دادگاو مافەکا مرۆڤو ئۊروپا (DMME)ی جە ١٨و ئادارو ٢٠١٤ینە قەرارش دابۍ کە مەحکومکەرڎەی ڕابەرو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالان بە سزاو زیڼانیکەرڎەی هەمیشەیی بەبێ ئانەی مافو وەربیەی مەرجداریش بۆ (مافو هیوا)ی، دژو پەیماننامەو مافەکا مرۆڤو ئۆرووپا (PMME)ین، دادگاو مافەکا مرۆڤو ئۆروپایچ داواش جە تورکیای کەرڎ ئانەی هەموار بکەرۆوە. DMME دەربارەو هەریۆ جە حەیاتی قەیتان، ئەمین غوربان و جیڤان بولتانیچ هەمان قەرارش دابۍ، بەلام سەرەڕاو ئانەی کە ١٠ ساڵۍ سەرو قەرارەکەیرە ۋییەرڎەن تورکیا پەی جابەجێکەرڎەی قەرارەکەی هەنگامێوە ڕۆشنەش نە گرتێنە ۋەر.

نوسینگەو یاسایی سەدەی پەی جابەجێکەرڎەی قەرارەکا DMME جە ٩و ئابو ٢٠٢٢ێنە داواکارییش پێشکەش بە کۆمیتەو وەزیرا کەرد پەی جابەجێکەرڎەی قەرارەکەی، تورکیا جە جوابو داوکارییەکەینە پروپاگەنڎەش کەرڎو ئەرەیاۋنانش "ئا زینانیۍ کە سزای هەتاهەتاییەشا سەرەرە سەپیان، متاویۆ بە شەرتەو (پارێزبەندی) ئازاڎۍ بکریا، بەڵام پېسە ئاوارتێوە، بڕۍ تاوانۍ ئینۍ جبەرو ئینەیۆ".

کۆمیتەو وەزیرا کۆنسەو ئۆروپای (KWKE) جە گلێرۆبیەکاو ۋێشەنە جە ١٧پەی ١٩ ئەیلوولینە، دماو یەرۍ ساڵا قەرارو پاشێلکەرڎەی قەرارەکا DMMEـیش وست بەرنامەو کارو ۋێشۆ.

نوێنەرو کۆمیتەکەیی قەرارو پاشێلکارییەکا DMME پێوەس بە سزاو هەتاهەتایی قورسیش یاڎ ئاوردۆ، نوێنەرو کۆمیتەکەی سەرنجش وست سەرو 'بێ بەشکەرڎەی' بڕۍ جە کەسایەتییەکا جە قەرارو پاشێلکەردەی، کە عەبدوڵا ئۆجالانیچ یۆن چا کەسا، جە قەرارەکانە نوێنەرا ئەرەیاۋنانشا؛ دەسنیشانکەردەی پاشێلکەردەی پا جۊرەیە پېسە هیوێوە پەی ئازاڎکەرڎەی داواکارا جە ئایندێوە نزیکەنە یاگۍ ئەنەیاوای نییا، بەڵام پەنەوازا دەسەڵاتی مېیاننەتەوەی جە چوارچێوەو پێودانگەکانە کە جە لایەنو دادگایۆ دیاریکریا، میکانیزمو ئەوەکۊڵیای پەی گرڎ کەسێ بارۆنە ئاراوە.

کەموکوڵی هەن جە سەرڕاسکەردەیۆ پاشێلکارییەکانە

جە چوارچێوەو ڕاوجا گرڎینەکانە، کۆمیتەکە ئاماژەش پانەیە دا: "سیاو نوویسو یاسێوە کە جە لایەنو پەرلەمانتارێوە وزیان ڕووە پەی هۊرشێۋنایۆ زیڼانی هەتاهەتایی، نەوزیان بەرنامەو هەرمانەو پەرلەمانیوە، دووۍ سیاو نوویسۍ یاسای جە لایەنو یەرۍ ئەنداما پەرلەمانیوە وزیان ڕووە، چنەشەنە داواکریان، یاساو ئازاڎکەرڎەی مەرجدارو سزاو زیڼانی هەتاهەتای لا بریۆ، هەڵای جە لایەنو کۆمیسیۆنی دادوەرییوە هەرمانەش پنە نمەکریۆ، ڕێکوزیاکۍ گلێرگەی مەدەنیی دەسنیشانشا کەرڎەن کە ئی پێشنیارۍ نیشاندەرو ئانەینە کە جە سەرڕاسکەردەیۆ پاشێلکاریی چی دۆسییانە جە کۆشش و کاربەدەسانە کەموکوڵی هەن."

