ بەڵام بەردەوامیدای پا سیستەمەیە. هرووژم کەردەی سەرو گەلوو کوردی و هێزە دیموکراتیکەکا بەردەوامیداین پا سیستەمەیە، بیەین بە بەشێوە چا سیستەمەیە. چی ڕوۆ دەوڵەت دژو بڕۍ جە بەشە ئیسلامیەکا مردێوە پۊکەی گرڎو بەشە ئیسلامییەکا نەبیۍ بە هامکارۍ قڕکەرڎەو کوردی. کەمێ دوورتەر مرداوە. بە ١٢و ئەیلولی بەشێوە گلێرگەو موسڵمانی و بەشێوە جە ئیسلامییەکا مکەرا بە هامکارۍ چی قڕکەردەینە. هەر ۋێش جە ئیساتێنە ئەردۆغان هامبەشو ئی کارەینە. باوەڕی و هەستەکا گەلی پەی قڕکەردەی کوردی بەکاربەرۆ. ١٢و ئەیلولی سیستەمێوە پی جۆرەنە و هەڵای بەردەواما. ئەرێ، ئەرەکۊشایما ڕاش ۋنە گێرت، نەتاواش جە مودۍ کەمەنە بیاوۆ بە ئامانجەکاش، بەڵام بە ئێساتێچۆ ١٢و ئەیلولی بە تەمامی هۊرنەشێویانۆ و بەردەواما.

دژو ئینەی ئەرەکۊشایۍ گۆرە بریاڕاوە. جە زینانەنە ئی ئەرەکۊشایە ڕاوەبەر کریا. مڎرامانی گۊرەو زینانی کە مەزڵوم، فەرهاد، ئەشرەف، مەحمود؛ چوارینەکە، خەیری، کەمال، عاکیف و عەلی سەرمەشقیش کەرێنۍ ، گورزێوە جەرگبڕەش ۋنەو ١٢و ئەیلولی شانا. جە ڕوو ئایدۆلۆجییوە ١٢و ئەیلولی کورڎەسانەنە مەڕیا. جە تورکیایچەنە گورزەس ۋنە شنیا. گرڎو گەشمەرڎا ئا قۆناغەیما بە ڕێز و حورمەتۆ یاڎۍ مکەرووە. بە ڕێز و حورمەتۆ یاڎو ئا ١٠ هەڤاڵەیما مکەرووە کە جە ٢٤و ئەیلولو ١٩٩٦ینە ئامەدەنە بە شێوازۍ دڕندانە گەشمەرڎۍ کریۍ. چونکی تەسلیمۍ نەبیۍ. گەلو کوردی و خەڵکو ئامەدی نمەبۆ هیچکاتێ مڎرامانیشا جە یاڎ بکەرا.

ئێمە جە ئەرەکۊشایما دژ بە ١٢و ئەیلولی بەردەوامێنمۍ، بەڵی، جە تورکیانە وەڵاوە بە هێزە چەپ و دیموکراتیکەکا کریا بەڵام دیسان جە جە واقیعەنە ئێمە درێژە پی ئەرەکۊشایە مڎەیمۍ. چی ڕوانگۆ گرڎو هێزە دیموکراسیەکا تورکیای و گەلا تورکیای نمەزانا ئەرەکۊشای جە دژو ١٢و ئەیلولی و فاشیزمی دیسان هەر پەکەکە و گەلوو کوردی ئەنجامشا دا. هەڵبەتە دەسوەردای هێزە چەپەکا تورکیای و هێزەکا دیموکراسی وەش بی؛ جە زینان و جبەریچەنە وەرنگاریشا بۍ. قوربانی گۆرەشا دا، گەشمەرڎۍ فرێشا دۍ. گرڎو ئا هەڤاڵا کە تا ئیساتێچ جە دژو سیستەمو ١٢و ئەیلول ئینۍ مڎرامانەنە، ئینیشا گرڎ بە ڕێز و حورمەتۆ یاڎۍ مکەرووە. بەڵام ئاشکران ئێمە چی ئەرەکۊشاینە کاریگەرێنمۍ و سەرمەشقی مکەرمۍ.

پەی بنیاڎنیاو تورکیایۍ دیموکراتیکی، پەنەوازا ئامانجەکا ١٢و ئەیلولی، ڕووەدایەکا و ئا چێوۍ خوڵقنێنێش گرڎی بزانمۍ.

