ئەندامی کۆمیتەی بەڕێوەبەریی پەکەکە موراد قەرەیلان هێرشە داگیرکەرییەکانی سوپای تورک و ئاماری شەڕی هەشت ساڵەی لە میانی وتووێژێکدا لەگەڵ رادیۆی دەنگی گەل هەڵسەنگاند.

گۆشەگیری لە سەر رێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان بەردەوامە. ئێوە لەبارەی سیاسەتەکانی گۆشەگیری و دۆخی ئیمڕاڵییەوە روانین و بۆچوونتان چییە؟

سەرەتا من سڵاو و رێز بۆ رێبەر ئاپۆ و هەموو هەڤاڵان لە زیندان دەنێرم و بە رێزەوە سڵاو لە بەرخودانی ئەوان دەکەم.

لەو شەڕەیدا کە دەوڵەتی تورک لە بەرامبەر تێکۆشانی ئێمە درێژەی پێدەدات، گۆشەگیری سیستمێکە و بەردەوامە لەسەر. لە سیستمی گۆشەگیری ئیمراڵیدا هیچ گۆڕانکارییەک بوونی نییە. هەروەها لە هەموو زیندانەکانی تورکیا و کوردستان بەڕێوەدەبرێت و ئەمڕۆ لە شەڕی جینۆسایدی گەلی کوردستاندا سیستمی گۆشەگیری زاڵە. بێگومان دوژمن لە سیستم هزر و هەڵوێستی رێبەر ئاپۆ دەترسێت. بۆیەش بە گرنگی دەبینێت بۆ خۆی کە دەنگی رێبەری ئاپۆ نەگاتە بزوتنەوە، کادرەکان و گەل. لەبەر ئەوەی ئەوان هەوڵ دەدەن ئەو بەشانە پاکتاو بکەن و ناچار بە خۆبەدەستەوەدانیان بکەن. هەربۆیەشە لە سیستمی گۆشەگیریدا هیچ سست کردنەوەیەک بوونی نییە.

بێگومان دوژمن ئەوە هێندە بە گرنگ دادەنێت کە یاسای ناوخۆیی تورکیا، یاسا نیونەتەوەییەکان، بنەما یاسایی و ئەخلاقییەکان پێشێل دەکات. لەبەر ئەوەی دەترسێت ئەوانە پێشێل دەکات. بەرخودان و هەڵوێست بەرامبەر بەوە بە دڵنیاییەوە زۆر بە واتایە. بەڵام بۆ گەلان کە لە دەرەوە تێدەکۆشن، بۆ وڵاتپارێزان و گەلەکەمان ئەوەی گرنگە ئەوەیە کە ئێمە چی دەکەین. لەو چوارچێوەدا دۆخی ئێمە، دۆخی رەخنەلەخۆگرتنە. لەبەر ئەوە ئێمە لە پرۆسەی رەخنە لە خۆگرتنداین. دەبێت بزانین کە ئەو تێکۆشانەی ئەمڕۆ بە گشتی بەڕێوەدەبرێت، بەرپرسیارێتی سەرشانمان زۆر زیاتر دەکات. ئەرکی سەردەم دەهێنێتە ئاراوە و دەیاخەتەڕوو. دەبێت ئێمە بە چالاکی، تاکتیک و رێ و رێبازی زۆر کاریگەرتر گوڕ بە تێکۆشان بدەین. نەک هەربۆ هەڵگرتنی گۆشەگیری، بۆ ئازادی رێبەر ئاپۆ و ئازادی هەموو هەڤاڵانی ناو زیندان، دەبێت ئێمە تێکۆشان بەهێزتر بکەین. ئەو سەردەمەی ئێمەی تێداین، ئێستا ئەو سەردەمەیە. لەو چوارچێوەدا ئەوەی ئێستا دەکرێت بەس نییە. کاتێک ئێمە هەم وەک بزوتنەوە، هەمیش وەک گەریلا و کادر و هەمیش لە رووی کەسایەتی و رێکخراوە وڵاتپارێزەکانەوە هەڵیبسەنگێنین، دەبینرێت کە مامەڵەی هەنوکەیی بەس ناکات. لەبەر ئەوە دەبێت تێکۆشان بەهێزتر بکرێت و لەو چوارچێوەدا لانیکەم دەبێت باری سەر شانی رێبەر ئاپۆ سووکتر بکرێت. لەبەر ئەوەی ئەو کەسەی زۆرترین قورسایی بارەکەی لەسەر شانە رێبەر ئاپۆیە. ٢٥ ساڵە لە دژی هێرشەکانی شەڕی دەرونی و ئەشکەنجەی دەرونی ئیرادەیەکی بەهێز هەیە. دەبێت ئێمە هەموومان لەو بڕوانین و چاوخشاندنەوە بە شێوازی خۆماندا بکەینەوە. بۆ نمونە مرۆڤ لێی دەڕوانێت، هەڤاڵێک لە ناو خەباتدا چەند ساڵ لە شوێنێک دەمێنێتەوە، بە بەهێزی ناتوانێت خەبات بکات. بەڵام مرۆڤ سەرنج بدات ئەمڕۆ لە ئیمراڵی و زیندانەکانی دیکە هەڵوێستێک هەیە. ئەوەی دەبێت ئێمە بە گشتی ئەنجامێکی لێوە بەدەست بهێنین و وەک پەیامێک هەڵیبسەنگێنین، دەبێت لەو رووەوە بە قووڵاییەکی تاکتیکی بە رێگە و مێتۆدێک کە ئێمە تێکۆشان لە هەموو گۆڕەپانێک بە گوڕبکەین. رۆژ ئەو رۆژەیە. بەم جۆرە دەتوانین ببینە وەڵام بۆ هەڵوێستی رێبەر ئاپۆ و هەڤاڵان.

