ئەندامەو کۊمیتەو مېیانی پەکەکەی دلزار دیلۆکە پەیوەس بە 'کارنامەو ۋێپارێزنا'ی کۆردناسیۆنی کەژەکەی و پاژکی، مژاری گرنگوو ۋێپارێزنای پەی ئاژانسوو هەواڵوو فوراتی (ANF)ی قسێش کەردۍ.

دەسەڵاتداری پیای هەژموونگەرای، هەنگام بە هەنگام پەرە بە جەنگی جیهانی یەرەمی مڎۆ. جە ئاستی کۆمەڵایەتی، سیاسی، ئابووری، یاسای و...هتد چ کاریگەریێوە سەرو ژەنۍ منیۆرە؟ ئایە متاومۍ جەنگی جیهانی یەرەمی پېسە جەنگی ۋەرا ۋەر بە ژەنۍ هۊربسەنگنمۍ؟ پەنەوازا ئاستی مەترسیڎارو ئاژەکەی چنی هۊرسەنگنمۍ؟

سەرەتا رێز و وەشەسیایی ۋێم پێشکەش بە ڕابەر ئاپۆی مکەروو کە بیەیماش ماناڎارکەرد. واوەی قەول مڎەو لایەق بە گەشمەرڎاما بوو کە ئی بەهێشا خوڵقنۍ. سەرەو ۋێم ۋەراۋەر بە یاڎکەردەیۆیشانە منامنوورە.

دیسان فەرماندۍ و گەریلاکا یەژا ستاری بە ڕێزدارییوە یاڎۍ مکەرووە کە جە قولەپۊپەو ژیۋای زانستی ۋێپارێزناینە مژیۋا و بە بنەماش مگێرا کە هێڵۊو ڕابەرایەتی بارانە ئاراوە، پەی ئینەیچ سات بە ساتوو ئەرەکۊشای ئازاڎیی جە ئاژێوە فرە زەحمەتەنە بەرانۍ ڕاوە. سڵام جە هەمڕایا گەریلاکاو ئازاڎیی مکەروو کە باوەڕیشا پانەینە بە سەرمەشقایەتی ژەنۍ ئازاڎۍ با و ئا جەنگەی جە لایەنوو پیایۆ دەسشپنەکەردەن جە لایەنوو ژەنێوە دمایش پنە مۍ و پی باوەڕۆ جەنگ مکەرا.

متاومۍ بە ڕۆشنی ئینەی بواچمۍ: ئانۍ چی جەنگەنە سەرکەوتەیشا بەدەسئارڎەن ژەنینۍ. ۋەرووئانەی کاتێ ژەنی بە ئەزموونە زەحمەتیەکا ئازاڎی و ژیۋایرە ۋییەرۆنە، حەزێوە گەورەو ئیرادەی و جەنگکەردەیشا بەدەسئاورد. هەنگامەو کۆمەڵایەتیبیەی تازەی هۊرگیریا. جە کورڎەسان و ۋەرکەوتوو دلېڕاسەینە کە بە دژواری جەنگی جیهانی یەرەم چنەشەنە گوزەر مکەرۆ، جەنگکەردەی جە کاتە فرە سەختەکا جەنگینە بە هۆش-فکری فرە زەریف، بە هەستۍ ئازاڎی فرە پاکۆ بەشدارۍ جەنگی بیۍ و جەوهەرو ۋێشا پنەزیاڎ کەرد. بیۍ بە مەڵامەتوو جەختکەردەیۆ ئانەی کە بەدڵنیاییوە ئێمە سەرۍ گنمۍ.

بێگومان چا ڕوۆ کە مرۆڤایەتی شار، دەوڵەت و چینش ئەرەمەرزنان تا ئیساتۍ جەنگکەردەی هەن. ئارۆنە ئینایمۍ دلۍ جەنگی جیهانی یەرەمینە ، جەنگێوەن کە دژوو ژەنا و گلېرگەکا بریۆ ڕاوە.

