ئەندامەو کۆمیتەی ناوەندی پەکەکەی هێلین ئومیدە جە میانوو بەرنامېوە تایبەتی مەدیا خەبەرینە هۊرسەنگنایش پۍ جەنگی جە کوردسان و ۋەرکەوتوو میامینینە کەرڎ.

مشۊم ئینسان پێگەو ۋېپارېزنای ۋېش دژ بە قڕکەرڎەی دیاری کەرۊ

چن خاڵۍ بنەڕەتیۍ جە هورسەنگناکای هێلین ئومیدۍ پی جۆرەنە:

" هەرێمەکا پارېزنای مەدیاینە جەنگ بە دژواری بەردەواما. ۋەروو ئانەی جە مېڎانی کۆمەڵایەتیچەنە وەڵابیەنۊ، گلېرگەی کوردیچ کریۊنە ئامانج و بەین بەین بڕۍ دما گنۊ. متاویۊ وچیۊ گرڎ ڕوۍ ۋەران ۋەرش چەکی کیمیاۋیی بەکار مۍ، بۆمبی قەڎەغەکریا بەکارمۍ، یاخوڎ تاوانەو جەنگی کەرۊ. دژوو ئانەیچ گەریلا چالاکی ئەنجام مڎۊ. تا مۍ جەنگ دژوار بۊ. جە ئیسە بەدمایچۊ پی جۆرە بەرگنۊ کە ئا جەنگە زیاتەر بە ۋەرکەوتوو میامینیرە وەڵا بۊوە، پشېوی ڕووە مڎۊ. دەوڵەتوو تورکی ئانەی بە دەرفەت مزانۊ و هجومەکاش پۍ سەروو مەنتیقە جیاجیاکا زیاتەر کەرۊ.

پا بۊنۊ مشۊم کورد پارېزنای ۋېشا جە گرڎ یاگېنە پېسە ئەرکی گېرانە ۋەر. پێرسپێکتیڤ و هەڤاڵ رۆژهاتی و ئەرداڵی ئینەنە. جە نامەو هەردووە هەڤاڵەکەیچۊ بەرگنۊ کە جە ۋەران ۋەروو خیانەتینە چن توڕۍ و بێزارېنۍ. بەتایبەتی کە هەم شرۆڤەو کەسایەتی ۋېشا کەرا و هەمیچ ئا جاسوسۍ کە دلۍ کوردینە بەرکۊتېنۍ، بە نەفرەت کەرا. وەروو توڕەییشا ۋەران ۋەر بە خیانەتی چالاکیېوە پی جۆرەشا بە ئەنجام یاۋنا. دماو مدرامانی ۋېڕاوەبەری قەرارشا دا بانۍ بە فیدایی.

ئانەی چنەشەنە مژیومۍ، ئینا چنیما. تاریخوو پەنجا ساڵا ۋیەردەی ئینا چنیما. مشۊم گرڎ کوردێوە، بە پاو پارېزنای جەوهەری دژوو ئەرەگیرا، کۆلۆنیالیستە قڕکەرەکا پێگەو ۋېشا دیاری کەرا.

