کەجەکە شەهیدانی کۆمەڵکوژی ١٩٧٨ی مەرەش، کۆمەڵکوژی ١٩ی کانونی یەکەم لە زیندانەکان و کۆمەڵکوژی ٢٣ی کانونی یەکەمی ٢٠٢٢ی پاریسی بە بیرهێنایەوە و رایگەیاند، "لەسەر ناوی بزوتنەوەی ئازادیی کوردستان، لە کەسایەتی ئەو مرۆڤانەی لەو کۆمەڵکوژیانەدا ژیانیان لەدەستداوە هەموو شەهیدانی دیموکراسی و شۆڕش بە رێز و پێزانینەوە بەبیر دەهێنینەوە و بە رێزەوە سەرمان لە بەردەم یادی ئەوان دادەنەوێنین و ئەو بەڵێنەی بە شەهیدانمان داوە سەرلەنوێ دوپات دەکەینەوە".

راگەیەندراوەکەی کەجەکە بەم جۆرەیە: "ئێمە پێمان ناوەتەوە ساڵیادی کۆمەڵکوژیەکانی مەرەش لە ١٩-٢٤ی کانونی یەکەم، کۆمەڵکوژی ١٩ی کانونی یەکەمی ٢٠٠٠ لە دژی زیندانیەکان و کۆمەڵکوژی ٢٣ی کانونی یەکەمی ٢٠٢٢ لە پاریس. لەسەر ناوی بزوتنەوەی ئازادیی کوردستان، لە کەسایەتی ئەو مرۆڤانەی لەو کۆمەڵکوژیانەدا ژیانیان لەدەستداوە، هەموو شەهیدانی دیموکراسی و شۆڕش بە رێز و پێزانینەوە بەبیر دەهێنینەوە، بە رێزەوە سەرمان لە بەردەم یادی ئەوان دادەنەوێنین و ئەو بەڵێنەی بە شەهیدانمان داوە جارێکی دیکە دوپات دەکەینەوە. ئێمە ئەو کۆمەڵکوژیانە و دەوڵەتی تورکی کۆلۆنیالیستی قڕکەر کە کۆمەڵکوژیەکانی ئەنجامداوە جارێکی دیکە بە توندی شەرمەزار دەکەین. مێژووی دەوڵەتی تورک مێژووی کۆمەڵکوژی و جینۆسایدە. بە تایبەتی لە دژی گەلی کورد، لە دژی گەلان، عەلەویەکان، ئایینەکان، سۆسیالیستەکان، هێزەکانی دیموکراسی بە شێوەی سیستماتیک کۆمەڵکوژی کردووە. ئەو کۆمەڵکوژیانە راستی دەوڵەتی تورک دەخەنەڕوو.

کۆمەڵکوژی مەرەش لەم سەردەمەشدا بەردەوامە

یەک لەو رووداوانەی راستی قڕکەری و کۆمەڵکوژکاری دەوڵەتی تورک دەخاتە بەرچاو، کۆمەڵکوژی مەرەشە کە لە نێوان ١٩-٢٤ی کانونی یەکەمی ١٩٧٨ ئەنجامدرا. کۆمەڵکوژی مەرەش وەک بەشێک لە پلانی شارک ئیسلاحات و سیاسەتی قڕکردنی کوردان ئەنجامدرا. لە رێگەی کۆمەڵکوژی مەرەشەوە ویستیان، هەرێمی رۆژئاوای کوردستان کە وەک رۆژئاوای فورات دەناسرێت لە خەڵکی کورد- عەلەوی چۆڵ بکەن و کۆمەڵکوژی بگەیەننە ناوچەکانی ناوەڕاستی کوردستان. هەربۆیە کۆمەڵکوژی مەرەش قۆناغێکە لە زنجیرە کۆمەڵکوژییەکانی دەوڵەتی تورک لە دژی گەلی کورد. لە بەر ئەوەس ئەو کۆمەڵکوژیەی کە لە کوشتن و کۆچبەرکردنی خەڵکی کورد عەلەوی دەستیپێکراوە، کۆتایی نەهاتووە و لەم سەردەمەشدا بەردەوامە. لەلایەکی دیکەوە، کۆمەڵکوژیەکانی مەرەش لە هەمان کاتدا بۆ ئەوە کراون کە رێگەنەدەن بزوتنەوەی ئازادی کورد لە رۆژئاویا کوردستانەوە خۆی بگەیەنێتە بزوتنەوە شۆڕشگێڕیەکان و کۆمەڵگای تورکیا.

