ئەنڎاموو دەسەو ڕاوەبەری کەجەکەی سەبری ئۆک ئەرەیاۋناش، مشۊم گرڎوو گەلی بەشداری جە ڕاپیماو ١٧و شوباتینە جە کۆڵن کەرا و واتش، "ئا ڕاپیمایە کاریگەری سەروو ئاینڎەیما منیۊرە. بە هوشیاری، جۆش و خرۆشۆ مجیەیدێرە مێڎانەکا و ڕاپیمایۍ تاریخی ئەنجام بڎەیدۍ".
ئەنڎاموو دەسەو ڕاوەبەری کەجەکەی سەبری ئۆک بەشداریش جە بەرنامەو تایبەتی ستێرک تی ڤینە کەرد و جە بارەو پەرە ئەسایەکا کوردسانی و ۋەرکەوتوو دلێڕاسەیۆ هۊرسەنگنای گرنگش کەرد.
ئۆک سەرنجش وست سەروو گرنگی ئا چالاکییا کە پەی ماڕای گۆشەگیری سەروو رابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی و مسۆگەرکەردەی ئازاڎیی جەستەیی ملاڕاوە و ئانەش وست ڕووە کە مشۊم گرڎ کەسۍ بە گیانی سەفەربەری و چەو پەڕوو ئاماڎەیینە بەشداری جە گلێرۆبیەکەو ١٧و شوباتوو کۆڵنینە جە ئەڵمانیا کەرا. ئۆک بانگەوازش ئاراسەو گەنجا کوردی کەرد و واتش مشۆم جە قۆناغەی تاریخیەی پی جۆرەنە چالاکیۍ رادیکاڵتەر ئەنجامۍ بڎریا. ئۆک ئانەیچش وست ڕووە، کە مشۊم گەلوو کوردی حەجگیز بە ئاسودەیی پاڵش چەنە نەڎۆوە و بێدەربەس نەبۆ و واتش، پاڵدایۆ بە ئاسودەیی پۍ گەلوو کوردی بە مەعناو خیانەتیا.
ئۆک جە بارەو سەردای کاربەدەسا دەوڵەتوو تورکی پۍ بەغڎای و هەولێریچ واتش، کە چا ئەرەنیشتەیانە مژاری سەرەکی پەکەکەن. ئۆک ئاماژەش پانەیچ کەرد کە بە تایبەتی دماو دیڎارەکا جە هەولێر قەراروو درێژەدای بە جەنگی دریان و داواش جە پەدەکەی کەرد کە بەشداری جە گەمەو گڵیاوو دەوڵەتوو تورکینە نەکەرۆ.
تەماموو چەمپنەکۊتەکەی پێ جۆرەنە:
ئینایمۍ ٢٥ەمین ساڵیاڎوو پیلانگێڵنیی میان نەتەوەیی ١٥و شوباتینە کە دژوو ڕابەر ئاپۊی کریا. مەڵامەت و ئامانجۍ پیلانگێڵییەکەی کامۍ بێنۍ؟ پیلانگێڵنییەکە بە چ شێوێوە بەردەوام بۆ؟
سەرەتا پێسە هەڤاڵێوە قەرزارباروو سەرۆک ئاپۆی سڵاموو ۋێم ئاراسە کەروو. جە قۆناغەو پیلانگێڵنینە بە دەیان هەڤاڵێما پێسە خالید ئۆڕاڵی، ئاینور ئارتان، سەما یوجەی، جە زینڎانەکانە جە حەر چوارپارچەو کوردسانی و بەروو وڵاتی، ئاێرشا جە جەسڎەو ۋێشا ۋەردا. ۋەران ۋەر پا هەڤاڵا کە بە دروشمەو 'کەس مەتاوۆ ڕۊو ئێمە تاریک کەرۆ' گەشمەرڎۍ بیۍ، سەرەو ۋێم منامنوورە، بە رێزۆ یۆ بە یۆ یاڎوو گرڎیشا کەرووە.
پێویسا گەلەکەما، جمیەرەکەما و دۆسەکێما مەڵامەتوو، ئامانجوو پیلانگێڵنییەکەی و ئانەی ئارۆ کە چنی بەردەواما، فرە بە عالی بیاواشەنە. وەختۍ پارێزنەرەکۍ جە دووەم ساڵیاڎوو پیلانگێڵینە ملا سەردای سەرۆک ئاپۆی و پنەش ماچا، "چن ڕووۍ مەنەن پۍ ساڵیاڎوو پیلانگێڵنی و گەل گەرەکشا شیوەن گێڵنۆ"، رابەر ئاپۆ زەردەخەنێوە کەرۊ و پی قساشە هۊرسەنگنای ۋێش وزۆڕووە "با شیوەن نەگێڵنا، با چا پیلانگێڵیێوە دەرز هۊرگێرا، با گرڎ کەسۍ دەوروو ۋێش بە عالی بزانۆ". راسی ئانەن. پێویسا فرە بە عالی چا ڕووەیە بیاومێنە. وەختۍ ئێمە تەماشەو سەرهۊردایەکا گەلوو کوردی کەرمۍ، وینمۍ کە بەردەوام رووبەڕوو پیلانگێڵنی بیێنێوە. سەرهۊردایەکۍ جە ڕاو پیلانگێڵنیوە ناوەخت دەسشا پنەکریان، یاخوڎ بە گەمەکەردەی بە، راسی و دروسی کەسایەتی کوردی پیلانگێڵنیی ئەنجامدریان. بە جە قەنارەدای یاخوڎ شێوازەکا تەری ڕابەرا سەرهۊردایەکا گەشمەرڎۍ کریێنۍ. هێزە ئەرەگیرەکۍ و پیلانگێڵنەکۍ پا رێبازە چەپەڵا ئەنجامشا بەدەسئاردەن. بە بڕواو ئاڎیشا، جە ڕاو پیلانگێڵنیی ١٥و شوباتیوە جە دژوو سەرۆک ئاپۆیچ ئەنجام بەدەسمارا، بەڵام ئانە ناما دی.
