ئیبراهیم خەلیل تاش جە گلێرگەو توێژینەوەو زوان و کولتورو میزۆپۆتامیای (MED-DER) ئەرەیاوناش کە پەنەوازا زوانو کوردی پێسەو زوانی فەرمی بشناسریۆ و پەی ئانەی تاومێنە ڕاگیری جە سیاسەتو ئاسمیلەمکەردەی گێرمێنە واتش: "وەرپرسیارەتیێ گۆرە ئینا ئەستۆو بنەیانەکانە؛ "پەنەوازا زاڕۆڵەکاشا فێرو زوانو ئەڏایا و بە کوردی قسێشا چنی بکەرا."

ساڵو ١٩٩٩ گلێرگەو گرڏی ڕێکوزیای پەروەردەیی، زانستی و کلتووری نەتەوە یۆگێرتەکا (یونسکۆ) ٢١و شوباتی پێسەو "ڕۆو مییاننەتەوەیی زوانی ئەڏایی" پەسەن کەرد. جە ساڵو ٢٠٠٠ـیۆ گرڏ سالێ ٢١و شوباتی پێسەو ڕۆو جەهانی زوانو ئەڏایا ملۆڕاوە. یونسکۆ، کە ساڵو ٢٠٠٨یۆ پێسەو "ساڵەو جەهانی زوانەکاوە" ئشناسا، بە پاو "ئەتڵەسو ئا زوانا کە ئەگەرو دلێنە شییەیشا هەن" کە جە مانگو ئادارو ٢٠١٣نە وەڵاکریانۆ، ئەرەیاوناش هەزار زوانی جە جەهانەنە ٤٠٪ ، واتە ٢٥٠٠ زوانێ، تەرسەو دلێنە شییەیشا ئینا سەر. ژمارەو ئا زوانا کە جە ساڵەکا ١٩٥٠ جە جەهانەنە دلێنە شیێنێ یاوۆنە ٢٣٠ زوانێ. هەرپاسە ١٨ زوانێ جە تورکیەنە تەرسەو دلێنە بەردەیشا ئینا سەر. دلێ ئا زوانانە زاراوەی کرمانجیی کوردی بییەیش هەن. ئیبراهیم خەلیل تاش، ڕاوەبەرو گلێرگەو توێژینەوەو زوان و کولتووری میزۆپۆتامیا (MED-DER) جە چەمپنەکەوتەیش چنی ئاژانسو هەواڵو فوراتی (ANF) سەبارەت بە سیاسەتەکێ نکۆڵیکەردەی و ئاسمیلەمکەردە دژو زوانو کوردی .

ئیتر دلێنە بەردەو زوانو کوردی مەحاڵا

تاش بە ئاماژەدای بە سیاسەتەکا حکومەتو تورکیای وەراوەرو بە زوان و کلتوورو کوردی هەر جە سەرەتاو ئەرەمرزنارەو کۆماریۆ تا ئارۆ ئەرەیاوناش: "داخەم مەشۆ تا ئارۆ ئی سیاسەتێ بەردەوامێنێ. کاتێ تەماشەو حکومەتە دیموکراتیکەکا مکەرمێ، وینمێ کە زوان و کلتوورە جیاوازەکێ پارێزنیانە و تەنانەت پەشتگیریشا ونە مکەرا. بەڵام کاتێ تەماشەو تورکیای مکەرمێ وینمێ تا ئارۆ حیچ دەرفەتێوە پەی گەشە کەردەی زوان و کلتوورو کوردی نەڕەخسیان و هەوڵو دلێنە بەردەیش دریان. کورد بە ئیمکاناتو وێشۆ زوانەکەش پارێزنان و پەرەش پنەدان. وەڵێ ئەرەمەرزنارەو تورکیای جە ئەنادۆڵەنە بەهەزاران زوانێ و گەلێ و کلتوورێ بییەیشا بێ. گرڏشا بەمەڵامەتو سیاسەتو ئاسمیلەکەردەو حکومەتی دلێنە شییێ. بەڵام کورد مڏرامانش کەردەن و زوانەکەش پارێزنان، چونکە زوانێوە دۆڵەمەن و ئەدەبیاتیێوە زارێوە بەهێزش بییەن دلێنە شییەیش زەحمەت بییەن. پۆکەی ئارۆ هەرچێوێ کریۆنە، مەحاڵا تاوانە ئی زوانەیە تاوناوە. ئی زوانە مەنەنۆ و حیچ هێز و حکومەتێوە تواناو دلێنە بەردەیش نییا."

مشۆم زوانی کوردی بە ڕەسمی بشناسیۆ

تاش بە ئاماژەدای پانەی کە پەنەوازا زوانو کوردی پێسەو زوانێوە ڕەسمی بشناسریۆ پەی ئانەی ڕاگیری جە سیاسەتو ئاسمیلەمیکەردەی گیریۆنە، واتش: زوانی کوردی کاتێ گەشە مکەرۆ و پەرە سانۆنە کە جە پێگە و یاگێ وێشنە بۆنە، تا ئیسە حکومەت چا بارۆ حیچ هەنگامێوەش نەگێرتەنەرە وەر."

پەنەوازا گەل خاوەنداری جە زوانەکەیش بکەرۆ

تاش جەختش چانەیە کەردۆ کە زوانی کوردی جە گرڏ بوارەکا ژیواینە بەکارمێنە پەی ئانەی گەشە بکەرۆ، واتش: "ئی زوانە زوانو پارتێوە سیاسی یان ئەرەمرزیێوە نییا، بەڵکووم زوانو گەلوو کوردین. پەنەوازا گەل خاوەنداری جە زوانەکەیش بکەرۆ و جە گرڏ بوارەکا ژیواینە بەکاربێنە. بە تایبەتی وەرپرسیارەتی گۆرە گنۆنە سەرو شانو بنەیانەکا چا بارۆ. پەنەوازا زاڕۆڵەکاشا فێرو زوانو وێشا بکەرا و قسێشا چنی بکەرا. پەنەوازا جە گرڏ بوارەکانە بە زوانو وێما قسێ بکەرمێ. زوانو ئێمە گرنگترین سەرمایەی ژیواو ئێمەن. پۆکەی پەنەوازا بەجدی پەی پارێزناو زوانەکەیما ئەوەکۆشای بکەرمێ."