پەی هۊرگېرتەو گۆشەگیری ئیمراڵی و مسۆگەرکەرڎەی ئازاڎیی رابەرو گەلوو کورڎی عەبدوڵا ئۆجالانی زیاڎ جە ١٥٠٠ پارێزنەرا و رێکوزیایا بوارو یاسۍ نامێوەشا ئاراسەو وەزارەتو دادو تورکی کەرڎ.
جە ٣٥ وڵاتێوە ١٥٢٤ پارێزنەرۍ نامێوەشا پەی ئازاڎکەرڎەی رابەرو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانی ئیمزا کەرڎ.
بەنامۍ ئا کەسایەتیاوە کە نامەکەشا ئیمزاکەرڎەن جە بروکسل و پایتەختو بەلجیکاینەکۆنگرێوە رۆنامەوانی سازکریا. کۆنگرەکە جە لایەنو جەمەو یاسایی مېیاننەتەوەیی و دیموکراسی (ماف – داد)ی، جەمەو سەندیکاو پارێزنەرا بروکسلی، پەیمانگاو مافەکا مرۆڤی سەندیکاو پارێزنەرا بروکسلی، یۆبیەی پارێزنەرا ئۆروپای پەی مافەکا مرڤی و جیهانی جە سەرانسەرو جیهانی و سەندیکاو پارێزنەرا دیموکراتی ئۆروپای سازکریابۍ.
جە کۆنگرەکەنە کە جە یانەو ئەرەیاۋنای بروکسلینە سازکریا، ئانە وزیا ڕووە کە پەی دەسەبەرکەرڎەی مافو دیڎاری چنی عەبدوڵا ئۆجالانی ئی کۆششەشا وستەن گەڕ.
جە کۊبیەیۆکەینە ئەرەیاۋییا کە هۆشداری دریان بە کۆمیتەو ڕاگێرتەی جە ئەشکەنجەی و ئانەیچ وزیان ڕووە کە ئاژەو ئیمراڵی جە لایەنو پارێزنەراوە جە جەهانەنە پېسە شێوازێوە گۆشەگیریی تایبەتی و جیاکاری پێناسە کریان.
'یاسا پەشتگۆش وزیۆ و هەرمانەش پنەمەکریۆ، ڕا جە ئەنجامدای دیڎاری مگیریۆ'
چا نامەنە کە پەی وەزارەتو دادو تورکی کیانیان، باس چانەی کریان کە دیڎارەکۍ پارێزنەرا چنی عەبدوڵا ئۆجالانی، عومەر خەیری کۆنار، حامیلی یەڵدرمی و وەیسی ئاکتاشی کە ئینۍ ئیمراڵینە، بە شێوێوە نایاسایی ئاستەنگ مکریا.
نامەکە جە کۆنگرە رۆنامەوانیەکەنە ۋنیاوە و ئامارەی وردە وزیا ڕووە. جە نامەکەنە ئامان، "دەسوەردای جە مافو ۋەرگیری و سەپنای ئاژەو ڕاگێرتەی عەبدوڵا ئۆجالانی و زیڼانیا تەری جە ژووری تاکەکەسینە، بیەن بە مەڵامەتوو ئانەی رێکوزیا مېیاننەتەوەییەکۍ بوارو یاسای پېسە یۆبیەی پارێزنەرا ئۆروپای پەی مافەکا مرڤی و جەهانی جە سەرانسەرو جەهانی (ELDH) و سەندیکاو پارێزنەرا دیموکراتی ئۆروپای (AED) و لاویەرز ئۆف لاویەرز ئەرەیاۋنای بڎا و تۆڕێوە ۋەرفراوانو پارێزنەرا ناڕەزایی رێکوستەکریای نیشانە بڎا".
جە نامەکەنە یاڎ وزیانۆ کە جە ٢٢ۍ کانونو دووەمو ٢٠٢٤ینە ١٣٠٠ پارێزنەرۍ جە ٣٥ سەندیکایا پارێزنەرا جیاجیایۆ داواکاریشا ئاراسەو داواکاری گرڎیی کۆماری بورسای کەرڎ، داواشا کەرڎەن دمایی بە قەڎەغەو سەردای پارێزنەرا پەی ئیمراڵی بێنە و رابەرو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالان، حامیلی یەڵدرم، عومەر خەیری کۆناری و وەیسی ئاکتاش بتاوا چەمشا بە پارێزنەراشا گنۆ.
جە درێژەو نامەکەینە ئانە وزیان ڕووە "قەڎەغەو دیدارو پارێزەرا و سەردایشا پەی زیڼانو ئیمراڵی بەسێوێوە ئاسکرا پاشێلکەرڎەی ستانداردەکاو نەتەوە یۆگێرتەکان جە بارەو مامەڵەکەرڎەی چنی زینانیا کە جە ساڵەو ٢٠١٥ینە هەموارکریانۆ (پێودانگەکۍ نێلسۆن ماندێلا)ی، پاشێلکەردەی پێشنیارەکا سی پی تی و یاساو سزادای تورکیای بە ژمارە ٥٢٥٧یوە. ئەرکا سەرو دۆڵەتی بە بێ گۆشدای بە شناسنامە و سزاو زیڼانی و حوکمدریای، مافەکاش مسۆگەر بکەرۆ.