لەسەد ساڵەی پەیمانی لۆزاندا لە لۆزان رێپێوانێکی جەماوەری و هەروەها کۆنفڕانسێک سازکرا. ئەنجامنامەی کۆنفڕانسەکە راگەیەندرا، دەتوانێت لەسەر ئەوە چی بڵێن؟

کۆنفڕانسی لۆزان لە سەدەم ساڵەیدایە، بە راستی لە ئاستێکی بەرزدا پێکهات. هەم رێپێوانی گەل باش بوو، هەمیش کۆنفڕانس و ئەنجامنامە کە بڵاوکرایەوە، هێندەی ئێمە بەدواداچوونمان بۆکرد، باش بوو. بەڵام دەکرا باشتر بوایە. لەهەموو روویەکەوە دەکرا باشتر رێکبخرایە. پەیمانی لۆزان پەیمانێک قڕکردنە. هەرچەندە ئەوانەی ئەو پەیمانەیان سازکردووە پێیان وتووە 'پەیمانی ئاشتی'، بۆ گەلی کورد ئەو پەیمانە پەیمانی قڕکردن و شەڕە. لە ئەنجامی ئەو پەیمانەدا سەد ساڵە کە لە کوردستان تراژیدیای گەورە روودەدەن و هەموو کات شەڕ لەئارادابووە. هەڵبەت مرۆڤ بیردەکاتەوە، 'بۆچی ئەو دەوڵەتانە بە پەیمانێکی ناڕەوای بەم جۆرە کۆبوونەوە و ناحەقی گەورەیان بەرامبەر بە گەلی کورد کرد؟

ماوەی چەند رۆژە هەموان باس لە ناحەقییەکانی ئەو پەیماننامەیە دەکە، بەڵام ئەوە تەنیا بە بەرژەوەندی ئابوری و سیاسی راڤە ناکرێت. راستە؛ بەشێکە لە دۆخی گەلەکەمان. لەبەر ئەوە گەلەکەمان ئامادە نییە؛ یەکێتی خۆی ئامادە نەکردووە؛ نوێنەرەکان بەهێز نین. گەلێکی بێ پارێزەرە. سەرباری ئەوەی کۆنترین گەلی هەرێمەکەیە، لە بواری زمان، کولتور و مێژوودا گەلێکی دەوڵەمەندە و دواتر نەهاتوونەتە هەرێمەکە، ئەو گەلە نکۆڵی لێدەکرێت. بێگومان ئەو نکۆڵیەش رێگەی لەبەردەم کۆمەڵکوژی کردووەتەوە. بۆچی بەو جۆرەیان کردووە؟ ئەوە بە تایبەتی لە دەستپێشخەری دەوڵەتانی ئەوروپادا پێشخراون.

ئاشکرایە کە لێرەدا هەندێک لێکدانەوەی مێژوویی رۆڵیان هەیە. دەیانەوێت تۆڵەی سەلاحەدین ئەیوبی لە کوردان بکەنەوە. جیهانی کریستیانەکان سەلاحەدینی ئەیوبییان لەبیر نەکردووە، هەمیش لە سەدساڵ بەر لە لۆزان لە سەردەمی بەدرخان بەگ و سوپای حەمیدیەدا بە پیلان و هاندانی عوسمانی هەندێک هۆزی کورد هەڵیانکوتایە سەر کریستیانەکان و شەڕیان لەگەڵ کردن، بەوەش کێشە هاتە ئاراوە. کاتێک مرۆڤ ئەوانە دەهێنێتە لای یەکەوە، لە ستەم و بێویژدانی و ناحەقی پەیمانی لۆزاندا رۆڵی ئەو کردەوانەی ناو مێژوو دەبینرێن. لە سەردەمی سەلاحەدین ئەیوبیەوە تا لۆزان، لێپێچینەوە و حسابپرسینەوە لە کوردان دەکرێت. لەبەر ئەوە ئەو شتە بە بەرژەەندی ئابوری و سیاسی شرۆڤە ناکرێت. لێرەدا مێژوو رۆڵی هەیە.

