مۆراد قەرەیلان بەبۆنەی قەڵەمبازی پانزدەی تەباخ جەژنی ژیانەوە بۆ گەریلاكان ئاخاوت و دەستنیشانی كرد كە گەریلا لەزاپ و ئاڤاشین و مەتینا مێژوو دەنوسنەوە و دەوڵەتی تورك زەبری كەمەرشكێنی لەمێژووی خۆیدا لەباشوری كوردستان بەردەكەوێت.
لەدیمەنێكدا كە لەلایەن گەریلا تیڤیەوە بڵاوكراوەتەوە، مۆراد قەرەیلان فەرماندەی بڕیارگەی ناوەندی هێزەكانی پاراستنی گەل"نەپەگە"، بەبۆنەی ساڵیادی قەڵه‌مەمبازی پانزدەی تەباخ سڵاو لەگەریلا قارەمانەكان دەكات. قەرەیلان دەستنیشان دەكات كە ئەرتەشی توركی داگیركەر لەگەڵ بەكارهێنانی چەكی قەدەغەكراویشدا و بەهەموو پشتیوانی و پشتگیری گروپە هاوكارەكای و هێزە نێودەوڵەتیەكان گەیشتووەتە بن بەست و دەڵێت:"ئەمە بن كەوتنی دەوڵەتی توركە. ئەوەندەی هێزی هەیە. هەفتانە هێزەكانی جێگۆڕكێ پێده‌كات و هێزی نوێ دێنێت، لەگەڵ ئەوەش بەبەردەوامی دەمرن. دەوڵەتی تورك لەمێژووی خۆیدا ئەوەندە زەرەر و زیانی دوابەدوای یەكدا تووش نەببوو. هیچ كاتێك ئەوەندە لەباشوری كوردستان زەرەری وەها نەداوە. هیچ كاتێك شەڕ و پێكدادان ئاوەها چوار مانگ بەردەوام نەبووە و درێژەی نەكێشاوە. ئەمەش رەوشێكی نوێیە. ئەم رێبازە تاكتیكێكی نوێیە. تیمە پسپۆر و شارەزاكان كە دەتوانن بەشێوەیەكی كۆردینە و هاوبەش شەڕ بكەن، تیمەكانی گەڕۆك و نیوگەڕۆك لەسەر بنەمای شەڕی تۆنێلەكان ـ چونكە شەڕی تونێلەكان لەگەڵ تیمەكان بەیەكەوە جموجۆڵ دەكەن ـ و شەڕی پاراستنی ئاكتیڤ لەمێژووی شەڕدا رەوشێكی نوێیە. ئەمە بۆ هەموو مرۆڤایەتی رۆحێكی نوێیە.
دەقی ئاخاوتنەكانی فەرماندەی بڕیارگەی ناوەندی هێزەكانی پاراستنی گەل"نەپەگە"، مۆراد قەرەیلان وەهایە:
پێش هەر شت، سڵاو و رێز بۆ هەموو هەڤاڵان. جەژنی ژیانەوە لەهەمووتان پیرۆز بێت. لەسەر ناوی هەموو هەڤاڵان سی و هەشتەمین ساڵیادی جەژنی ژیانەوە و قەڵەمبازی پانزدەی تەباخ لەرێبەر ئاپۆ پیرۆز دەكەین، سڵاو و رێز و دڵسۆز بوون و پەیوەست بوونمان پێشكەش دەكەین. سی و هەشتەمین ساڵیادی جەژنی ژیانەوەی پانزدەی تەباخ لەهەموو كوردستانیان، دۆستانی گەلی كورد، دیموكراتیكخوازان، هەموو خەباتكار و هەموو هەڤاڵان بەرز و پیرۆز بێت و لەساڵی سی و نۆهەمینی قەڵەمبازی پانزدەی تەباخ بۆ هەركەسێك سەركەوتن و سەرفرازی دەخوازین.
پانزدەی تەباخ بە رەنج و ماندوو بوون و قۆربانیدان و بەرخۆدانی شەهیدان ئافرێندرا. شەهیدانی شۆڕش خاوەنی رەنجی هەرە مەزنن. لەپاڵ هەوڵدانەكانی رێبەر ئاپۆ، شەهیدانی قارەمان رۆڵێكی مێژوویان بەرێوە برد. لەسی و هەشتەمین ساڵیادی لەكەسایەتی فەرماندەی مەزن و نەمر، رێ هەڤاڵ، عەگید"مەعسووم كۆركماز"دا هەموو شەهیدانی شۆڕش بەبیر دێنمەوە و بەرێزو حۆرمەتەوە سەرم لەئاستیاندا نەوی دەكەم. و ئەو سۆز و بەڵێنەی بەوانمان داوە دووپات دەكەمەوە و دەستنیشان دەكەم كە تا دوا هەناسە بەئامانج و رێبازەكەی ئەوانەوە پەیوەستین. ئێمە ئامانج و داخوازیەكانی شەهیدان بكەینە راستی، ئاڵای تێكۆشان بەرزتر و گەشاوەتر بكەین و بەو شێوەیەش ئەوان هەر بەنەمری بهێڵینەوە و بیرەوەریەكانیان بەئازادی رێبەر ئاپۆ لەكوردستانێكی ئازاددا بگەشێنینەوە، ئێمە تا كۆتایی لەسەر سۆز و بەڵێنی خۆمان بین.
بەپەیوەست بوون بەئایدئۆلۆژی، ئیرادەبوون و بڕیارمەندی قەڵەمبازی پانزدەی تەباخ پێكهات
قەڵەمبازی پانزدەی تەباخ لەناو هەلومەرجی زۆر قورسدا ئۆرگانیزە كرا. كۆمەڵگەی كورد بەرەو لەناوچوون بوو. دوای ئەوەی سەرهەڵدانی كوردان و كوردستانیان بنكەوتن، سیاسەتی تواندنەوە و قڕكردن بەشێوەیەكی بەرفراوان بەرێوە چوو. ویستیان گەلی كورد لەسەر بنەمای پیلانی ئیسلاحات"ریفۆرم"،ی رۆژهەڵات لەناو ببەن. دەیانوویست بەجەستەیی و بەرۆحی قڕكردن بەكردەیی بكەن. لەكاتێكدا كە ئەو سیاسەتە بەرێوە دەچوو، هەڵوێستی رێبەر ئاپۆ خۆی نیشاندا. هەڵوێستی رێبەر ئاپۆ، هەڵوێستێكی زۆر مێژوویی بوو. دوای ئەوەی رێبەر ئاپۆ هزری ئافراند، هزری نەتەوەیی و شۆڕشگێڕی پەرە پێدا. وەكو دەزانرێت گروپی یەكەم لەسەر ئەم هزرە خۆیانیان بۆنیاد نا، پارتیبوون پەرەی سەند و پەكەكە دامەزرا. بەڵام دۆژمن دەستوەردانی ئەمەی كرد. لە ١٢ی ئەیلوولی ١٩٨٠دا كۆدەتای فاشیست لەتوركیا پێكهات و بوونە دەسەڵات. هەم لەبەرامبەر بەسۆسیالیستە چەپگەراكانی توركیا و هەمیش لەبەرامبەر بە بزوتنەوەی ئازادی كورستان هێرشێكی بەرفراوانیان پێشخست. هاوكات دۆژمن پیلانی ئیستلاحاتی رۆژهەڵاتی خستەوە بواری جێبەجێكردنەوە. لەزمانی كوردی بگرە تا كەلتور و ...هتد هەموو شتێكی قەدەغەكرد. لەبەرامبەر بەمەش هەڵوێستی زیندانی ئامەد بەپێشەنگایەتی هەڤاڵ مەزلووم دۆغان، فەرهاد كۆرتای و سێ هەڤاڵی تر، تێكۆشانی چواردەی تەمموزی هەڤاڵ خەیری دۆرمووش، كەماڵ پیر، عاكیف یەڵماز و عەلی چیچەك بوونە بنەما. ئەوان رایانگەیاند و وتیان ئێمە تا دواهەناسەمان تەسلیم نابین. ئەوەش بۆ رێبەرایەتی بووە هێزێكی مەزن. چونكە لەو هەلومەرجانەدا گەڕانەوە بۆ وڵات و بەكارهێنانی چەك لەبەرامبەر بەداگیركەری تورك كارێكی وەها ئاسان نەبوو. پێش هەر شتێك جەسارەت و بەبیڕیاربوونێكی مەزن، پێویست بوو، بنەمایەك و سەرەتایەك پێویست بوو. لێرەدا بوو كە بەرخۆدانی زیندانەكان بووە بنەمای رەنجی رێبەر ئاپۆ و قەڵەمبازی پانزدەی تەباخ بەپێشەنگایەتی هەڤاڵ عەگید و بەمشێوەیەش ئەم قەڵەمبازە پێشكەوت.
ئەم سەركەوتنە، سەركەوتنێكی چەكداری بوو، بەڵام لەئەساسی خۆیدا، سەركەوتنێكی زۆر گرنگ بوو. ئایدئۆلۆژیك، كۆمەڵایەتی، نەتەوەیی بوو لەدژی كوێلایەتیش سەرهەڵدانێك بوو. پێش هەر شتێك خۆی لەخۆیدا، لەدژی كوێلایەتی، لەدژی كوێلایەتی كۆمەڵایەتی سەرهەڵدانێك بوو. لەبەرامبەر بەخۆ و سیستەمی كوێلایەتی، لەدژی سیستەمی قڕكردن و لەناوبردن بوو. لەبەر ئەوەش پڕواتایە. رێبەر ئاپۆ تا ئێستا زۆر جاران هەڵسەنگاندنی بەرفراوانی كردوە و ئێمەش هەرجارە لەسەری دەئاخفین. لێرەدا زۆر بەپێویست نازانم كە زۆر لەسەر واتا و گرنگیەكەی راوەستە بكەم. بەڵام ئەم قەڵەمبازە بۆ پاراستنی مرۆڤایەتی بوو، لەكوردستان مرۆڤایەتی لەكەسایەتی و كۆمەڵگەی كورددا، لەژێر پێ دەنرا و دەچەوسێندرایەوە. لەبەرامبەر بەوەش كەسانی خاوەن ویژدان، لەپێش هەموویانەوە رێبەر ئاپۆ و ئەوانەی لەچواردەوری رێبەر ئاپۆ كۆبوونەوە و ئەوانەی كە ویژدانیان ئەوەی قەبوڵ نەدەكرد و هەرس نەدەبوو بۆیان، هەڵوێستێكی ویژدانی و مرۆڤییان نیشاندا. بۆ مانەوە و پاراستنی نەتەوەیی پاراستنی رەوایان پێشخست و ئەوەش پاراستنێك بوو. بەكۆرتی دەتوانین وەها پێناسەی بكەین. شتێك بوو كە نەدەكرا، نەكرێت. بەبێ ئەوەش كۆمەڵگە لەناو دەچوو.