کەژەکە و پاژک جە مانگەو نیسانینە کارنامۍ هامبەششا وەڵاکەردۆ و داواشا جە گرڎوو ژەنا و ڕێکوستەکا ژەنا کەرد کە ۋێپارێزنای بە ڕێکوستەی بکەرا، شۆڕشوو ژەنۍ گەورە بکەرا و سەرش بوزا. پی جۆرە متاومۍ هورش سەنگنمۍ.

لۆژیکوو لوای ڕاوەو جەنگی جیهانی یەرەمی

قۆناغەو جەنگی جیهانی یەرەمی بریتییا جە بەرهەمئاوردەی سیستەماتیکی قەیرانەکا و سازکەردەی هەژموونی جە هەرێمەکەنە. قەیرانۍ خولقنا و ماچا چارەسەرێشا مکەرمۍ. ئەمریکا بە مەراموو 'ئاوردەی دیموکراسی' لووا پەی عێراقی و ئەفغانستانی. نمونێوە ڕووانە بڎەیمۍ عالتەر میاومێنە. دەوڵەتی قرکەرو تورکی جە ڕاو دامودەزگاکاشۆ بە شێوەی سیستماتیک مامەڵەی فاشیستیانە و قڕکەردەی دژوو گەلوو کوردی ئەنجام مڎۆ. جە سەرچەمەکا وزەو کورڎەسانیۆ، وزە بەرهەم مارۆنە و چی وزەیچە کورڎەسانش بێبەشکەردەن و بەشوو کوردا نمەڎۆ. پېسە ئانەی جە گوزارشتەکانە دیاری کریان، ئێرەکە بە مەڵامەتوو عەموودەکا کارەبێوە کەوتەنۆ، بەڵام دڎانش مەنیۆ پۆرە و ۋەرپرسیاریەکەیش هۊرنمەگێرۆ. هیچ هەنگامېوەش نەنیا پەی کوشنایۆ ئێرەکەی. جە دوورۆ تەماشەو سۊتەی لەوەڕگا، زیندوەرا و هەتا مرۆڤەکایچ کەرۍ. لۆژیکوو جەنگی یەرەموو جیهانی پی شێوە کار مکەرۆ؛ قەیرانە خولقنۆ، نائارامی مارۆنە ئاراوە و ۋێش پېسە فریادڕەسی نیشانە مڎۆ. دماتەر کیشیۆوە دما و هیچ ئەگەرێوە پەی چارەسەرکەردەی نمازۆوە. دماو ئانەی ئەمریکا جە ئەفغانستانەنە کیشیاوە، ئاژەو خەڵکوو ئەفغانستانی وێنێوە پاسەش نیشانە دایمۍ کە تاریخوو مرۆڤایەتی و تەڤگەرو ئازاڎیوازا نمەتاوا ئا وێنەیە جە ویر بکەرا. قوربانی فرە گەورەیچ ژەنی دانشا.

گرڎوو مېڎانەکا ژیۋایش فاڕێنۍ پەی مېڎانێوە کە ئی قەیرانێشە دلێنە وەشۍ بیێنۍ. تاڵانکەردەی سروشتی، گرفتەکا ئیکۆلۆژی گەرورەتەر مکەرۆ. دۆڵەمەڼنەکۍ زیاتەر دۆڵەمەڼنۍ با و هەژاری جیاوازی چینایەتی قوڵتەرۍ باوە.

پەشتەو میدیای دیجیتاڵی و جیهانوو پەیوەندییەکاوە "دەسیاوای بە زانستی" مرۆڤایەتی تەنانەت چانەی زیاتەرش هۊرگێرت کە پەنەوازش پنەشبۍ، پۊکەی فاڕیا پەی وێرانێوە ئەخلاقی. دەسشکەرد بە فاڕای پێکئاماو ۋیرکەردەیۆ ئینسانی. بێگومان گلېرگە و ژەنی کە جەوهەرو ۋێشا جە دەسنەڎان، ژیۋای کەردەیشا پی سیستەمەیە قبوڵ نمەکەرا. پۊکەی تا مۍ ئەرەکۊشای دژوو سیستەمی بەشێوەی جۆرا و جۆر بەردەواما.