چی ڕوانگۆ جارێوەتەر کۊششکارا ١٢و ئەیلولی بە ڕێز و پنەزانایۆ یاڎۍ مکەرووە. بە تنی زوڵم و ستەمی شەرمەزار مکەرمۍ و بە دڵنیاییوە دلێشەنە بەرمۍ''.

ئەنساریئۆغڵو واتەواچو جەنگی تایبەتین ئامەدەنە

مسەفا قەرەسوو جە بەردەوامی قسەکاشەنە سەرنجش وست سەرو تیرۊرکەرڎەو نارین گۊرانۍ ٨ ساڵانۍ و واتش،'' بەراسی کارەساتۍ بە ئێش بۍ. ڕووەدایێن کە ویژدانو ئینسانی ۋەرگەش نمەگێرۆ. پەی نارینۍ داواو رەحم و بەزەیی خوڎای مکەرمۍ، سەرەوەشی جە گەلو کوردی مکەرمۍ. پا زەردەخەنە زەریفەیشۆ کۆتە زێڵۍ گرڎ کەسیۆ. نارینە جە یاڎ نمەکریۆ. بکوژا و ئا سیستەمەیچە کە ئاڎەشا کوشتە جە یاڎ نمەکریا. پەی چێشی کوشیا؟ ئانەیچ گرنگا بە دڵنیاییوە. کێ ئاڎەش کوشتە؟ هەڵای بەتەمامی ڕۆشن نیا. تورکیا کە بانگەشە مکەرۆ کە جە سایبرینە فرە وەڵێکۊتەن، پسپۆڕا، جە توێکارینە وەڵێکۊتەن، نزیکەو مانگێوەن هەڵای راسیەکە ئاشکرا نەبیەن. ئانەیچ ئاژێوە نا جۆرا کە مشۆم ۋنەپەرسایشۆ ۋنە بکریۆ. بڕۍ لەمپەڕۍ ئینۍ ئارانە، یاخود لەمپەرۍ سازۍ کریێنۍ. سەبارەت پانەیە فرەو کەسی گومانەشا هەنە. ئا گومانێچە ئینۍ یاگۍ ۋێشانە. ئا گرڎ زانیاریێچە ئاشکرۍ کریێنۍ. دماو ئانەی تەرمەکەش ئێزیاوە، دڎانیایپۊرە کریا. سەرەڕاو ئانەیچ هەڵای ڕۆشن نیا؟ چی کوشیێنە، ئانۍ ئاشکرانەکریێنۍ. بەراسیچ گرنگا. ۋەرو چ مەڵامەتێوە بیەن.

فەرماندەیی جەندرمەی واتەبێش، "بە زیڼەیی مێزمێشۆ"..

واتشا ئێمە بە زیڼەیی مێزمێشۆ، ئێمەیچ واتما کە سەرەدامێشا دییەنۆ. واتە پەی چێشی ئانەشە وات، ئانەیچ نەزانیان. واتە پا جۆرە؟ پۆلیسو تورکی، جەندرمەو تورکی بە دڵنیاییوە مێزاشۆ! چێوۍ پا جۆرەنە یا مەشغوڵکەردەی گلێرگەیا؟

دەسەڵاتداری ئاکەپەی ئانەش بە خراپی بەکاربەرد. مانگێوەن گرڎو ئێشەکا، تاوانەکاو ئاکەپەی، تەنگەژە ئابورییەکۍ، گرڎ جۆرە فشار و کردەوەکې جە کورڎەسانانە جە ویربریێنۍ. رۆژەڤەکە فاڕیا پەی ئانەی. بەڵام بە راسیچ دلۍ گلێرگەینە هەستیاریێوە ئاما ئاراوە. یان پەردەپۆش کریۍ، یاخود تەرمەکەش نە ئێزیێوە. نارینە بە بێسەروشۆنی لوۍ دلۍ تاریخیۆ.