ووتیان تەمەنی ٧٢ كاتژمێرە، بەڵام لە ٩ ساڵدا سەركەوتنی بەدەستهێنا
لەقۆناخێكی وەها مێژووییدا بەدەستخستنی پێشكەوتنێكی وەها زۆر واتادارە. بەڵام زۆر كەسیش ئەمەی باوەڕ نەدەكرد. خۆی لەخۆیدا دۆژمنی دەیووت"تەمەنیان تەنیا ٧٢ كاتژمێرە". بەدەر لەئێمەش زۆر كەسایەتی و رێكخستنیش لەدژی ئەو دەسەڵاتە دەركەوتن و دەیانووت؛ لەبەرامبەر بەدەوڵەتی تورك هیچ كەس ناتوانێت سەركەوتن بەدەستبهێنێت، ئەوا ئەم سەرهەڵدانەش لەماوەیەكی زۆر كۆرتدا وەهای لێ بێت. لەو كاتەدا گروپەكەمان زۆر گەورەش نەبوو. ژمارەی ئەو گروپە قەڵەمبازی پانزدەی تەباخیان پێكهێنا، زۆر نەبوون. وەكو ئەو میر و بەگ و سەرۆك عەشیرانەی كۆنیش بەهەزاران كەس نەبوون و بەدەیان هەزار چەكداریشیان نەبوو، زۆر چەكیشیان نەبوو، گروپێكی بچووك بوون. بەڵام خاوەن دڵێكی مەزن بوون، باوەڕیەكی مەزن و ئامانجێكی مەزنیان هەبوو. رێبەر ئاپۆ ئایدئۆلۆژیاكەی ئافراند، ئایدئۆلۆژیاكەی سەرچاوەی باوەڕیەكەی بوو. ئەو كاتە ئێمە تەنیا پشتمان بەئایدئۆلۆژیای خۆمان دەبەست. رێكخستنەكەمان بەدڵسۆزبوونی بەئایدئۆلۆژی، باوەڕی، هەڤاڵیەتی، دڵسۆزبوون بەهەڤاڵانی زیندان و بەرێبەر ئاپۆ بەرێوە دەچوو. ئەو كادێرانەی لەسەر ئەم بنەمایە لەدەوری رێبەر ئاپۆ كۆبوونەوە، ئەمەیان پێكهێنا. لەلایەكی تر تەسفیەكارانیش بۆ ئەوەی مرۆڤەكان دۆربخەنەوە و تاوانكاری و خراپەكاری پەرە پێ بدەن، هەوڵیاندەدا. زۆر هێز خاوەن هەوڵدانێكی وەها بوون. ئەو كاتە تەسفیەچێتیش دەركەوتن. لەبەرامبەر بەوانە هەموویان پەیوەست بوون بە ئایدئۆلۆژی، بەئێرادەبوون و بڕیارداری قەڵەمبازی پانزدەی تەباخ پێكهات. لە نۆ ساڵی سەرەتادا بەئەساسی سەركەوتنی بەدەستهێنا. پرسی كوردی كردە رۆژەڤ و كوردان ووتیان"ئێمەش لێرەین و هەبوونمان هەیە". ئەو كوردە كە ئەوەندە دەترسا و لەترس و دڵەڕاوكێدا دەژیا، دەترسا كە تەنانەت باسی لێوە بكرێت، رژانە سەر شەقام و كۆڵان و گوند و شارەكان. سەرهەڵدانی دەستپێك لەجەزیرە و نێسیبین و پاشان لەهەموو كوردستان دەستی پێكرد. كوردی مردوو، زیندوو بوویەوە. لەبەر ئەوەش شۆڕش، بووە شۆڕشی ژیانەوە. ئەم شۆڕشە بەبەرخۆدانیەكی زۆر گرنگ، بەرەنج و ماندووبوونی هەڤاڵ عەگید، بەدران، هەوا و بەسەدان هەڤاڵی تر پێكهاتووە. هەموویان خاوەن رەنج و ماندووبوون بوون، و رۆڵیان گێڕا. بەسایەی ئەو هەوڵدانانەوە ئەم بزوتنەوە سەركەوتنی بەدەستهێناوە. لەناو ئەو بیست و نۆ ساڵەی دواییدا كورد لەسەر مێزی چارەسەری جێگای گرتووە. لەو كاتەوە رێبەرایەتیمان بۆ چارەسەریەكی سیاسی و لەسەر بنەمای پێشخستنی دیالۆگ رەنجێكی زۆری داوە و زۆر جاریش ئاگربەستی راگەیاندوە. هاوكات رێبەرایەتیمان بۆ ئەوەی زەمینەیەك بۆ چارەسەری سیاسی بخۆڵقێنێت، رووی لەئەوروپا كرد. بەڵام ئێمە بینیمان، چی بوو؟ هەڵوێستی رەتكردن پێشكەوت، ئەوروپا و دنیای مۆدێرنیتەی سەرمایەدار، هەموویان یاساكانی خۆشیان خستە ژێر پێیەوە، مافی سیاسییان قەبوڵ نەكرد، رێبەر ئاپۆیان بەشێوەیەكی نایاسایی و نادادپەروانە دیل گرت و رادەستی دەوڵەتی توركیایان كرد. بەمشێوەیە پیلانگێڕی نێونەتەوەیی پێشكەوت. پیلانگێڕی نێونەتەوەیی لەئەساسی خۆیدا وەكو هەوڵدانێك بۆ قڕكردن و لەناوبردن پێكهات. چونكە دەیانووت؛ ئەگەر ئێمە رێبەر ئاپۆ دیل بگرین، ئەوا پەكەكەش تەسفیە دەبێت".
قەڵەمبازی یەكی حۆزەیران، وەكو قەڵەمبازی پانزدەی تەباخی دووهەمینە
بەڵام رێبەر ئاپۆ بەهەڵوێستێكی ئەرێنی و لۆژیكیانە لەزیندانی ئیمرالی بەپارادایمی كۆمەڵگەی دیموكراتیك و ئیكۆلۆژیك لەسەر بنەمای ئازادی ژن ئەم پیلانگێڕیەی مایەپوچ كرد. بەڵام بەداخەوە داگیركەری تورك وەڵامی ئەو هەوڵدانانەی چارەسەری سیاسی رێبەر ئاپۆی نەداوەتەوە. بەتایبەتی كاتێك كە ئاكەپە لەساڵی ٢٠٠٢ەوە دەسەڵاتی گرتە دەست ووتی؛ ئەگەر ئێوە بیری لێنەكەنەوە، كێشەیەك بەناوی كێشەی كورد بوونی نییە. واتا بۆ چارەسەری نەهاتن و لەقڕكردن و لەناوبردندا پێداگر بوون. لەبەرامبەر بەوەش، قەڵەمبازی یەكی حۆزەیران وەكو قەڵەمبازی دووهەمین پێشكەوت. بڕیاری لەسەردرا. تەسفیەكاری دیسانەوە ئاستەنگیان دەرخست و كێشەیان نایەوە، بەڵام ئەمانە هەموویان بەتێكۆشانی رێبەر ئاپۆ و هەڤاڵانی مایەپووچ كرانەوە. بەمشێوەیە، قەڵەمبازی یەكی حۆزەیران وەكو بەردەوامی قەڵەمبازی پانزدەی تەباخ پێشكەوت. هاوڕی ئەرداڵ، عادل، نۆدا، رۆژین، جەواد، رەشید سەردار، محەمەد گۆیی و بەسەدان هەڤاڵی تر بەشداری ئەم قەڵەمبازە بوون و بەرخۆانیەكی مەزنیان نواند. بەئەساسی بزوتنەوەكەمان بەمشێوەیە كەوتە قۆناخی مەزنبوونەوە. راستە، پیلانگێڕی بەتەواوەتی پووچەڵنەكراوەتەوە، بەڵام بەربەستكراوە، بزوتنەوەكەشمان هەرچی كات تێپەڕ بوو، گەورەتر و بەهێزتر و بەرفراوانتر بوو. ئێمە دەتوانین بڵێن كە؛ لەكۆتایی ساڵی ٢٠١٢ ئەرتەشی تورك گەیشتە ئاستێك كە ئێدی نەیدەتوانی شەڕ بكات. چونكە زۆرینەی شوێنەكان كەوتنە ژێر كۆنترۆڵی گەریلاوە. لەو كاتەدا و لەسەرەتای ساڵی ٢٠١٣ دۆژمن ئاگربەستی قەبوڵ كرد.
ناتۆ و هێزی نێودەوڵەتیش هاوكار و پشتیوانی ئەرتەشی تورك بوون
پرۆتۆكۆل دووجاران ئامادەكرا. هەم لەو قۆناخەی لەساڵی ٢٠١٣ دەستی پێكرد و لە بیست و هەشتی شوباتی ٢٠١٥ بەپرۆتۆكۆلێك بەئەنجام بوو و هەمیش لەسەر ئەنجامی گفتوگۆوەكان لەئۆسلۆ، لایەنەكان رێككەوتن و پرۆتۆكۆلێكیان پێشخست. دەوڵەتی تورك ئەو پرۆتۆكۆلەی رەتكرد. وەفدەكەی ئێمە و وەفدەكەی ئەوان نزیكەی دوو بۆ سێ مانگ گفتۆگوویان كرد، بۆ چارەسەری دەگەیشتنە ئەنجامێك، بەڵام دەوڵەت و حكومەتی تورك ئەوەیان رەت دەكردەوە. چونكە ئامانجی دەوڵەت و حكومەت بۆ چارەسەری نەبوو. قۆناخی ئاگربەستیان بۆ تاكتیكی شەڕی تایبەت بەكاردەهێنا. لەساڵی ٢٠١٣ راستە ئاگربەستیان قەبوڵكرد، بەڵام دەوڵەتی تورك بەهاوكاری ناتۆ ئەو ئاگربەستەی هەڵوەشاندەوە. چونكە ناتۆ نە لەلایەن سەربازی و نە لەلایەن سیاسیەوە نەیدەویست ئەرتەشی تورك كە دووهەمین هێزی ناتۆیە لەرووی سەربازیەوە، لەلایەن گەریلاكانی ئازادی كوردستانەوە بن بكەوێت. بەڵام ئەوانیش بینیان، ناتوانن شەڕ بكەن. ئەوان تێكنۆلۆجیای سەردەم"پێشكەوتوو"یان رادەستی دەوڵەت و ئەرتەشی تورك كرد. ئێستا هەندێ كەس لەناو رژێمی توركدا ئەو راستیانە دەڵێن. پێشتر دەیانووت؛ ئیها و سیها یا ئەوەی پێ دەوترێـت فرۆكەی بێ فرۆكەوان بەتەواوەتی لەلایەن هێزی نێوخۆییەوە درۆستكراوە و بەرهەمێكی نەتەوەییە. هەموو درۆ بوون، لەتوركیا تەنیا مۆنتاژ دەكرێن"لەیەكیان دەدەن". هێزی گڵادیۆی ناتۆ لەحەوت بۆ هەشت وڵاتان لەهەریەكیان بەشێكی هەستیار بۆیان ئامادە دەكات و دەربازی توركیای دەكەن و دەوڵەتی توركیش ئەوانە مۆنتە"مۆنتاژ"دەكات. هێزی ناتۆ ئەو چەكانەیان درۆست كردوە و رادەستی دەوڵەتی توركیایان كردوە تا لەشەڕ دا سەركەوتن بكەوێـتەوە دەست ئەرتەشی تورك. ئەكیان درۆست كرد. ئەوەش بەپشتگیری و پشتیوانی دەرەوە پێكهات. پشتگیری سیاسی ناتۆ و هێزە نێونەتەوەیی و نێودەوڵەتیەكانیش هەبوو.هاوكات بەچەتەكان ئەرتەشێكی تایبەتیان دامەزراندوە. ئەرتەشێكی پیس و گڵاویان پێكهێناوە بۆ ئەوەی چەندەش بكۆژن یان بۆ خۆیان بكۆژێرن دەبێت كەس نەزانێـت، لەوانەش واژۆ وەردەگیردرێت كە هیچ شتێك ئاشكرا نەكرێت، موچەكەیان بۆ مردنیان زیاتر كردوە و بەشێوەیەش قەبوڵیان دەكەن. لەگەڵ چەتەكان ئەرتەشێكی وەهایان درۆست كردوەو ئەرتەشی نۆرماڵیان لەدەرەوە هێشتووەتەوە.