لە دژی ئەوە سازکردنی کۆنفڕانس زۆر واتادارە، هەر هیچ نەبێت ئەوە نیشاندرا کە گەلی کورد ئەو پەیمانە قەبوڵ ناکات و رەتیدەکاتەوە و سەد ساڵیشی بەسەردا تێپەڕبووبێت، ئەمەش زۆر واتادارە. هەرچەندە هەندێک کەس بەشداریش نەبووبن، ئەو هەنگاوەی لە رێگەی کۆنفڕانسی لۆزانەوە هەڵگیراوە، رەنگە ببێتە بنەمای یەکێتی نەتەوەیی. زۆرینەی پارتی، دامودەزگا و لایەنە کوردیەکان و گەلانی ئەرمەنی، ئاشوری و سوریانی کە لە کوردستان دەژین، ئەوانیش لەو کۆنفڕانسەدا ئامادەبوون. ئەوە شتێکی زۆر بەنرخە. هیوادارم ئەو هەنگاوە بەردەوامێک و بگاتە ئەنجام.

هەڵبەتە سازکردنی ئەو کۆنفڕانسە شتێکی باش بوو، بەڵام ئەوەی گرنگە کردار و کردەوەیە. واتە دەبێت بەردەوام بێت. باشە، دەبێت بەردەوامیەکەی چۆن بێت؟ دەبێت بکرێتە کۆنفڕانسێک نەتەوەییە. دەبێت ئەم کۆنفڕانسە ببێتە بناغەیەک بۆ ئەوە.

بارودۆخی ئێستا بۆ سازکردنی کۆنفڕانسێکی نەتەوەیی گونجاوە. بە کورتی، سازکردنی کۆنفڕانسێکی بەنرخی لەو جۆرە بۆ ئێمەی کورد و ئە گەلانەی لە کوردستان دەژین، بۆ پێشوازیکردن لە سەدساڵەی پەیمانی لۆزانی کۆمەڵکوژکار و قڕکەر، باش بوو. ئەوە وەڵامێک بوو. لەئێستا بەدواوە دەبێت ئێمە بە کردەوە وەڵامی بەهێز بدەینەوە. ئەوەش بە یەکێتی نەتەوەیی دەکرێت، ئەوە بەرزکردنەوەی تێکۆشانی ئازادی و تێکۆشانی چارەسەری دەستەبەر دەکات. ئێمە خاوەنی پێرسپێکتیڤین کە گەلانی هەرێمەکە چۆن دەتوانن پێکەوە بژین و پرۆژەی چارەسەریمان هەیە. ئەگەری هەیە لۆزانێکی نوێ بێتە ئاراوە. ئەو لۆزانە لۆزانی نەتەوە-دەوڵەتەکانە. ئیتر دەبێت لۆزانی کۆمەڵایەتی لەسەر بنەمای کۆنفیدڕاڵیزمی دیموکراتیک ساز بکرێت. ئەوەش پێویستی بە تێکۆشان هەیە.

لە کۆتاییدا کەنەکە کە پشتیوانی لەو خەباتە بەنرخە کردووە و هەروەها هەموو بەشداربووان سڵاویان لێدەکەم و پیرۆزباییان پێدەڵێم. هیوادارم ئەو کۆنفڕانسە بۆ داهاتوویەکی باشتر، یەکێتی نەتەوەیی و گەشکردنی تێکۆشانی ئازادی ببێتە بنەمایەک.

دەوڵەتی تورکی داگیرکەر لە ٢٤ی تەمووزی ٢٠١٥دا لە دژی بزوتنەوەکەدا و گەلی کوردستان هێرشێکی بەرفراوانی دەستپێکرد. هەشت ساڵ بەسەر ئەو هێرشەدا تێپەڕبوون. کۆماری تورک رایگەیاندووە کە زیانی گیانی ئێوە لەو شەڕەدا ٣٨ هەزار و ١٩١ کەس بووە. ئاماری راستەقینەی ئەم شەڕە چەندە؟