ویرما جە ساڵەکا ١٩٦٠ ینە ئایلایۍ بۍ. ئاڎەیچ تورکیانە بیە بە رۆژەڤ. بەهەرحاڵ ئەگەر رای گرڎیی نەجمۍ، پا حەدە شۊنیرەلوایشا نەکەردەبیۍ نارینەیچ پا جۆرە بێسەروشۆنە بۍ. چا چێرو ئاوێنە تەرمەکەش شیبێوە و ڕێزۍ. سەرەتا واتشا بڕفانیینە. تەنانەت ئاماژەشا بە پەکەکەی کەرد. پەکەکە زاوڵۍ بڕفانۆ! پەی پەردەپۆشکەرڎەی ئانەی پروپاگەندە کریا. جە حەقەتینەنە ئانۍ کۆمکوژیەکەشا کەرڎەن عیلاقەشا بە کۆمکوژیەکەیۆ هەن. مشۆم چی پەکەکە ئا زاوڵە ٨ ساڵانۍ بڕفانۆ و بەرۆش پەی کەشی...

کەمتەرخەمیۍ ئینا ئارانە، بە جۆرێ مامەڵە مکەرا پېسە ئانەی چنی کارۍ بکەرا کە جە یاڎە بکریۆ. بەڵام ئانە تاوانێوە ئاساییە نییەنە. ئانە ڕوەدایۍ ئاسان نییا. بەڵێ، پارێزنایۍ ئینا ئارانە. ۋێش جە ۋێشەنە غالیب ئەنساریئۆغڵو مەگەر نەواتش: 'بنەیانەکە دۆسۍ ئێمەنۍ'. ئەنساریئۆغڵو ئیساتۍ ئامەدەنە هەرمانە پەی دۆڵەتی مکەرۆ، پیاو دۆڵەتیا. واتەواچو جەنگی تایبەتیا ئامەدەنە. ئەگەر هەوڵو پارێزنایش نەبیۍ، ئاشکرا بۍ. بەڵام مشۊم بە دروسی هۆرسەنگنایش پەی بکریۆ. چی ئاشکرا نەکریا؟ چی بە سادەی ئا تاوانۍ کریا؟ چی بە ئاسانی پەرڎەپۆشە مکریۆ؟ مەڵامەتەکەش ئینەنە. جە کورڎەسانەنە بنەیانەی پا جۆرە هەنۍ کە عیلاقەشا چنی دۆڵەتی هەن؛ دەگا هەنە، جەردەوان هەن و پەیوەندی جیاجیا هەن. ئانۍ گرڎ جۆرە تاوانێوە مکەرا. قاچاخچیەتی ماددەی هۆشبەری یا چەکی مکەرا، ژەنی بڕفانا، دەسدرێژی مکەرا، مرۆڤۍ کوشا. ئیساتۍ دەوڵەت کورڎەسانەنە پەی ئانەی ئەرەکۊشای ئازاڎی گەلو کوردی پاکتاو بکەرۆ، هرووژم بکەرۆ پەنەوازش بە لایەنی پا جۆرەیە هەن. ماچا ئێمە تاوانە مکەرمۍ، دەس سەرو خاکو خەڵکیرە مگێرمۍ، کەس نمەتاوۆ فزەش چۆوە بۍ. ئیساتۍ گلێرگێوە پا جۆرەو سەر بە دۆڵەتی هەن. دەوڵەتیچ گلێرگێوەش هەن. ئاڎێچ بە ئاسانی گرڎ جۆرە تاوانێوە مکەرا. پەشتیشا بە دەوڵەتی قایمەنە. دەوڵەتیچ پەنەوازش پایشا هەن. سەرو عیلاقەیش چنی ئاڎیشا گەرەکشا ئەرەکۊشای ئازادی گەلو کوردی پاکتاو بکەرۆ. مەگەر ڕۆشن نیا کە حزبوڵا چێشا؟ مەگەر هەزاران تاوانێشا نەکەردۍ؟ ئاگاما جە ئاژەو ئیساتێچشا هەن. سولەیمان سۆیلو چێش واچۍ؟ واتش، "شمە دماتەر جە ئەهەمیەتو ئینەی میاودێنە".

پەنەوازا ۋنەپەرسایۆ جە سیاسەتەکا دۆڵەتو تورکی بکریۆ

چی دەگێنە عیلاقەی فرە جددی هەن...

بەڵێ، گرڎ شار و ناوچەکانە ئا جۆرا کەسۍ هەنۍ کە دۆڵەت پەشتیشا پنە بەسۆ. پەی نمونەی شڕناخەنە کەسانێوە هەنۍ بە ناسنامۍ تاتاری، هەرپاسە کامیک ئاتاک... فرۍ تەریچ هەنۍ، مشۆم ئانۍ گرڎ ۋنە پەرسایشا چنە بکریۆ کە پەشتی بە دۆڵەتی بەسا.