گەلەكەمان لەساڵی ٢٠١٣دا بینی كە ئەوانە سەنگەر لێدەدەن، و ئامادەكاری و هێز كۆدەكەنەوە. ئەو كاتە گەلەكەمان لەبەرامبەریان ناڕەزایەتیان نیشاندا، لەئامەد چالاكی پێكهات، تەنانەت توندوتیژییش و پێكدادان روویدا. سەرهەڵدان لەبەرامبەر بەو چەتەیانە پێشكەوت. دۆژمن خۆی بۆ شەڕ ئامادە دەكرد. پشتگیری سیاسی و تەكنیكیان وەرگرتبوو و ئەرتەشێكی تایبەتیان دامەزراندبوو. لەقۆناخی ئاگربەستدا"پیلانی بەچۆكدادان"، پلانیان بۆ داڕشتبوو. واتا بۆ ئەوەی چۆكمان پێ دابدەن. ئاشكرا بوو كە ئەو پلانە لە سێ كانوونی ٢٠١٤ ئامادە كردوە. واتا ئامانجیان خراپە و خائینن و نامرۆڤن. هەمیشە ئەمەیان بەسەر كوردان هێناوە. ئەوەی باشە، گەلی كورد خاوەن رێبەرە، رێبەر ئاپۆویە لەبەر ئەوەش هەڵناخەڵەتن. هەم قۆناخەكە بەرێوە دەچوو و هەمیش دەگوترا كە دەبێـت بەهەستیاری هەڵسوكەوت بكەین. بزوتنەوەكەشمان خاوەن هەندێ تەدبیر و ئامادەكاری بوو، لەبەر ئەوەش تێكچوون. وەكو تر ئامانجی سەرەكی ئەوان بنكەوتن و لەناوبردنی ئێمە بوو و وەكو تامیلەكانمان لێ بكەن. هەرچۆن تامیلیەكان لەسریلانكا لەناوبران، ویستیان ئێمەش وەها تەسفیە بكەن. وەكو ئاشكرایە لەئۆسلۆ لەگەڵ ئەوانیش دیالۆگ بەرێوە دەچوو و كاتێك هەندێ سست بوون و دەستیان لەخۆیان بەردا، پەلاماریانیان دان و ئەوانیان تەسفیەكرد.
به‌ڵام ئێمه خۆمان سست نه‌كرد، ئه‌زمونمان هه‌بوو، وشیارییه‌كانی رێبه‌ر ئاپۆ هه‌بوون. له به‌رامبه‌ر ‘پلانی چۆكپێدادان‘ئه‌وان به‌ر له هه‌موو شتێك به‌رخودانی شار و به‌رخودانی خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری دیموكراتیك پێشخرا. ده‌وڵه‌تی تورك ئێستا پێی ده‌ڵێت راپه‌ڕین، خه‌نده‌ق و هتد.. وانه‌بوو. ئه‌وه راپه‌ڕینێك نه‌بوو. بۆ به‌ره‌وپێشبردنی چاره‌سه‌ری خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری گوشارهێنان بوو بۆ سه‌ر ده‌وڵه‌ت. له‌به‌ر ئه‌وه له گه‌ڕه‌كه‌كان خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری راگه‌یه‌نرا. به‌راستی هه‌وڵێكی له‌خۆبوردووانه‌بوو. به‌ڵام ده‌وڵه‌تی تورك و حكومه‌تی ئاكه‌په ئه‌وه‌یان وه‌ك راپه‌ڕین هه‌ڵسه‌نگاند و هه‌ڵوێستێكی زۆر توندیان نیشاندا. ئه‌گه‌ر به‌و جۆره‌ی كه ده‌ڵێن بووه، ئێمه هه‌موو هێزی خۆمان ده‌نارده شاره‌كان و ده‌ستمان به راپه‌ڕین ده‌كرد. به‌ڵام ئه‌وه راپه‌ڕین نه‌بوو. راگه‌یاندنی خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری هه‌رێمی بوو كه زیاتر له‌لایه‌ن گه‌نجانه‌وه به‌ڕێوه‌ده‌برا. خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری گه‌ڕه‌ك و شاره‌كان بوو. چه‌ك له پێشه‌وه نه‌بوو، لایه‌نی كۆمه‌ڵایه‌تی له پێش بوو. به‌ڵام وه‌ك ده‌زانرێت دومن به چه‌كه‌وه چووه سه‌ریان، له به‌رامبه‌ریشدا به‌رخودانێكی گه‌وره پێشخرا. به پێشه‌نگایه‌تی هه‌ڤاڵ چیاگه‌ر، خه‌باتكار و زه‌ریان به‌رخودانی مه‌زن كرا. به دوژمن نیشاندرا كه ناتوانن چۆكمان پێدا بده‌ن. محه‌مه‌د تونج به شێوه‌یه‌كی ئاشكرا ئه‌وه‌ی هێنایه سه‌ر زمان و وتی، ‘ئێمه له جزیر سه‌ردانانه‌وێنین، با شوێنگره‌وه‌كانمان سه‌ریان به‌رز بكه‌نه‌وه‘. راپه‌ڕینه‌كانی ئه‌و كاته، به‌رخودانه‌كان كه پیشان دران به‌راستی میراتێكیان خوڵقاند. به‌م جۆره پلانه‌كه‌یان پوچه‌ڵكرده‌وه.
ده‌وڵه‌تی تورك له ساڵی ٢٠١٦دا خۆی گه‌یانده كۆنسێپتێكی نوێ. هه‌ندێك به‌ش هه‌وڵیاندا كوده‌تا بكه‌ن، به‌ڵام له راستیدا ئاكه‌په-مه‌هه‌په كوده‌تایان كرد. كوده‌تای خۆیان ته‌واو كرد. له سه‌ر بنه‌مای سه‌نته‌زی تورك- ئیسلام به بیركردنه‌وه‌ی ئیتحاد و ته‌ره‌قی به وتنی "توركیا بچوك ده‌بێته‌وه، ده‌بێت رێی لێبگرین، توركیا بچوك نه‌بێته‌وه، گه‌وه‌ر ببێت، ئێمه میساقی میللی داگیر ده‌كه‌ین، نه‌ك هه‌ر له ناوخۆ، له ده‌ره‌وه‌ی سنوریش شه‌ڕی په‌كه‌كه ده‌كه‌ین" گه‌یشتنه كۆنسێپتێكی نوێ. بێ گومان ئه‌م كۆنسێپته بۆ گه‌لی كورد مه‌ترسییه‌كی گه‌وره‌بوو. به‌ڵام ئه‌وه بۆ گه‌لی عه‌ره‌ب، گه‌لی ئاشوری- سوریانی و هه‌موو گه‌لانی هه‌رێمه‌كه بووه مه‌ترسی. له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له چوارچێوه‌ی ئه‌م كۆنسێپته‌دا ده‌یه‌وێت هه‌موو سوریا و عێراق بخاته ژێر ركێفی خۆیه‌وه. هێشتاش ئه‌و بانگه‌شه‌یه ماوه. له به‌رامبه‌ر ئه‌وه ئیچمه به‌رخودان به‌روپێش ده‌به‌ین، شه‌ش ساڵ تێپه‌ڕبون، به‌ڵام دیسانیش ده‌ستبه‌رداری ئه‌وه نابن. ئێمه كه‌مێكی تر باسی ده‌كه‌ین.
ساڵی ٢٠١٦ بووه ساڵی فیداییه‌كان
ئێمه ده‌توانین بڵێین ساڵی ٢٠١٦ كه له به‌رامبه‌ر ئه‌وه پێشخرا، له مێژووی تێكۆشانماندا بووه ساڵی فیداییه‌كان. له‌و ساڵه‌دا ٢٧ چالاكی فیدایی سه‌ركه‌وتووانه ئه‌نجامدران. جیاله‌وه‌ش زۆر ده‌ركه‌وتنی فیدایی دروستبوون، به‌رخودان و شه‌ڕێكی گرنگ پێشخرا. به‌ڵام دوژمن رێككه‌وتنه‌كانی ناوخۆ و ده‌ره‌وه‌شی ته‌واو كردبوو. بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ونه‌كانی عوسمانی نوێ بهێنێته‌دی، له‌و پڕۆژه‌یه‌دا چ چه‌ته‌كانی داعش یان نوسره له‌سه‌ر هێڵی قاعیده، هه‌روه‌ها ئیخوان موسلمین و هێڵی هاوكار و نۆكه‌ر له ناو كوردانی ریز كرد. قورساییان خسته‌سه‌ر كورده هاوكاره‌كانیان له باشوری كوردستان. دوای ئه‌وه پشتیان به هێزه‌كانی ده‌ره‌وه به‌ست. به هه‌ڕه‌شه و شانتاژ هه‌ندێك ده‌وڵه‌تی بیانییان خسته دۆخێكه‌وه كه پشتیوانیان بكه‌ن. به كورتی به‌م جۆره كۆنسێپتێكی نوێیان بۆخۆیان هه‌ڵبژارد و ده‌ستیان به هێرش كرد. هێرشیان كرده سه‌ر جه‌رابلۆس، ئه‌تروش، هه‌رێمه‌كانی پاراستنی مێدیا، چارچێلای باكور و دواتریش كاتۆ ژیركا.