پرسیاری پێشوتان لەبارەی لۆزانەوەبوو. پەنجا ساڵیش بە سەر هەڵوێستی رێبەرئاپۆدا تێپەڕبوو. واتە بزوتنەوەکەمان ٥٠ ساڵە لە دژی سیستمی کۆلۆنیالیست و قڕکەر تێدەکۆشێت. ٣٩ ساڵیشە تێکۆشانی چەکداری بەڕێوەدەبات. بەڵام ئەو شەڕەی هەشت ساڵە بەڕێوەدەچێت خاوەنی هەندێک تایبەتمەندییە. لەدوای شۆڕشی رۆژئاوا، یەکگرتنەوەی هەرێمەکانی جزیرە و کۆبانێ، هەدەپە لە هەڵبژاردندا لەسەدا ١٣ی دەنگەکانی بەدەستهێنا و لە باکور ئەو کاتەی دۆزی ئازادی گەشایەوە، ئەوانە کاربەدەستانی دەوڵەتی تورکیان ترساند. ئەوان وابیریان دەکردەوە کە ئەو پەرەسەندنانە دەبنە هۆی دابەشبوونی تورکیا. لەبەر ئەوە هێزە راستگر و چەپگرەکان، هێزەکانی لایەنگری ناتۆ یاخود ئەوانەی لایەنگری ئوراسیان، هەموو هێزەکانی ناو دەوڵەت یەکیان کرد و کۆنسێپتێکی نوێیان سازکرد. لەسەرەتادا پێیان وت، 'پلانی رووخاندن'. بەڵام لە ساڵی ٢٠١٦دا رێکخستنی خۆی لەسەر ئاستی ناوخۆیی تەواو کرد و لە سەر بنەمای سیاسەتی پاکتاوکارانە شەڕیان راگەیاند. کاتێک ئەو شەڕەیان راگەیاند وتیان 'ئەمە شەڕی سەربەخۆیی تورکیایە، وتیان 'ئەمە شەڕی رزگارییە. ئەمە بۆ ئێمە زۆر ستراتیژیکە'. واتە دەوڵەت بە هەموو هێزیەوە لە دژی ئێمە شەڕی کرد. لەبەر ئەوە وەک شەڕەکانی پێشووی ئێمە نەبوو. لەسەرو ئەوەشەوە بۆ ئەوەی بە خێرایی بڕیار وەربگرێت و لەلایەکەوە هەماهەنگی بکات، سیستمی خۆی گۆڕی. بۆ ئەوەی شەڕەکە باشتر بەڕێوەببەن، سیستمی سەرۆکایەتی کۆمارییان هێنایە ئاراوە کە هەموو شتێک لە دەست یەک کەسدابێت.

لەو کاتە بەدواوە پشتیان بە تەکنەلۆژیای سەردەم بەست هێرشیان کردە سەر ئێمە. لە ٣ ساڵی سەرەتادا لە باکوور ئەو هێرشانە بە شێوەیەکی بەرفراوان و دژوار پێشخران. بێگومان لە بەرامبەر ئەوەش بەرخودانی شارەکان و ئەیالەتەکان پێشخرا. لە شارەکان بە پێشەنگایەتی چیاگەر، خەباتکار و زەریانەکان؛ لە چیاکانیش بە پێشەنگایەتی ئازاد سیسەر، دەلال ئامەد و باران دێرسیمەکان بەرخودانی گەورەی مێژوویی بەڕێوەچوو.

لە ساڵی ٢٠١٨دا، ئەوان چوارچێوەی ئەو کۆنسێپتەیان بەرفراوان کرد. هەم هێرشیان کردە سەر عەفرین، هەمیش بە ئاشکرا رۆژئاوایان کردە ئامانج و بە هیرشی سەر خواکورک شەپۆلەکانی هێرشەکانیان بەرەو هەرێمەکانی پاراستنی مێدیا یاخود باشووری کوردستان بەرفراوان کرد. ئەو دۆخەی شەڕ هەم لە باکووری کوردستان، هەم لە رۆژئاوای کوردستان و هەمیش لە باشووری کوردستان تا ساڵی ٢٠٢٠ بەردەوام بوو. لە ساڵی ٢٠٢٠ەوە زیاتر لەسەر باکوری کوردستان و باشوری کوردستان یاخود هەرێمەکانی پاراستنی مێدیا راوەستەیان کردووە. راستە؛ لەهەمان کاتدا لە زۆر ناوچەی رۆژئاوای کوردستان، شەنگال و باشوو تیرۆر هێرشی جیاجیایان ئەنجامداوە. بەڵام لە چوار ساڵی رابردوودا شەڕەکە زیاتر لە هەرێمەکانی پاراستنی مێدیا و لە باکووری کوردستان بەردەوامە.

