بە خوێنی ٣٦٣ گەریلا و شەڕڤان، ئێزیدییەكان لە پاكتاوكردن ڕزگاركران
ڕۆژی سێی ئابی هەموو ساڵێك یادەوەرییەكی تاڵە لە بیر و هزری ئیزیییەكان و كۆمەڵگای مرۆڤیایەتییدا.
لەو ڕۆژەدا چارەنووسی هەزاران خانەوادەی ئیزیدی درایە دەست قەدەرێكی نادیار و وەك نێچیرێك خرایە بەردەم دڕندەترین ڕێكخراوی تیرۆرستیی.
١٢ هەزار پێشمەرگەی پەدەكە بەبێ تەقە بەناو كۆڵان و شەقامەكانی شەنگالدا ئیزیدییەكانیان جێهێشت و تەنانەت پێیان نەوتن خۆتان ڕزگار بكەن.
هێزەكانی هەپەگە و یەپەگە و پەیەژە چۆن ئێزیدییەكانیان لە پاكتاوكرد پاراست و دەرگای ڕۆژئاوایان بۆ واڵاكردن و ڕێرەوی مرۆییان بۆ كردنەوە؟
چەند ڕۆژێك پێش هێرشی داعش بۆسەر شەنگال، هێزەكانی پەدەكە خەڵكی ناوچەكە چەك دەكەن بەو بیانووەی ئەوان لەوێن و دەیانپارێزن.
ئێزیدییەكان لە دوو ناوچەی سەرەكیی لە عێراق نیشتەجێن ئەوانیش شارۆچكەی شێخان لە باكووری موسڵ و شارۆچكەی شەنگال لە سنووری عێراق و سوریا و ژمارەیان لە نێوان ٥٠٠ تا ٧٠٠ هەزار كەسدایە.
ئیزیدییەكان بە بەردەوامیی ڕووبەڕووی ستەم و كۆمەڵكوژیی بوونەتەوە، بەپێی بەڵگە مێژووییەكان ٧٣ جار ڕوبەڕووی هەڵمەتی پاكتاوكردن و لەناوبردن بوونەتەوە، كە خۆیان بە فەرمان ناوی دەبەن.
دواهەمین فەرمان، ئەو هێرشەبوو، كە داعش ساڵی ٢٠١٤ كردییە سەر شەنگال و ناوچەكانی دەورەوبەری، هەزاران ژنی ئێزیدی كران بە كەنیزەك و بەرەو موسڵ و سوریا بران و دانیشتوانەكەی ئاوارەی پارێزگاكانی هەرێم و ڕۆژئاوای كوردستان بوون.
بەرەبەیانی ڕۆژی ٣ی ئابی ٢٠١٤ دوای ئەوەی دڵنیادبوونەوە لەوەی داعش هێرش دەكاتە سەرشەنگال، هێزەكانی پەدەكە كە پێكهاتبوون لە ١٢ هەزار چەكدار لە سەنگەرەكانی پێشەوە كشانەوە و تا نزیك كاتژمێر ١٠ ناوچەكەیان بە تەواویی چۆڵكرد.
دوای ئەوەی هێزەكانی پەدەكە لە ناوچەكەدا نەمان، داعش بەبێ هیچ ڕووبەڕووبوونەوەیەك سەنگەرەكانی پێشمەگەی تێپەڕاند و گەیشتە ناو شەنگال.
هێرشەكەی داعش هێندە لەناكاوبوو، ئێزیدییەكان نەیانتوانی هەموویان بچنە دەرەوەی شارۆچكەكە و بەشێكی كەمیان كە چەكیان پێبوو بەرگرییان كردوو بەشێكیشان بە دیل گیران و نزیكەی ٤٠٠ هەزار كەسیان بەرەو چیای شەنگال ڕۆشتن.
هێزەكانی گەریلا دەمودەست بۆ بەهاناوەچوونی ئێزیدییەكان دەیانەوێت بچنە شەنگال، بەڵام هێزەكانی پەدەكە ڕێگەیان پێنادەن و دوای هەوڵێكی زۆر خۆیان دەگەیەننە چیای شەنگال و ڕێڕەوێك بۆ ئیزیدییكان دەكەنەوە بۆ گەیشتنیان بە چیاكە.
هەر لەوكاتەدا هێزەكانی یەپەگە و یەپەژە لە ڕۆژئاواوە دەگەنە چیای شەنگال و هاوشانی هێزەكانی گەریلا بەر بە هێرشی داعش دەگرن بۆسەر چیای شەنگال.
بە خوێنی ٣٦٣ گەریلا و شەڕڤان، ئێزیدییەكان لە پاكتاوكردن ڕزگاركران
لەو ڕۆژەدا ئەگەر بەرگری نەبەردانەی هێزەكانی هەپەگە و یەپەگە و یەپەژە نەبوایە، دوور نەبوو ئەو ٤٠٠ هەزار ئێزیدییەی ڕوویان لە چیای شەنگال كردبوو عەقڵ و عام بكرانایە و چیاكە بە خوێنی ئێزیدییەكان سور بكرایە.
لە هەشت ڕۆژی بەرخۆدان و بەرگریی لە ئێزیدییەكانی چیای شەنگال، گەریلاکانی هەپەگە، یەژاستار و شەڕڤانانی یەگەپە و یەپەژە توانییان ڕێگەیەك بۆ گەیاندنی ئێزدییەكان لە چیای شەنگالەوە تا ڕۆژئاوای کوردستان دروست بکەن.
لەكاتی كردنەوەی ڕێگەكەدا و لە ڕووبەڕووبونەوەی داعش و گەریلا و شەڕڤاناندا زیاتر لە ٣٧ گەریلا و شەڕڤان شەهیدبوون.
بەپێی ئەو زانیاریانەی لە ڕاگەیاندنی یەبەشە وە بە ڕۆژنیوزدراون، لە داستانی بەرگرییكردن لە ئێزدییەكان، ٣٦٣ گەریلا و شەڕەڤانی یەبەشە و یەبەژە و یەپەگە و یەیەپەژە شەهیدبوون.
بەپێی ڕێکخراوە پەیوەندیدارە عێراقییەکان لە ٨٠ شوێندا خەڵک کۆمەڵکوژ کران و تەنیا لە چەند ڕۆژێکدا دوو هەزار ٢٩٣ کەس کۆمەڵکوژ کراون.
بەپێی ئاماری ڕێكخراوە نێودەوڵەتییەكانی مافی مرۆڤ، شەش هەزار و ٣٧٣ کەس ڕفێندراون، كە سێ هەزار و ٥٠٤ ژن و دوو هەزار و ٨٦٩ پیاو بوون و ٢٢٠ كەس بێسەرو شوێنن.
تا ئێستا چارەنووسی دوو هەزار ٨٨٠ کەس، کەهەزار و ٣٠٤ کەسیان ڕەگەزی مێ و هەزار ٥٧٦ کەسی ڕەگەزی نێر لە ڕفێندراوەکان نادیارە.
ئەو منداڵانەی بێ باوك بوون هەزار و ٧٥٩ كەسن و ئەوانەی بێ دایك بوون ٤٠٧ كەسن، ئەوانەی بێ دایك و باوك بوون دوو هەزار و ٧٤٥ منداڵن.
هەروەها، ٣١٠ هەزار ئێزدی لە شوێن و زێدی خۆیان ئاوارە بوون و ١٠٠ هەزار کەسیان بۆ دەرەوەی وڵات کۆچیان کردووە.
هاوکات دوو هەزار و ٧٤٥ منداڵیش بوونە بە قوربانیی ئەو تاوانە دڕندانەیە
ف.ق