کورڎەسان ئینا دلۍ ئێرینە

حەرچڼە جەنگی یەرەمی جیهانی جە ساڵەکا نەوەڎەکاوە دەسشپنەکەرڎەن، بەڵام جە ساڵەو ٢٠٢٣ێنە خێراتەربی. جەنگوو سوریای دمایش پنەنامان، فاڕیان پەی مېڎانێوە کە دەوڵەتا دنیۍ جەنگەکاو ۋێشا چنەشەنە یەکلای بکەراوە. کورڎەسان ڕێک ئینا دلێڕاسەو ئی ئێرەینە. جەنگوو ڕوسیا-ئۆکرانیای بە گرڎوو قورسیەکاو ۋێشۆ بە واقعە بێمەعناکەیشۆ بەردەواما. جەنگێوە ترسناک بەردەواما کە جە لایەنوو حەماسیوە هۊرگیسیا و ئیسرائیلیچ چەمەڕاو چێوۍ چانەی بۍ. جەنگوو ئەرمەنستان-ئازەرباینجانی هەن. جە ئەفغانستانەنە تاڵیبانی دوژمن بە ژەنی و گلېرگۆ ئاردشاوە دەسەڵات. جە قارەو ئەفریقاینە بە بەردەوامی جەنگ هەن و کودەتای سەروازی چنەشەنە ڕووە مڎۆ. جە فرەو وڵاتانە ڕاسڕەوەکۍ ئامێنۍ سەرو دەسەڵاتی، جە وڵاتا پېسە لوبنان، عێراق، یەمەنی و سودانی و ئا وڵاتانە کە جەنگ و قەیرانەشا ئینا چنە، تەپای و وڕای ئیکۆلۆژی گوزەر مکەرۆ، قڕکەردەی سروشتی هەن، قڕکەردەی ڕەنجی هەن، چا شۊنێنە کە جەنگش ئینا چنە دەسدرێژی و خراپەکاری هەن. جە گرڎوو ئینیشایچەنە کوشتەی ژەنا فرەن.

بیەی، جۆر، ڕاسی، یانی ژەنی کە ئانڎە ئینا مېیانوو ژیۋاینە، پەی چی مشۆم ۋێش پارێزنۆ؟

ۋەروو ئانەی جە دژوو ژەنۍ هرووژمېوە سیستەماتیک و ڕێکوزیا هەن. ئانەی هرووژم مکەرۆ کێن" سیستەمێوەن چېروو دەسەڵاتداری پیاینە. ئی هرووژمۍ تاریخێوە هەزار ساڵەشا هەن. نمەتاومۍ پاسە جمێوە کە ئی هرووژمۍ، کۆمکوژیۍ، دڕنڎانۍ بیەیشا نیا. بەڵام ئێمە مژیومۍ و  هەنمۍ، یانی ئێمە نەمەردێنمۍ. گەر ئێمە نەمەردێنمۍ، پەنەوازا جە ئاستێوە فرە عال، ڕاس و تێرکەرەنە پەی ژیۋای، فێرۍ ۋێپارێزنای بیمۍ.

ماچا "گەر ئینسان هەس بە ئێشوو ۋێش بکەرۆ ئانە زیڼەن، گەر هەس بە ئێشوو کەسێوە تەری بکەرۆ ئانە ئینسانا"، ئەجۆمەنە قسێوە پی جۊرە بۍ. ئی دەسنیشانکەردەیە پەی ژەنۍ فاڕیۆ، واتە ۋەرفراوانتەر مبۆ. ئێمەی ژەنی نەک هەر بە تەنیا هامبەشی و هەستکەردەی بە ئێشوو مرۆڤەکا تەری مکەرمۍ، نەک تەنیا هەست بە ئێشوو ئانیشا مکەرمۍ کە ئینۍ شۊنۍ جیاوازەنە، هاموەخت هامبەشی و هەست بە ئێشوو بوونەوەرە زیڼەکا مکەرمۍ جە سەردەمە جیاوازەکانە.