لێرەدا ئامانجی ئەوان چی بوو؟ ئامانجی ئەوان ئەوە بوو کە گەریلا لە ریشەوە پاکتاو بکەن. لەبەر ئەوەی بە پشتیوانی ناتۆ دەستیان بە تەکنەلۆژیای سەردەم کەوتبوو. بە تایبەتیش بە فڕۆکەی بێفرۆکەوانی هێرشبەریان دەست کەوت. بیرکردنەوەیان بەو جۆرەبوو کە بەو تەکنەلۆژیایە گەریلا پاکتاو دەکەن، رۆژئاوا داگیرکەر دەکەن، سنوورەکانی میساقی-میللی داگیرکەر دەکەن. خۆی لە خۆیدا ئەردۆغان پێشتر لە کۆبوونەوەی نەتەوەیەکگرتووەکاندا بە ئاشکرا ئەو نەخشەیەی دروستی کردبوو، نیشانی دابوو. بە کورتی ئامانجی ئەوان پاکتاوکردنی بزوتنەوەی ئازادییە، بتوانن هەموو دەستکەوتەکانی گەلی کورد لەناو ببەن و تورکیا لە کێشەی کورد رزگار بکەن. دەیانەوێت ئەمساڵیش، واتە لە ساڵی ٢٠٢٣دا ئەوە جێبەجێ بکەن.

ئامانجی ئەوان ئەوەبوو کە لە سەد ساڵەی لۆزان و لە سەد ساڵەی کۆماردا، سەرکەوتنی خۆیان رابگەیەنن و بە بێ کورد پێبنێنە سەدەی دووەمی کۆماری تورکیاوە. واتە لە سەر بنەمای لەناوبردنی تێکۆشانی ئازادی و ئیرادەی گەلی کورد، سەدەیەکی دووەم (دووەم سەدساڵەی کۆمار) بخوڵقێنن. ئامانجی ئەوان ئەمەبوو کە ئەمساڵ بزوتنەوەی ئازادی بە تەواوەتی پاکتاو بکەن و بەم جۆرە بگەنە ئەنجام.

ئێستا سەد ساڵ تێپەڕ بووە. دەوڵەتی تورک لەو قۆناغەدا لە دەرەوە پشتیوانی دەکرێت. هەروەها دەوڵەتانی دەورەبەریشیان بە هەندێک لێکدانەوەی سیاسی، بازرگانی و جیاجیا تائاستێک هێنایە ریزەوە. لێرەدا، لەنێوان رووسیا و ئەمریکادا تا رادەیەک گەمەی کرد. بە جۆرێک لە جۆرەکان عێراقی بێدەنگ کرد. هەروەها بەداخەوە پەدەکەی کردە هاوبەشی ئەو پلانە. هەموو ئەمانە بە چ لێکدانەوەیەک کراون ئەمە بابەتێکی جیاوازە، بەڵام ئەمە روویدا. هەندێک کوردیشیان بەرەولای خۆیان راکێشا. پشتیان بەوە بەست و وتیان 'ئێمە بە دڵنیاییەوە سەردەکەوین'. بەڵام ئێستا کاتێک لێی دەڕوانین، ئەوان سەرنەکەوتوون. لەبەر ئەوەی لە زاپ چەقیون. سێ ساڵە دەیانەوێت زاپ داگیربکەن بەڵام هێشتاش ناتوانن داگیری بکەن و تائێستاش لە هەوڵی داگیرکردنی زاپدان.

لەبەرامبەر ئەو کۆنسێپتەی ئەوان، ئێمە وەک بزوتنەوە خۆڕاگریمان کرد، سیاسەتی کورد خۆڕاگری کرد. خۆی لە خۆیدا باسمان لە هەڵوێستی رێبەر ئاپۆ کرد. گەریلا لەگەڵ ئەو بەرخودانانە، لە بواری تاکتیکدا خۆی بەرفراوان کرد. یەکەم، ئاستی پسپۆری بەرەوپێش برد؛ لە شەڕدا نۆژەنکردنەوە و نوێبوونەوەی سازکرد. پەرەی بە بەکارهێنانی تەکنەلۆژیادا. دووەم؛ شێوازی شەڕی تیمی ئافراند. لە رێگەی ئەو شەڕی تیمەوە توانی بە شێوەیەکی بەهێز شەڕ بکات و بە شێوەی شاراوە بجوڵێتەوە. سێهەم؛ لە شەڕدا سیستمی ژێر زەوی دامەزراند. وەک شێوەیەکی نوێ، شەڕی ژێر زەوی خوڵقاند.

ئەو شتانە وایکرد کە هەموو جۆرە هێرشەکانی دەوڵەتی تورک، هەواڵگری و تەکنەلۆژیای سەردەم نەگەنە ئەنجام. لە بەرامبەر ئەو بەرفراوانبوون و قووڵبوونەوەی تاکتیکی، هێرشەکانی ئەوان نەگەیشتنە سەرکەوتن و بێ ئەنجام بوون. لەبەر ئەوە سەرباری تەواوبوونی ماوەی پلانەکەشیان نەیتوانی بگەنە ئامانجەکانیان. لەبەر ئەوەی هەڵوێستی رێبەر ئاپۆ و بەرخودانی گەلەکەمان و گەریلاکانی ئازادی کوردستان پلانەکانی ئەوانی پوچەڵ کردەوە. دەکرێت بە ئاسانی ئەمە بوترێت.