شتێكی تریش هه‌یه ده‌وڵه‌تی تورك له سه‌رده‌می عوسمانی و هه‌میش له سه‌رده‌می كۆمار یاخود ئێستا، بۆ له‌ناوبردنی بزوتنه‌وه‌كانی كورد، پێگه‌ی ژیۆستراتیژی توركیای به‌كارهێناوه. به به‌كارهێنانی هاوكێشه‌ی نێونه‌ته‌وه له نێوان هێزه هه‌ژمۆنخوازه‌كان گه‌مه‌ی كردووه. زیاتر روسیا و ئه‌روپا، له نێوان هێزه‌كانی رۆژئاواییدا یاری ده‌كات، سود له ناكۆكییه‌كانی نێوانیان وه‌رده‌گرێت، جار جار خۆی داوه‌ته پاڵ ئه‌م لایه‌ن یان ئه‌ویتریان و هه‌وڵیداوه له هه‌ر دوولایه‌نیش یارمه‌تی وه‌ربگرێت و له‌و چوارچێوه‌دا هه‌وڵ ده‌دا بزوتنه‌وه‌كانی كوردان پاكتاو بكات. به‌راستیش زۆر جار ئه‌وه‌ی بۆ چووه‌ته سه‌ر. له‌سه‌رده‌می عوسمانیدا به‌و شێوازه میر محه‌مه‌دی رواندزی، به‌درخان به‌گ و هه‌موو بزوتنه‌وه‌كانی دوای ئه‌وانیشی له‌ناو بردووه. ئێستاش هه‌مان شت ده‌كات. واته به فرۆشتنی توركیا ده‌ڵێت بۆ ئه‌وه‌ی كوردان له‌ناو ببه‌م ده‌بێت یارمه‌تیم بده‌ن به‌وه‌ی دیكه‌ش هه‌مان شت ده‌ڵێت. ئێستاش ده‌بینین كه له‌لایه‌كه‌وه هه‌م به ناتۆ ده‌ڵێت كه یارمه‌تیم بده‌ن، گه‌ر تۆ له‌گه‌ڵ مندا له دژایه‌تی كوردان به‌شداربین، من مه‌رجه‌كانت قه‌بوڵ ده‌كه‌م، له‌لایه‌كی تریشه‌وه ده‌چێته روسیا هه‌مان شت ده‌ڵێت. ئه‌م ده‌وڵه‌ته ٢٠٠ ساڵه له‌سه‌ر بنه‌مای دوژمنایه‌تی كوردان سیاسه‌تێكی چه‌په‌ڵی به‌م جۆره په‌یڕه‌و ده‌كات. ئێستاش له به‌رامبه‌ر ئێمه هه‌مان سیاسه‌ت درێژه پێده‌دات.
دۆخی جیهانیش له ئارادایه. ئێمه ئێستا له شه‌ڕداین. پێویست نییه كه بچینه ناو هه‌ندێك هه‌ڵسه‌نگاندن و شرۆڤه‌ی به‌رفراوانه‌وه. به‌ڵام دۆخی جیهان له نزیكه‌وه په‌یوه‌ندی به ئێمه‌وه هه‌یه. له‌به‌ر ئه‌وه‌ی چه‌نده پرسی كورد هه‌رێمیه، ئه‌وه‌نده‌ش كێشه‌یه‌كی نێونه‌ته‌وه‌ییه. بۆ مه‌گه‌ر ئه‌و كێشه‌یه نه‌بوو كه له لۆزان كردیانه كێشه؟ نكۆڵی له لۆزان پێشخرا و كوردستان بووه چوار پارچه. پرسی كورد پرسێكی نێونه‌ته‌وه‌ییه. هه‌روه‌ها ئه‌م ده‌وڵه‌ته به پشت به‌ستن به ده‌وڵه‌ته نێونه‌ته‌وه‌ییه‌كان له دژی گه‌لی كورد ده‌وه‌ستێته‌وه. واتاداری ئه‌م كێشه‌یه لێره‌دایه كه نه هه‌رێمی، به‌ڵكو نێونه‌ته‌وه‌ییه. له‌به‌ر ئه‌وه پێویسته دۆخی نێونه‌ته‌وه‌ییه به وریاییه‌وه به‌دواداچونی بۆ بكرێت و بناسرێت. رێبه‌ر ئاپۆ به‌رده‌وام گرنگی به‌مه‌داوه و له سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه سیاسه‌تی كردووه. ئێمه ده‌مانه‌وێت لێره‌دا به كورتی باسی لێبكه‌ین.
دۆخی جیهان به رووخانی ریال سۆسیالیزم كه‌وته قۆناغێكی نوێوه. هێزه‌كانی مۆدێرنیته‌ی سه‌رمایه‌داری ئه‌مه‌یان بۆخۆیان وه‌ك سه‌ركه‌وتن راگه‌یاند. وتیان ئیتر ئه‌وان جیهانێكی نوێ دروست ده‌كه‌ن. خۆی له خۆیدا ناوی سیستمی نوێی جیهانییان لێنا و زۆر ناوی دیكه‌یان له‌سه‌ر دانا. ئه‌وان وتیان جیهانێكی تاك جه‌مسه‌ری به سه‌رۆكایه‌تی ئه‌مریكا دروست ده‌كه‌ن. با كورتی بدوێین، ٣٠ ساڵ به سه‌ر ئه‌و كاته‌دا تێپه‌ڕبوو، له بنه‌ڕه‌تدا تا ساڵی ٢٠١٠ به‌رده‌وام بوو. له ساڵی ١٩٨٩ تا ٢٠١٠ به‌رده‌وام بوو، ئه‌وه سه‌رده‌می نێوانی بوو. له‌و ماوه‌یه‌دا ده‌ستوه‌ردانی عێراق، ئه‌فغانستان و زۆر شوێن كرا. به‌ڵام سه‌رنه‌كه‌وتن. رێبه‌ر ئاپۆ ده‌ڵێت، له سه‌رمایه‌داریدا واته مۆدێرنیته‌ی سه‌رمایه‌داری، گێژاو به‌شێكی ژیانه. هه‌موو كات سیستمێكی قه‌یراناویه، له ناو قه‌یرانی به‌رده‌وامدایه. سه‌رباری ئه‌وه‌ی به ته‌نیا بوو و له ناو هه‌لومه‌رجێكدا كه ده‌یگوت له جیهان باڵاده‌سته نه‌یتوانی خۆی له قه‌یران ده‌رباز بكات. كاپیتالیزم هه‌ركه ده‌كه‌وێته قه‌یرانێك، هه‌وڵ ده‌دات به شه‌ڕ ئه‌و قه‌یرانانه سوك بكات یان تێیان په‌ڕێنێت. شه‌ڕ هه‌ڵده‌گیرسێنن. خۆی له خۆیدا شه‌ڕی جیهانیشیان به‌م جۆره هه‌ڵگیرساند. هه‌وڵ ده‌ده‌ن به هه‌ڵگیرساندنی شه‌ڕی هه‌رێمی هه‌ناسه وه‌ربگرن و قه‌یرانه‌كانیان سوك بكه‌ن. له‌به‌ر ئه‌وه‌ش ده‌ستوه‌ردانیان كرد، شه‌ڕیان نایه‌وه، به‌ڵام قه‌یران رۆژ له دوای رۆژ قوڵتر بوونه‌وه.
له‌م دواییانه‌دا و له ساڵی ٢٠١١ راپه‌ڕینی گه‌لی عه‌ره‌ب هاته پێشه‌وه و قۆناغی شه‌ڕ ده‌ستیپێكرد. به‌راستیش شه‌ڕی سێهه‌می جیهانی ده‌ستیپێكرد. ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی كه له ١٩٩٠ه‌وه ده‌ستپێده‌كات تا ساڵی ٢٠١١ سه‌ره‌تای شه‌ڕی سێهه‌می جیهانی بوو. شه‌ڕێكی جیهانی هه‌یه كه به سه‌ر كاتدا دابه‌شكرا و به شێوه‌یه‌كی نوێ به‌ڕێوه‌ده‌چێت. ئێستا سیستمی مۆدێرنیته‌ی سه‌رمایه‌داری له ناو قه‌یراناویترین سه‌رده‌میدایه. وه‌ك ده‌زانرێت پێشتر شه‌ڕ ته‌نیا له هه‌رێمی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست بوو، به‌ڵام ناكۆكیه‌كان فره لایه‌ن بوون. دواتر گواسترایه‌وه بۆ ئۆكرانیا. ئێستا شه‌ڕی ئۆكرانیا به راستی شه‌ڕی ناتۆ و روسیایه. لێكدانه‌وه‌كانی سه‌ره‌تای روسیا له باره‌ی ئۆكرانیاوه هه‌ڵه‌بوون. زۆر پێویست نییه كه مرۆڤ شرۆڤه بكات، به‌و جۆره پێشبینی ده‌كرد كه گه‌ل و سوپای ئه‌وێ خۆڕاگری ناكه‌ن. سه‌ربازه‌كانیشی زۆر سه‌رنه‌كه‌وتن. هه‌ر بۆیه روسیا ناچار بوو كه ستراتیژی خۆی بگۆڕێت. ئێستاش به گۆڕینی ستراتیژی خۆی هه‌نگاو به هه‌نگاو له به‌ره‌كانی شه‌ڕ به‌ره‌وپێش ده‌چێت و به‌م جۆره خۆی كۆكرده‌وه. به‌ڵكوو ئه‌وه له سه‌ر راستی خۆی بمێنێته‌وه.
