شارەزا عوسمانە ئەندامۊو ئەکادیمیاو ژنۆلۆژی سەبارەت بە پەیامەکا ڕابەر ئاپۆی پەی ژەنا چنی ئاژانسوو هەواڵوو فوراتی(ANF)قسێش کەردۍ.

شارەزا عوسمانە سەرەتا ئاماژەش بە نامەکەو ڕابەر ئاپۆی پەی ئەکادیمیاو ژنۆلۆژی کەرد کە چنەشەنە واتەبێش: "پڕۆژەکەم سەبارەت بە ژەنا تەمام بیەن" پی جۊرە هۊرسەنگنایش کەرڎ:

"نامەکەو ڕابەر ئاپۆی کە پەی ئەکادیمیاو ژنۆلۆژیش کیاستە بۍ، هێز و جۆشێوە گۊرەش بەخشا، ئێمە ئی نامەیە پەی شێوازو بەردەوامبیەی جە هەرمانەکاما بە مۊچیاریۍ مزانمۍ. رابەر ئاپۆ جە کاتو گێرتەیشەنە ئەرەیاۋناش: "پڕۆژەکەم سەبارەت بە ژەنا بە تەمام نەکریای مەنەنۆ." جمېیەرو ئازادیی ژەنا ڕێوە دوورەش بڕیێنە و جە ساڵۊو ١٩٩٩یۆ دەسکەوتی گۊرەش بەدەسئارڎەن، ژەنا کوردی جە ساڵەکا سەرەتاو پیلانگێڵنینە بەرەو پارتی بیەی هەنگامەشا نیا. ئاڎۍ بە ئایدۆلۆژیاو ئازادیی ژەنۍ بیۍ بە پارتی. پارتی بیەی پەی ژەنۍ یانێ چێش؟ مېیانو مەژگی، ئایدۆلۆژی، تواناو ویرکەردەیۆ سەربەخۆی و وەشکەردەی ڕانمایی و ڕاوەبەردەی ۋێشا. ئینە هەنگامېوە تاریخیە بۍ پەی ژەنا. هەرپاسە جە بوارو ۋێپارێزنای ژەنانە شایەتۍ هەنگامۍ گرنگۍ بێنمۍ جە چوار بەشو کوردەسانینە. بە دەیان ئەرەمەرزیۍ و ڕێکوزیۍ ژەنا بنیاڎ نریۍ و چالاکییەکۍ ژەنا ڕوانە جە ئاستێوە ۋەرفراوانەنە بەردەوامێنۍ. ئینۍ گرڎ دەسکەوتۍ ژەنانۍ.

جە ساڵۊو ٢٠١٥یۆ تا ئیساتۍ ژنولۆژی، هەرمانەی ۋەرفراوانەش ئەنجام دێنە. ڕابەر ئاپۆ پەی یووەمجاری جە کتێبو "کۆمەڵناسی ئازادی"نە ساڵۊو ٢٠٠٨ باسو ژنۆلۆژیش کەرڎ، چا ماوەنە دەسش بە ئەوەکۊڵیای ۋەرفراوانی کەردەن. ژنۆلۆژی جە ساڵۊو ٢٠١٥یۆ جە کوردەسان، ۋەرکۊتوو مېیامینی و جەهانەنە وەڵابیۆ و سەرنجو گرڎ لێوەش کێشت. پۊکەی کاتێ رابەر ئاپۆ ماچۆ: "پڕۆژە نیمە ناچڵەکەم تەمام بیەن،" باسو ئی دەسکەوتە گرنگا ژەنا مکەرۆ، ماچۆ ویرۆکەو ژنۆلۆژی جە کوردەسانەنە ۋېیەرد و جە جەهانەنە وەڵا بیۆ. بێگومان کاتێ باسو ئینیشا مکەرۆ، باسو کردەوەکایچ مەکەرۆ. رابەرایەتی جە پێناسە و تیۆریۆ تا ڕوانگەو ئایدیۆلۆژی ۋەرپرسیاری ۋێش چا بارۆ جا بەجۍ کەرڎەن. جە ئێمە پېسە ژنۆلۆژی چێش چەمەڕا مەکریۆ؟ پەڕکەردەیۆ نەواخنو ئا پڕۆژەیە و جابەجێکەردەیش. چونکی پەڕکەردەیۆ نەواخنو ئی پڕۆژەیە ۋەرپرسیاری و ئەرکو ئێمەن.