ئێوە باستان کرد کە دوژمن بە بەردەوامی بە لێداوەکانی ژمارەی هەڤاڵانی شەهیدمان رادەگەیەنێت. وایە. لە دوایین نمەنەدا لەوانەیە هەفتەیەک بەر لەئێستا ئەوان بە بۆنەی ٨ ساڵی رابردوو ئامارێکیان راگەیاند. بەڵام ئامارەکەیان لە سەر درۆ دانراوە. دەوڵەتی تورک نکۆڵی لە هەموو کوردستانی مێژوویی دەکات، دەڵێت 'شوێنێکی بەو جۆرە بوونی نییە'؛ لەبەر ئەوەش هەموو سیستمی ئەوان لە کوردستان لە سەر بناغەی درۆ دانراوە. لە سەردەمی ئێمەدا شەڕی دەرونی بە شێوەیەکی پێشکەوتوو بەکاردەهێنێت. هەموو کات دەڵێن ' ئێمە لەوان دەدەین، دەیانگرین و سەردەکەوین'. هەموو کات بەم جۆرە ورە بە خۆیان دەدەن. لە راستیشدا بەو جۆرە نییە. زۆر لە سەر ئەو بابەتە ناڕۆم و بە کورتی وەڵام دەدەمەوە:

ئەم کۆنسێپتی هێرشانەی هەشت ساڵی رابردوو، لە ٢٤ی تەمووزی ٢٠١٥ دەستیان پێکرا. واتە لە ساڵیادی لۆزاندا دەستیان بە هێرشکرد. ئەوەش پەیامێکە. واتە دەیانویست بڵێن 'وەک چۆن لە لۆزاندا ئێمە ئێوەمان بە نەبوو دانا و ئەو شتەمان واژۆ کرد، ئێستاش لە شەڕدا ئێوە لەناو دەبەین'. ٢٤ی تەمووز ساڵیادی لۆزانە و ئەو پەیامەشی کە لەو رۆژەدا دەستیان بە هێرش کرد ئەوەیە کە دەڵێن 'ئێمە بە بریارین، ئێمە ئێوە لەناو دەبەین، ئێمە ریشەی ئێوە وشک دەکەین'. لەسەر ئەو بنەمایە ٨ ساڵە لە دژی ئێمە شەڕیان راگەیاندنووە و ٨ ساڵە ئەو شەڕە بەڕێوەدەبەن.

ئەو شەڕە بەرفراوانەی کە بەڕێوەبرا، زیاتر لە سەر سێ پارچەی کوردستان بەڕێوەبرا. لە لای رۆژهەڵاتەوە هەندێک بەرەوپێشبرا؛ واتە دەوڵەتی تورک هەندێک جار هێرش دەکاتە سەر هێزەکانی رۆژهەڵات، بەڵام بە قورسی لە سێ پارچەی کوردستان شەڕی دژوار روویدا.

ئەگەر وەک ئامار بە گشتی باس لە دۆخەکە بکەین، دۆخەکە بەم جۆرەیە:

وەک هەپەگە لەو ٨ ساڵەدا ٤٩٠٦ شەهیدمان هەبووە. ژمارەی شەهیدەکانمان وەک هێزەکانی خۆپاراستنی باکوور یاخود ژمارەی شەهیدانی یەپەسە ٦١٦ هەڤاڵە. هەموو شەهیدانی قارەمانمان بە رێزەوە بە بیردەهێنمەوە. لەسەر رێبازی ئەوانین و ناهێڵین خوێنیان بە فیرۆ بچێت. خەون و ئاواتەکانیان دەهێنینەدی.

بەگوێرەی ئەوە کۆی ژمارەی شەهیدانمان لە هەپەگە و یەپەسە ٥٥٢٢ هەڤاڵن. ئەمە ژمارەی راستەقینەیە. ئێمە لەو رووەوە بۆ لێکۆڵینەوە ئامادەین و ئێمە شەهیدبوونی هیچ هەڤاڵێکمان ناشارینەوە.

هەڵبەت دوژمن کاتێک باس لە ژمارەکان دەکات ژمارەکانی رۆژئاواشی پێزیاد دەکات.

