پەژاک لە بارەی هەڵبژاردنەکانی ١١ی رەشەمێی ئێران راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و تیایدا رایگەیاند، ئەو هەڵبژاردنانە لە دژی ئامانج و بنەماکانی بزوتنەوەی ژن، ژیان، ئازادین و داوای کرد هەمووان ئەو هەڵبژاردنانە بایکۆت بکەن.
پارتی ژیانی ئازادی کوردستان (پەژاک) سەبارەت بە هەڵبژاردنی خولی دوانزەهەمینی پەرلەمان و خولی شەشەمی ئەنجومەنی دەستەبژێرانی ئێران راگەیەندراوێک بڵاوکردەوە و تیایدا داوای بایکۆت کردنی ئەو هەڵبژاردنانەی کردووە.
دەقی راگەیەندراوەکە بەم جۆرەیە:
"هەڵبژاردنی ١١ی رەشەمێی ١٤٠٢ ی ئێران لە دژی ئامانج و بنەماکانی بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانەی ژن، ژیان، ئازادییە.
هەڵبژاردنی دوانزەهەمین خولی پەرلەمان و شەشەمین خولی ئەنجومەنی دەستەبژێرانی سیستمی دژە گەلانی ئێران بەڕێوەدەچێت، بەڵام هیچ پێوەڕێکی دیموکراتیک و بنەمای مرۆیی و کۆمەڵگاتەوەر و هیچکام لە ئازادییەکانی کۆمەڵگا رەچاو نەکراون و قەدەغەکردنی تەواوەتی ئازادی و دیموکراسییە. ئەم هەڵبژاردنە لە بنچینەی خۆیدا، سەرکوتی ئاشکرای ئیرادەی گەلان و سوکایەتیە بە هەستی کۆمەڵایەتی کۆمەڵگە.
بە دڵنیاییەوە هیچ بوار و بەستێنێک بۆ هەڵبژاردنێکی ئازاد و دیموکراتیک بوونی نییە. هەموو هێز و سامان لە دەست رەوتێکی توندڕەو و قڕکەردا پاوان کراوە و لە کایەی سیاسیەوە تا بواری ئابووری و دامەزراوەی پەروەردە لە ژێر قۆرخکاری دەستەبژێڕێکی بناژۆخوازدایە. سوپای پاسداران و لقوپۆپەکانی کایەی سیاسەتیان خستووەتە ژێر هەژموون و رکێفی بێ رکابەری خۆیان و ئەمەش بە بیانووی پاراستنی بنەمای سیستم و بە زیانی کۆمەڵگەی مەدەنی ئەنجام دەدەن. سیستمێکی سوڵتەگەر پێکهێنراوە کە کە تەنیا ملکەچکردنی کۆمەڵگەی مەدەنی بە ئامانجی یەکدەست کردن و پاکتاوکردن، بە ئەرکی خۆی دەزانێت. سڕینەوەی بەرهەڵستکاران، پاکتاوکردنی جیابیران و جینۆسایدی گەلان لە بنچینەدا ئەقڵیەتی ریشەیی، داڕزاندنی پێکهاتەیی و سڕکردنی هەموو هێزە دیموکراتیکەکانە. یاسای رەتکردنەوەی شیابوون یاسایەکی دژەدیموکراتیکی ستەمکارانەیە، کە زیانی زۆری بە کۆمەڵگە گەیاندووە و کایەی سیاسەتی دیموکراتیکی لەناوبردووە. دامەزراوەکانی چاودێری یەکلاکەرەوە و یاساکانیان، رێگری لە هەرچەشنە دەنگدانێکی ئازادانە دەکەن و بۆ ئاستی مافی بەشداربوونی خوازراوی تەنیا یەک رەوتی دەسەڵاتداری سەرەڕۆ دادەبەزێن. هەموو مافەکان کراون بە حکومی و مافەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی پێشێل و قەدەغەکراون. لەبری بە فەرمی ناساندنی مافەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی، پەنابردن بۆ ساختەکاری و فرت و فێڵی سیاسی بۆ زیادکردنی بەشدار لە هەڵبژاردن زەوت کراوە و کراوەتە بنەمای کارکردن. کەواتە بە شێوەیەکی بێ پێشینە بە سیاسەتی پاکتاو و یەکدەستکردنی دەسەڵات، ئەم هەڵبژاردنە، نەک هەڵبژاردنی کۆمەڵگە، بەڵکوو بە شێوەیەکی رەها تایبەتە بە رەوتێکی دەسەڵاتدار و توندڕەو لە ژێر ناوی رەوتی بناژۆخواز. ئامانجەکە تەنیا بریتیە کە هێشتنەوە و پاراستنی دەسەڵاتی دیکتاتۆرانە و سەلمێنەری ئەم بانگەشەیە هەوڵی ریفۆرمخوازە پەراوێزخراوەکانە کە لە ژێر ناوی سیاسەتی " کردنەوەی دەلاقە بۆ هەڵبژاردن" پەیڕەو دەکرێت. ئەم هەموو ستەم و نادادیە ئاشکرایە پێشینەیەکی بارتەقای ٤٥ ساڵ دەسەڵاتی کۆماری ویلایی هەیە. بێ گومان بە هۆی نەبوونی ئازادی و دیموکراسییەوە، هیچ چەشنە دادپەروەری و یەکسانی کۆمەڵایەتی بەدی ناکرێت، هەربۆیە هەڵبژاردن هیچ رەوایەتیەکی نییە و تەنیا دەبێتە مایەی هێشتنە و مانەوە دەسەڵاتێک، کە ئەوەش قەیران و هەژار و نەهامەتی دوو هێندە دەکات.