جە قۆناغەو پیلانگێڵنینە جە ۋەرکەوتوو دلێڕاسەینە پەرەئەسۍ گەورۍ ئەنجام دریێنۍ. ئەمریکا گەرەکش بۍ دەسوەردا جە عێراقەنە کەرۆ، مژاروو ئەفغانستانی ئارانە بۍ. پۍ نمونەی پڕۆژەو ۋەرکەوتوو دلێڕاسەی گەورەی ئاماڎە کریۍ. ئانۍ گرڎ ئاماڎەکاری پلانە و پرۆژەکۍ هێزە میان نەتەوەییەکا بێنۍ سەروو ۋەرکەوتوو دلێڕاسەی. کۊشیای جمیەری و گەلەکەیما یاوابۍ بە ئاستێوە کە دەوڵەتوو تورکی ئەرەگیری سەرەڕاو ئا هامکارییا کە جە هێزە میان نەتەوەییەکاوە هورش گێرۍ، جە ۋەران ۋەروو جمیەرەکەیمانە نەتاوۍ بیاوۆ بە حیچ ئەنجامێوە. جمیەرەکەما جە گرڎ ڕووێوە وەڵۍ گنۍ و ئانەیچ بیەبۍ بە قۊرتە پۍ هێزە میان نەتەوەییەکا. ئا قۊرتۍ یان ئشیۍ بە جۆرێوە چارەسەر کریۍ، یان ئشیۍ دلێنەبریۍ و بێکاریگەر کریۍ. پۊکاتیچ دەسەوسانۍ نەبێنۍ. ۋێش جە ۋێشەنە ئەمریکا، بەریتانیا و ئیسرائیل جە وەختوو پیلانگێڵنینە ئاشکراشا کەرد کە جە ۋەرکەوتوو دلێڕاسەینە پرۆژێوە تازە دەسشپنەکەردەن. سەرۆک ئاپۆیچ واتش، جەنگی جەهانی یەرەم دەسشپنەکەردەن. مەڵامەتێوە پیلانگێڵنییەکەی دەسوەردای جە دژوو ۋەرکەوتوو دلێڕاسەی بۍ، مەڵامەتێوەتەرش پەیوەسبۍ بە پاڕادایموو سەرۆک ئاپۆیۆ کە قۊرتەو کوردی چارەسەر کەرۍ. ئینە چنی مەسڵەحەتوو هێزە سەرمایەدارەکا یۆ نەگێرێوە. ۋەروو ئانەیچ سەرةڕاو مەترسییەکا جەنگوو یەرەمی جەهانیچ گەرەکشابۍ دەسوەردای جە عێراقەنە کەرا، پرۆژەو ۋەرکەوتوو دلێڕاسەی گەورەی بە ئەنجام بیاونا و پرسوو کوردی بێ کاریگەر کەرا.
ئا ڕاسییە کە ڕابەرایەتی ئینا زینداننە بەروزوو ئانەینە کە پیلانگێڵنی بەرڎەواما
قۊناغوو یوەموو پیلانگێڵنی دایدەسۊو ڕابەرایەتی بۍ بە دەوڵەتوو تورکی، قۊناغوو دووەمی ورشانایوە پەکەکەی بۍ و قۊناغوو یەرەمی بێکاریگەرکەرڎەی ڕابەر ئاپۊی بێ. بە لەیەکدایۊیۍ چینە ورشا کوا سەروو پەکەکەی. گەرەکشابۍ یاگداریوە تەر ساز کەرا. ئا کەسۍ کە یەک دندە ونیشا نەمتێنە و ڕەنجشا نەدان، ئانەشا بە فرسەت زانا، هەوڵێشا دۍ فرەو خەڵکی جە پەکەکەی بڕارە و جمیەرەکەی ورشاناوە، وەلۍ نەیاوۍ ئەنجام. وەلۍ پیلانگێڵنییەکە کریا. ڕابەر ئاپۊ چا باسوو ڕەفاقەتی ساختەیش کەرڎەبێ. ڕیاڵ سۊسیالیزم دووەڕوویی ڕووسیای و ڕووەی هەقەتینەو هێزەکاو مۊدێرنیتەی سەرمایەداری ئاشکرا کرا بییە. هەرپاسە ڕەفاقەتی لاواز ئامابۍ ئاراوە. چەنی بەئەنجامیاوای گەیشتنی پیلانگێڵنی گرد تووشوو شۊکی و تاسیای بیێ.