شارەزا عوسمانە سەبارەت بە ڕێباز، شێواز و هەرمانکەردەی پەی یاوای بە ئازادیی ژەنا واتش: "مشۊم بوچیۆ کە ئەرکی فرە گۊرە و ۋەرفراوان ئینا ۋەردەمو ژەنانە. بێگومان ئا ئاست و دەسکەوتۍ بەدەس ئامېنۍ گرنگېنۍ. بەتایبەتی ئا دەسکەوتۍ بە شۆڕشو ۋەرنیشتی بەدەس ئامېنۍ، ئشناسای ئا شۆڕشەی کە ژەنی جە سەرانسەرو جەهانینە سەرمەشقایەتیش کەرێنۍ، دەسکەوتێوە گۊرە بۍ. دەسکەوتی سەروازی، سیاسی، کۆمەڵایەتی، پەروەردەیی و دیپلۆماسی بەدەس ئامۍ، جە هەمان کاتەنە ژەنی پەی پێکئاوردەی هامپەیمانی کۆمەڵایەتی ژەنی ئاماڎەکاری مەکەرا. ئینۍ گرڎ دەسکەوتێوە گۊرێنۍ، بەڵام وەسۍ نیەنۍ پۊکەی مشۊم ژەنی جە گرڎو بەشەکا گلېرگەینە بەشداریێوە جدیی نیشانە بڎا.

هەرپاسە حەرچڼە کۆنفیدرالیزمو ژەنا کوردی جە لایەنو ژەنا کوردیوه پێکئامان بەڵام ئانە هەڵای وەسۍ نیا. مشۊم کۆنفیدرالیزمو ژەنا سەرو ئاستو ۋەرکۊتوو مېیامینی و تەنانەت جەهانیچ پێک بۍ. چونکی ئێمە کێشەو ژەنۍ بە کێشەو ژەنا ناوچێوە دیاریکریای یان نەتەوێوە دیاریکریای نمەزانمۍ. پۊکەی جە هەرشۊنێنە ژەنی بۆ، هەمان کێشە بیەیش هەن. جە کوردەسانەنە ژەنی ڕووبەڕوو کۆیلایەتی باوە، جە گرڎو جەهانینە بە هەمان شێوە ئەزیەت موینا. چونکی ئاوەزیەتو رەگەزپەرەسی جە گرڎ شۆنێنە هەن. تەنیا جە ناوچێوەنە و جوگرافیێوەنە سنووردار نییا. ڕەنگە شێوازەکەش فاڕیۆ، بەڵام نەواخنەکەش پېسەنە یۊی. هێز، ئەوەکۊشای و چالاکییەکا ژەنا، بە گلېرۊکەردەیشا جە سیستەمێوە کۆنفیدراڵەنە، بە یۆوستەیش جە ئەوەکۊشایۍ هامبەشەنە، تەنیا متاوۆ ئاوەزیەتی رەگەزپەرەسی بماڕۆ.

سەبارەت پا دڵنیاییەی کە ڕابەر ئاپۆ جە پەیامەکەشەنە پەی ٨و ئاداری واتەبێش: "بەبێ ئازادی ژەنۍ سۆسیالیستبیەی محاڵا، سۆسیالیت یاگەگیر نمەبۆ"، شارەزا عوسمانە ئەرەیاۋناش ڕابەرایەتی پرسو ژەناش پېسە خەنجەرێوە جە مازی گلېرگەینە پێناسە کەرد. هەرپاسە ئینە پێناسێوە فرە گرنگا. پەی ئانەی گلېرگێوە سۆسیالیست، دیموکراتیک بنیاڎ بنریۆ، مشۊم ئا خەنجەرۍ جە مازی گلېرگەینە بەربۍ. ژەنی بناغەو ژیۋاینە، کۆمەڵایەتیبیەی جە بنەڕەتەنە، بەدەسو ژەنا بنیات نریان، پۊکەی واتش: "گلېرگێوە سۆسیالیست، کەسایەتیێوە سۆسیالیست بە ئاستو شێوازو مامەڵە کەردەیش چنی ژەنا دیاری مەکریۆ. داخەم نمەشۆ مرۆڤایەتی چی ڕێباز و پیمەرانە کێشەی گۊرەش هەن، ئینە جە کاتێنە کە پیێچ پەی ۋێشا بانە بە قوربانی ئی ئاوەزیەتەیە.