جەنگوو ئیسرائیلی و فەلەستینی جە چوارچێوەو جەنگی جەهانی یەرەمینە ملۊڕاوە

ئا جەنگەی جە ۋەرکەوتوو میامینینە ملۊڕاوە، جەنگېوە تازە نیا. ڕابەرایەتی، جە پارێزنامەکا ۋېشەنە ۋیەرڎەی تا جەنگوو ترۆڤای گېڵنۊوە. ۋەرنیشت چنی دەسوەردای جە ۋەرکەوتوو میامینینە کەرۊ؟ ڕابەر ئاپۆ بڕۍ جە تاریخیش دیاری کەرڎەن. ڕابەر ئاپۆ ئەوەڵ کەس بۍ، کە جەنگی جەهانی یەرەمیش هۊرسەنگنا. ئەگەر کەسانێ وەڵۍ ئاڎینە هۊرسەنگنایشا پۍ کەرڎەبۊ، مەزانوو. نیەنمۍ ئاژېوەنە کە شۊنیرە لوای پۍ هۊرسەنگناو گرڎوو ڕۆشنۋیرەکا کەرمۍ، بەڵام ئانڎەی ئێمە ئاگاڎارېنمۍ ڕابەر ئاپۆ هۊرسەنگنای پۍ جەنگی جەهانی یەرەمی کەرۊ و تاریخەکەیش دەسنیشان کەرۊ و ماچۊ: جە ساڵەکا نەوەڎەکاوە دەسش پنەکەرڎەن. ئاماژەش پانەیچ کەرڎەن، چنی هۊرشېونایۊ یۊبیەی سۆڤیەتی، پڕۆژەو ۋەرکەوتوو میامینی گەورەی وزیا بەرنامەو کاریوە و سەروو ئا بنەمۍ دەسوەردای جە ۋەرکەوتوو میامینینە ئەنجامدریان. متاومۍ واچمۍ، چنی دەسپنەکەرڎەو پڕۆژەو ۋەرکەوتوو میامینی گەورەیۊ دەسش پنەکەرڎەن. ئا جەنگە ڕەنگە بە پاو تایبەتمەندی ۋېش جەنگېوە بەش بەش بۊ، بێ مردای و پچڕپچر ئامان ئاراوە، بەڵام جمیەرەکەما هۊرسەنگنایش جە بارەشۊ هەن. ئا جەنگە پۍ هامسەنگی جەنگی ئەتۆمی پېسە جەنگی جەهانی یوۋەمی و دووەمی مەلۊڕاوە. بەش بەش ملۊڕاوە. لایەنی ئابووری و سەروازیی گیریانە یۊی. حەر جارەو یۊشا وەڵۍ وزیۊ. بەڵام جە چوارچێوەو جەنگېوە جەهانینە ملۊڕاوە. ئا یاگۍ چنەشەنە جەنگی جەهانی هۊرگیسیۊ، ۋەرکەوتوو میامینیا.

ئانەیچ مەڵامەتی تاریخی، کۆمەڵایەتی و کولتووریش ئینا پەشتیۊ. ۋەرکەوتوو میامینی پېسە چنی لانکەو مرۆڤایەتییا، سەرچەمەو سامانی و دۊڵەمەنڎییا، جە هەمان وەختەنە پاشخانی کولتووری ۋېش هەن. مۆدێرنیتەی ئەوروپی سەروو بنەماو دژایەتیکەرڎەی ئانەین و سەروو ئا بەهایانە قۆناغێوەش دیۊ و ئا هۊرچەرخنایە لایەزال بەردەواما. حیچ دەسەڵاتێوە کە کۆنترۆڵ و ۋەرکەوتوو میامینی نەکەرۊ مەتاوۊ بانگەشە پۍ هەیمەنەی کەرۊ. ئیسە جەنگوو هەژموونگەرایین. جە لایېوە ئەمریکا، بەریتانیا، ئیسرائیل و یۊبیەی ئەوروپای و جە لایۍ تەرۊ، ڕوسیا، چین، ئێران، هیندستان، بەرازیل و وڵاتۍ تەرۍ هەنۍ. ئینسان مەتاوۊ واچۊ جەمسەرگیریېوە ھامشێوەو جەنگی جەهانی یۋەمی و دووەمی بیەیش هەن، بەڵام بەرەی جیاواز چنی یۊی بیەیشا هەن. ئانەیچ ملەملانێوە دلېینەو سیستمیا. حیچ هێزێوە پۍ وستەی ڕووی یاگەگیری بیەیش نییا. ئانە چ ھێزێوەن کە تواناو پێشکەشکەرڎەی ئەڵتەرناتیڤیش هەن؟ چنی بەرکەوتەو مۆدێرنیتەی دیموکراتیکی ئینە جە جمیەرەکەمانە هەن.

جەنگی یەرەمی جەهانی تا مۍ زیاتەر تەشەنە کەرۊ. ئیسە بڕۍ تەرش بەرکۊتەن. جەنگوو ئیسرائیل و فەلەستینی پی جۆرە بەرکۊت. بەڵام ئیسرائیل چېشا، چ جۆرە دەوڵەتێوەن مشۊم ئینسان عال ئانەی بزانۊ.