له‌گه‌ڵ شه‌ڕی ئۆكرانیادا زۆر شت ده‌ركه‌وتن. له بڕیاره‌كانی كۆبوونه‌وه‌ی ناتۆ له مه‌درید ده‌ركه‌وت، كه گه‌یشتوونه‌ته بڕیارێكی نوێ. ئێستا به شێوه‌یه‌كی كراوه و ئاشكرا خۆیان بۆ شه‌ڕ ئاماده ده‌كه‌ن، روسیا و چین ده‌كه‌نه ئامانج. له جیهان هه‌ندێك شتی نوێ به ئاشكرا ده‌ستی پێكردووه. له راستیدا ئه‌وه ماوه‌یه‌كی زۆره له رۆژه‌ڤدایه. ئێستا هه‌موو كه‌س خۆی بۆ شه‌ڕ ئاماده‌ده‌كات. چین خۆراك كۆده‌كاته‌وه. له هه‌مان كاتدا خۆی به كۆكردنه‌وه و كۆگاكردنی خواردن كه به‌شی چه‌ندین ساڵ بكات ئاماده‌ده‌كات. خۆی بۆ شه‌ڕ له سه‌ر زه‌وی ئاماده ده‌كات. به بڕوای من چین بینی كه لایه‌نه‌كانی تر له‌وێ خۆیان بۆ شه‌ڕ ئاماده ده‌كه‌ن، ئه‌وانش ده‌ستیان پێكرد. به‌م جۆره جیهانی سه‌رمایه‌داری پێینایه قۆناغێكی نوێ. ئه‌مه چییه؟ به‌ر له هه‌مووشتێك له شه‌ڕدا دیجیتالیزم به‌ره‌وپێش ده‌چێت. جیهان ئیتر گۆڕدراوه بۆ جیهانێكی دیجیتاڵ، ته‌كنه‌لۆژیا باڵاده‌ست تره. له رووی سیاسیه‌وه زۆر هێز هاتوونه‌ته ئاراوه. پارته‌كانی خۆیان ئاشكرا كرد. قه‌یرانه‌كان له نێوان پارته‌كانیشدا هاتنه ئاراوه. پێشتر پێیان ده‌گوت شه‌ڕی سارد، به‌ڵام ئێستا زۆره. ئێستا هه‌موو كه‌س به شێوه‌یه‌كی ئاشكرا ئاماده‌كارییه‌كانی خۆی له به‌رامبه‌ر یه‌ك ده‌كات. له نێوان هێزه هه‌ژمۆنخوازه‌كان و سه‌رمایه‌داره‌كانی جیهاندا ململانێی ئابوری، سیاسی و سه‌ربازی هه‌یه. ئەگەر ژاپۆنییەکان لەبەرچاو نەگرین، دەتوانین لە بنەڕەتدا وەک سەرمایەی ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا پێناسەی بکەین. چەند ساڵێکە بەم شێوەیە رەوای دەکەن. ڕەنگە لایەنەکانی وەک چین و هیندستان و ڕووسیا بە تەواوی یەکگرتوو نەبن. بەڵام دەوترێت. لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا هەوڵ دەدەن یەکێتییەک دژی ئێران دروست بکەن، لە زەریای هێمن هەوڵ دەدەن یەکێتییەک لە دژی چین دروست بکەن، لەوێ هەندێک کێشە دروست دەکەن، پرسەکانی وەک تایوان و هتد.. دەخەنە رۆژەڤەوە. لە ئەوروپای ڕۆژهەڵات ڕووسیامان هەیە، ناتۆمان هەیە. لەوێ هەمیشە سربیا و کۆسۆڤۆ لەدژی یەکدی گەرمن. بە واتایەکی تر لە زۆر شوێن ناوچەی ناکۆک سەرهەڵدەدەن. ئەم ململانێیانە هەمیشە لە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و زەریای هێمن قووڵتر دەبنەوە. واتە جیهان پێی ناوەتە قۆناغێکی گەرمەوە، ململانێکان قوڵتر دەبنەوە، توندوتیژی سەرهەڵدەدات، زلهێزەکان خۆیان بۆ ئەمە ئامادە دەکەن.
سوید و فینلاند لەناکاو باوەشیان بە ناتۆدا کرد، وەک ئەوەی تازە درکیان پێکردبێت. هەموو بنەماکانیان وەلا ناوە و هەوڵیان دا بە زووترین کات بچنە ناو ناتۆوە. هەروەها تورکیا ئەم کارتە باشی بەکارهێناوە.
ئایا دەکرێت تورکیا هەرگیز لەم کارە بێبەش دەبێت؟ تەنانەت هەوڵ دەدات سوود لەو باڵندەیە وەربگرێت کە لە ئاسماندا دەفڕێت دژی تێکۆشانی ئازادیی کوردستان. بۆیە یەکسەر وتی 'من ئەمە قبوڵ ناکەم'. چونکە یاسایەکی ناتۆ هەیە، مەرج نییە ئەندامە کۆنەکان ئەندامێکی نوێ پەسەند نەکەن. تەیب ئەردۆغان و ڕژێمی ئاکەپە-مەهەپە ئەمەیان وەک کارت بەکارهێناوە. هەروەها گرێبەستێکیان واژۆ کرد. بەڵام لە ناوەڕۆکەکەیدا شتێکی نوێ نییە. ئەم هێزانە ماوەیەکی زۆرە یارمەتی هێڵی لۆزان دەدەن. لە بنەڕەتدا دەیانویست شۆڕشی ڕۆژاڤا بخەنە لیستی تیرۆرەوە. دەتوانین بڵێین بەتەواوی نەگەیشتینە ئامانجەکانیان. بێگومان شتێکیان بردەوە. بەڵام دەسەڵاتی ئاکەپە – مەهەپە لە جیهاندا بە شێوەیەکی بەرفراوان ئاشکرا بووە و لە دۆخێکی سەختدایە. لە کاتی شەڕی نێوان ناتۆ و ڕووسیا لە ئۆکرانیا، هەندێک ناکۆکی لە نێوان ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوادا سەریان هەڵدا و دەرفەتیان بۆ کرایەوە. لە سایەی ئەمەشدا هەوڵیان دا خۆیان بسەپێنن و بیانکەن بە نێوەندگیر. ئەوان فێڵ دەکەن، لە بنەڕەتدا پشتگیری ئۆکرانیا دەکەن، بەڵام دەڵێن 'ئێمە سیاسەتی هاوسەنگی پەیڕەو دەکەین'. ڕووسیاش پێویستی بەوانە. ڕژێمی ئاکەپە – مەهەپە بەم شێوەیە هەوڵی دا سوود لەم پرۆسەیە وەربگرێت. واتە، جیهان بەرەو پرۆسەیەکی وەها لایەنگری هەنگاو دەنێت، لەگەڵ جەمسەر و قەیران. دەتوانین بڵێین دنیای سەرمایەداری خۆی داڕشتەوە. لە ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست هەمیشە دیزاینێکی نوێ لە بەرنامەی کارەکەیدایە.
دەوڵەتی تورک دەیەوێت هەموو رێکخستنەکانی کوردستان تەسفیە بکات
لە ڕاستیدا ڕێبەر ئاپۆ پێشتر هەموو ئەمانەی بینیوە. بۆیە لە ساڵی ٢٠١٣دا هەوڵیدا چارەسەری و هاوپەیمانی لە تورکیا دروست بکات. ئامانجی رێبەر ئاپۆ ئه‌وه بوو كه گه‌لی كورد له كوردستان له‌سه‌ر لوتكه‌ی مێژوو بێت و به ستراتیژێكی هاوبه‌ش به یه‌كڕیزی نه‌ته‌وه‌یی خۆی بگات. چەندین كۆنگرەی نەتەوەیی لە هەولێر لەسەر بنەمای راسپاردەكانی رێبەر ئەنجامدران. ئەوانە هەوڵی رێکخستنەکەمان بوون. بەڵام دواتر دەستێوەردانەکە پەرەی سەند، هەندێک هێز هوشداریان بە پەدەکەدا. پرۆسەکە چڕترکرایەوە و ڕاگیرا. لە ڕاستیدا کەس ئاشکرای نەکردووە بۆچی وەستاون. تاکە ناوەندی کۆبوونەوە لە هەولێر بوو، پارتیش لێی نزیک نەبووەوە، کۆبوونەوەی نوێ ئەنجام نەدرا و وەستا. بەڵام دەمانزانی مەترسی هەیە. لە قۆناغێکی ئاوادا بۆ ئەوەی کورد و کوردستان جێگەی خۆی لە دیزاینە نوێیەکەدا بگرێتەوە، پێویستە گەلی کوردستان لەسەر بنەمای ستراتیژێکی هاوبەش کار بکات. ئەمەش پێویست بوو. بەڵام بە تایبەتی کاتێک چەتەکانی داعش سەریان هەڵدا، مەترسییەکی زۆر جددی هەم لە ناوچەکە و هەم لە جیهاندا سەری هەڵدا. بزووتنەوەکەمان بە پشتبەستن بە بانگەوازی ڕێبەر ئاپۆ هەڵوێستێکی زۆر کاریگەری لە دژی ئەمە نیشان دا. دەستێوەردان لە شەنگال و کۆبانێ کرا. هەمووان لە دەستی داعش ڕایاندەکرد، دەوڵەتیش ڕای دەکرد. بەڵام گەریلای ئازادی کوردستان بە سەرۆکایەتی دڵشێر هەرەکۆڵ، مەمۆ مێردین، عەگید جڤیان و زەکی شەنگالی دەستێوەردانی کرد. دەستێوەردانێکی مێژوویی بوو. لە شەڕی داعشدا کورد هاتە پێشەوە. لە باشوور و رۆژئاوا شەڕێک روویدا، کورد هاتە پێشەوە و دەرفەتی بۆ دروست بوو. بەڵام هەوڵەکانی یەکێتی نەتەوەیی پووچەڵ کرایەوە. بینیمان کە هەندێک مەترسی هەیە. لە ساڵانی ٢٠١٥ و ٢٠١٦ لەگەڵ لایەنەکان و بەتایبەت پەدەکە گفتوگۆمان کرد و وتمان ئەگەر ناتوانین بە فەرمی یەکڕیزی نەتەوەیی بەرەوپێش ببەین، با پێکەوە کار بکەین و لەگەڵ دوژمنان یەکڕیز نەبین. بۆ ئەمەش گفتوگۆکان پەرەیان پێدرا. بەڵام لە ئەنجامی هەموو ئەمانەدا دەرکەوت کە پەدەکە بڕیاری خۆی بۆ یەکڕیزی نەتەوەیی نەداوە، بە پێچەوانەوە بڕیاریدا لەگەڵ تورکدابێت و لەگەڵیاندا مامەڵە بکات. وا گریمانە دەکرێت کە کاتێک بینی دەوڵەتی تورک هێرش دەکاتە سەر هەمووان، لایەنگری ئەوانی هەڵبژارد. بێ گومان ئەم بڕیارە زۆر پێچەوانەی بەرژەوەندی گەلی کوردستان بوو. بەڵام لەم قۆناغەدا گەلی کورد دەبوو لەسەر بنەمای ستراتیژێکی هاوبەش کار بکات. ئەگەر بەو شێوەیە هەڵسوکەوتی بکردایە، دۆخی کورد جیاواز دەبوو. بەڵام بۆ ئەوان باش نەبوو کە بەم شێوەیە ڕەفتار بکەن و دابەشبوون روویدا.