کۆمەڵکوژی پاریس بە پشتیوانی ناتۆ و گلادیۆ ئەنجامدرا

یەک لە کۆمەڵکوژیەکانی دیکە کە دەوڵەتی تورک لە بەرامبەر کوردان ئەنجامی دا، لە ٢٠ی کانونی یەکەمی ٢٠٢٢ لە پاریس ئەنجامدرا. ئەم کۆمەڵکوژیە لەلایەن گەلەکەمانەوە وەک دووەم کۆمەڵکوژی پاریس پێناسە دەکرێت. شۆڕشگێڕی گەورە و ئەندامی دەستەی بەڕێوەبەریمان ئەڤین گۆیی، هونەرمەند میر پەروەر و وڵاتپارێز عەبدولرەحمان کزڵ تیرۆر کران و بەم جۆرە شەهیدبوون. وەک کۆمەڵکوژی یەکەمی پاریس، ئەم کۆمەڵکوژیەش بووە کۆمەڵکوژیەکی بەو جۆرە کە دەوڵەتی تورک بە تەنیا خۆی ئەنجامی نەدابوو. دەوڵەتی تورک زیاتر لە سەد ساڵە جینۆساید کوردان و هەموو کۆمەڵکوژیەکان بەم ئامانجەوە دەکات، بە پشتیوانی ناتۆ ئەنجامیان دەدات. ئەو هێرشانەشی لە ئەوروپا ئەنجامدران بە پشتیوانی گلادیۆ ئەنجامدران. ئەوە راستیەکی ئاشکرایە و لەلایەن گەلەکەمان و هەموو کەسەوە دەزانرێت. دەوڵەتی فەرەنسا بە روون نەکردنەوەی ئەو کۆمەڵکوژیانەی پاریس هێشتاش لە ژێر گومان و تۆمەتباریدایە. دەبێت دەوڵەتی فەرەنسا دەست لە شاردنەوەی راستیەکان هەڵبگرێت و بە ئاشکراکردنی راستیەکان ئەو کۆمەڵکوژیانە روون بکاتەوە و بێبەری بوونی خۆی لە گومان و تۆمەتەکان بسەلمێنێت. بە دڵنیاییەوە گەلەکەمان پێداگرە کە لە دژی کۆمەڵکوژیەکان تێبکۆشێت و کۆمەڵکوژییەکان ئاشکرا بکات. دەبێت هەموو کەس ئەوە بزانێت.

کۆمەڵکوژی ١٩ی کانونی یەکەم راستی ستەمی دەوڵەتی تورکی خستە بەرچاو

لە هێرشە ناجوامێرانە و دڕندانەکان کە ١٩ی کانونی یەکەمی ٢٠٠٠ لە زیندانەکان لە بەرامبەر زیندانیان ئەنجامدرا، بە دەیان زیندانی تیرۆرکران و شەهیدبوون. هێرش و کۆمەڵکوژیەکان کە لە ١٩ی کانونی یەکەمی ٢٠٠٠ لە بەرامبەر زیندانیان ئەنجامدرا، جارێکی دیکە ئەوەی نیشاندا کە دەوڵەتی تورکی ستەمکار و دڕندە بەتەواوەتی لە مرۆڤایەتی داماڵدراوە. لەم سەردەمەشدا دەسەڵاتداری ئاکەپە-مەهەپە ئەم راستیەی کۆمەڵکوژی وێنا دەکەن و درێژەی پێدەدەن. بە تایبەتی گۆشەگیری رەها لە سەر رێبەر ئاپۆ لە ئیمراڵی، سەرجەم زیندانەکانی دیکەش لە ژێر گۆشەگیری و ئەشکەنجەدان. زیندانیانیش لە بەرامبەر ئەوە خۆڕاگری دەکەن، چالاکی دەکەن. ئەو چالاکیەی کە بەشێوەی مانگرتنی نۆرەیی دەستیپێکراوە، دەبێت مرۆڤەکانی دەرەوە بە باشی لێی تێبگەن. چالاکی زیندانیان پشتگیرییەکە بۆ کەمپینی نێونەتەوەیی کە لەپێناو ئازادی جەستەیی رێبەر ئاپۆ و چارەسەری سیاسی پرسی کورد خراوەتەڕێ. هەربۆیە دروستترین وەڵام بۆ چالاکی زیندانیان، بەشداری بەهێزە لە هەڵمەتەکەدا. تەنیا بەم جۆرە دەتوانین پشتیوانی لە زیندانیان دەرببڕین. دەبێت هەموو کەس ئەو راستیە ببینێت و هەڵوێستی خۆی بە بەشداربوونی بەهێز لە ناو هەڵمەتەکەدا نیشان بدات. بۆ نیشاندانی هەڵوێستی راست، بەپێویستمان زانی بانگەوازێکی بەم جۆرە بکەن".

هـ . ب