گرد مەنتێقێوەنە کە گەلوو کوردیش دلێنە مژیوۊ، بەتایبەتی زیندانەکانە گرد لایۍ پەی ئایندەیشا و جمیەرەکەیشا بە دروشموو 'کەس نمەتاوۊ ڕۊو ئێمە تاریک کەرۊ؛ چالاکیی گیانبازییشا کەرد. مشۊم گەورەیی ڕابەر ئاپۊی چێنە بوینیۊ، کە وەرپەرسبییەیش گێرت سەروو شانەیش و دۊخوو گەلوو کوردیش دی، یاوانە کە هێزە ئەرەکەرگیرەکۍ گەمە بە ئایندەو گەلوو کوردی کەرا. ئەگەر ڕابەر ئاپۊ نەبیۍ کۊشیای گەلوو کوردی جارێوە تەر دلێنە بریێ. پەوکای ڕابەر ئاپۊ شانەش دا وەروو باروو وەرپەرسبییەی، دژوارتەرین داواکارییش وەرەچەم گێرت و واتش ، "مشۊم بژیوو". نەک پەی وێش، بەڵکوم پەی گەلوو کوردی، پەی جمیەروو ئازادیی و واتش، "مشۊم من ئا پیلانگێڵنییە پووچەڵ کەرووە". دماتەریچ پەیاموو "ئیتر وەسێن!"ی نویست و واتش، "چارەسەرش تەنیا وێسۊچنای و گەشمەرڎەبییەی نییا. مشۊم ونەو گەشمەردا بەهەدەر نەلۊ، مشۊم قابلوو ڕێزیشا بیمێ، وەلۍ مشۊم ئیتر ئا چالاکیۍ مردنییا."
بە دەسوستەی ڕابەر ئاپۊی دلۍ جمیەرەکەی، وێش کۊ کەردۊ و قۊناغەکەش ئارد هێنا ئاستێوە دروستتەر. بواری سیاسیینە هەوڵۍ گەورۍ دریێ. پاڕادایمۍ تازۍ خولقیێ. پیلانگێڵنیی دژوو ڕابەر ئاپۊی و جمیەرەکەیما پێسە پووچەڵۍ کریێوە. کەس بڕوا نەکەرۍ کە شکست بارۊ. جە ئەنجاموو مدرامان و هەوڵەکاو ڕابەر ئاپۊینە، ئا پاڕادایمەش وس وەڵێ، ئا ڕاسییە کە جمیەرەکە پاکتاو نەکریۍ و بە بێوچان درێژەدای بە کۊشیای بابەتێوە تاریخیین، وەلۍ ڕابەر ئاپۊ هەڵای ئینا زینداننە. پەوکای پیلانگێڵنی بە ڕا و ڕێبازی جیاجیا بەرڎەواما.
ئەندێشەکاو ڕابەرایەتی زیاتر وەڵۍ باوە و کاریگەرییشا زیاتەر بۊ
جە ئاستی میاننەتەوەیینە ساڵیادوو ٢٥ەمینوو پیلانگێڵنینە ئەرەمەنەی و ئەندێشەکاو ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۊجالان بە جۊشوخرۊش و هومێدی گەورەوە خێرامایشا وەنەکریۊ. هۊکاروو ئانەیە ئەندێشەکاو بەڕێز ئۊجالان جیهانیۍ باوە چێشا؟
پەی جوابوو ئا پەرسێ، دیسان پێویسا کە ئینسان بە پێرسپێکتیڤێوە تارێخی ورش سەنگنۆ، ئەرەمەنەی کاریگەریی پێسە نەک تەنیا بەتەنیا کاریگەریی کەرۆ سەروو هەرێمێوە یا گلێرگێوە، بەڵکوم هاموەخت کاریگەریی کەرۆ سەروو تەماموو ئینسانیەتی. تاریخەنە ئینە هەن. بڕۍ جارۍ پێسە پێغەمبەری، بڕۍ جارێچ پێسە فەیلەسووفی بەرێکەوتێنۍ و مۆرەو وێشا دێنە وەنەو تاریخی. حەرسەدێوەنە جارۍ قۆمیایۍ چانۍ ئامێنۍ ئاراوە. ڕابەر ئاپۆ پاسنەنە.
ئاخروو سەدەو ٢٠ و ئەوەڵوو سەدەو ٢١جیهاننە لوایوەڵێوێوە گرنگ ئاما ئاراوە. دماو وڕای ڕیال سۆسیالیزمی و ئاوابییەی وەروو جیهانی دووە جەمسەری، ئینسانیەت کەوت دلۍ هاڵیگاێوە ئایدۆلۆژییوە. بڕواش بۍ کە دماو سۆسیالیزموو سۆڤیەتی شۆڕشێوە ئەڵمانیاوە مۍ ئاراوە. ئانۍ کە بڕواشا بە وەشکەردەی شۆڕشێوە بێ، وەختۍ شۆڕشەکە ناما ئاراوە بەشێوە فرێشا وێشا کۆشتۆ و کەوتۍ دلۍ بێباوەڕیێوە گەورەیۆ. دماو وڕای ڕیال سۆسیالیزمی دۆخێوە دەروونیی پێسنە ساز بی. ئینسانەکۍ هیچ بەدی نەکەرێنۍ کە جە ڕووەو ڕۆحی و ئایدۆلۆژییوە هانیشا بدۆ و ورەشا پەنە بەخشۆ.