ئێستا بەشێک لە کوردەکان لەگەڵ دەوڵەتی تورکن. بەڵام نابێت سیاسەتمەداران و هێزە نیشتمانپەروەرەکان نیشتمانپەروەری کورد ئەمە قبوڵ بکەن. تەنانەت ئەگەر هەندێک لایەنیش لەگەڵ یەکڕیزی نەتەوەیی نەبن، پێویستە نیشتمانپەروەران یەکێتی نەتەوەیی بنیات بنێن. ئەمە کارێکی زۆر گرنگ و پیرۆزە کە لەبەردەم هەمووماندایە. پێویستە بەم هۆشیارییەوە مامەڵە بکەین. ئێمە دەمانەوێت هەمووان بێن و بەشداری بکەن. بەڵام لایەنێک بە ڕوونی هاوکاری دوژمن دەکات، بەم شێوەیە ڕەفتار دەکات. بۆیە نابێت ئەم دۆخە قبوڵ بکەین، بەبێ ئەوەی یەکێتی نەتەوەیی لە کارنامە دەربهێنین، پەرەی پێبدەین و هەوڵی زیاتر و بەهێزتر بدەین بۆ پاراستنی بوونی گەلی کورد و نەتەوەی کورد بۆ ئەوەی لەم خاکانەدا لەم مێژووییەدا ئازادانە بژین.
حکومەتی تورکیا دەیەوێت سەرەتا ئێمە لەناوببات و دواتر هەمووان ریز بکات. دەیەوێت هەموویان لەناوببات بە پەدەکەشەوە. ڕابردووی دەوڵەتی تورک لە راپەرینەکانی ڕابردوو پڕە لە هەمان ئەزموون. لە سەردەمی راپەرینی دێرسیمدا لایەنەکانی لەگەڵ دەوڵەتیش تەسفیە کران. لە راپەرینی شێخ سەعید و ئاگری هەر هەمان شت بوو. دەوڵەتی تورک نایەوێت وەک شەریکی کورد بمێنێتەوە. هەر بۆیە دەڵێت 'یەک نەتەوە، یەک وڵات، یەک دەوڵەت، یەک ئاڵا'. هەر بۆیە دۆخێکی یەک لەدوای یەکە. ئێمە ویستمان ئەمە ڕوون بکەینەوە، بەڵام لایەنگەلێک هەن کە مانایان نییە و تێناگەن. ئێستا دەوڵەتی تورک شەڕمان لەگەڵ دەکات و دەڵێت پەکەکە ئامانجە. ڕاستە یەکەم ئامانج ئێمەین. بەڵام دواتر هەموو بەرژەوەندی و دەستکەوتەکانی گەلی کوردستان ئامانجە. لە هەمان کاتدا ئامانجەکان هەموو خەڵکی ناوچەکەن، گەلی عەرەب، گەلی ئاشووری-سوریایە. هەموو دیموکراتەکان ئامانجن. هەموو هێزە چەپ و سۆسیالیستەکانی تورکیا دەکرێنە ئامانج. دەیەوێت هەموو لایەک بێدەنگ بکات و تەسفیە بکات و بەم شێوەیە دەسەڵاتێکی فاشیستی لەسەر بنەمای عەقڵیەتی تورانیزم بە درێژایی هێڵەکانی ئیتیهاد و تەرەقی دابمەزرێنێت و ببێتە حاکم.
بەرخۆدانی رێبەرتی بەردەوامە
ئەو شەڕە زیاتر لەو سیاسەتەدا بینرا کە لەسەر ئیمرالی ئەنجامدرا. ئەشکەنجەی دەروونی و گۆشەگیری سەر ڕێبەر ئاپۆ لە ئیمرالی بە شێوەیەکی دڕندانە ئەنجام دەدرێت، گوزارشت لە جەوهەری سیاسەتی دەوڵەتی تورک دەکات. لەوێشەوە لە هەموو تورکیا و کوردستاندا بڵاوی دەکەنەوە. دواجار لە ئەنجامی بەرخۆدانی هەڤاڵان، بەرخۆدانی مانگرتن لە خواردن بۆ ماوەی ٢٠٠ رۆژ بە سەرۆکایەتی لەیلا گوڤەن و لە ئەنجامی ئەو شەهیدبوونانەی کە ڕوویان دا، پارێزەر و بنەماڵە توانیان چەند جارێک لەگەڵ ڕێبەرتی کۆببنەوە. پاشان جارێک خێزانەکە پەیوەندییەکی تەلەفۆنی کورتیان کرد. بەڵام لەو کاتەوە تا ئێستا ١٧ مانگە کەس باسی رێبەرتی نەکردووە. تەیب ئەردۆغان باس لەم بابەتە دەکات و دەڵێت 'ئیمرالی دژی سەلاحەدین دەمیرتاش هەڵوێست دەگرێت'. بەو شێوەیە قسە دەکات. رۆژنامەنووسانی ئاکەپە زۆرجار باس لەم بابەتە دەکەن و دەڵێن دەرگای ئیمرالی دەکرێتەوە و بنەماڵەکەی دەچنە سەردانی. دیسان شەڕی دەروونی تایبەت بەکاردەهێنن. ئەم جۆرە شتانە دەخەنە رۆژەڤ بۆ ئەوەی ئومێد دروست بکەن و ببنە هۆی ئاسوودەیی و ئیسراحەت. ئێمە دەزانین لەم پرۆسەیەدا لەگەڵ رێبەرتی لە پەیوەندیدان، بەڵام ئەم کارە دەکەن بۆ ئەوەی فشاری زیاتر بخەنە سەر رێبەرتی و ئیرادەی خۆیان بەسەر رێبەرتیدا بسەپێنن. رێبەرتی ئەمە قبوڵ ناکات، بۆیە گۆشەگیری هەڵناگرن، گۆشەگیری بە هەموو چڕییەکەیەوە بەردەوامە. رێبەرتی و هەڤاڵانی بەرەنگاری دەبنەوە. ئەمەش ئاشکرایە. بێگومان ئەمڕۆ هەموو هاوڕێیانی ناو زیندان لە ژێر فشارێکی زۆردان و بەرخۆدان دەکەن. سیاسەتی کورد و چەپی سۆسیالیست و دیموکراتەکانی تورکیا ئەمڕۆ شەڕ دەکەن. چونکە ئەوانیش لە ژێر فشاردان. فشارەکان لەسەر گەلەکەمان زۆرە. شەپۆلێکی زۆر فراوانی هێرشی فاشیستەکان تا ئەمڕۆش بەردەوامە. حەوت ساڵە بەردەوامە.
وەک دەزانرێت هێزی سەرەکی تەڤگەری ئازادیی کوردستان و ڕێبەر ئاپۆ هێزی پاراستنی کوردستانە. هێزی پاراستنی کوردستان هەپەگەیە. دوژمن ئەمە دەزانێت و دەیەوێت لەناوی ببات. دوژمن حیساب دەکات ئەگەر گەریلا لەناو ببات، ئەوانی دیکەش لەناو دەبات. بۆیە بە تایبەتی لەم ساڵانەی دواییدا زیاتر جەخت لەسەر نەهێشتنی گەریلا کراوەتەوە. پرۆسەی جەنگی نوێ زیاتر لەسەر بنەمای هەواڵگری دامەزراوە. پەرەسەندنی تەکنەلۆژیا لە ڕاستیدا ئەگەرەکانی بەدەستهێنانی زانیاری زیرەکی زیاد کردووە. بێگومان ئەو مووشەکانەی کە لەسەر ئامانجەکە قفڵ دەکەن و لەسەر بنەمای لەیزەرەکان، دروست دەکرێن و دەدرێن بە دەوڵەتی تورک. بۆیە دەبێت ئەو گەریلایەی دژی ئەم سوپایە شەڕ دەکات، گەریلای سەردەم بێت. بۆیە دەبێت گەریلا تەواو پرۆفیشناڵ و مۆدێرن بێت. دەبێت بتوانێت هەموو تەکنیکەکانی ئەو سەردەمە لەناوببات. جگە لەمەش ئەوەندە ئاسان نییە سەرکەوتن بەدەستبهێنیت بەرامبەر سوپایەک کە سوپای ناتۆیە و پشتگیری لە هەموو ناتۆ وەردەگرێت. پێش هەموو شتێک دەبێت شکست بە زیرەکی دوژمن بهێنیت. پێویستە بەم شێوەیە ڕەفتار بکەن. پاشان دەبێت هێزی ئاسمانی لەناو ببەیت. چونکە هەوڵ دەدات بە هێزی ئاسمانی ئەنجام بەدەست بهێنێت. دوو شتی لە دەستدایە؛ هەواڵگری و هێزی ئاسمانی. هەروەها شەڕی دەروونی بەرەوپێش دەبات. بەم شێوەیە هەوڵ دەدات ئەنجام بەدەست بهێنێت.
گەریلا پێشەنگە
ئیرادەی شەڕی ئەو سوپای نوێیەی کە دەوڵەتی تورک بە پارە دروستی کردووە، ئەوەندە بەهێز نییە و ناتوانێت لە دژی هەڤاڵانمان شەڕ بکات. بەڵام دەیانەوێت بە تەکنەلۆژیا و زیرەکی ئەنجام بەدەست بهێنن. ئایا دەتوانرێت بەبێ فڕۆکە بچیتە ناو هەرێمەکانی پاراستنی میدیا؟ هەرگیز ناتوانێت بچێتە ناو هەریمەکان! ئەم هێزە خۆی شەڕ ناکات، بەو تەکنیکە کە لەلایەن هێزە بیانییەکانەوە ڕادەستی ئەوان دەکەن شەڕ دەکات، زانیاری هەواڵگری کۆدەکاتەوە و بەم تەکنیکە ئامانجەکان دەپێکێت. بەو شێوەیە هەوڵ دەدات شەڕ بکات. ئێستا شتی تریان زیاد کردووە. سەگەکان، کوردە هاوکارەکان، سیخوڕەکان کە زانیاری هەواڵگرییان بۆ کۆدەکەنەو. دەیەوێت بە پەرەپێدانی سیخوڕ ئەنجام بەدەست بهێنێت، ئێستا هەموو هەوڵەکانیان لەسەر ئەمەیە. لە ڕاستیدا دەتوانین بڵێین شەڕێکی تایبەت و دەروونییە. شەڕێکی ئاسایی نییە. گەریلاکان ئەمڕۆ لە باکووری کوردستان و هەرێمەکانی پاراستنی میدیا لە نوێبوونەوەدایە. ئێمە پێی دەڵێین گەریلای سەردەم، پێی دەڵێین گەریلای پرۆسەی نوێ. گەریلایەک کە قووڵی هونەری جەنگە، بووەتە شارەزایەکی تەواو، تاکتیکی دەوڵەمەندی پەیدا کردووە، لەسەر بنەمای شاراوەیی هەڵسوکەوت دەکات، خاوەنی بیروباوەڕێکی گەشەسەندووە لەسەر بنەمای ئایدۆلۆژیا، دەتوانێت دژی شەڕی دەروونی و هەموو جۆرە هێرشێک بجەنگێت. ئەو کەسەیە کە دەتوانێت لە هەموو بابەتەکانی وەک شەڕی ئایدیۆلۆژی، شەڕی ڕێکخراوەیی، شەڕی سەربازیدا پێشەنگایەتی بکات. ئەمەش تا ڕادەیەکی دیاریکراو پێشکەوتووە.