پەنەوازەن بزانمۍ چنی وەش بیەن و پۍ چی وەش بیەن و بە چ پرۆسېوەرە ۋیەرڎەن. ئینە هۊرسەنگنایۍ تەسکا. فرە بە ڕۊشنی مۋینمۍ چا پرۆسەنە کە دماو جەنگی جەهانی یوۋەمیۊ دەسش پنەکەرد، دیزاینوو ۋەرکەوتوو میامینی پۍ وەشکەرڎەی دەوڵەتوو ئیسرائیلی بۍ. ئیسرائیل جە ڕاسینە نەواخن و هەژموونگەرایین جە ۋەرکەوتوو میامینینە. ڕابەر ئاپۆ پی جۊرە پێناسەش کەرۊ. بە مانېوەتەر چەقوو مۆدێرنیتەی سەرمایەداری جە ۋەرکەوتوو میامینینە ئیسرائیلا. چا قۆناغېنە کە بە جەنگی جەهانی یەرەم یان پڕۆژەو ۋەرکەوتوو میامینی گەورەی نامېما نیان، ئا دەوڵەتۍ کە چنی ئیسرائیلی گونجیۍ بېنۍ و قبوڵشا کەرڎەبۍ، قبوڵکریۍ و جە سیستەموو گرڎی دەوڵەتانە یاگېوەشا پۍ کریاوە. بەڵام ئانۍ قبوڵشا نەکەرڎ بە شێوازی جۆراوجۆر دەسوەردایشا چنەکریا. عێراق پا جۊرە ڕووەشدا، سوریا پا جۊرە ڕووەشدا، سوودان پا جۊرە ڕووەشدا. ئیسە ئامانجەکە ئێرانا.

ئا قۆناغۍ ئێمەش چنەنمۍ، بەڕاسی قۆناغێوە تازۍ جەنگی جەهانی یەرەمیا، کە جە ۋەرکەوتوو میامینینە تنتەر بیەنۊ. بە مانایۍ تەر قۆناغێوە تازۍ ئامېنە ئاراوە. تەرسەو تەشەنەئەسای جەنگەکا فرەن. پۍ چی ئینەی ماچوو ؟ چونکی ئا جمیەرۍ کە بەنامۍ فەلەستینی و ئیسرائیلیوە هەرمانەکەرا؛ نەتەوەپەرست و ئایین پەرستېنۍ. ئایدۆلۆژیاو ناسیۆنالیستی و ئایینییچ ملەملانێ بەرهەم مارۊ. مۆدێرنیتەی سەرمایەداری سەروو ئی بنەمۍ پەرە بە نەتەوە-دەوڵەتی مڎۊ و سەروو ئا بنەمۍ گەلا و گلېرگەکا وزۊنە چېروو کۆنتڕۆڵوو ۋېشۊ. پۍ نموونەی عەرەب گلېرگېوەن، بەڵام ٢٢ دەوڵەتېشا هەنۍ. بۊنەو حاسڵکەرڎەی ئەمنیەتی پۍ ئیسرائیلی گولانە و پارچە پارچە کریېنۍ. تورکەکېچ پی جۆرەنۍ، بیەی تورکەکا جە مەنتیقەکەنە و پێکئامۍ تورکەکاش گولانەکریېنۍ.

تا باڵادەسی ئیسرائیلی وەش بۊ ئا سیاسەتوو گولانەکەرڎەی و بەشکەرڎەیە بەردەواما. سوریا و عێراقشا پارچە پارچەکەرد. ڕۊشن و ئاشکران کە ئینە هەڵایچ بە دژواری بەردەوام بۊ.