ئینەیچ میاونۆما بە پێکئامایا تازەو ناوازە. ئێمە هەڵای ئینایمۍ فرەبیەینە، بیمۍ بە من-تۆ دلۍ جەماوەرینە. ئینەیچ مکەرۆما بە خاوەنوو ماتەوزێوە کە بەهەستێوە گەورۆ بژیۋمۍ، وە بێگومان دەرفەتوو بە پراکتیکەردەیشما هەن. متاومۍ واچمۍ: گەر ژەنێوە تەنیا بە تێگە و چەمکوو "من"ی ویربکەرۆوە، ئا وەختە مبۆنە بە پیا و دیلەو عەقڵیەتوو پیای. چوونکی مەنەیۆ دلۍ چەمکوو "من"ینە دڵ و مەژگی چەقبەستە مکەرۆ. ئینەیچ بەرکۊتەو دەسەڵاتداری و عەقڵیەتوو دەسەڵاتوو پیاین.

سیستەموو سەرەوەری پیای مبۆ بە ئاستەنگ ۋەروودەم و ژڵێوەی سروشتینە

هەر مرۆڤێ کاتێ جە ئەڎۍ بۆ، بیەیۍ جەستەی و ڕۆحیا. هەردویچشا ئینۍ ئاژەو پەیوەسبیەینە بە بەری. فرە پەنەوازشا بە ئەڎێن. دماو یووەم هەناسەو ژیۋایش، شۊتوو ئەڎێش مووەرۆ.  هەم ویستەکاش پێکمارۆ، هەم دەرفەتوو بەردەوام بیەی بەدەس وزۆ. کاتێ شۊتی سەرەتاو ۋێش بەدەس مارۆ، ئەوەڵ ۋەنەو سەرەتاو ژیۋایش هۊرمگێرۆ.  گرەنتی ژیۋایش ئینا بە ئەڎێشۆ. پێناسەو ئەڎۍ بە ماناو گرەنتیکەردەی ژیۋاین و پێکئاوردەی ویستەکان. ئی پێناسەیچە متاویۆ وزیۆ دلۍ ژیۋای سروشتی بیەیۆ. بەڵام دیسان بە مەڵامەتوو سیستەموو دەسەڵاتداری پیایۆ، ژڵێوە و جوڵەو سروشتی پێکنمۍ.

دوورکەوتەیۆ جە ۋۍ بیەی

ئاستەنگکەردەی ژیۋای، پێکناردەی ویستەکا، پەڕکەردەیۆ پەنەوازیاکا بە چێوی جیاواز تنی و فشار. دیسان کاتێ ئارەزووەکە پێکمۍ، ئانە ئا حەقیقەتەیە جیامازۆ کە چێژ بەخشۆ و فاڕیۆ پەی حەقیقەتێوە کە ئێش بەخشۆ. ئەنەیاوای سەرەتایی، مانای سەرەتایی جە یادەوەرینە کاڵ مبۆوە. هەستوو باوەڕی پارچە پارچە مبۆ. وەرم زڕنۆ.  پیا جە هەر کۆنە گەورەبۆ جە مرۆڤبیەی پاسیفی و لاوازی دەروونی ۋێش دوورگنۆوە و مبۆ بە بیەیۍ تازە. هۊرمگێڵۆ سەرو چێوۍ کە ئێش بەخشۆ، ئێش و بێ باوەڕی مارۊنە ئاراوە. ژەنی کاتێ گەورۍ بۆ و مبۆ بە ژەنی، پارچەتەرە بۆ. ۋەروو ئانەی ئا سیستەمەی کە دلۍ گلېرگەینە وزیان گەڕ، تا مۍ زیاتەر ئێش بەخشۆنە، ڕا ۋەروودەموو ژیۋایۍ ناسەقامگیرینە مکەرۆوە، فرە زیاتەر زەرەر مڎۆ و فاریۆ بە بیەیۍ کە بەتەمامی جە ئەڎێش بڕیانەرە و ئێش چەشۆ. ژەن بیەی چی سەردەمەنە واتە ئێش. جەگرڎ شۆنێنە بەکەم و زیاڎۆ هەر هەمان چێوا. بێگومان ئا شێوەی ئینا ئەورپانە جیاوازا چانەی کە نیمچە دورگەی عەرەبینە هەن، بەڵام جە دمایینە شێوازوو دوورکەوتەیۆ جە جەوهەرو ۋێش هەمان چێوا. جە هەردووە شۊنەکێنە ژەن بیەی بە ماناو ڕووبەڕووبیەیۆ هرووژمەکا مۍ.