بێگومان ڕابەر ئاپۆ فاڕیای گەورە و ورچەرخنایش جیهاننە چەمداری کەردێ، وەلۍ ئا پاڕادایمە ئیمراڵیینە وستش وەڵۍ و قووڵش کەردۆ، گەورەتەرین جوابوو پیلانگێڵییش داوە و بی بە گەورەتەرین مزانی پەی ئینسانیەتی. ڕابەرایەتی جە ڕاو پاڕادایمەکەیۆ هومێدش بە گەلا بەخشاوە. ئانۍ کەپەیجوریینە بێنێ، ئانۍ کە چێروو ستەموو مۆدێرنیتەی سەرمایەداریینە بێنۍ و نەزانێنی، کە چەنی دژوو نەژادپەرسی کۆشیا، جە پارادایموو ڕابەر ئاپۆینە جوابوو پەرسەکاشا وێستۆ. بەتایبەتی دماو ئانەیە پارێزنامەکاو ڕابەر ئاپۆی پێوەس بە سیستموو مۆدێرنیتەی دیموکراتیکی بە زوانی جیاجیا وەڵۍ کریێوە، کاریگەریی گەورەشا ساز کەرد. ئەگەر ژەنی و گەنجۍ گردیاگێوە دنیێنە هومێد چانەینە بویناوە، ئەگەر سەروو ئا بنەمایا ورزاوە سەروو پایا، ئەگەر گنا هەوڵدای و گێڵای مشۆم خاس بزانمۍ کە چێگە چیوۍ فرە شکۆمەندانە هەن، هێزێوە گرنگا و حیچ هێزێوە نمەتاوۆ وەرش پەنە گێرۆ.
وەختۍ ئێمە وینمۍ بەنگلادیشۆ تا مەکسیک، وەرکەوتوو دلێڕاسەیۆ تا سەرتاسەروو جیهانی دەنگوو ژەنا بەرز بۆوە، ماچا 'ئێمە ئازادیی وێما چی پاڕادایمەینە وینمێ، جە ڕاسیی ڕابەر ئاپۆینە وینمێش'. وانایۆ و قسەکەردەی سەروو پارێزنامەکاو ڕابەرایەتی، لای سەریی تەسەورەکاوە کاریگەریی کەرۆ سەروو ئینسانەکا. وەروو ئانەی ئی پارادایمە جواب مدۆوە بە گێڵای و پەیجووریەکاو گرد لایێ. سەدەو ٢١ پاڕادایموو ڕابەرایەتی ئایندەو گەلا و ئینسانیەتی ڕۆشن کەرۆوە. گلێرگە بەتایبەتییچ ژەنی، ژیوای دیموکراتیک و ئازاد چا پاڕادایمەینە وینا. وەروو ئانەیە ئەرەمەنەی ڕابەرایەتی زیاتەر وەڵا بۆوە، زیاتەر وەشەسیۍ با و کاریگەریی منیارە.ئانەیچە دژوو پیلانگێڵنی جوابێوی تاریخیین.
ئەدۍ چی عومرەنە ئەدۍ شانە مداو وەروو وەرپەرسیی، گەنجۍ چندە ئاسوودە پاڵشا دانۆ!
تا گۆشەگیریی سەروو ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی دماییش پەنە باریۆ، لاێوە زیندانیۍ زیندانەکاو کوردستانی و تورکیاینە بەردەوامێنۍ جە مانگێرتەی جە واردەی، لێوە تەرۆ گەلوو کوردی و دۆسێشا بەرۆ چالاکی کەرا. دۆخوو ئا چالاکییا چەنی ورسەنگندۍ و چالاکییەکۍ ئینۍ چە قۆناغێوەنە؟
ڕاوەبەرایەتیما ماوە ماوە ئا دۆخەیە ورسەنگنۆ. پەرسەی سەرەکییە لاو گەلوو کوردیوە ڕابەر ئاپۆن. ئا وەختە پیلانەو ١٥و شوباتی گێڵیا، یوەم چالاکی فیدایی زینداننە هامڕا خالید ئۆراڵی کەرد. دماتەر ئا چالاکییە گەورە بی. کاردایۆکۍ زینداننە قەوەتتەرۍ بێی. پەوکای من گردوو هامڕایاما کە چا مدراماننە بێنۍ سڵامشا پەی کیانوو. تا ئا وەختە سەروو خەتەو ڕابەرایەتییوە وێشا ڕێک وزا بەدڵنیایەوە ئەنجامشا بۆ، زیندان دەور و هەرمانەی گرنگەش هەنە، پاسە فکرۍ کەرووە کە چالاکیی زیندانیان بەردەوام بۆ.
بەریچۆ چالاکیی ئێشکگێریی ئەدایا و چالاکیی مانگێرتەی هەن، سڵامشا ونە کەروو ڕێزشا پەی بەروزوو، ئا ئەدۍ کە پا عومرەوە شانەشا دان وەروو وەرپەرسبییەی، گۆشم یوێشاوە بۍ نزیکەو ٧٠-٨٠ ساڵا بۍ واچێ"وەعدما دان، یا مرمۍ یا ئەنجامما بۆ، جگە چینەیە چارێوە تەرما نیا، تا ئاخر وێگێریی کەرمێ"، ئانە ڕۆحێوەن، هەڵوێستێوەن.