ڕاو چارەسەری نەتەوەی دیموکراتیکا

ڕابەر ئاپۆ پېسە ڕاو چارەسەری نە نەتەوە-دەوڵەت، بەڵکم مۆدێلوو چارەسەری نەتەوەی دیموکراتیکی وزۊڕووە. نەتەوەیی دیموکراتیک ئاژېوە ھزری و فەلسەفېوە جیاوازا. شێوازوو بە ڕێکوستەبیەکەیچش، ۋېڕاوەبەری دیموکراتیکا. سەروو بنەماو ۋېڕاوەبەری دیموکراتیکی، گەل بانۍ بە ۋېڕاوەبەر، بەپاو جیاوازییەکاشا ئیراڎەو ۋېشا بەربڕا و ئەگەر یۊترینی بشناسا و جە یۊترینی بیاوانە متاوا پېوەرە بژیوا. بەڵام جە هجومەکا ئیسرائیلینە ڕاماڵای و پاشێلکاریېوە هەن. جە ۋەران ۋەریچەنە هەڵوێسېوە تنی پېسە داعشی هەن. مەبۊ هەڵوێسوو هەردووەلایچ قبوڵ کریۊ. گەرەکم نیا ئانەی واچوو. بەرکەرڎەی فەلەستینیەکا سەروو خاکوو ۋېشاوە پی جۆرە، مایۍ قبوڵی نییا. گەلوو فەلەستینیچ حەر جە تاریخۊ مەگەر سەروو ئی جوگرافیایۊ نەبیەن؟ گەلێوەن کە نیشتمانوو ۋېش وەش کەرڎەن. بە تنوتیژی و فشاری سەروازی و هجومەکۍ ئیسرائیلی ناچارکەرڎەیشا بە چۆڵکەرڎەی خاکەکەیشا بە هیچ جۆرێوە مایۍ قبوڵکەرڎەی نییا. بەڵام کردەوە تیرۆریستیەکۍ حەماسیچ مەکریۊ قبوڵ کریا. هجومەکۍ حەماسی جە ٧و تشرینی یۋەمینە چېروو نامۍ زریانوو ئەقساینە، ئێمەیچ دیما. ئێمە ئانەما جە هجومەکا داعشینە دی. جە شەنگالەنە کورد عال مزانۊ. مەکریۊ ئینسان ئانەی قبوڵ کەرۊ. یاخوڎ هوشیاری ئەقڵیەتوو حەماسی وېش سەروو هەمان چېوی ئایدۆلۆژیاو وېش گەشەپنەمڎۊ. بە حیچ جۆرێوە ئینسان مەتاوۊ ئانەی قبوڵ کەرۊ.

مشۊم گەلاو مەنتیقەکەی بتاوا یۊگېرا

تا مۍ چارەسەری مۆدێرنیتەی دیموکراتیک زیاتەر جە هەرێمەکەنە یاگۍ وېش کەرۊوە. وەروو ئانەی توانا و کارامەیی مۆدێرنیتەی سەرمایەداری کە پۍ هامسەنگی و پەیوەنڎی دلېینەی ڕا چارېوە وزۊڕووە بیەیش نییا. تا مۍ جەنگ بە تینتەر بۊ، زیاتەر ۋنی مجیۊ و کەسانێوە زیاتەر گیان جە دەس مڎا. جگە چانەی ئاشتی محاڵا. جە ئاژەو ئیسەینە ئیسرائیل وردە وردە گەرەکشا کە بەرەو ئیمپراتۆریەتی هەرێمی هەنگامە بنیۊ. دەوڵەتا هەرێمی ۋەران ۋەر پانەی ۋېڕاگری کەرا. رەنگە دژوو ئێرانی دەس بە جەنگی کریۊ. پینەیچ ڕا ۋەروودەم و قۆناغێوەنە کەرۊوە کە ئنڎەو پېوەرەدای و هجومی ئەتۆمی مەترسیڎار مېنە ئاراوە. من ئینەی تەنیا پۍ ئێرانی مەواچوو. پۍ ئەمنیەتوو ۋېش ئەگەرش هەن ئیسرائیلیچ چەکی ئەتۆمی بەکاربارۊ. ئیسرائیلیچ ئانەش هەن و بەرەو ئانەی ملۊ.

