بە دیمەن

مافناسە گەیسویدە: ئازادی عەبدوڵا ئۆجالانی فاکتەرێوە گرنگ و سەرەکییا جە چارەسەرینە

مافناسەی ئەڵمانیە هایک گەیسویدە گۆشەگیری سەرو ڕابەر ئاپۆیش پێسەو "پاشێلکەردەی یاسای میاننەتەوەیی و مافەکا مرۆڤی" پێناسە کەرد و ئانەش وستڕووە کە ئازادی عەبدوڵا ئۆجالانی پەی چارەسەری پرسو کوردی فاکتەرێوە فرە گرنگا".

دادگاو مافەکا مرۆڤی ئەوروپانە جە ١٨و ئادارو ٢٠١٤ ینە سزاو زینانی هەتاهەتایش سەرو ڕابەر ئاپۆیرە و بە بێ ئانەی ڕاو ئازادبیەی مەرجداریش پنە بڎریۆ، پێسەو پاشێلکەردەو خاڵەو یەرەمو پەیماننامەو مافەکا مرۆڤو ئەوروپای نامێش بەردەبۍ، کە پێوەسا بە قەدەغەو ئەشکەنجەی و چا روۆ ئەرەیاوناش، کە پاشێلکاریش کەردەن. دادگاو مافەکا مرۆڤو ئەوروپای قەرارشدا کە "مافو هیوا"و ڕابەر ئاپۆی پاشێلکریان و داواش جە تورکیای کەرد کە ئا ئاژە ڕا وەردەمو پاشێلکاری ئاشکراینە مکەرۆوە. ١٠ ساڵێ سەرو ئا قەرارەیرە وییەردەن، بەڵام تورکیا حیچ هەنگامێش نەنیا. بەمەبەسو شۆنیرە لوای پەی قەرارەکەی ژمارێوە فرە جە ڕێکوزیاکا بوارو یاسای و بەتایبەتی پاڕێزنەرا ڕابەر ئاپۆی سەردای ئەنجومەنو ئەوروپایشا کەرد و داوا کریا فشارەکۍ پەی سەرو تورکیای بە مەبەسو چەمڎاری مافو هیوای هەنگامەی عالە بنیۆ.

جە چوارچێوەو  چارەسەری پرسو کوردینە مشتومری تازە ئینا ئارانە، بەڵام سەرەڕاو ئانەیچ ڕا مەڎریۆ ڕابەر ئاپۆ بنەیانە و پارێزنەرا وێش بوینۆ. جە ٢٣ۍ ئۆکتۆبەرینە برازاو ڕابەر ئاپۆی و پەرلەمانتارو دەم پارتی جە بازنەو رحای عومەر ئۆجالان جە زینانو ئیمراڵینە دیڎارش ئەنجامدا. ڕابەر ئاپۆ جە دیڎارەکەشەنە واتش، گۆشەگیری بەردەواما.

١٥٠٠ پارێزنەرۍ جە زیاتەر جە ٣٠ وڵاتاوە پەی دیڎاری چنی ڕابەر ئاپۆی داواکاریش پێشکەش بە شالیارو دادو دۆڵەتو تورکی کەردەبی. یووە چانیشا پارێزنەرەی ئەڵمانیە هایک گەیسویدە بۍ سەبارەت بە گۆشەگیری رەهاو سەرو ڕابەر ئاپۆی و "مافو هیوا"ی قسێش پەی ئاژانسو هەواڵوو فوراتی (ANF)ی کەردۍ.

'ئۆجالان ڕوانە ٢٣ سەعاتێ ئینا چێرو چەمڎارینە'

مافشناسەی ئەڵمانیە هایک گەیسویدە ئانەش وستڕووە، کە قەرارەکۍ دادگاو مافەکا مرۆڤو ئەوروپای جەبارەو ئۆجالانیۆ جابەجێ نمەکریانە و واتش، "عەبدوڵا ئۆجالان ماوەو ٢٥ ساڵان ئینا زینانەنە و فرەو ئاماوەیە جە دورگەو ئیمراڵینە جە ژووری تاکەکەسینە بییەن. پەیوەندی ئۆجالانی چنی زینانیا تەری کەما و جە ساڵۆو ٢٠١٩یۆ نمەتاوۆنە پاڕێزنەراش بوینۆ. ئۆجالان ڕوانە ٢٣ سەعاتۍ ئینا چێرو چەمڎاری چڕینە. ئاژەی هەنووکەیی دژو یاسای میاننەتەوەییا  بە حیچ جۆرێ مایۍ قبوڵکەردەی نییا. مشۆم هەلومەرجو زینانی مەڕیۆنە".