بە مەڵامەتو ئی تاوانێوە پەنەوازا ۋنەپەرسایۆ جە سیاسەتەکا دۆڵەتی بکریۆ. جە کورڎەسانەنە جە ڕا-بەرشیەیۍ بە نامۍ خێڵگەرای و نەریتپارێزیۆ ئەنجام مڎریۆ. پەنەوازا ۋنەپەرسایۆ چی سیاسەتەو دەوڵەتی بکریۆ. ئی دەگۍ جە گلێرگێوە پا جۆرەینە. ئی بنەیانە جە بنەیانێوە چامنەینە. پەشتی بەدەوڵەتی بەسۆ چێش مەبۆ؟ کێ بە زەڕی پیس و پی جۆرە دۆڵەمەڼ مەبۆ؟ ئی دەگۍ نزیک بە ئامەدی و ناوچەو ڕێزاینە. ڕێزان ناوچێوە وڵاتپارێزنو ئامەدین؛ دیارا ئی دەگۍ دژ بە رێزانی و ئامەدی پېسە ناوەندێوە بەکاربریۆ. دەگێوە پا جۆرەنە کە پەشتیش بەدەوڵەتی بینێنە. هەڵبەتە بڕۍ بنەیانۍ تەریچش ئینۍ چنە بەڵام بنەیانەو گورانی هەرە قەوەتتەرینشانە. بێدەنگی دەگاکا تەریچ تەرسەو ئانەینە مزانا کە ئی بنەیانە چڼە متمانەشا بەدەوڵەتی و دەسەڵاتداری هەن.

مشۆم ئەوەکۊڵیای چی دەوڵەتەیە بکریۆ. ئی ڕوودایە تەنیا تاوانە نییەنە! وەڵتەریچ تاوانەی پی جۆرۍ ڕوەشدێنە. هرووژم مکەرا سەرو ڕۊنامەوانا، سەرو ژەنا و کوشاشا و دەسدرێژی مکەرا سەرشا و بڕفاناشا. هەرپاسە پۆلیسە پیشەگەرەکۍ پەشتی بە دەوڵەتی بەسانە و هرووژم مکەرا سەرو ژەنا. گلێرگێوە دەوڵەتی پی جۆرە جە کورڎەسانەنە هەن. بەڵام شۆڕشێوە دیموکراتیکی جە کورڎەسانەنە ڕووەشدا. گلێرگێوە دیموکراتیکی جە کورڎەسانەنە هەن. بنەیانە دیموکراتەکۍ کە پەشتی بە ژەنا ئازادی بینا ئینۍ زیاڎ بیەینە. بەڵام حکومەت سیاسەتو ناستەی ئازادی جە کورڎةسانەنە و فشار دژو ئی شۆڕشە دیموکراتیکەیە ڕاوەبەر مکەرۆ. مشۊم ئی حەقەتینە بوینیۆ. ئیساتۍ کورڎەسانەنە گلێرگێوە دیموکراتیک هەن. ئا گلێرگە دیموکراتیکەی کە جە تورکیانە بیەیش نییا، جە کورڎەسانەنە بیەیش هەن. هەڵوێسو ژەنۍ ئازاڎۍ هەن. بەهای دیموکراتیکی و مرۆیی هەن.

بەڵێ جە کورڎەسانەنە ئەرەکۊشای هەن. شۆڕشێوە دیموکراتیکی هەن. دەوڵەت کۊسپێوەن ۋەردەمو دیموکراتیکبیەینە، وەڵێکۊتەی بنەیانەی دیموکراتیکی و ژەنۍ ئازاڎۍ. دەوڵەت گرڎو هۆزەکا بە وێشۆ بەسۆوە و ڕاشا مگێرۆ. چونکی ئەگەر شۆڕشی دیموکراسی کورڎەسانەنە گێرۆشا ۋێش، ئانە ئا وەختە دەوڵەت نمەتاوۆ دژو ئەرەکۊشای ئازادی هیچ کارێوە بکەرۆ.