چی بارۊدوخەنە بێگۊمان تورکیا و عەرەب بەشوو وێشا ورگێرا

گەرەکما ئینەیە بە تورکیا، ئێران، سوریا و عێراقی بواچوو،  ئەگەر گەرەکتانە دژوو هجوومەکاو مۊدێرنیتەی کاپیتالیست یان ئیمپریالیستەکا مدرامان مدرامان کەرڎۍ، مەبۊ بە هامپەیمانیی گەلا واچدۍ نەخێر. مشۊم گەلوو هەرێمەکا بتاوا هامپەیمانی و یەکڕیزیی  وێشا وەش کەرا. تورکیانە ئینە جە ڕاو هامپەیمانیی بەینوو تورکی و کورڎیوە بۊ. ئەگەر تورکیا بتاوۊ ئینەیە کەرۊ، ئیتر متاوۊ وەرگێریی هجوومەکاو بەری بۊوە. ئەگەر ئێران بتاوۊ هامپەیمانیی بەینوو کورڎی و فارسینە وەش کەرۊ، ئیتر متاوۊ وەرگێریی هجوومەکاو ئیمپریالیزمی بۊوە. ئەگەر نەتاوۊ ئی هامپەیمانییە وەش کەرۊ، ڕووبەڕوو سیاسەتوو وچکلەکەرڎەیۊ، پارچەکرڎەی، دابەشکەرڎەی و بەکارئارڎەیشاپەی جەنگی بۊوە، ئەرڎۊغان ماچۊ: ئێمە پێسە وەراوەرشا مرڎمێوە، ئێمە پێسنێنمێ: ئینۍ چیرۊکێنی. وەڵاتپارێزنە هەقەتینەکۍ، کە بەڕاسی وەڵاتەکەشا وەش مسیۊ، نەتەوەیێنۍ، یان گەلپارێزنێنۍ، ئەوەڵ جە دلێنە هەوڵۍ بەرقەراریی ئاشتی مدا. تارێخ ڕۊو ئارۊیمانە. ئەگەر بەتەمامییچ ئارۊ نەبۊ ٪90 پەی ٪95 حەر ئارۊن. جە تاریخەنە سەرەورڎای فارسەکا، جە ڕاو کۊنفیدراسیۊنوو ئوممەتیوە وەش بی و تا ئیساتۍ هەن. ٩ سەد ساڵۍ چیوەڵتەر، ئامۍ دلۍ ئەنادۊڵی جە ڕاو هامپەیمانیی چەنی کورڎیوە وەش بی و تا ئیساتێچ بەرڎەواما. چا جەنگەنە کە پەنەش وچیۍ جەنگوو دماییئامای نەتەوەکا، هامپەیمانیی کورڎی و تورکی بەرڎەواما. کورڎ و تورک پێوە مدرامان کەرا. کۊمار پێسە دروس بی. دماتەر دەسشا ملەرە گێرت، سیستموو ئینکاری و دلێنە ئەرەمەرزیا. چێگەنە کۊنگرەو سێوازی و ئەرزرومی، جاڕنامەو ئاماسیەی، گۊفتوگۊ پەی وێڕاوەبەریی کورڎستانی، دەستووری بنەرەتی ساڵەو ١٩٢١، ئینۍ گرڎشا نیشانۍ چێشینێ؟ ئەوەڵوو ئەرەمەرزنای کۊماری چێوۍ چینە بۍ، دماتەر ئا ڕوە، کە ئینە بە پیلانگێڵنی نامۍ بریا، سەد ساڵێن کۊمارێوە وناوی وەش بییەن. ئەگەر داواو لوایجبەری چی دۊخەیە کریۊ، مشۊم هەڵوێستێوە پاسنۍ بۊ.

مشۊم ئینسان کۊشیای گەلی مەیدانەکانە بوینۊ

وەرکەوتوو دلێڕاسەی، تورکیا و کورڎستان بە پڕۊسێوە گرنگرە ویەرا. جەنگ گرڎ یاگێوەنە  هەن، چی بارودۊخەو ئیساتێنە دینامیکی کۊمەڵایەتی، بەتایبەتی بواروو سیاسەتی دیموکراتیکینە پێویسیش بە چالاکیی زیاتەری هەن. مشۊم خاڵێوە بۊ، کە هۊشیاریی گرڎینی بەرز کەرۊوە و هەم تاکوو دلۍ گلێرگەی بە ئەخلاقوو گلێرگەی ورسونیشت کەرۊ. 