ئانە گرنگا ئینەنە مشۆم گرد لاێوە چی پەیامەیە بیاوانە ویرۍ کەراوە، کە چەنی متاوا جوابوو ئانەیە بداوە. مشۆم جە ڕووەو ویژدانیوە ویرۍ کەراوە، چی خاڵێنە کەموکەسری هەن، بەتایبەتییچ گەرەکما ڕووە وەنەو گەنجاو کوردی کەروو چند قسێوەنە. زانکووەکۍ دایوەنەی دڵوو گلێرگەینێ. چندە ئاسوودۍ و بێخەمێنێ! وانیارۍ چەنینێنێ. وزەشا چکۆ بەتاڵ کریۆوە؟ پەی نموونەی قەرارشا دان کە هەزار کارت پۆستاڵۍ پەی ڕابەرایەتی کیانا؛ هەڵبەت فرە بەنرخا، فرە گرنگا، سڵامشا ونە کەروو. تەوەنێوەیچ فڕە بدا گرنگا، دژوو دوژمنی چالاکی کەرا و وربێزاوە سەروو پایا فرە مانادارا. وەلۍ مشۆم گەنجۍ ڕادیکاڵتەرۍ با و دەوروو ئەدایاوە کوۍ باوە. مەبۆ تەنیا بە سەردای و کەردەیۆسەر سنووردارۍ با. وێش مشۆم گرد لایۍ بلا سەردایشا. ئێمە نمەزانمۍ ڕابەر ئاپۆ ئینا چە دۆخێوەنە، ٣ ساڵێن حیچ هەواڵێش نمەزانمێ. جیهاننە چێوی چانە نیا، کەس نمەزانۆن مژیوۆ مەژیوۆ دۆخی دۆخی تەندروسییش چەنین. ئینە پاڵێوە خاسەنە پەی ئەرەپڕای گەنجاو کوردی، تاریخۍ کۆشیای ٥٠ ساڵەو کوردی هەن، هەزاران گەشمەردۍ هەنێ، تا ئیساتێچ کەشەکاو کوردستانینە ژەنی و پیۍ و گەنجۍ شکۆمەندۍ بە سەربەرزییوە کۆشیا، وێگێری کەرا. گرد ئینسانێوە ساعیب ویژدان مشۆم جە دژوو ستەمی و بێمافی هەڵوێستش بۆ.
هەڵبەت هومێدما هەن بە ئەدایا جە مانگێرتەی جە واردەیەنە، ٣ ساڵێن هیچ هەواڵێوە بارەو ڕابەر ئاپۆیۆ نیا مشۆم گەنجاو کوردی و ژەناو کوردی دژش مرداوە. تەنیا بە تەوەنشانای و کیانای کارتپۆستاڵا نەمەناوە. بەڵێ، ڕێز وەنەو ئانیشا گێرمێ، وەلۍ مشۆم چالاکیی ڕادیکاڵتەرۍ کریا. ئی سەردەمە ئانەیە موازۆ، هامرێما زینداننە ئینۍ مانگێرتەی بەنۆرەنە، جگە ئەدایا کوردستاننە و تورکیانە مانیشا گێرتێنە. مشۆم ئا چالاکیۍ زیاتەر وزیا وەڵێ، زیاتەر بەشدارییشا چەنە کریۆ و مەیدانی میاننەتەوەیینە و سیاسەتنە کاریگەریش بۆ. گرد کوردێوە مشۆم کە شەوۍ سەرەش وست سەروو پشتییەکێش ویرۍ کەرۆوە؛ چەنی وەراوەروو ئا ستەمەیە دەور گێڵنوو و چێش کەروو. ئەگەر یاگێونەنە پەرسێوە بۆ جواب و شۆنیرەلوایچ هەن.
بێچالاکیبییەی و مردای پەی گەلوو کوردی خیانەتا
هجوومەکاو ڕژێموو ئاکەپەی و مەهەپەی قڕکەری دژوو سەرنیشت، پانیشت و وەرنیشتی بەرڎەواما. سوپاو تورکی وەراوەروو گەریلایۆ گورزی قورسش وەرگنۆ شمە هجوومەکان دژوو گەلوو کوردی کە بەرڎەوامێنێ، چەنی ورسەنگندێ؟
گەلوو کوردی، گەلێوە سیاسیین. ئایندە و دماڕۆو وێش موینۆ، هەڵبەت گەلەکەما بڕواش بە خەتەو ئازادیی ڕابەر ئاپۆی و دیموکراتیکبییەی گلێرگەیوە هەن؛ ئینە تەماما و قسێش نیەنۍ چەنە. کۆشیایی ٥٠ ساڵەما سەرکەوتێوە تارێخییە، بڕواما پانەی هەنە، وەلۍ مشۆم ئانەیە بزانمێ؛ ئا قۆناغە ملمێش پۆرە، قۆناغێوە ئاسایی نییا، گەریلاو هەپەگەی و یەژاستاری جەنگوو تونێلەکانە گورزی قورسشا وەنەو دوژمنی شانا. وەراوەروو تەکنەلۆژیای وەڵێکەوتەی و چەکی کیمیاویینە مدرامانێوە تارێخییشا نیشانە دان. پی بۆنەوە جارێوە تەر وەرڎەموو گردوو گەشمەردانە کۆمیەیمێوە و یوەیوەی بە ڕێزۆ یادشا کەرمێوە، سڵام پەی ئانیشاشا کیانـمۍ کە ئینۍ سەنگەرەکاو وەرگێریینە، کە نوێنەرایەتیی ئایندەو گەلوو کوردی و ئینسانیەتی کەرا و بە حەرفی ئاڵتوونەین تاریخی منویساوە. مشۆم گەلەکەما خاس بزانۆ کە هەرگیز بە ئاسوودەیی نەجووڵیەیمیوە. پەی دەسوستەی ئەنجامی تارێخیی فرە دەرفەتۍ هەنێ، وەلۍ تەرسیی فرە گەورێچ هەنە، پەوکای مشۆم بڕا، هومێد ورە، جۆشوخرۆش بۆ، پێویسا گردلایێ، دەوروو وێشا گێڵنا ئەدێ، گەنجێ، ژەنی و زارۆڵێ؛ پێویسا بڕێوەشا سەرەوردای کەرا، بڕێشا دۆعۍ و بڕۍ تەوەنی شانا پەوکای مشۆم گرد کەس چێو کەرۆ و کەس ئاسوودە نەبۆ و بێچالاکی نەبۆ و نەواچۆ "بە گرد نۆعێرە هامڕۍ وێگێری کەرا و پێویس مەکەرۆ ئێمە حیچی تەر کەرمێ". بێگومان گەریلا مدرامان کەرۆ، وەلۍ پێویستیچا گرد لایۍ وێگێەی کەرا، هەرمانەو سەروو شانەیشا پۆڕنا و بە ئاسوودە نەنیشارە و جمە نەکەرا.