لە سەرەتای ساڵی ٢٠٢٠دا، شەڕی تیم لە حەفتانین بەرەو پێشەوەچوو. لە ساڵی ٢٠٢١دا لە گارە بەردەوام بوو، دواتر بەرخۆدانی ئاڤاشین، زاپ و مەتینا دەستیپێکرد و پلانەکانی دەوڵەتی تورکی لە ساڵی ٢٠٢١دا تێکشکاند. ئەم راستیە بووەتە مێژوو. بە راستی بەرخۆدان کە بە پێشەنگایەتی شۆڕش بەیتوشەباب، جومالی، چاوڕێ، بۆتان، سەرحەد، رێبەر و هەژار ئەنجامدرا، لە ساڵی ٢٠٢١دا دوژمنی تێکشکاند. دوژمن گەیشتنە بنبەست.
دەوڵەتی تورکیا ئەم بەرپرسیارێتیەی داوەتە حکومەتی ئاکەپە – مەهەپە. ئەوان پێیان وایە ئەگەر حکومەتی ئاکەپە – مەهەپە بگاتە ئەم ئامانجە، دەسەڵاتی فاشیستی ئەوان بەردەوام دەبێت. بەڵام ئەگەر سەرکەوتوو نەبن سیستەمەکە شکست دەهێنێت و ئەوانیش سەرکەوتوو نابن. بە ئەگەرێکی زۆرەوە دەستگیر دەکرێن. بۆیە بەهۆی ئەنجامدانی چەندین تاوان، لێپێچینەوەیان لەگەڵ دەکرێت. بۆیە ئەم حکومەتە دەبێت سەربکەوێت، ئەم بابەتە بە ژیانی دەزانێت. وەک کێشەی بوون-نەبوون دەیبینێت. بۆ ئێمە ئەم پرۆسەیە پرۆسەی بوون-نەبوونە. چونکە ئەوان دەیانەوێت لە ڕێگەی نەبوونی ئێمەوە بوونیان بنیات بنێن. زۆر باش دەزانن ئەگەر نەتوانن ئێمە لەناوببەن، لەناودەچن. ئێستا شەڕ بۆ هەردوولا لە خاڵێکی هەستیار و ژیانیدایە. لە ساڵی ٢٠٢٢دا ڕژێمی ئاکەپە – مەهەپە لە هەموو دەرفەتەکانی دەوڵەتی تورک کەڵکی وەرگرت. واتە پێگەی جیۆستراتیژی خۆی بەکارهێناوە، بازرگانی دەکات، بەم شێوەیە خۆی پێشکەش بە ناتۆ کرد، چووە تاران و گەڕایەوە بۆ ئەوەی بازرگانی لەگەڵ ڕووسیا بکات. بە هەر شێوەیەک بێت هەوڵ دەدات.
سوپای تورکیا زیانێکی گەورەی بەردەکەوێت
هەڤاڵانمان فیداکاریەکی گەورە دەکەن. نەک تەنها شەهیدەکانمان. هەڤاڵانمان کە لەماوەی ٤ مانگی ڕابردوودا بەرخودان دەکەن، خەریکی نووسینی مێژوون. پێویست ناکات زۆر شانازی بکەین. بەڵام ئەو بەرخۆدانەی ئێستا لە ئارادایە بەرخۆدانێکە کە لە مێژوودا نموونەی زۆر کەمی هەیە. ئەمە دۆخێکی نوێیە. سەرەتا لاپەڕەیەکی نوێ لە هونەری جەنگ و لە مێژووی جەنگدا دەنووسرێتەوە. کەواتە، چۆن هێزێکی شارەزا دەتوانێت بە تاکتیک و میتۆدی زیرەک، لەوانەش بەکارهێنانی تاکتیکی نوێ، گەورەترین سوپا بوەستێنێت؟ هەرچەندە پشتیوانی زۆرێک لە زلهێزەکانی نێودەوڵەتی هەیە، بەڵام چۆن دەکرێ رێگری لێبکرێت؟ چۆن دەتوانن ئەم کارە بکەن، تەنانەت ئەگەر کۆمەڵێک هاوکار و سیخوڕیش هەبن و پاڵپشتی دوژمن بکەن؟ ئەم سوپایە چۆن گیری خوارد لە کاتێکدا پشتگیرییەکی زۆری وەرگرت؟ ئەمە ڕاستیەکەیە. تەنانەت ئەمڕۆش دوژمن لە هەرێمەکانی پاراستنی میدیا گیری خواردووە. دوژمن لە زاپ و ئاڤاشین و مەتینا سەرکەوتوو نەبوو، شەڕەکە تا ئێستاش بەردەوامە. ئێمە نامانەوێت ئێستا سەرکەوتن ڕابگەیەنین، شەڕەکە هێشتا بەردەوامە. بەڵام تا ئێستا دوژمن سەرکەوتوو نەبووە. ئەمە شکستی دەوڵەتی تورکە. ئەوەندە دەسەڵاتی هەیە. هەموو هەفتەیەک دەسەڵاتی خۆی نوێ دەکاتەوە و دەیگۆڕێت. بەردەوامە لە مردن. دەوڵەتی تورک لە مێژووی خۆیدا ئەوەندە زیانی یەک لە دوای یەک تووشی نەبووە. لە باشووری کوردستان هەرگیز ئەوەندە زەرەرمەند نەبووە. شەڕەکە ٤ مانگی خایاندووە بەبێ پشوودان. ئەمە دۆخێکی نوێیە. ئەمە شێوازێکی تاکتیکی نوێیە. تیمە تایبەتمەندەکان کە دەتوانن بە شێوەیەکی هەماهەنگ شەڕ بکەن، تیمی گەڕۆک و نیمچە گەڕۆک و تیمەکان لەسەر بنەمای شەڕی تونێل شەڕ دەکەن. چونكه شه‌ڕی تونێل لە مێژووی شه‌ڕدا تازه‌یه. ئەمە ڕێگەیەکی نوێیە بۆ هەموو مرۆڤایەتی.
ئاکەپە و ئەردۆغان-باخچەلی منداڵانی گەلی تورکیا دێنن و لەو چیایانە دەیانکوژن، تا ئێستا خەڵکێکی زۆر گیانیان لەدەست داوە، ئەمە قبوڵ ناکەن و شکستەکانیان قبوڵ ناکەن. تەنانەت ناتوانن دان بە شکستەکانیاندا بنێن. لە گارە دانیان پێدانا کە شکستیان هێناوە، پاشان پەشیمان بوون. لە گارە دەیانگوت بەداخەوە سەرکەوتوو نەبووین. بەڵام ئێستا ئەو ناڵێن. بەڵام کات و ڕاستیەکان وادەکات کە ئەم ڕاستیانە بڵێن. چوار مانگە تا ئێستا هیچ ئەنجامێک نییە. کێشەکە چییە؟ کێشەکە لەوەدایە؛ ئه‌وانه‌ی له‌ناو سیستمەکەدا وه‌ك ئۆپۆزسیۆن خۆیان پیشان دەدەن، پاڵپشتی ئه‌م شه‌ڕه ده‌كه‌ن. هەر بۆیە شکستەکەیان دەرناکەوێت. ئەگەر وا نەبوایە هەندێکیان دەچوونە پەرلەمان و بیانگوت بۆچی ٤ مانگ ناتوانی زاپ بەدەست بهێنیت؟ ' بەڵام ئەوانیش پرسیار ناکەن، چونکە هەموویان پێکەوەن. ڕێککەوتنی نیشتمانیمان هەیە دژی ئێمە. هەر بۆیە شکستەکەیان زۆر گرنگە. ئەگەر ئەم دەسەڵاتە شکست بهێنێت، هەموو فاشیزم شکست دەهێنێت. بەلاکە لەسەر هەموو گەلان، گەلانی عەرەب، کورد، تورک، ئاشووری-سووری و فارس نامێنێت. چونکه ئه گه ر ئه م ده سه ڵاته زاڵ بێت، به ڵا بۆ هه موو لایه ک ده بێت. شەڕ دەکات، شەڕ بەرەو پێش دەڕوات، بە هەر شێوەیەک بێت جینۆساید دژی گەلی کوردستان ئەنجام دەدات. هەر بۆیە شکستەکەیان زۆر گرنگە. ئەو خۆڕاگرییەی ئێستا ئەنجامی دەدەین، خەباتی گەلی کوردە بۆ هەبوون، خەباتی ئازادییە، خەباتی دیموکراسییە لە ناوچەکەدا، خەباتی ئازادیی هەموو گەلانی ناوچەکەیە. بۆیە زۆر مانای هەیە.
سەرکردە پێویستە بۆ ئەوەی ئەم شەڕە لەم ئاستەدا ئەنجام بدرێت. ئەگەر سەرکردە نەبێت ئەوە ڕوونادات. ئەمڕۆ گەریلا پێشەنگایەتی دەکات. ئەگەر لەسەر بنەمای بیروڕای ڕێبەر ئاپۆ، لەسەر بنەمای ڕۆحی ١٥ی تەباخ. عەگید و زیلان ن و ڕۆحی فیداکاری ١٤ی تەمموز، پێشەنگایەتی نەبوایە، ڕەنگە ئەم رێبازە بەم شێوەیە نەبوایە. واته هه ر هێزێک لەناو خۆیدا ئەم هێزەی دروست کردبێت، کۆمۆنالیزم و هاوڕێیەتی و یەکگرتنی بەرەو پێشەوە بردبێت، دەتوانێت بەم شێوەیە شەڕ بکات.