گەر شۊنەو دما کۊتەیرە مگێڵا، با تورکیانە گێڵا

چێوۍ تەر بە تایبەتی ئی کەسۍ کەمالیستیێنۍ... ۋەرو ئینەینە ماچا کە' کورڎەسان ئینا دماکۊتەینە و کورڎەسان ئینەنە و ئانەنە.. هەر مەڵامەتو ئامایشا پەی کورڎەسانی ئینەنە. یانی پەی جە بەین بەردەی شارسانیەتیا! مەرامێوە پی جۊرەشا هەن. جیای ئانەی ڕەخنە جە دۆڵەتی بگێرا، کەچی ماچا 'چێگەفیوداڵیزم و دماکۊتەیی هەن.' مشۆم گرڎ کەسێ شۆڕشی دیموکراتیکی کورڎەسانی بوینۆ.

هەرپاسە مشۆم ئەدەبیاتەکەیش بە شێوێوە دروس بەکاربێنە. هرووژم دژو نەریتی هەن. نەریت چێوۍ خراپ نییا. گلێرگێوە ئەخلاقی سیاسی هەن. گلێرگە سەیەو ئا بەها ئەخلاقییەینە جە ۋییەرڎەنە تا ئیساتۍ مەنەنۆ. کەواتە متاومۍ واچمۍ بیەن بە گلێرگێوە کۆیلە و گلێرگەکەی تەریچ بە تەمامی نەمەنەن. تەمام دەوڵەت دروس بیەن، بەڵام سەرمایەداری هەڵای نەیاوان سەڎەنە هەشتاو گلێرگەی. گلێرگەی دەوڵەتی پێک نامان. واقیعێوە کۆمەڵایەتی هەن کە بەهاو نەریتی، ئەخلاقی، سیاسی و ویژدانیش هەن. غەڵەتا چێرو نامۍ نەریتینە بە شێوێوە خراپ ئینە نیشانە بڎریۆ. چنی یاوایمۍ پی ڕووەیە؟ چ بەهێوەشا ئارڎ ئاراوە؟ ئی ئەخلاقە، ویژدان و کولتوورە چنی پەرەش سانان؟نمەبۆ گرڎ بە خراپ تەماشە بکریۆ. پەی ئانەی بە عالی بیاومێنە با ڕابەرایەتی بوانمێوە.

ئانە دەوڵەتا کە چێوە فیۆداڵییەکا بە بەردەوامی مازۆوە. پەنەوازا ۋنەپەرسایۆ جە دەوڵەتی بکەرمۍ. شۆڕشێوە دیموکراتیکی جە کورڎەسانەنە ڕووەشدان. شۆڕشی دیموکراتیکی توخمەکۍ پېسە سەرۆک عەشیرەتەکا و شێخەکاو تایفەگەریش ۋییەرنا. کەسایەتی ئازاد و گلێرگەی دیموکراتیک سەرشا هۊردا. بەڵام جە بڕۍ ناوچێنە دەوڵەت پەی مەسڵەحەتو ۋێشا ڕاشا مگێرۆ.

خێزانێوە دیموکراتیکی بیەیش هەن. ژەنی ئازاڎە هەنە. خێزانە دیموکراتیکەکۍ کە پەشتی بە ژەنا ئازاڎی بینانە گەشە مکەرا. چونکی بنەیانەو قوربانییەکۍ وابەسۍ دۆڵەتینۍ، هەوڵو شارتەیۆ تاوانەکۍ مڎا. کاتێ ئەردۆغان باسو بنەیانەی مکەرۆ، باسو ئا بنەیانەیە مکەرۆ کە ژەنی هیچ دەورێش نیا. پیا کاربەدەسا. ئا بنەیانەی کە ئەردۆغان باسش مکەرۆ، ژەنی نییەنە، پیا گرڎ چێوێن. دیموکراتیکی بیەو بنەیانەکا چنی ئەرەکۊشای ژەنۍ ئازادۍ گەشە مکەرۆ. کورڎەسانەنە پەرەس سانا. پۊکەی ئەگەر شۊنەو دماکۊتەیرە مگێڵی، پەنەوازا جە تورکیانە شۆنیشەرە بگێڵی.