چەند مانگێکە بە هەموو جۆرە فرت و فێڵێکی سیاسی دەسەڵاتخوازانە، سیناریۆی ساختە بە ئامانجی فریودانی جەماوەر داڕێژراون و بە شێوەی جیاجیا و بە چەندین ساختەکاریەوە بەسەر توێژ و کۆمەڵانی خەڵکدا دەسەپێندرێن. سەرجەم دەزگاکانی راگەیاندنی قۆرخکراو خراونەتە ئامادەباشییەوە کە بە چەواشەکردنی رای گشتیی کۆمەڵگەی مەدەنی، لە رێگەی کەشی تۆقاندنی میدیاییەوە، لە ئێستاوە هەڕەشە لە هەمووان دەکەن. لەئێستاوە دەنگنەدان کراوەتە ئامرازێکی هەڕەشەکردن لەوانە بە هۆی بێهیوابوونیان بەرامبەر بە سیستمی ویلایی دەنگ نادەن و کۆی سیستمەکە بە پڕخەوش دادەنێن.
هەرجۆرە بەشدارییەک لە هەڵبژاردن بە واتای پەسەند کردنی سیاسەتە سەرکوتکارانەکانی دەسەڵات، بە ئاسایی نیشاندانی قەیرانە کەڵەکەبووە ئابووری و بژێویەکان و چوونە ژێرباری هەڵسوکەوتە چەوسێنەرانەکانی دەسەڵاتی حوکمڕان دژی کۆمەڵگەی مەدەنی و گەلانی ستەملێکراوە. بە دڵنیاییەوە، کرێکاران، فەرمانبەران، خانەنشینان، پەرستاران، خوێندکاران، رۆشنبیران، ئازادیخوازان، گەنجان و بە تایبەتی ژنان هیچ پشکێکیان لەم شانۆگەرییە تاکلایەنیەی هەڵبژاردنی رەوتی بناژۆخوازی دەسيڵاتدا نییە و بەهیچ جۆرێک خواست و ویستیان رەچاو نەکراوە. گەندەڵی، سپی کردنەوەی پارە و رانت لە دژی سەرجەم توێژ و کۆمەڵانی ستەملێکراو ئەنجام دەدرێت، تاکوو هەموو کەرتەکانی بەرهەمهێنان، بژێوێ، بازرگانی و ئابووری لە قۆرخ و پاوانی تەواوەتی خۆیاندا بێت. لەسەر ئەم بنەمایە بایکۆتکردنی هەڵبژاردن بەشێکە لە بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانە و کۆمەڵایەتی ئێران و بە ئاراستەی رەوتی ئازادیخوازی و دەستەبەرکردنی داهاتوویەکی رووناک و دیموکراتیک و ئازادە. ئەم هەڵبژاردنە بە لادان و سڕینەوەی جیابیران، لە راستیدا بووەتە گۆڕەپانی ململانێ لەسەر دەسەڵات و دابەشکردنی سامان و پسخوازی لە رانست لە نێوان باڵی دەسەڵاتدار و لەهەموو بنەما جیهانیە دیموکراتیکەکان داماڵدراوە. تایبەتمەندی کۆمەڵگا تەوەری بە تەواوەتی لەو پرۆسەدا سڕاوەتەوە و تەنیا وەک کەرستەیەک بۆ رەوایەتی بەخشین بە سەڵتەخوازی و گەندەڵی دەسەڵات بە شێوەیەکی نامرۆڤانەی بوونی دەنگدەران بەکاردەهێنرێت. بە مەبەست و بە راشکاوی، هیچ بنەما و بنچینە و پرەنسیپێکی ئەخلاقی بە ئاراستەی پێکهێنانی بەڕێوەبەرییەکی سیاسی و کۆمەڵگەیەکی تەندروست، رەچاو ناکرێت. خراپتر لەمەش، رەوتە حکومەتیە ریفۆرمخواز و میانڕەوگەراکان، سەرباری فشاری چری توندڕەوەکان بەڵام لە پێناو هێستنەوەی بنەمای سیستم ئامادەن وەک کەستیەی سیاسی بوونی گەلان خراپ بەکاربهێنن و یارمەتی بەرچاو بە ئەندازیاریی سوپای پاسداران و بناژۆخوازەکان بۆ کۆمەڵگا بکەن. تەنانەت ئایینیان کردووەتە گەورەترین کەرستەی سیاسی دەسەڵاتداران، تا لە رێگەی ئەو سیاسەتەوە بەشداری لە هەڵبژاردن زیاتر بکەن و ئەم جارەش لە بەردەم دادگای کۆمەڵگەی مەدەنی خۆیان قوتار بکەن. بە دڵنیاییەوە گەورەترین مەترسی بەشداری، درێژترکردنەوەی تەمەنی دەسەڵاتی دیکتاتۆر و سەرەڕۆ و دواخستنی بزوتنەوەی کۆمەڵایەتیی ئازادیخوازانەیە بۆ چەندین ساڵی دیکە و بەردەوامبوونی دۆخی کەڵەکەبوونی قەیرانە کاولکارانەکانە. هەربۆیە هۆشداری دەدەین لەبارەی هەرجۆرە بەشدارییەک لە هەڵبژاردنی دەسەڵاتە کە لە پێگەی ریفراندۆمی دیکتاتۆرە توندڕەوەکانە.