تاکە مەرج ئانەن کە گرد کەسێوە قۆناغەنە دەوروو وێش گێڵنۆ
هۆکاروو دڕندەیی دوژمنی ئانەنە کە یاوان دما خاڵە، دوژمنیچ هەست کەرۆ، کە دماییشا پەنە مۍ و ئا تەرسۍ دوژمنی دڕندەتەر کەرۆ. چکۆ دەسکەوتێوە کوردا بۆ دلێشنە بەرۆ و هجوومۍ کەرۆ سەرر کەشەکا و گەریلایچ سەرەمڕ جوابشا مدۆوە. حەرپاسە تا گەلوو وەرنیشتی کۆچبەر بۆ ٢٤ سەعاتە هجووم کەرۆ سەروو دەگایەکاو سەروو سنووری. پەوکای گەلوو وەرنیشتی دژوو گردوو هجوومەکا وێگێری کەرا و دەوڵەتوو تورکیچ بۆنەو ئا جەنگیوە تێک شییەن و ئابوورتتەکەش تەپانرە، ئەردۆغان پاسە جەوێبایین کەس مەتاوۆ بواچۆش پەنە پاتەکێت لارێنێ، پێسە سواڵکەری داواو زەڕی وەنەو گرد کەسی کەرۆ و کارێگەریچ سەروو گلێرگەی کەرۆ. ڕەمزی کارتاڵ لە بەرنامێونە واتەبێش بە پاو بڕۍ ئەوەکۆڵیایا شیەینەو جەنگی٤٠ ساڵەی دژوو پەکەکەی و گەلوو کوردی ٣ ترلیۆن و ٦٠٠ ملیار دۆلارێن. پا زەڕەیە تورکیا چوارقاتوو ئیساتۍ گەورەتەر و دیموکراتیکتەر بێ. وەلۍ ئیساتۍ گەلوو تورک هەژار و ئاوران. سەرەڕاو ئانەیچە دەوڵەتوو تورکی ئەرەگیری سوورا سەروو ئانەیە درێژە بە جەنگی بدۆ و ئەردۆغان سەروو ئا ڕێنە. دەوروو ئەردۆغانی راوەبەرڎەی جەنگین دژوو پەکەکەی. وەلۍ ئیساتۍ ئادیچ یاوان دماخاڵە، سیاسەتەکەش چەقش بەستەن و یاوان بنبەس. گەلەکەما و جمیەرەکەما دماو ٥٠ ساڵا ئەوەڵ جارا و تا ئیساتێچی دۆخەنە و دەرفەتەکا خاس بەکار مارۆ و ئەنجامی تارێخیی بەدەست مارۆ، تاکە مەرج ئانەنە کە پێویسا گرد کەسێوە چی قۆناغەنە دەوروو وێش گێڵنۆ.
ئامانجی سەرەکییشا گەریلان و پەکەکە
چی دماوە کاربەدەساو میتی، هەولێرنە و بەغدانە چەنی وەزیروو بەری و وەزیروو وەرگێری دیدارشا کەردەن. ئا دیدارێ بە چە ئامانجێوە و جە چە چوارچوەێوەنە کریا؟
پێویسا گردلایێ بزانا بابەتی سەرەکیی دیدارەکا پەکەکەن. پەی ئانەیچە چە سازشێوەپێویس بۆ دەوڵەتوو تورکی کەرۆش، پەی ئانەیچە شۆنەو هاوکاریرە گێڵۆ، تەنیا یەک ئامانجشا هەن و پەکەکەن. چە شەنگالنە بۆ و چە وەرنیشتنە چونکوم چا کورد دەسکەوتێشا هەنێ کریا ئامانج، وەلێ ئامانجی سەرەکیی گەریلا و پەکەکەنێ. ئەوەڵ ئیبراهیم کاڵن و دماییچ یاشار گولەر سەرێ بەغدایشا دا. هەڵای پێڕ و کۆمپێکسێکێوە عوسمانیی دەوڵەتوو تورکینە هەنێ. دەوڵەتوو تورکی بارەو عێراقیوە ماچۆ "ئاگە پارێزگێوە ئێمە بێ، چەنینا ئا چیوا مەکەردێ کە ئێمە داواشا کەرمێ؟". وێشا لای سەریی گرد چێوێوە مویناوە، فرەو عێراقی و پانیشتیشا ئەرەگیر کەردن. دەیان یاگانە سەروازێشا بنێشا وستێنە گردوو قۆرتەکاو عێراقینە دەسوستەینەیشا هەن. کەرکوک، شەنگال، موسڵ، پانیشت ، تورکمان، سوننە، پەدەکە؛ یانێ گرد بابەتێونە گەرەکشانە عێراقی بە دڵوو وێشا ئاراستە کەرا. پەی جەنگی عێراقنە و خاکوو پانیشتینە داواو هامکاری کەرا. هەڵبەت مشۆم عێراق هاوکاری نەکەرۆ. عێراقیچ قۆرتێش هەنێ، لاوازا، وەلێ دەوڵەتێوە جیان. هیچ دەوڵەتێوە شکۆیش مەوزۆ چێروو پایا و بە هێزێوە ئەرەگیرکەری مەواچۆ بۆ سەروو خاکەکەیم، سەروو خاکوو منۆ گژیە.