کۊششەکۍ ڕابەر ئاپۆی پەی ئەنەیاوای و ڕۆشنگەری ژەنا و بەدی ئاردەی فاڕیای جە ژەنا و ئازادیی ژەنا پەی پیایایچ یەکسانا. چنی ڕۆشنگەری و فەلسەفەو ڕابەر ئاپۆی، ئەر کەمیچ بۆ، بەئاگابیەیۆ جە بڕۍ جە پیایانە پەرەش ئەسان. ئینە نیشانۍ ئانەینە کە ژنۆلۆژی نەک تەنیا سەرنجو ژەنا، بەڵکم سەرنجو پیایایچش پەی ۋێش کێشتەن. چونکی ئەرک و ۋەرپرسیاری ژنۆلۆژی تەنیا ئاشکراکەردەی یان پێناسەکەردەی شناسنامەو ژەنۍ نییا. هەرپاسە پەی پێناسەکەردەو شناسنامەو پیایچا. پیا کاتێ گەرەکشا پێناسەو ۋێش بکەرۆ، کاتێ شۊنەو شناسنامەو ۋێشەرە گێڵۆ، ڕووە جە ژنۆلۆژی مەکەرۆ. ڕابەرایەتی پەی فاڕیای پیایا بڕۍ پڕۆژێش پێشکەش کەردێنۍ. پەی نموونەی تیۆرو ئەرەبڕیەی، کوشتەی پیاسالاری. ئی پڕۆژۍ پەی فاڕیای ئاوەزیەتو پیای پێشکەشش کەردێنۍ. ڕابەرایەتی جە بەرنامێوەنە جە کەناڵو مەد تیڤینە ئەرەیاۋنابێش: "من پیایم جە ۋێمەنە کوشتەن". مەبەسش ئاوەزیەتو پیاسالارییا، گەرەکش بۍ ئانەی جە ۋێشەنە بنیاڎش نیان جە گلېرگەیچەنە یاگەگیرش بکەرۆ.

متاومۍ واچمۍ پیۍ ئاگاڎارۍ ئاوەزیەتو پیاسالارینۍ. بەڵام ئی هۆشیارییە مشۊم جە ڕوو کۆمەڵایەتی، زانستی و فەلسەفیوە قووڵتەر بکریۆوە. متاومۍ واچمۍ هەنگامەکۍ نریێنۍ. بەڵام موینمۍ ئی هەنگامۍ هەڵای گولانێنۍ. هەرپاسە پەنەوازا ژەنی جە ۋەرا ۋەرو ئی هەنگامانە ئازایی ۋێشا نیشانە بڎا. چونکی ژەن و پیا تەمامکەرۍ یۊترینێنۍ. واتە ئازادی ژەنۍ و پیای پەیوەندیێوە قووڵش چنی یۆی هەن. چونکی پێوەرە مژیۋا. ڕابەر ئاپۆ بە ڕستێوە سادە کارەکتەرو پیێوە سۆسیالیستی پێناسە مکەرۆ: "پیێوە کە نەزانۆ چنی ژەنێوە بژیۋۆ، چنی سڵامش ۋنەبکەرۆ، چنی قسێش چنی بکەرۆ، نمەتاوۆ کەسێوە سۆسیالیست بۆ".

جە حەقەتینەنە پەنەوازا هەر ژەنێوە کە پەی ئازادی ژەنۍ ئەوەکۊشای مکەرۆ، ئینەی پېسە ڕەخنێوە قبوڵ بکەرۆ. ئینە ئاژێوەن کە پەنەوازا سەرنجش سەر بۆ و ڕەخنە جە ۋێش گێرۊنە. تاریخ ماوێوە بە کولتورو خوڎاوەندو ئەڎۍ بەردەوام بۍ. بەڵام دماو ماوێوە موینمۍ کولتورو پیاسالاری زاڵ بی سەرشەرە. وەڵتەر باسو تاریخێوە پەنج هەزار ساڵەی کەرێنمۍ. ئیساتۍ باسو تاریخێوە ٣٠ هەزار ساڵەی مکەرمۍ. یۆ جە قورستەرین چێوەکا ژیۋای ژەن بیەیا. ئاڼەی مەبۆ بە مەڵامەتو فەخری و دڵوەشی، سەختی و لایەنۍ ئێش بەخشیچش هەن. کاتێ تەماشەو تاریخی مەکەرمۍ، کەم و کوڵی نییا چانەینە کە ژەنی چێششا سەرەرە ئامان و چێششا سەر کریان. ئا ژەنۍ بناغەو ژیۋایش نیارە، گلېرگەش وەشکەرڎ، پەراوێزە وزیا، جە بوارو شوناسیوە پەراوێزە وزیا، ئیرادە، فام، ویر و تاریخش چنە سنیا. هیچ کام چانیشا ژەنی وەشش کەردۍ پەی ۋێش نەمەنێوە. ئانەی وەشش کەردەبۍ چنەش سنیا و حیچ شۊنێوەش پەی نەمەنۆ تا ۋێش دڵێشەنە بەیان بکەرۆ. تەنیا پېسە ژەنێوە پێناسە مەکریۆ کە سەر بە پیێوەنە. ئی ئاژە بی بە مەڵامەتو وەش بیەی ئێشی و ماڕای کەسایەتی ژەنۍ.