پەسیناو ئا ئاژەیە مایۍ شەرمەزارییا پەی جەهانی

هایک گەیسویدە ئاماژەش بە قەرارو "مافو هیوا"ی کەرد کە ساڵو ٢٠١٤ جەلایەنو دادگاو مافەکا مرۆڤو ئەوروپایۆ بەرشیەبۍ و پی جۆرە قسێش کەردۍ: "ئینە بە ماناو ئانەیەمێ کە ئا کەسەی سزای هەتاهەتاییش پەی بڕیانۆ، ئەگەر ئازاد نەکریۆنە. پانەیچ خاڵۆو یەرەمو پەیماننامەو مافەکا مرۆڤو ئەوروپای پاشێل مکریۆنە. ئا خاڵێ تایبەتەنە بە قەڎەغەکەردەو ئەشکەنجەی و مامەڵەو بێ ڕێزی کەردەی. تورکیا ئا خاڵێشە جە سیستمو یاسایی وێشەنە نەگونجنێنە. ئەنجومەنو ئەوروپای و کۆمیتەو ڕاگیری جە ئەشکەنجەی (سی پی تی) بە پاو پنەوازی زەختشا نەکەردەن سەرش. یۆبیەو ئەوروپایچ وەرو پەیوەندی سیاسی و ئابوری وێشا فشارەکێشا سەرو تورکیای دورۍ وستۍ و دۆڵەتا وەرنیشتیچ بێدەنگیشا هۆرچنی. شەرمەزارییا کە راو گردی جەهانی ئا ئاژەیە قبوڵ بکەرۆ و وزۆش پەشتەو گۆشاش".

'ئۆجالان جە چارەسەرینە دەورێوە سەرەکی گێڵنۆ'

مافشناسەی ئەڵمانیە هایک گەیسویدە سەرو دەور و وەرپەرسیارەتی عەبدوڵا ئۆجالانی جە چارەسەرینە، پی جۆرە هۆرسەنگنایش کەرد، "گۆشەگیری تەنیا سەرو ئۆجالانی نییا، بەڵکم سەرو زینانیا سیاسی تەریچ هەن. عەبدوڵا ئۆجالان تەنیا زینانیێ نییا، جە چارەسەری پەرسو کوردینە جە تورکیا دەورێ سەرەکی گێڵنۆ. ئەگەر جە تورکیانە چارەسەری پرسو کوردی بێزیۆوە، ئانە تەنیا بە ئەرەنیشتەی چنی عەبدوڵا ئۆجالانی دەسەبەر بۆنە. پەی ئانەیچ ئازادی ئۆجالانی فرە گرنگا و فاکتەرێ سەرەکییا".

بانگەوازش ئاراسەو گلێرگەی میاننەتەوەیی کەرد

هایک گەیسویدە باسش چانەیەکەرد کە ئاڎێ بە هەڵمەتۆو ئیمزاو ١٥٠٠ پارێزنەرا جە ٣٠ وڵاتانە نامێوەشا ئاراسەو وەزارەتو دادو تورکیای کەردەبۍ و پی جۆرە دمایش بە قسەکاش ئارد: "ئۆجالان ٢٥ ساڵێن ئینا زینانەنە و یۆن چا زینانیا کە فرەتەرین ماوە جە زینانە مەنەنۆ. مشۆم گرد گلێرگێوە میاننەتەوەیی پەی پارێزگاری جە مافەکا مرۆڤی جە دژو تورکیای گنا وێشا و فشاری سیاسی وزا سەرو تورکیای. عەبدوڵا ئۆجالان ئینا دلی ئا کەسانە مشۆم سەرەتا و وەڵێ گردینە ئازاد بکریۆ. ئازادی ئۆجالانی تەنیا بابەتێ مرۆیی نییا، پەی چارەسەری پرسو کوردی جە مەنتیقەکەنە هەنگامێوە پەنەوازە و ژیواییەنە".