ئەو ژمارانەی باسیان دەکات رۆژئاواش دەگرێتەوە. ئەو شەهیدانەی کە من باسم کردن ئەو هەڤاڵانەن کە لە سەر هێڵی باکوور و باشوور شەهیدبوون. هەڵبەت یەپەسە وەک بەشێکە لە هەپەگە. پرسیارمان لە رۆژئاواش کرد؛ ئەو هەڤاڵانەش بە گوێرەی ئامارەکانیان ژمارەی روونیان بۆ ناردین. هەڵبەت لەلایەکەوە لە دژی داعش شەڕیان دەکرد، لەلایەکیشەوە لە دژی دەوڵەتی تورک کە داعشی دووەمە، شەڕیان دەکرد. بە گشتی ژمارەی شەهیدانی قەسەدە لە شەڕ دژی دەوڵەتی تورکدا ١٤٩٦ هەڤاڵە. هەروەها لە هێرشەکانی دەوڵەتی تورکدا تائێستا ١٠٥٧ مەدەنی شەهیدبوون. ئاماری ئەوێش بەم جۆرەیە. ئەگەر زیانە گیانیەکانی هەر سێ پارچەکە کۆبکەینەوە کۆی ژمارەی شەهیدانمان ٧٠١٨ شەهیدن. لەناو هێزە سەربازییەکاندا ئەو ٧٠١٨حاڵەتی شەهیدبوونە روویانداوە. لە رۆژئاوا ١٠٥٧ مەدەنیمان شەهیدبوون. لەئێستادا ژمارەی شەهیدانی مەدەنی لە باکوورمان لەبەردەستدا نییە، بەڵام لەم ٨ ساڵەدا نزیکەی هەزار کەسی مەدەنیمان شەهیدبوون. لە باشووریش ٢٠٠ کەسی مەدەنی شەهیدبوون.

واتە کۆی ئەو شەهیدانەی لەو ٨ ساڵەدا بەخشیومانن ئەمانەن. بەڵام ئەگەر سەرنج بدەن دەوڵەتی تورک ژمارەکەی ٥ هێندە و نیو زیاتر کردووە. بەردەوام ئەمە دەکەن. بۆ نمونە بە شێوەی مەیدانی شەهیدێکمان هەبێت، ئەوان دەڵێن ٥ کەسن. بەگشتی بەم جۆرە دەکەن. زۆر جار هیچیش نەبێت ئەوان شتێک دەڵێن. خۆی لە خۆیدا تورکیا ئەزمونی زۆری هەیە کە نەبوو بە هەبوو دابنێت و هەبوو بە نەبوو رابگەیەنێت. رەنگە لەم رووەوە هیچ کەس هێندەی کۆماری تورکیا وەستا و لێزان نییە. لە بواری نکۆڵیکردن و شاردنەوەی راستیەکاندا زۆر وەستا و لێهاتوون.

بە گوێرەی ئەو دۆخە ژمارەی زیانە گیانیەکانی ئەوان چەندە؟ بە پێی تۆمارەکانی ئێمە لەم هەشت ساڵەی رابردوودا لە باکووری کوردستان و هەرێمەکانی پاراستنی مێدیا بە گشتی ١٨ هەزار و ٦٠٦ سەرباز، پۆلیس، ئەفسەر و چەتەی دەوڵەتی تورک کوژراون. لە هێرشەکانیشیان بۆ سەر رۆژئاوای کوردستان وێڕای سەرباز، ئەفسەر، پۆلیس و چەتەکانیان نزیکەی ٤٩١٠ کەسیان مردوون. واتە لەو هەشت ساڵەی رابردوودا لە هێرشەکانی دەوڵەتی تورکدا کە هێرشی کردووەتە سەر گەلی کورد، ٢٣ هەزار و ٥٧٠ زیانی گیانیان هەیە. ئەو راستیە ناڵێن. نازانم وتوویانە چەندە زیانی گیانیان هەبووە، بەڵام ئەوپەڕی ٢ هەزاریان ئاشکرا دەکەن.  لەبەر ئەوەی بەردەوام نکۆڵی دەکەن. شێوازەکانیان لەسەر نکۆڵی داناوە. بەڵام ئاماری راستەقینە ئەمەیە. بەتایبەتی لە رووی زیانە گیانییەکانی ئێمەوە. رەنگە لە ژمارەکان کەلەبارەی دوژمنەوە رامانگەیاندووە هەندێک کەم یاخود زیادی تێدابێت، بەڵام لیستی زیانە گیانیەکانی هەردوو لایەن بەم جۆرەیە.