لایەنێکی دیکەی گرنگ چییە؟ لەم جەنگەدا، لە خەتی سارا (ساکینە جانسز) و لە شوێنپێی زیلان و دەلال ئامەد، ژنانی کورد لە کەسایەتی مزگین و شەڤین و نالین و بەرفین و ئارمانج و ئاڤینار و چەندین هاوەڵی تر ئیرادەی ژن بەرز دەکەنەوە. ئەمەش دەریدەخات کە ژنان چەندە هێزیان هەیە بۆ سەرکەوتن لە جەنگدا. ئەو کارانەی کە لە لایەن ئەندامانی یەژاستارەوە ئەنجام دەدرێن و ئەو بەرخۆدانەی کە ئەمڕۆ لە ئارادایە، بۆ تێکۆشانی ئازادیی هەموو ژنانی جیهان ئیلهامبەخشە. ئەمە هێز و ئیرادەیە. شتێکی تر ئەمەیە؛ چۆن هاوکاری دروست دەکرێت؟ لەسەر بنەمای ڕۆحی هاوەڵێتی، کاتێک یەکگرتنی ژن و پیاو لەسەر بنەمای ئایدۆلۆژیای ئاپۆیی بەرەو هاوکاری دەڕوات، بە ڕوونی نیشان دەدات کە عەگیدبوون چۆن گەشە دەکات. بۆیه ئه‌و شه‌ڕه‌ی ئێستا به‌ڕێوه ده‌چێت، به‌ڕاستی چه‌ندین به‌های هێناوه‌ته ئاراوه و دروستی كردووه. هەروەها دەڵێین؛ ئەم بەها دروستکراوانە بنەمای سەرکەوتنی گەورەن. واتە ئەگەر لەسەر ئەو بنەمایە هەڵسوکەوت بکەین، ئەگەر لە ژێر رۆشنایی ئەو وانەی بەرخۆدان کە تا ئێستا ئەنجام دراون، خۆمان رێکبخەین، سەرکەوتنمان مسۆگەرە. بێگومان ناتوانم بڵێم ئێستا ئه‌مه‌مان به‌ده‌ستهێناوه. ئەمە هێشتا بەردەوامە، دەستمان لە ژێر بەردەکەدایە. بارگرانی قورسە، ئاسان نییە و ئێمە دەیزانین. ئێستا ئەو هەڤاڵانەی لە مەیدان شەڕ دەکەن دەزانن، ئەوەندە ئاسان نییە. لەوانەیە بڵێین ئاسان بێت. ئێمە ناتوانین بە وشە بەرخۆدانی هەڤاڵانمان بە تەواوی ڕوون بکەینەوە. پێموانییە ئێمە بە تەواوی حەقی ئەو بەرخۆدانەمان دابێت. بەڵام قسەکردن شتێکە، خستنە بواری جێبەجێکردنەوە شتێکی دیکەیە. هەر بۆیە زۆر گرنگە.
حەوت ساڵ تێپەڕی. ئەو شەڕەی ئێمە دژی دەوڵەتی فاشیستی تورک ئەنجامی دەدەین بەبێ وەستان بەردەوامە. ئەوان دەیانەوێت بە زووترین کات لەناومان ببەن. وەک هەمووتان دەزانن لە مانگی نیسانی ٢٠١٧دا ئامانجەکەیان داناوە. پێشتر ٧٢ کاتژمێریان هەبوو بۆ تەواوکردنی هەموو شتێک کاتێک هەنگاوی ١٥ی ئاب دەستی پێکردبوو. وازیان لێ بێنە، چونکە هەرگیز نەگەیشتوونەتە ئامانجەکانیان. بەڵام ڕاستی پەکەکە، گەریلای ئازادی کوردستان، ڕاستی گەلی کورد ئیرادەیە و ڕوونە. ئێستا دوژمن دەیەوێت بە کوشتنی کورد سەد ساڵەی لۆزان تەواو بکات. تەنانەت دەیەوێت سەرکەوتنی خۆی ڕابگەیەنێت و زیاتر ئەم ڕێککەوتنە فراوانتر بکات. بۆ ئەمەش ئەمساڵ واتە ٢٠٢٢ و ٢٠٢٣ زۆر گرنگە. ئەو پرۆسەیەی لەبەردەمماندایە گرنگە، ئەم قۆناغە قۆناغی گۆڕانکارییە.
شەڕی ئەمڕۆ لە ئاستێکی بەرزدایە. بە چ مانایەک بەرزە؟ بۆ ئێمە بەرزە، تاکتیکەکانمان لە سافترین فۆڕمی خۆیاندایە. پێشکەوتنێکی بەرچاو لە جەنگی شۆڕشگێڕی گەلدا هاتە ئاراوە. ئاستی شەڕی ئێستا نوێنەرایەتی ڕۆحی خۆبەختکردنی زیلان و عەگید و ١٤ی تەمموز دەکات. بەڕاستی هەروایە. ئەمە لوتکەی بەدەستهێنانی ئەنجام و سەرکەوتنە. بۆیە گرنگە بۆ ئێمە، بۆ بوون و ئایندەی ڕێبەرمان و گەلەکەمان و خەڵکی ناوچەکە کە قۆناغێکی هەستیاردان، ئەم جەنگە بەڕێوە دەبەین. تا ئێستا هەمووان بەرخۆدان دەکەن. پێش هەموو شتێک ڕێبەر ئاپۆ بەرخۆدان و پێشەنگایەتی دەکات، زیندانەکان بەرخۆدانی دەکەن، هێزە چەپەکانی سۆسیالیستی تورکیا ، هەموو گەلەکەمان، چاپەمەنی ئازاد، بەگشتی ئێمە گەل و گەریلا و هەموومان لە بەرخۆدانداین. بەرخۆدانی گەلی عەرەبی، گەلی ئاشوری-سوریانی، گەلی کورد و گەلی تورکیا لەدژی جینۆساید و داگیرکاری یەکگرتووە. ئەم شەڕە شەڕی دیموکراسی و ئازادییە. شەڕێکی پیرۆزە.
لە ٢٤ی تەمووزدا، حەوت ساڵی ئەم شەڕە کۆتایی دێت. دوژمن سەرنەکەوت. راستە باجماندا، لەوانەیە دوژمن هەندێک شوێنی داگیر کردبێت. بەڵام نەگەیشتە ئامانجەکەی، سەرنەکەوت و سیستمی دوژمن لەلێواری هەڵوەشاندایە. لەبەرئەوەی دوایین جار شانسی خۆی تاقیدەکاتەوە کە تێکنەچێت و دەیەوێت سەربکەوێت. بەڵام ئێمە دەزانین کە ئەگەر ئێمە بە رێبازی قۆڵ شەڕ بکەین، سەردەکەوین. بەڵام پێویستە بزانرێت کە ئێمە ئەم ئەزموونەمان بە ئاسانی بەدەستنەهێناوە. باجمانداوە. بە هەزاران شەهیدمان داوە. لە بەرخۆدانی شارەکان تاوەکو بەرخۆدانی چیاکان و بە گشتی باجمان داوە. پێشەنگەکانی ئەم قۆناغە، ئاتاکان ماهیر، چەتین سیڤەرەک، زین جزیر، یڵماز دەرسیم، چیچەک بۆتان، دۆغان زنار، ئازاد سیسەر، چەکدار ئامەد، بەرچەم جیلۆ، عەلی پڵنگ، نەعمان بۆتان، دۆغان زنار، ئازاد سیسەر، چەکدار ئامەد، عەگید جڤیان، دلژین ماریا، شەڕڤان ئەرکەندی، رزگار گەڤەڕ، وەدات ئامەد، دڵشێر کەرەکۆل، بەدرەدین ئامانۆس، وەڵات هەرینکی، زەردەشت ناودار، باهارین، عیسا سەرحەد، شەڤین بینگۆل، چاورەش سەرحەد، هەورام ئاویەر، جومعە مێردین، مەدیا ماوا، باگەر گارزان، عەگید گارزان، شەڕڤان ڤارتۆ، حەقی ئامەد، تێکۆشەر شەمزینان، ئارمانج گۆشکار، زەکی شەنگالی، زەردەشت شەنگالی، بارگران ئەرکەندی، جامولی چوروم، چاوڕی کاموران، شۆڕش بەیتوشەباب، بۆتان، سەرحەد، رێبەر، هەژار و بە هەزاران هاوڕێی فیداییمان لە حەوت ساڵی رابردوودا شەهید بوون. هەموو شەهیدە قاڕەمانەکانمان لە کەسایەتی ئەم هەڤاڵانەدا کە ناومان هێنا، بەبیردەهێنینەوە. تۆڵەیان دەکەینەوە، ڕێپێوانە پیرۆزەکەیان سەردەکەوێت. بەڵێنمان بۆ شەهیدان ئەمەیە. ئێمە قەرزاری ئەوانین.
لەسەر ئەم بنەمایە پێشوازی لە ٣٨ ساڵەی هەنگاوی ١٥ی تەباخ دەکەین. ئێمە بە بەرپرسیارێتی و بارگرانی گەورەوە پێشوازی لەم یادە دەکەین. چونکە دەزانین ئەرکمان لە پێشە. ئەگەر ئەرکەکانمان جێبەجێ نەکەین، هەموو شتێک دەکەوێتە مەترسییەوە. ئێمە وەک هەڤاڵانی ئەم پاڵەوانانە لە دۆخێکی ڕەخنەگرانەداین. هەڵوێستی ئێمە بەرامبەر بە رێبەرتی و هێڵی شەهیدان ڕەخنەگرانەیە. ئێمە قەرزاری ئەوانین و دەمانەوێت ئەم قەرزە بدەینەوە. ئێمە دەمانەوێت لەم ساتەوەختە مێژووییەدا وەڵام بین. هەموومان بەم شێوەیە بیر دەکەینەوە. گەنج و پیر هەمووان لەسەر ئەم ڕێگایەن و ئێمە قەرزارین. دەزانین بەرخۆدانی ئەمڕۆ لە زاپ و ئاڤاشین و مەتینا بۆتە بنەمای سەرکەوتن. ئەگەر لە هەڵەکان فێربین و ئەزموونەکە بە دروستی بەکاربهێنین، دەتوانین لە هەموو شوێنێک بەرامبەر ئەم دوژمنە سەربکەوین. بەم شێوەیە پێشوازی لە ٣٩ ساڵەی ١٥ی تەباخ دەکەین. کە لەسەر بنەمای ئەزموونی زیاتر، ئیرادەی زیاتر، داهێنەری زیاتر، بوێری زیاتر و قارەمانی زیاتر؛ ڕێپێوانی ئازادی گەل و ڕێپێوانی ئازادی کوردستان و ڕێپێوانی ئازادی ڕێبەر ئاپۆ سەردەخەین. له‌سه‌ر ئه‌م بنه‌مایه ٣٩مین ساڵیادی ١٥ی تەباخ، ساڵی گه‌شه‌پێدان و ده‌ستكه‌وتی گه‌وره‌تر و سه‌ركه‌وتنی گه‌وره بۆ ئێمه ده‌بێت. لەسەر ئەم بنەمایە، لە ساڵیادی ١٥ی تەباخدا، بەناوی هەموو بڕیارگەکەمان و تەواوی بەڕێوەبەرایەتیەکەمانەوە، هیوای سەرکەوتن بۆ هەموو هەڤاڵان لە ٣٩مین ساڵی سەرکەوتندا دەخوازین، بە خۆشەویستی و ڕێزەوە سڵاو لە هەموو هاوڕێیان دەکەین و جەژنی ژیانەوە جارێکی دیکە پیرۆز دەکەین."
ح. خ/ ف. ق/ هـ . ب
