ئەنڎاموو ڕاوەبەری هامبەشوو دەسەو چاندی و هونەری شاروو عەفرینی محمەڎ وەیس پۍ ئاژانسوو هەواڵوو فوراتی (ANF)ی قسێش کەردۍ و واتش: "پێسە ئینسانێوە رۆشنۋیروو عەرەبی جە سوریا و جە ۋەرکەوتوو دلێڕاسەینە، پێسە گەلێوە کە ۋێما بە ئازاڎیی و فکروو شارستانێتیوە بەستەنۆ، شارستانیەتەکۍ کاریگەریشا سەرما بیەن، گرڎوو کولتوور و زۋان و شارستانیەتەکا بە درێژایی ڕاو ئاوریشمیوە ئاڵوگۆڕ کریێنۍ، ئینێچ گرڎ گێڵاوە پۍ دۊڵەمەنڎیی شارستانییەتی و گەشە ئەسای شاروو میزۆپۆتامیای.حەرپاسە فرێوە جە شارستانیەتەکا ئیسفاڎەشا چی جوگرافیایە کەردەن. ئی شۊنمۍ چنڎین ئاخێزێش بە وێشۆ دیێنۍ، پێسە ئاخێزوو حەزرەتوو ئیبراهیمی  و ئاخێزوو حەزرەتوو موحەمەڎیی(د.خ). حەرپاسە چنڎین فەیلەسوفێش چنە هۊرکۊتێنۍ. یۆ چا فەیلەسوفا ڕابەر و سەرۆکوو گەلا عەبدوڵا ئۆجالانا کە خاوەنوو فەلسەفەو پێوەرە ژیۋای گەلان، فەلسەفەو نەتەوەی دیموکراتیکی، گلێرگەی ئازاڎا. بە پاو فەلسەفەو ڕابەرایەتی متاومۍ ناسازیەکا نازمۍ. جە ڕاو ڕامانەکاشۆ دمایی بە سیستموو ستەمکاری سەروو ژەنا ئاما، دەوروو گەنجا وەڵۍ کۊتەن. بەپاو پەیلوواو من ڕابەر ئاپۆ فرە عال جە ئاژەو سوریای و ۋەرکەوتوو دلێڕاسەی یاوانەنە. ئامانجش ڕۊشنکەردەیۆ و ژیۋنایۆ فکری ئازاڎا. ڕابەر ئاپۆ ویرە خراپەکۍ دلۍ گلێرگەی بەروستۍ".

محەمەڎ وەیس ئەرەیاۋناش کە گلێرگەکۍ ڕوبەڕوو چنڎین قڕکەردەی بیێنێوە پێسە قڕکەردەو ئەرمەنەکا و چەرکەسەکا و واتش: "بەڵام فکروو ڕابەر ئاپۆی نمونەیی و چارەسەرێوە فرە بنەڕەتیا پۍ ئی قڕکاریا. حەرپاسە جە تەرسەو وەڵابیەیۆ ئی فکرا جە ۋەرکەوتوو دلێڕاسەینە بە پیلانگێڵنیێوە میان دەوڵەتی گێرتشا. ڕبەر ئاپۆ پۍ حیچ کەسێوە کۊسپ نەبۍ. حەرپاسە جە دژوو چەمکوو ئەسڕیەیۆ گەلا بۍ. جە ڕاو پرۆژەو نەتەوەی دیموکراتیکیوە گلێرگەش جە خراپەکاری پارێزنا. ڕابەر جە دژوو باوەڕی دۆگماتیکی بۍ کە گەلی پێسە ڕۆبۆتێوە وینۍ. جە دژوو گرڎ کەسێوەن کە جە حەقیقەتی دورکەوتەبۊوە. حەرپاسە جە دژوو ستەمکارە ئاینیەکان کە گلێرگەی کەرا بە گەمێوە پۍ ۋێشا. جە سایەو فکروو ڕابەر ئاپۆینە بە فرەو چێوی ئاشنۍ بیەیمۍ، کە وەڵتەر نەزانێنمێشا".

حەرپاسە جە درێژەو قسەکاشەنە محمەڎ وەیس واتش: "ڕابەر ئاپۆ بە گرڎوو هێزوو ۋێشۆ جە دژوو گرڎ جۆرە زوڵمێوە مرداوە و کۊشیایش کەرد. ڕابەر ئاپۆ جە کتێبەکاشەنە باسوو ژەنۍ کەرۆ کە مشۊم مافی ڕەواشا بۆ. ۋەروو ئانەی جە گرڎ قۆناغێوەنە ژەنی ڕووبەڕوو ستەمی بیێنۆ. بەڵام جە فکروو ڕابەر ئاپۆینە ئی زوڵمە بیەیش نیا و ژەنی جە ژیۋای ئازاڎیی ۋێشەنە مژیۋۆ.

مشۊم تێکەڵ بە فکروو ڕابەر ئاپۆی بیمۍ و فکرەکاش کەرمۍ بە بنەماو ژیۋای. فکرەکۍ ئاڎیی پۍ گرڎوو ژەنا جەهانیا. ئازاڎیی ڕابەر ئاپۆی ئازاڎیی گرڎوو گەلان. جە ڕاو فکروو ڕابەر ئاپۆیۆ فرەو چێویم پۍ بەرکۊت. زانستێوە دۊڵەمەنڎا. ڕابەر ئاپۆ پۍ گرڎوو گەلا بیەن بە ڕۊشنایی. پۍ ئانەی ژەنی عال بشناسمۍ و دەورشا جە گلێرگەنە وینمۍ، مشۊم گێڵمێوە سەروو فکروو ڕابەر ئاپۆی. داوا جە ڕێکوزیا میان دەوڵەتییەکا کەروو  کە ئازاڎیی ڕابەرایەتی مسۆگەر کەرا".