شەرتەو بیەی

 هرووژمەکۍ جە سیستەمو دەسەڵاتداری پیایاوە دەسپنە مکەرا، بە چەوەسنایۆ بەردەوامۍ با. ئا فۆرمەی دلۍ خێزانینە بریۆڕاوە، دلۍ نەریتێوە-تۆڕ-چاند-فاکتەرەکا دەوربەرینە فۆرم هۊرمگێرۆ. حەرپاسە قەفەسە نەوینیێکۍ جە لایەنوو ئەرەمەرزیاکاو دەوڵەتیوە دروس مکریۆ و ئینۍ گرڎ بە ماناو مەردەی مەیاوە پەی ژەنا.

جە ۋەرا ۋەروو ئینیشا گرڎینە، شەرتەو بیەی؛ پەرەپنەدای زانست و ۋێپارێزنای و ڕێکوستەی هەن. پی مەعنۍ، کارنامەو ۋێپارێزنای کە بەشێوەی هامبەش جە لایەنوو کەژەکە-پاژکیوە وەڵاش کەردەنۆ، ڕۆشنایی مانیفێستوو ژەنێوەن سەبارەت بە شێوازوو ژیۋای پېسە ژەنێوە ئازاڎۍ پەنەوازا چی مژاریە پېسە بیاومێنە. تەنیا سادە و ڕووانە نیا، ئا کاتە بەربڕیەی عال پا جۊرە نیشانەش مڎۆ کە کارەکتەری سەردەمی پەنەوازا چنین بۆ. جوابوو پرسیارەکۍ کەمێ درێژ بۍ، بەڵام متاومۍ بەگرڎیی جوابێ چانە بڎەیمێوە.

ژەنی چنی متاوا ئا قەیران و گێجاوۍ کە مۆدێرێنتەی سەرمایەداری چنەشەنە مژیوۆ، قۊزاشۆ؟

متاومۍ ئینەی واچمۍ: مۆدێرنێتەی سەرمایەداری ۋێش چێوێوەن نمەتاوۆ بەردەوام بۆ. چێوێوە کە بۆ بە مەڵامەتوو ئەرەگیری دماو ماوێوە دلېنە مشۆ. یانی پەی ئانەی مېڎانوو ئەرەگیری فەراهەم بکەرۆ، قەیرانە وەش مکەرۆ. ئینە تایبەتمەندیێوە مۆدێرنێتەی سەرمایەدارییا.

پۊکاتی گەورەکۍ مۆدێرنێتەی سەرمایەداری گەرەکشانە پێناسەو جە شێوەو "فرەیی قەیرانۍ" و "ڕاوەبەردەی قەیرانۍ" پەرەپنەبڎا و ئاساییش بکەراوە، بواڕاش بە بەشێوە جە ژیۋای، پی جۊرە ماتەوزەو ئەرەکۊشای و شۆڕشی دلېنەبەرا. بە شاراوەیی یان بە ئاشکرا، شێوازەکاو دەسەڵاتداری فاشیستی بە بەربڕیەکا "ڕاوەبەردەی قەیران"ی خزمەت مکریا، پېسە تۆنێوە بێ زەرەری جە ۋیرو گلېرگەینە مچەسپیۆ و ڕەوایەتیشا پنەمڎریۆ.  پی جۆرە گەرەکشانە ڕا جە سەرهۊردای و شۆڕشی کۆمەڵایەتی بگێرا. "چارەسەرکەردەی قەیرانی" یان "ناستەی قەیرانی" بەڵکو قسۍ و ستراتیجوو "ڕاوەبەردەی قەیرانی" پانتایێوە ناوازەی پراکتیکی پەی دەسەڵاتدارە هەژموونگەراکا وەشمکەرۆ.