شیکەردەیۆ بە پاو ماددەکا

جە ئاکامەنە سکرتاریەتو کۆمیتەکەی شیکەردەیۆیش کەرڎ و جە بەشو "پەیوەندیدار بە ڕاوجا گرڎیەکان"ە چێرو نامونیشانو "میکانیزمو هۊرسەنگنایۆ سزاو زیڼانی هەتاهەتاییە کەمۆنەکریاکانە" ئی خاڵۍ دەسنیشانۍ کریۍ:

- چوارچێوەو یاساو ئیساتۍ دەرفەتو ئانەی مڎۆ کە جگە چا کەسا کە بە ماڵامەتو تاوانەکا دژ بە دۆڵەتی کە چێرو چەترەو ڕێکوزیێوە تیرۆریستینە ئەنجام دریێنۍ سزا دریێنۍ، گرڎو ئا کەسا بە سزاو زیڼانی هەتاهەتایی قورسی سزا دریێنۍ دماو ٣٠ ساڵا مکریۆ سزاکێشا هۆرسەنگنایشاوە پەی بکریۆ و بە شەرتە ئازاڎ بکریا، پۊکەی، پەی پەڕکەردەیۆ ئا بۆشاییە یاساییەی کە دادگا پېسە سزێوە گولانەکەردەیۆ یان دژە مرۆیی دیاریش کەرڎەن، پەنەوازش پانەی مەبۆ کە پەی ئەرەمەرزناو میکانیزمێوە چامنەی کە پەی گرڎو ئا کەسا کە سزاو زیڼانی هەتاهەتایشا سەرەرە سەپیان ۋەروچەما بگیریۆ، مشۆم فاڕیایۍ یاسایی یان ڕاوجایۍ تەری گونجیا هۊربگیریۆ.

- چی چوارچێوەنە خاڵەو ٤٦ ئا مافیە مڎۆ بە دەوڵەتی کە ڕاو گونجنای چنی قەرارەکاو دادگای هۆرچنۆ و دادگا دیاریش مکەرۆ کە دەوڵەت جە بابەتەکا دادپەروەریی تاوانە و سزاداینە خاوەن ئەرکا، مشۆم ئاماژە پانەی بکریۆ کە ئی ئاژە کاریگەریی سەرو جابەجێکەردەیە جیاوازەکا دەوڵەتا ئەندامی مکەرۆ، بەتایبەتی بیەو کۆنترۆڵی کارگێڕیی یان دادوەریی یا پەی هۆرسەنگنایۆ سزاو زیڼانی پی جۆرەیە، مەیلو یاسای مېیاندەوڵەتی پېسە دادگایچ دیاریش کەرڎەن، پا جۊرەنە کە میکانیزمەکۍ کە سزاو زیڼانی هەتاهەتایی لاو کەمیۆ دماو ٢٥ ساڵا ۋەروچەما مگێرا، دەسەڵاتدارا متاوا ویر چانەی بکەراوە کە ئیسفاڎە جە ڕاوجاکا دۆڵەتا تەرو ئەندامو کۆنسەو ئۆرووپای هۊربگێرا.

- کۆمیتە نیگەرانی ۋێش بەربڕۆ کە سەرەڕاو قەرارەکا وەڵتەری، پەی چارەسەرکەرڎەو پاشێلکارییەکا کە جە قەرەرەکا وەڵتەرینە دەسنیشان کریان هەڵای هەنگامێوە نەنریان، پۊکەی کۆمیتە هانو دەسەڵاتدارا مڎۆ کە ئیسفاڎە جە ئەزموونو دۆڵەتا تەرو ئەندامی هۊربگێرا کە میکانیزمی پی جۆرەشا ئەرەمەرزنان، پەی ئەرەمەرزناو میکانیزمێوە ئەوەکۊڵیای بەپاو پەیماننامەکەی فاڕیایە یاساییە پەنەوازەکا بەبێ دماکۊتەی زیاتەری پەسەن بکەرا.

- هەرپاسە کۆمیتە متاوۆ هانەو دەسەڵاتدارا بڎۆ کە پلانەو چالاکیی مافەکا مرۆڤی تازەی و چوارچێوەو بەڵگەنامەی ستراتیجی چاکسازیی دادوەریی، چوارچێوەی یاسایی پەیوەندیداری ۋەرو چەما بگێرا و داتاکاو ئی دۆسیا ۋەروچەما بگێرا و پی جۆرە فراوانش بکەرا.

- پېسە جە قەرارەکاو دادگای و شیکەرڎەیۆ سکرتاریەتینە جە ساڵەو ٢٠٢١ـینە ئاماژەش پنەکریان، هۊرسەنگنایۆ ئاژەکەی پەی ئازاڎکەردەیۆ مەرجداری، داواکاریی پەی ئینەی، پنەدای دەرفەتی ئسووڵی، پا مەعنۍ نمۍ کە مشۆم قەرارو ئازاڎکەرڎەی بە شێوێوە ئۆتۆماتیکی بڎریۆ.

سیاونوویسو قەرری کۆتا

سەبارەت بە ئاماڎەکەرڎەی قەرارێوە کاتی پێوەس بە سیاو نویسو هۆرسەنگنایۆکەی، پێشنیارێوە پی جۆرە هەن:

"کاتێ کەموکوڵییەکۍ جە تەوەرو گرووپەکەینە تاوتوێ کریۍ، وە بە ۋەرچەمگێرتەی کەموکوڵییەکا جە وەڵێکۊتەی زانیارییە ۋەردەسەکانە، ئەگەر تا ئا کاتە زانیاریێوە ڕۊشن پەی سەرجە نۆ هۊرسەنگنایۆ ئەرێنی دەرفەتەکا پێشکەش بکریۆ، کۆمیتەکە متاوۆ ئەمرە بە سکرتێری بکەرۆ کە ئەوپەڕش تا ئەیلولو ٢٠٢٥، سیاو نویسو قەرارێوە کاتی ئاماڎە بکەرۆ تا جە گلێرۆبیەکەینە هۆرسەنگنایش پەی بکریۆ".