ئەم هەڵبژاردنە لە بنچینەدا سەرکوتی ستەمکارانەی دیموکراسی و قەدەغەکردنی ئازادییەکانە و هەر ئەوانەی دوێنێ لە لە راپەڕینی سۆڕشگێڕانەی گەلاندا لەسەر شەقام کوشتاریان کرد، ئەمرۆ رێگەیان پێدراوە خۆیان کاندید بکەن. ئەم هەڵبژاردنە بە تەواوەتی لە دژی رابوونی شەقامی بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانەی هەموو گەلان و کۆمەڵگەی دیموکراتیک دارێژراوە، تاکوو سیاسەتی سەرکوت بەتەواوەتی بگەیەننە ئەنجام. بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانەی ژن، ژیان، ئازادی بە شێوەیەکی مێژوویی، تێپەڕاندنی سندوق و هەڵبژاردنی سەپێندراو و رەتکردنەوەی دیکتاتۆریەتە، کەواتە نابێت رێگە بە گەڕاندنەەوەی بۆ دواوە بدرێت. لە راستیدا پێشوەختە ئەم بزوتنەوەیە هەڵوێستی گەلانی لە دژی هەڵبژاردنی سوڵتەگەرایانە یەکلاکردووەتەوە. بۆیە لە بنەڕەتدا سیاسەتی پوختکردنەوە و یەکدەستکاری لە دژی شەقام و کۆمەڵگا جێبەجێ دەکرێت، نەک لە دژی کەسانی سەربە حکومەت. ئەم هەڵبژاردنە بۆ دەسەڵات بە تەواوەتی یەکلاکەرەوەیە، چونکە تێگەیشتنی رژێم بەو جۆرەیە کە گەلان بە بەشدارییان لەم هەڵبژاردنەدا، بە شێوەی سروشتی بەهۆی بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانەوە پەشیمانی و پاشگەزبوونەوە دەردەبڕن. دەسەڵاتی دیکتاتۆر و سەرەڕۆ، لە دوای دەستپێکردنی بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانەی ١٤٠١ هیچ هەنگاوێکی کرداری بۆ هەڵگرتنی ستەمکارییەکانی نەناوە. هەوڵ دەدات ژنان کە ئاستی باڵای وشیار و کردەوەی شۆڕشگێڕانەی ئیرادەگەرایانەیان بەدەستهێناوە لە گرتنەبەری رێچکەی بزوتنەوەی ژن، ژیان، ئازادی دووربخاتەوە و بیانگەڕێنێتەوە بۆ دۆخی کۆیلایەتی و دیلبوونی پێشوو. ژنان لە پێگەی پێشەنگایەتی گۆڕانکاریکار لە بزوتنەوە بۆ پێگەی ژنانی ملکەجی سیستمی دژە ژن_ی خۆی دابەزێنێت. بەدیلی هێشتنەوەی ژنان بە تاکە رێگەی درێژەدان بە تەمەنی دەسەڵاتی خۆی دەزانێت، ئەوەش ئەو ژنانەی هێز و بزوێنەری سەرەکی بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانە و سەردەمیانەی ئێرانن. سەدەی ئێستا بێگومان سەدەی ژنانە لە پێناو هێنانەدی ئازادی و دیموکراسی و ئامانجی رژێم لە گرتنەبەری رێگری و دوورخستنەوەیان، بێبەشکردنی بێ بەزەییانەی ژنانە لەو مافەیان. هەربۆیە بۆ رێزلێنانی راستەقینە لە بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانەی ژن، ژیان، ئازادی و بۆ شەرمەزارکردنی سەرکوتکاری بێباکانەی سیستمی دەسەڵات، وەک ئەرکێکی ئەخلاقی، سیاسی و دیموکراتیک، بایکۆتی هەڵبژاردن رادەگەیەنین و مافی بریاردان و بنیاتنانی ئەمرۆ و داهاتوو بە مافی کۆمەڵگەی مەدەنی دەزانین. بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانەی گەلان، لە سەرووی یەک هەڵبژاردنەوە، ئامانجی بەرزی گۆڕانکاری ریشەی بە بەمەستی دیموکراتیزەکردنی هەیە، کە موڵکی سەرجەم گەلانە. ئەم جوڵانەوەیە هەموو بابەتەکانی بو شێوەی روون، خستووەتەڕوو و ئەرکی گرنگ و دیموکراتیکی بە سەرجەم ئازادیخوازان سپاردووە.