ئەرەکۊشای چینایەتی و ئازاڎیی ژەنۍ

هەژارکەردەی گلېرگەی، دلۍ گلېرگەینە بنەیانەکێش ئیحتیاج بە سیستەمی کەردێنۍ، بە هەمان شێوە دلۍ بنەیانەکانە ژەنی زیاتەر ئیحتیاج بە سیستەمی و پیای مکەرۆ. ئینە ڕێبازێوە بنەڕەتی سیستەموو دەسەڵاتدارییا. هەژاری جە ۋێشۆ وەش نەبیەن. مرۆڤ پېسە پێویسی نمەتاوۆ ئاوی، واردەی و دەرفەتەکا ژیۋایۍ تەندروسی بەدەسبارۆ. مەڵامەتوو ئینەیچ دەرنجاموو ئی سیستەمەو ئیساتێنە.

فرە گرنگا کە ڕێکوستەکۍ ژەنا، هەژاری ژەنا بکەرا بە ڕۆژەڤ. ۋەرووئانەی هەژاروستەی ژەنۍ ڕێبازێوەن کە ڕەوایەتی مڎۆ بە خراپەکاری. جە لێوە کەسانێوە هەنۍ بە نامۍ دۊڵەمەڼکەردەی جیهانیوە جهیانی دیجیتاڵییشا خوڵقنان، جە لێوەتەرۆ کەسانێوە دۊڵەمەڼۍ هەنۍ کە زەڕ کۆمکەراوە و دیارو سامانە فرەکەیشاوە مەنێنێرە، نمەزانا چێشش پنە بکەرا. جە لېوەتەرۆ مرۆڤی ئاورا هەن. ئی ئاژە نا هامسەنگا-شێتانەن دەرنجاموو سیستەمیا. ژیۋای دەرێوەن. ئا دەرفەتۍ ژیۋای پێشکەش بە مرۆڤی، ئاژەڵی و گرڎ گیانلەبەرانێس مکەرۆ بیەیش هەن و پېسەنە دەرێوە. گرڎ کەسێ متاوۆ بە پاو پەنەوازیەکا ۋێش چا دەرەنە ئاوی بووەرۆوە. گەر نەتاوی بە پاو پەنەوازیەکا بڕۍ پۍ وێت کۆمەک بکەری. جە یاگۍ تەرەنە مجاش و پیسش بکەرا و کەسانۍ تەرێچ تەژنە بکریا، ئانە قەیرانا و چېوۍ ئاسایی نییا. هەژاری ئاسایی نیا. ئەرەکۊشای چینایەتی جە ئیساتێنە پەی لابەردەی ئا سیستەمەینە کە هەژاری خوڵقنۆ. جە کرۆکوو ئی ئەرەکۊشاینە ئازاڎی ژەنۍ هەن. ڕابەرایەتیما ئایدۆلۆجیاو ڕزگاری ژەناش جە سۆسیالیزمەنە بەرد وەڵێوە.

