دوای ئەوەی لە ١٩ی تشرینی یەکەمدا ناوەندی پاراستنی گەل (نەپەگە) رایگەیاند، هێزەکانی خۆی لە مەخمور کشاندۆتەوە، هێزەکانی حکومەتی عێراق لە خاڵە چۆڵکراوەکان جێگیربوون، لە ٢٢ مانگدا هێزەکانی پەدەکە بە مەبەستی کۆنتڕۆڵکردنی ئەو خاڵانە هێرشیان کردە سەر هێزەکانی سوپای عێراق و بەهۆیەوە شەڕ هاتە ئاراوە. فیلیز بوداک هاوسەرۆکی ئەنجومەنی دیموکراتیکی گەلی مەخمور لە بارەی دوا پەرەسەندنەکانەوە قسەی بۆ ئاژانسەکەمان کرد.

گەریلاکانی ئازادی کوردستان رێگرییان لە روودانی کۆمەڵکوژی لە هەرێم کرد

فلیزبوداک بەئاماژەدان بەوەی کە دوای دەستپێکردنی هێرشەکانی داعش لە ساڵی ٢٠١٤ بۆ سەر چەند ناوچەیەکی وەک رۆژئاوا، شەنگال، مەخمور، باشووری کوردستان و عێراق و ئەنجامدانی چەندین کۆمەڵکوژی، لە سەر بانگەوازی خەڵکی مەخمور، حکومەتی هەرێمی کوردستان و بە رەزامەندی حکومەتی عێراق گەریلاکانی هەپەگە و یەژاستار لە چیای قەرەچوخ جێگیر بوون و رێگرییان لە روودانی کۆمەڵکوژی و پەڕینەوەی داعش بۆ ناو هەرێم و بەتایبەتی هەولێر کردووە.

پەدەکە هەبوونی کورد لە کوردستان وەک پاساوی هێرشەکان دادەنێت

باسی لەوەشکرد هەر ئەو هێزانەی سوپاسی  گەریلایان کرد، دواتر بە هۆی بەرژەوەندییە سیاسیەکانیانەوە لە گەڵ دەوڵەتی تورک بەردەوام هەبوونی هێزەکانی گەریلایان وەک هۆکاری هێرشەکانی دەوڵەتی تورک نیشانداوە. بەتایبەتی لە دوای ساڵی ٢٠١٧ەوە هۆکاری هێرشەکانی دەوڵەتی تورکیان بۆ بوونی گەریلاکانی هەپەگە و یەژاستار لە مەخمور دەگەڕاندەوە، نەتەوەیەکگرتووەکان تائاستێک لە کەمپی پەنابەرانی مەخمور کسایەوە و حکومەتی عێراقیش ئەرکەکانی بە جێنەگەیاند و ماڵی بارزانیش هەبوونی گەریلاکانی هەپەگە و یەژاستار یاخود هەبوونی کوردیان وەک هۆکاری هێرشەکانی سەر کوردستان نیشان دەدا.

هەبوونی هەپەگە و یەژاستار لە مەخمور گەرەنتی ئاسایش بوو

فیلیز بوداک ئەوەشی خستەڕوو، گەریلاکانی کوردستان ئەرکی پاراستنیان رادەستی ژنان و گەنجانی کەمپەکە کردووە و باسی لەوەشکرد، ئەگەرچی هەبوونی هەپەگە و یەژاستار گەرنتی ئاسایش و ئۆقرەییبوو، بەڵام کشانەوەیان بە تەواوەتی لەبەر بەرژەوەندی خەڵکی کەمپەکە ئەنجامدراوە. کۆمەڵگا تائێستاش رازی نییە بەوە، بەڵام لەهەمان کاتدا دەزانن کە چ کاتێک پێویست بکات هەمان ئەو هێزانە خۆیان دەگەیەننە لای ئەوان و ئامادە دەبن.

حکومەتی عێراق رێگری لە هێرشەکانی دەوڵەتی تورک نەکرد

هاوسەرۆکی ئەنجومەنی دیموکراتیکی گەلی مەخمور لە بەشێکی دیکەی قسەکانیدا بە بیری هێنایەوە کە لە ساڵی ٢٠١٧ەوە کە هێرشەکانی دەوڵەتی تورک بۆ سەر کەمپەکەیان زیادی کردبوو، نە حکومەتی عێراق و نە هاوپەیمانی نێونەتەوەیی هیچ هەڵوێستێکیان بۆ رێگریی لەو هێرشانە نەبووە و لە ئێستاشدا ناتوانین بڵێن بە کشانەوەی هێزەکانی گەریلا لەسەدا سەد حکومەتی عێراق پاراستنی کەمپەکە دەگرێتە ئەستۆ، چونکە پێشتریش هەپەگە لەناو کەمپەکەدا نەبوو و لە چیای قەرەچوخ بوون، بەڵام دەوڵەتی تورک ناو کەمپەکە و ماڵ و مزگەوتی بۆردومان دەکرد.