مشۆم گەلوو پانیشتی بە پەدەکەی بواچا کە شمە غەڵەتێندێ
چی بابەتەینە پاسە ویرێ مەکەرمێوە، کە عێراق چەنی دەوڵەتوو تورکی هامکاریێوە چەپەڵ کەرۆ. چێوی چینە نە ڕاسا و نە ئینا مسڵەحەتوو عێراقییچنە، وەلێ چی بابەتنە دەوڵەتوو تورکی ئینا دلێ گێڵای و حەوڵانەم دماو بەغدای ئامێ هەولێروو پایتەختوو پانیشتی. چەنی مەسعود بارزانی، نێجیرڤان بارزانی و مەسرور بارزانی نیشتێرە. ئەنجامەکەش درێژەدایبێ درێژەدایبێ بە پەیوەندییەکاشا. پەی کوردەکان پەیوەندیێوە شکۆمەندانە و خێردار نەبییەن، کە گەرەکشا بۆ ئیسەنە درێژەش بدا پەنە.
گەرەکما ئینەی بە گەلوو کوردی، گەلوو هەولێری و گردوو کەساو دەوروبەروو پەدەکەی واچوو، با بە ویژدانۆ بابەتەکەی وینمێ، لاێوەە دەوڵەتێوە هەن، کە شناسنامەو کورد قبووڵ مەکەرۆ، گرد ڕوێ کۆکوششا کەرۆ و ستەمشا وەنە کەرۆ، لاکەی تەرۆ جمیەرێوە هەن، کە پەی ئازادی، شناسنامە، مافەکاو گەلوو کوردی و دیموکراتیکبییەی تورکیای کۆشیۆ. مشۆم گەلوو پانیشتی بە پەدەکەی واچا 'چە هەرمانێتا چەنی دەوڵەتوو تورکیی دوژمنوو کوردا هەنە، پەکەکە جمیەرێوە کوردیین، حیچ زەرەێش وەنە نەدێنمێ، کریۆ ناکۆکێ بیدێ، وەلێ مەبۆ چەنی ئەرەگیرا یۆ بیدێ و دژوو پەکەکەی جەنگ کەردێ'. مشۆم پەنەشا واچدێ، کە ئانە ئەخلاقی نییا، سیاسەتی ڕاس نییا. پێویسا گەلەکەما ویرێ چانەیە کەرۆوە.
ئەگەر ئەرەگیرکەرا یۆ گێردێ و دژوو پەکەکەیچ جەنگ کەردێ، حیچتا دەس مەگنۆ
من ڕووە کەروو پەدەکەی و ماچوو، تارێخیی ویندێ! دەوڵەتوو تورکی دەوڵەتێوەن، کە باباو وێشا دان قەنارە، ئەردۆغان پەی دەسەڵاتی تاتەیش ورەشۆ، پەدەکەیچ ئی ڕاسییە مزانۆ، وەلێ مشۆم بڕێ یارایشا بۆ. ناچارێ نیەنێ با بە دۆسێ پەکەکە، یا هامکاریی پەکەکەی کەرا. با ئانەیە وزمێ لاێوە، وەلێ مشۆم چەنی ئەرەگیرکەرا یۆ نەگێرا و دژوو پەکەی گژیا، چینەینە حیچشا دەس مەگنۆ. ساڵەو ٢٠١٧ ویرە بۆ! وەختێ ڕیفراندۆم پەی دەوڵەتی سەربەوێ کریا، مەگەر حەر دەوڵەتوو تورکی نەبێ، کە ئەوەڵ تانکەکێش ئاردێ سەروو سنووری و بە شانای پەنجا هەڕەشێش وەنەکەردیدێ؟ ئەگەر پەکەکە نەبۆ وێڕێوەبەریی پانیشتیچ قبووڵ مەکەرا. مشۆم گەلەکەیچما دژوو ئانەیە هەڵوێستشا بۆ، مشۆم پەدەکە دەس چا سیاسەتەیە ورگێرۆ. دەوڵەتوو تورکی دەوڵەتێوە ئەرەگیرکەرا. ئەگەر پلانەشا پەی ماڕای مدرامانوو گەریلای و پاکتاوکەردەی پەکەکەی بۆ با پەدەکە لا پەی دمای کەرۆوە. ٥٠ ساڵێن نەتاوانشا سەرگنا. دماین جار جە پیلانگێڵنیی میاننتەوەیینە گرد لایێ واتشا "تەمام، ئی جارە دلێنە شی، دمایی بە پەکەکەی ئاما" وەلێ ئانە ڕووەش نەدا و ڕووە مەدۆ. ئەگەر مەتاودێ بیاودێ ئەنجام چی پا گێردێرە؟ ماناو دیدارەکا درێژەداین بە جەنگی. داواکاریما ئانەن؛ مشۆم پەدەکە جە سیاسەتی چینەیە دوور گنۆوە.