ۋێپارێزنای نمەبۆ دماوزیۆ

مژارێوەتەری گرنگ ئانەنە کە ۋێپارێزنای پەنەوازا ۋێت بکەریش و بەکەسی تەری نمەکریۆ. حەجگیز بە پیای نمەکریۆ. گەر ژەنی ۋێپارێزنای ۋێش ڕادەسوو پیای بکەرۆ، ئانە بە ماناو تەسلیمبیەین بە سیستەمی. گرڎ زیندەوەرێوە دژوو هەڕەشەکا پەی سەرو جەستەی پەنەوازا ۋێش پارێزنۆ. ۋەروو ئانەی بە قسۍ و بەربڕیەی "گەریلا گورزە بشانە، کورڎەسانی ئازاڎ بکەرە" نمەبۆ. گەریلا سەرمەشقا، گرڎ کاتێچ سەرمەشق بۆ. بەڵام نمەبۆ گرڎ ۋێپارێزنێوە بوزیۆ ئەستۆو گەریلای. کورڎەسان هۆشمەندی وڵاتێوەن، چانەیچ زیاتەر ژیۋایێن کە متاومۍ چنەشەنە ئازاڎ بژیومۍ، جوابێوە ماناڎارا کە جوابوو پەرسای چنی بژیومۍ بڎەیمېوە. حەقیقەتێوەن گرڎ کەسێ متاوۆ وەشش بکەرۆ. وە ئی بنیاڎنیایە کار و ئەرکوو گرڎ کەسێوەن. ئامانج، ویست و وەرم ئەرکوو گرڎ کەسێوەن. گەریلا سەرمەشقوو ئی بنیاڎنیاینە. سەرمەشقوو بنیاڎنیای کورڎەسانیا. بەڵام تەنیا دروسکەر نیا. پەنەوازا چی غەڵەت ئەنەیاوایە ڕزگارما بۆ. ڕزگاربیەی چانەی کە ئەرکەکە تەنیا پەی گەریلای بۊ، جیائاستەی گرڎوو ئەرکەکا پەی هێزێوە دماو ماوێوە ئاژێوە چەمەڕایی جە دەوڵەتیچ وەشمکەرۆ. جە حەقەتینەنە هێزوو بەرکۊتەی جەوهەری گەلیچ ئاستەنگ مکەرۆ. هەڵبەتە پارېزنای گەلی و دەسکەوتەکا گەلی ئەرکی بنەڕەتی ئێمەن. بەڵام پێکئاوردەو شۆڕشی بەرهەموو گەلین.

تەڤگەری ئازاڎی فاڕیای گۊرەش خوڵقنا. جە لېوە هەوڵ مڎۆ ئانەی ڕۊشن بکەرۆوە کە هێزوو گەریلای، چنی ئانەی هێزێوە سەرمەشقا، بەڵام تاکە هێز نیا کەبتاوۆ شۆڕش بکەرۆ، ئینەی چنی گەلی مکەرۆ.

گۊرەکەردەی بەهاکا ئەرکێوەن

بێگومان ئینە تەنیا کار و پلاننیایرەو قۆناغێوە نییا. کارو دروسکوەردەی عەقڵیەتێوەن جە جیلېوە و سەردەمێوە و تەماموو مرۆڤایەتی جە دنیانە. عەقڵیەت خودوو شۆڕشین. پی مەعنۍ پېسە تەڤگەری ڕزگاریوازی ژەنا ئا ئاستەی ئارۆ پنەش یاوێنمۍ، پېسە جە جاڕنامەکەنە بەربڕیان، ئانەما پەی بەر وزۆ کە ئێمە ئینایمۍ قۆناغێوە گرنگوو شۆڕشی ئازاڎیاوازیمانە. ئاستوو ئیساتۍ گرنگ و ماناڎار و گەورەن، بەڵام هەڵای زیاڎکەردەی و پارېزنای و سیستماتیککەردەی بەها بەدەسئامایەکا چا ئەرکانۍ کە پەنەوازا ئەنجام بڎریا.

پەی نموونەی چنی متاومۍ شۆڕشی جە ۋەرنیشتوو کوردسانینە بەردەوام بکەرمۍ؟ بە دڵنیاییوە بە بەشداریکەردەی  گەلی جە ڕێکوستە شۆڕشگێڕەکا بنیاڎنیاینە، بە بەشداریکەردەی خەڵکی زیاتەر جە چالاکییەکا بنیاڎنیاینە، بە ڕەسمیکەردەی، بە ئشناسای و بە قەوەتکەردەی خاوەنداریکەردەی چا سیستەمە ئەرەمەرزیایە و پەرەوەردەکەردەی جیلی تازەی جە بناغەو زهنیەتو ئی سیستەمەینە.