'پەدەکە دەیەوێت دەوڵەتی تورک لە چیای قەرەچوخ جێگیر بکات'

فلیز بوداک سەبارەت بە شەڕی نێوان سوپای عێراق و چەکدارانی پەدەکە قسەی کرد وتی، "ئەوەی هێرشی کرد پەدەکە بوو. بەردەوام ئەوەمان خستووەتەڕوو جێگیربوونی پەدەکە لە دەوروبەری مەخمور چ مەترسییەکی لێدەکەووێتەوە؟ رەنگە هەندێک بڵێن کورد بۆچی نایەوێت کورد لە دەوروبەری ئەوان بن، بەڵام ئەو کوردە جلوبەرگی خۆی دەکاتەبەری ئەندامێکی میت و دەیهێنێتە قەرەچوخ و جێگیری دەکات. لە هێرشەکەی ٢٢ی تشرینی یەکەمدا لە شەڕی نێوان سوپای عێراق و پەدەکە لە ناو سەنگەرەکانی پێشمەرگەدا کەسێک کوژرا کە ئەندامی میت بوو و جلی پێشمەرگەی لەبەردابوو. بۆچی پەدەکە دەیەوێت لە جیای قەرەچوخ جێگیر ببێت؟ لەبەر ئەوەی دەیەوێت لە ژێر ناوی خۆیدا دەوڵەتی تورک لەوێ جێگیر بکات. پەدەکە لە ساڵی ٢٠١٩ بەدواوە گەمارۆی خستووەتەسەر مەخمور. پەدەکە رێگری بەوە نادات منداڵانمان لە دوای تەواوکردنی خوێندنی ئامادەیی بۆ درێژەدان بە خوێندن لە زانکۆ رووبکەنە هەولێر، لە بازگەکانی رێگە نادات نەخۆشەکان بگەیەنرێنە هەولێر و چەند منداڵ لەناو باوەشی دایکەکانیان لە بازگەکان گیانیان لەدەستداوە. بابەتی سەرنج راکێشیش ئەوەیە کە پەدەکە لە سەر خاکی کوردستان ٧ کەمپی بە ئێمە گۆڕی. بە بیرکردنەوەی ئەوەی کەدەچینە باشووری کوردستان، ئێمە پەنابەر بووین، بەڵام پەدەکە بە زۆرەملێ ئێمەی لە ٧ شوێن هەڵتەکاند، خێمەکانی ئێمەیان سوتاند، مەڕوماڵاتمان تاڵان کرا، بە چەک هێرشیان کردە سەرمان و خەڵکی ئێمەیان کوشت. تەنانەت سەروی دوو کەسی تەمەن ٦٠ ساڵیان بڕی و بە دەوڵەتی تورکیان فڕۆشت. هەربۆیە نامانەوێت پەدەکە لە چیای قەرەچوخ جێگیر بکرێت. هەموو ئەوانەی ریزمان کرد، لەسەر دەستی ماڵی بارزانی و پەدەکە بە سەرماندا هاتووە. ئەگەر پەدەکە لە قەرەچوخ جێگیر ببێت ئەوە بە مانای جێگیربوونی میت و دەوڵەتی تورکە لە قەرەچوخ، بەوەش مەخمور رووبەڕووی کۆمەڵکوژی دەبێتەوە. لە ئەنجامی ئەو پێکدادانەدا چی رووبدات تائێستا دیار نییە".

'هەبوونی پەدەکە لە قەرەچوخ مەترسیە بۆ سەر ئێمە'

بوداک باسی لەوەشکرد، ئەم شوێنە بە گوێرەی ماددەی ١٤٠ی دەستور ناوچەی جێناکۆکە، لە رۆژانی داهاتووشدا دیار نییە کێ لەوێ جێگیر دەبێت، بەڵام هەبوونی پەدەکە لە قەرەچوخ بۆ سەر ئێمە مەترسیە، ئەوەشی کە بوترێت حکومەتی عێراق بە شێوەی تەواوەتی پارێزگاریمان لێدەکات، ئەوەش زۆر راست نابێت، بەڵام دواجار ئێرە خاکی عێراقە و ئەوەی رێگەی بە مانەوەمان داوە حکومەتی عێراقە و هیچ پەیوەندییەکی بە پەدەکەوە نییە. ئەوەی رێگە نادات بچینە هەرێمی کوردستان پەدەکەیە. پێداگری پەدەکە لە سەر جێگیربوونی لە قەرەچوخ ئەو پرسیارە دەوروژێنێت کە ئاخۆ دەوڵەتی تورک لە رێگەی پەدەکەوە دەیەوێت لە دەوروبەری مەخمور چی بکات؟ تائێستا هیچ رێککەوتنێک نەهاتووەتە ئاراوە و دۆخەکە بەناکۆکی ماوەتەوە".

'دەبێت پاراستنی جەوهەری خۆمان بەهێز بکەین'

بوداک لەکۆتاییدا وتی، کە دەبێت وەک کۆمەڵگا پاراستنی جەوهەری خۆیان بەهێز بکەن و قسەکانی بەم جۆرە کۆتایی پێهێنا: "چی دەبێت با ببێت، دەبێت ئێمە وەک کۆمەڵگە پاراستنی جەوهەری خۆمان بەهێز بکەین. ئێمە لە قۆناغی شەڕی گەلی شۆڕشگێڕدا دەژین. بۆ ئەوەی هێزێک کە مەترسی نەبێت بۆ سەرمان لێرە جێگیر بێت، ئێمە هەموو لایەنە دیپلۆماتیکەکان بەکار دەهێنین. بەتایبەتی گەل لەوبارەوە گفتوگۆ دەکەن. دەبێت نەتەوەیەکگرتووەکان خاوەنداری لە ئەرک و بەرپرسیارێتی خۆی بکات. تائێستا دەیانوت ئەو شوێنە ناوچەیەکی چەکدارییە، ئێمە ناتوانین بێین'، بەڵام ئەو پاساو و بیانووەشیان نەما. ئەگەر حکومەتی عێراق هەنگاوی بەرچاو بنێت، واتە کێشەکانی کۆمەڵگا چارەسەر بکات، ئەو کاتە دەتوانرێت لە نێوان حکومەتی عێراق و مەخموردا پەیوەندی باش سازبکرێن. لەو رووەوە گەل ئەم داواکارییانەی هەیە؛ دەرهێنان و دروستکردنی ناسنامە، دابینکردنی پێداویستیەکانی کۆمەڵگا و دەستەبەرکردنی ئاسایش و ئەمنیەت".