دەوڵەتوو تورکی پەکەکەی پێسە بەهانێ نیشانە مدۆ، مەگەر جەنگوو ئازەربایجان-ئەرمینیاینە پەکەکە بێ؟ جەنگوو سوریاینە پەکەکەی کەرۆ بەهانێ، وەلێ ئامانجی سەرەکییشا ئەرەگیرکەردەی تەماموو سوریاین. گەرەکشانە بەتەنیا وێش ئایندەو سوریای دیاری کەرۆ. بە هەزاران چەتێش چا نیێنێرە.
خاسا لیبیانە تورک شۆنەو چێشیرە گێڵۆ؟ دەوڵەتوو تورکی چکۆ بۆ چا قۆرتێ گەورێ و جەنگ هەنێ، پەوکای وەرکەوتوو دلێراسەیچ پاسنەن و وەرکەوتوو دلێڕاسەیچ مزانایچ کە تورک جە پێڕ و قوماشێوەن. دژوو دەوڵەتوو تورکی کاردایوەشا هەن. وەلێ ڕاسیی دەسەڵاتەکا جیاوازا. وەرکەوتوو دلێراسەینە جەنگی یەرەموو جیهانی بە پیلانگێڵنی ئاما. جە ڕاو ئازادیی جەستەیی ڕابەر ئاپۆیۆ، چارەسەروو پەرسەو کوردی ڕاو دیموکراتیکی و دیموکراتیکبییەی تورکیایۆ، وەرکەوتوو دلێڕاسەیچ دیموکراتیک کەرۆ. کە تاکە ڕاو چارەسەروو کێشەکاو وەرکەوتوو دلێراسەین، کە سیستموو مۆدێرنیتەی دیموکراتیکین. کە جە پاڕادایموو ڕێبەرایەتی و پەکەکەینە هەن. چی خاڵێنە پەکەکە وەرکەوتوو دلیراسەینە کاریگەرییش هەن. ئەگەر کێشەو کوردی پا شێوازا حەل کریۆ هینەکاو وەرکەوتوو دلێراسەیچ حەلێ با، مشۆم پەدەکەیچ پاسە ویرێ کەرۆوە و جووڵیۆوە.
مشۆم ڕاپیماێوە تاریخیی کریۆ
١٧و شوباتینە لە شاروو کۆڵنوو ئەڵمانیاینە پەی ئازادیی ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵڵا ئۆجالانی کۆبیەیۆیێ گەورە ساز کریۆ. بارەو ئا کۆبیەیۆ پەیام و دیایتا چێشا؟
ڕاپیمایەکەو ١٧ شوباتی پەی ئازادیی جەستەیی ڕابەر ئاپۆی فرە گرنگا. هەڵمەتەو 'ئازادیی پەی عەبدوڵا ئۆجالانی، چارەسەری سیاسی پەی پەرسەو کورد"ی سەرتاسەروو جیهانینە وەڵا ببیەنۆ، فرەڕێکوزیێ دۆسێ و ئەرەمەرزیێ ئامێنێرە مەیدانەکا و هەڵوێستشا نیشانە دان. ئینە شکۆمەندی و شانازیێوە گەورەن پەی گەلوو کوردی و دۆساش. پێوەس پانەیۆ جە ١٧و شوباتینە ڕاپیماێوە گەورە ساز کریۆ. جە قۆناغوو پیلانگێڵیینە وەختێ سەرۆک ئاپۆ لوا ڕۆما، پێسە چەنی بە سەدان هەزار کوردستانیێ ئەورووپاوە ڕووەشا کەردە ڕۆمای و تەماموو گەلەکەیما چوار پارچەو کوردستانینە سەرەشا وردا، مشۆم وەشەسیای و بڕواو ئا ڕووەیە وێشانە نیشانە بداوە و پێویسا ئارۆنە پاسنێ با.
پێویسا ژەنی، گەنجێ، بەتەمەنەکێ و گردوو گەلەکەیما ئەورووپانە ١٧و شوباتینە بەشداریی چا ڕاپیماینە کەرا، چونکوم کاریگەرییش سەروو دماتەریما هەن. مشۆم بە هۆشیاری و وەشەسیاییوە، بە جۆشوخرۆشۆ و بە ورە و مجیارە مەیدانەکا و تاریخییانە ڕا پیما. بە بڕواو من ئانە چی قۆناغەنە بەشدار نەبۆ تاوانبارا. بڕوام هەنە گرد کوردێوە دەوروو وێشا گێڵنا، پی بۆنەوە سەرجەموو ئانیشا ڕێکوستەی و ئامادەکارییەکاو ڕاپیماکەینە دەورشا بییەن و ئانێچ کە بەشداریی کەرا، مەبارەکباییشا وەنە کەروو و هومێدوو سەرکەوتەیشا پەی موازوو.