ئینەیچ جە هەمانکاتەنە، سەرو گرڎیۆ پاشێلکەرڎەی پیمانە بنەڕەتییەکاو ٨ و ١٦ جیاکاری و مافو پارێزنەران کە جە پیمەرە بنەڕەتییەکاو نەتەوەیۆگێرتەکانە دەربارەو دەورو پارێزنەرا دەسنیشانکریان.
ڕۊشنکریانۆ کە ئەرەکۊشاو مافناسا جە تورکیانە دژو گۆشەگیری و پاشێلکەرڎەی مافو وەرگریکەردەی جە ئەساسەنە ئەرەکۊشاین پەی بەیاگۍ یاۋنای پەیمانەو مافەکا مرۆڤو ئۆروپای و گرڎو ئا مافا کە بە ڕێککۊتەیە مېیاننەتەوەییەکا پارێزیێنۍ کە تورکیایچ ئیمزاش سەرکەردێنۍ.
جە دمادمایی نامەکەینە ئامان: "ج ٣٠ی نیسانو ٢٠٢٤ینە ڕاوەبەرو گرڎیی گێرتەخانەکا سەر بە وەزارەتی ئی جوابشە داوە بە داواکاری پەرلەمانتارا دەم پارتی و جە جوابەکەنە ئەرەیاۋییان جە ۋەرا ۋەرو چەمپنەکۊتەی چنی بەڕێز ئۆجالانی و سزادریا تەرینە هیچ ئاستەنگیۍ جە هەرمانەکا پارێزنەرانە بیەیش نیا. هیواڎارێنمۍ شمە ڕا بە چەمپنەکۊتەی چنی ئۆجالانی بڎەیدۍ بە هامپیشەکاما جە تورکیانە و ڕاسی ئی زانیارا نیشانەو جەمەو یاسایی مېیاننەتەوەیی بڎەیدۍ."
پارێزنەرا و ئەرەمەرزیا یاساییەکۍ جە نامەکەشانە داوای هامبەشەشا پەی سەرۋنەدای زیڼانو ئیمراڵی بە وەزارەتو دادی ئەرەیاۋنا.
هیلینی دیباتی: ئاژەو ئیمراڵی فرە مەترسیڎارا
سەرۆکو (AED) هیلینی دیباتی جە کۊبیەیۆکەینە قسێش کەرڎۍ و باسش چانەی کەرڎ کە جە نزیکۆ شۊنیرە لوای پەی ئاژەو ئیمراڵی مکەرا و واتش: "ئاژەو ئیمراڵی فرە مەترسیڎارا." دیباتی ئانەش دیاریکەرڎ کە بە زیاتەر جە ١٥٠٠ جارا تەری پرسیارەو ئاژەو ئیمراڵی مکەرا.
گیسوید: دۆڵەت هۆرگیرو ۋەرپرسیاری پارێزنای مافەکان
هامسەرۆکەو MAF-DAD هیکی گیسویدە زانیاریش جە بارەو ئاستەنگکەردەی چەمپنەکۊتەی چنی ئێمراڵی وەڵا کەرڎۆ و ئاماژەش پانەیە دا کە پێشنیارەکۍ سی پی تی و یاساکۍ جابەجێکەردەی سزاو ژمارە ٥٢٧٥ بەشێوێوە ئاشکرا پاشێلۍ کریێنۍ و واتش: "دۊڵەت ۋەرپەرسا جە دەسەبەرکەرڎەی مافو زیڼانییەکا."
ئۆشنسکی: مافە مېیاننەتەوەییەکۍ پاشێلێکریێنۍ
یەڤەس ئۆشنسکی جە سەندیکاو پارێزنەرا برۆکسی ئاماژەش پانەی کەرد کە گرنگیدای ئاڎیشا پەی پارێزنای مافو پارێزنەرا تورکیایا و ئەرەیاۋناش مافو پارێزنای گرنگا، یاسا مېیاننەتەوەییەکۍ مافو پارێزنەرا حاسڵ مکەرۆ. بەڵام تورکیا یاسا مېیاننەتەوەییەکا پاشێلۍ مکەرۆ.
شمیت: پەنەوازا یۆبیەی ئۆروپای فشار سەرو تورکیای بکەرۆ
سکرتێرو گرڎی (ELDH) تۆماس شمیت باسش چانەیە کەرڎ کە ڕێکوستەیە مېیاننەتەوەییەکۍ نارەحەتێنۍ چانەی تورکیا مافو زیڼانیا ۋەروچەمە نمەگێرۆ و ئاماژەش پانەی دا کە پەنەوازا پارێزنەرا یۆبیەی ئۆروپای پەی لوای ئیمراڵی فشار جە تورکیای بکەرا. تورکیا گۆش بە پێشنیارەکاو سی پی تی نمەڎۆ و واتش: "پەی ئانەی مەجالو چەمپنەکۊتەی وەش بکریۆ پەنەوازا حکومەتەکاو ۋەرنیشتی و یۆبیەی ئۆروپای ناڕەزایی نیشانە بڎا."