چارەسەرنەکردنی پرسی کورد و درێژەدان بە سیاسەتی تواندنەوەی کولتوری و جینۆسایدی کولتوری لە دژی گەلانی کورد، ئازەری، بەلوچ، عەرەب، مازەنی-گیلەک و گەلانی دیکە و سەرخستنی سیاسەتی ستەمکارانەی دەستبەسەرکردنی بەربڵاو و رەشبگیری، ئەشکەنجەی دڕندانە و جێبەجێکردنی سزای نامرۆڤانەی لەسێدارەدان خۆی لە خۆی دا تاوانێکی بەرچاون لە دژی مرۆڤایەتی. کاتێک هیچ جوڵە و هەنگوێک لەلایەن دەسەڵاتی کۆماری ویلاییەوە بە ئاراستەی چارەسەرکردنی پرسی پەیوەست بە گەلان بەتایبەت پرسی کورد بەدیناکرێت و تەنانەت وەک کەرستەی مانەوە و خۆڕاگرتنی سیستمی سەرکوت و سێدارە و جینۆساید سود لە هەڵبژاردن وەردەگیرێت، لە روانگەی گەلان و نەتەوە ستەملێکراوەکانەوە هیچ رەوایەتیەکی نییە. هەربۆیەش پرسە جەوهەری و ریشەییەکانی ئێران بە چارەسەری پرسی نەتەوە و گەلان چارەسەر دەکرێت، نەک بە ئەنجامدانی هەڵبژاردنێکی شانۆگەری کە ئەنجامەکانی بە شێوەیەکی دژەدیموکراتیک و دژە گەلی پێشوەختە دیاریکراون.
پارتی ژیانی ئازادی کوردستان (پەژاک) پێشوەختە داوا لە سەرجەم گەلان و نەتەوە ستەملێکراوەکان، تەواوی توێژ و کۆمەڵان بە تایبەتی کرێکاران، فەرمانبەران، خوێندکاران، رۆشنبیران و ژنان دەکات کە بە شێوەی یەکگرتووانە و یەکریزانە و بەو پەڕی تواناوە بەشداربن لە بایکۆتی هەڵبژاردنی خولی دوانزەهەمی پەرلەمان و خولی شەشەمی ئەنجومەنی دەستەبژێران. بە دڵنیاییەوە هەڵوێستی لەم چەشنە خواستی بەهێزی کۆمەڵگا بۆ دەستەبەرکردنی گەرنتیکردنی داهاتووی ئازاد و دیموکراتیک دەسەلمێنێت. بەهۆی ئەوەی یەکێک لە ئامانجەکانی رژێم لەم هەڵبژاردنە پاشەکشێپێکردنە بە بزوتنەوەی کۆمەڵایەتی دیموکراتیک، کەواتە بایکۆت مافێکی سروشتی و دیموکراتیکە و یارمەتیدەرێکی مێژوویی بەهێزبوون و مانەوەی بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانە و کۆمەڵایەتی دەبێت. بایکۆتی هەڵبژاردن مافێکی دیموکراتیکە و دەتوانێت ورەی گەلان بۆ درێژەدا بە رێگەی هێنانەدی ئازادی بەرزبکاتەوە و یارمەتیدەریان بێت. داهاتووی کۆمەڵگاکان و گەلانی ئێران بە تێکۆشانی لەخۆبوردەییانەی ئەمڕۆ بناغەی دادەنرێت".
هـ . ب