دۆڵەت کۆسپا ۋەردەم و وەڵێکۊتەی زهنیەتی دیموکراتیکیینە

چن ڕوۍ چێوەڵی شارو ئۆردوینە مامێوە زاوڵێوەش بەرد و یانەنە فڕەشدا بەرۆ پەی ئانەی کوشۆش. نمەزانو تەکیراغەنە چێش ڕووە مڎۆ. دەوڵەت پێشڕەوی نمەکەرۆ. متاوۆ بۆ بە کۊسپ. چا شۆنێنە کە دوژمنایەتیێوە فرەو کوردا مکریۆ، چنی کولتووری دیموکراتیکی گەشە مکەرۆ؟ ماچا؛ تورکیانە فەراسەتو تنوتیژی هەن'. دوژمنێوەن دژ بە گەلوو کوردی کە هەزار ساڵێن پاڵو گەلو کوردینە مژیۋۆ. ئەگەر بوینیش، دەش ۋنەو کوشەش.  پەی چێشی تنووتیژی فرەن؟ ئینۍ سیاسەتو دۆڵەتینۍ. دەرەئەنجامو عەقڵیەتو پاوانوازی و دوژمنایەتی گەلو کوردین. تا ناڕەزاییت ۋەرا ۋەر پی سیاسەتەیە نەبۆ، نمەتاوی چارەسەرش بکەری. گرڎ پەنا پەی تنوتیژی ۋەرا ۋەر بە یۊترینی بەرا. گلێرگەو ئێمە ئامان دلۍ ئی ئاژەیە. با چارەسەرێوە دیموکراتیکی پەی کێشەو کوردی بۆ و ئی ڕێبازە جە دژو گەلو کوردی مردۆ؛ گرڎو کێشەکا تورکیای چارەسەرۍ بانە.

دەورو هێزە دیموکراتیکەکا چێشا؟. گرڎ چێوۍ بە گفتوگۆ  پەردەپۆش مکریۆ. پی جۆرە دەوڵەت و ئا کەسۍ گەرەکشانە ئی تاوانۍ بشاراوە، ئیسفادە چی گەندەڵییە مکەرا. جمیەرەکۍ ژەنا و گەلو کوردی خاوەندارییشا جە نارینۍ گولانۍ کەرڎ. ئینە گرنگا. ئینە تەنیا ۋەرو کوشتەی نارینۍ نییا، مشۆم ئی ویژدانە پەی تاوانەکا تەریچ هەڵوێس هۊرگێرۆ. کاتێ زاوڵێوە کورد جە لایەنو دەوڵەتیوە کوشیا، مشۊم ۋەرەنگارۍ دەوڵەتی بیمێوە. هرووزم مکەرۆ سەرو کوردی گەورە-شارەکانە. پەنەوازا ئی ویژدانە سەرو پەیا ۋێشۆ مردۆوە. بەپەیلواو من پەنەوازا هێزی دیموکراتیکی و هێزەکاو ئۆپۆزسیۆنی بە عالی هۊرسەنگیا.

ڕابەرایەتی هەمیشە باسو ئینەی کەرۍ... سەرمایەداری گلێرگەی جە بەین بەرۆ و سەبارەت پینەی واچۍ؛ 'گلێرگە نمەمرۆ. چونکی ئی بەها کۆمەڵایەتیۍ هەزاران ساڵێن پێکئامێنۍ. مرۆڤ ۋێش بیەیۍ کۆمەڵایەتییا.' ئەگەر مرۆڤ پېسە بوونەوەرێوە کۆمەڵایەتی مەنۆوە، بە دڵنیاییوە کاروەدایش ۋەرا ۋەرو ئینیشا بۆ. جە تورکیانە ئەردۆغان هەن، جە گرڎو دنیێچەنە کەسێوە بە ئەندازەو ئەردۆغانی بێ ئەخلاق بیەیش نییا. بێ ویژدانییا. کەس ئنەو ئاڎی ویر جە بەرژەوەندی دەسەڵاتەکەیش نمەکەرۆوە. واتش؛ 'گرنگ نییا زاوڵە بۆ یان ژەنی، ئانەی پەنەوازا مکەرمێش. گوایە ئینە عەقڵیەتا. نمەزانو چێش بکەرو، جەماعەت چێش مکەرۆ.' واتش گرنگ نییا زاوڵە بۆ یان ژەنی، ئێمە کوشمێش و کوشتما. ۋەرنیشتەنە کوشتش، کوردەسانەنە کوشۆ و تا ئیساتێچ کوشۆ. پۊکەی ئی حکومەتەو ئاکەپەی حکومەتێوە بێ ویژدانا،مشۊم فرە زیاتەر بێ ئەخلاقی و بێ ویژدانییەکاشا ئاشکرابکریۆ.