 بارودۊخوو ئیساتۍ تورکیاینە فاشیزم هەن. گێرا پەرلەمان چی دۊخەو ئیساتێشنە وێش تەسلیم کەرڎەبۊ. ئینا دۊخێوەنە کە هێزە فاشیستەکۍ کاریگەریی زیاتەرشا هەن. با کەس پینەیە نەخەڵتیۊ. ئەگەر پەرە بە هەڵوێست و کۊشیاێوە ڕاس و دروسی بدریۊ، بەدڵنیاییوە متاوییۊ ئاڕاسەو وەڵێئامایەکا فاڕیۊ. گێرا بتاوۊ ڕاگێری جە بەرکەرڎەی مۊڵەتینە کەرۊ، چونکوم چێوۍ ژمارەیین، چێوۍ بیرکارییانەن، وەلۍ دلۍ مەیدانی کۊمەڵایەتیینە، جە جادە و مەیدانەکانە مەتاوۊ ڕاگێری جە فرەو چێوەکا کەرۊ. گرنگ ئانەنە بە شێوێوە سیستماتیک کارڎایوەی کۊمەڵایەتی نیشانە بدریۊ و قەوەت بکریۊ. ڕاسیینە هامپەیمانی و کۊشیای گەلا  متاوۊ پێسنە پەرە بسانۊ. مشۊم کۊشیای گەلوو تورکیای و کورڎستانی پێوەرە بەسمێوە. ئەگەر هامپەیمانییەکە سەروو ئا بنەمێوە پەرەش سانابۊ، بەدڵنیاییوە کارڎایۊش سەروو سیاسەتی بۊ و ئینەیچ  پێسە وەڵێئامایەکا ئاراستە کەرۊ.  

 ئێمە وەرکەوتی دلێڕاسیننە مژیومۍ. چۍ یەک ڕۊنە فرەو چێوەکا فاڕیا، مەیدانوو تەحریرینە؛ هەزاران کەسۍ میسرنە کوۍ بیێوە. چێش بی؟ وەرکەوتنە هجووم کریا سەروو ژینا ئەمینیۍ، ئێران چێشش سەر ئاما؟ ناچار بی کە سەروو ئی بابەتەیۊ مرڎۊ. واقیعێوە چانە هەن. ئێگە وەرکەوتوو دلێڕاسەین. تەڤگەری کۊمەڵایەتی هەمیشە دیارا و مشۊم ئینسان زیاتەر متمانەما پەنەش بۊ. دەوڵەت نەتەوەکۍ ئیساتۍ جە ڕاو سیستەمی پەرلەمانییشاوە ە ڕاگێری جە گلێرگەی کەرا. مشۊم بتاومۍ مەیدانی سیاسیی هەقەتینی وەش کەرمۍ.  

چی بارودۊخەو ئیساتێنە تازەوەبییەۍ هەن، پڕۊسەو واتەواچی و کۊنگرەی وەش بییەن، قەراری تازە دریان. مەبارەک بۊ، کۊنگرەو وێشا بەست. کۊنگرێوە وەش بۍ، دڵ گەرەکش بۍ جە هۊڵێوە گەورەتەر و بە جۊشوخرۊشێوە زیاتەرۊ بلۊ راوە.ئینەیچ بە قۊرتەکاو فاشیزمی ڕاش وەنە گێرییا.  

بەڵام مشۊم هەدەپە دلۍ گلێرگەی کورڎیینە بە سنوورڎاری نەمەنۊوە. مشۊم وێش کەرۊ بە پارتێوە تورکیایی، سەروو بنەماو ئاشکراکەرڎەی سیاسەتوو تورکیای هامپەیمانیی وێش وەش کەرۊ. چەنی تەڤگەروو ژەنا، تەڤگەری ئیکۊلۊژی. حەدەک و هەدەپە بتاوا چێوۍ چانەی هامبەش کەرا. ئەگەر ئی تەڤگەرە سەروو ئی بنەمێوە بۊ، ئجۊم دەوری تارێخیی وێش هەنش و سەر گنۊ. "