پەنەوازا گرد ژەنێوە بتاوۆ ۋێش پارێزنۆ

خاس نیا پارېزنای گەلی بە تەنیا پەی ئەرەمەرزیا سەروازییە ڕێکوستەکریایەکا جیا بازیۆ. پەی ژەنا هێزوو یەژا ستاری ‌هێزوو بنەڕەتی پارېزنایا. جە کورڎەسان و ۋەرکۊتەنە گرەنتی ئازاڎیی ژەنێن. پەنەوازا جە گرڎوو پارچەکا تەرینە هێزوو ۋێپارێزنای بەڕێکوستەکریای ژەنا بۆ کە وەش بەختانە هەنیچ. پی جۊرە پەنەوازا گرڎ ژەنێوە فێرو ۋێپارێزنای بۆ، پەی ئانەی بەڕێکوستەی بۆ، ڕێکوستەی دلېینەی مەدەنی ئەرەمەرزیۆ. پەنەوازا ژەنی و گەنجا جە گرڎ گەڕەکێوەنە بە ڕێکوستەی با، پېوەرە جماوە و ۋێشا پارێنا.

ئانۍ ۋێپارێزنایشا دان دەسوو هێزێوەتەریۆ، نمەتاوا ۋێشا ئازاڎ بکەرا. نمونەی چینەما جە جیهانەنە فرێنۍ. پەی نمونەی نە ئەمریکا و نە تاڵیبانیچ نمەتاوا ژەناو  ئەفغانستانی پارێزنا. ژەنی ئەفغانستانی جە ئیساتێوە ئاگاڎارۍ ئانەینۍ، ڕێکوستەکا ۋێشا زیاتەرۍ مکەرا، سەرەڕاو هجوومە بەردەوامەکا تاڵیبانی، ژەنی بەردەوامېنۍ جە ئەرەکۊشای.

پارېزنای بەهاکاو ئازاڎیی

پەنەوازا هۆشمەندی، تەکتیک و تەکنیکو ۋێپارێزنای، پارېزنای ڕێکوستەی، هۆشمەندی کۆلێکتیفی، پارېزنای بە ڕێکوستەبیەی، پارېزنای چەویشا تەریۆ فێرۍ بیدۍ. پەی ئی فێربیەیە هۆشمەنڎیی جێندەری، هۆشمەنڎیی ژەنبیەی، مانا و بەهاکېش فرە گرنگا. ئا ژەنۍ کە ئارۆ بە عەقڵیەتوو پیایۆ جماوە و ئینۍ دەسوو فاشیزمینە ئا زەرەرۍ کە بە مرۆڤایەتیشا میاونا فرە فرێنۍ. ۋەروو ئینەی شەرتەی بنەڕەتی ئانەنە ژەنی ۋێش بۆ و بتاوۆ بۆ بە ۋێش، بە عەقڵ و دڵی ژەنانۆ جمۊوە و بەهەستوو ژەنێوە سەردەمیێوە ژیۋای بنیاڎ بنیۆ.

ئی مژارۍ فرە گرنگېنۍ. بەڵام چینیشا گرنگتەر پارېزنای بەهاکاو ڕابەرایەتی، بەهاکاو ئازاڎیی، بەهاکاو ژەنۍ ئازاڎۍ کە خولقیێنۍ.

پەنەوازا بەهاکاو ڕابەرایەتی پارێزنمۍ

ڕابەرما گرڎ چێوێن پەی ئێمە. گۊرەتەرین بەهامانە. جە ۋەرا ۋەر بە هرووژمە ڕاسەوخۆ و ناڕاسەوخۆکا سەرو ڕابەریما و بەهاکاو ڕابەرایەتی پەنەوازا ئی بەهایا پارێزنمۍ. ئینە پەی ئێمە پێویسی بیەی و نەبیەیمانە. پارېزنای بەهاکاو ڕابەرایەتی پارېزنای ۋۍ بیەیا، بەهاو ژەنبیەین، پیمەرەکاو ئازاڎییا. پەنەوازا ڕێبازەکە پی جۊرە بۆ.