لەم دواییەدا دەوڵەتی تورکی داگیرکەر لە دژی هەرێمی شەهید دەلیلی رۆژئاوای زاپ هێرشێکی داگیرکەری دەستپێکردووە. ئێوە دەتوانن چی بڵێن لەوبارەوە؟ ئامانجی ئەو داگیرکەرییە چییە؟

وەک باستان کرد، ئەو شوێنەی ئێستا دوژمن دەیەوێت ئۆپراسیۆنی تێدا ئەنجام بدات، ئەو هەرێمانەن کە ساڵی رباردوو ناچارببوون لێیان بکشێنەوە. واتە نەیتوانی تیایاندا جێگیر بێت و لە پاییزدا لێیان کشایەوە. ئێستا هەندێک سەربازی خۆی لە شاخی جودی کە هەڤاڵان پێیدەڵێن شاخی شەهید زاگرۆس لە شوێنێکی چۆڵ داناوە. بەڵام ئەو شوێنە لە ژێر کۆنتڕۆڵی هەڤاڵاندایە. دوای ئەوەی سەربازانیان دادەنێن و دەجوڵێنەوە، هەڤاڵان لێیان دەدەن. بە دیمەنیش ئەمە بەردەستە، گورز لە هەلیکۆپتەرێک درا. زۆر جار کەدەیانەوێت بجوڵێنەوە هەڤاڵان لێیان دەدەن. لەو چوارچێوەدا لەوێ شەڕ لەئارادایە. ئاشکرایە کە ئەو شوێنە بۆ دوژمن بووەتە شوێنێکی نائارام. نەک هەر ئەو شوێنە، هەموو ئەیالەتەکە بەم جۆرە. دوژمن نەیتوانی لەوێ جێگیر بێت و بەو هۆیەشەوە ساڵێکە بێ پسانەوە بۆردومان دەکات. ئێستا هێرشەکانیان زیاتر کردووە. لە بنەڕەتدا لە زەوی و ئاسمانەوە بۆردومان دەکەن. ئەو سەربازانەی لەوێ دانراون دەیانەوێت جێگیر ببن بەڵام وەک لە راگەیەندراوەکەماندا وتمان، تائێستا نەیانتوانیوە جێگیر بن. کاتێکیش دەیانەوێت خۆیان جێگیر بکەن هەڤاڵان لێیان دەدەن. لەوێوە دەچنە شوێنێکی دیکە، دیسان هەڤاڵان لێیان دەدەن. ئێستا هیچ دۆخێک نییە بۆ شڵەژان و دڵەڕاوکێی هەڤاڵان، بە پێچەوانەوە هەڤاڵان پەستانیان خستووەتە سەر ئەوان. شەڕەکە لەم چوارچێوەدا بەردەوامە.

تائێستا لە هەرێمی شەهید دەلیلی رۆژئاوای زاپ هەڤاڵان هیچ زیانێکی گیانیان نەبووە. ئەو رۆژەی ئۆپراسیۆنەکە دەستیپێکرد لە شاخی ئۆرتێی مەتینا و لەسەر هێڵی ترڤانش دوژمن کەوتە جموجۆڵەوە. جار جار دەردەکەون و جار جار ون دەبن. بەو جۆرە دەردەکەوێت کە دەیانوێت لەوێ هەندێک شوێن بگرن. بەگوێرەی خۆیان تاکتیک دەکەن. لەوێ شەڕ هاتە ئاراوە، دوژمن جارێک وتی ٣ و جارێکیش وتی ٥ زیانی گیانی بەر گەریلا کەوتووە. ئەمە درۆیە. لەئێستادا تەنیا پەیوەندیمان لەگەڵ هەڤاڵێمان پچڕاوە، جگەلەوە لە قۆناغی شەڕ لە مەتینا و زاپ زیانی گیانی هەڤاڵان نەبووە. بەرخودان بەردەوامە. دەوڵەتی تورک ئیتر ناتوانێت لەوێ باڵادەست بێت. ئێمە دەزانین هاتنی ئەوان بۆ ئەوێ بە گوێرەی پلانێکە. بەڵام دوژمن لەو پلانەدا سەرکەوتوو نابێت. پێرفۆرمانسی هەڤاڵان لەوێ لە جێدایە. بەراستی چالاکی هەڤاڵانمان لە ١٩ و ٢٠ی تەمووز کە بەر لە هێرشە داگیرکەرییەکەدا ئەنجامدراون و ئەو چالاکیانەی کە هەڤاڵان لە ٢١ی تەمووزدا ئەنجامیاندان، لە لایەن بەڕێوەبەرایەتی بزوتنەوەکەمانەوە پیرۆزبایی لێکرابوو. بەراستی هەڤاڵانمان ئاستێکی بەرزی پێرفۆرمانسیان هەیە.

ئێستا دۆخەکە بەم جۆرەیە؛ شتێکی بەو جۆرە نییە کە دوژمن دەست بە سەر هەموو شوێنێکدا بگرێت و دۆخێکی بەم جۆرە بە ئاسانیش جێبەجێ ناکرێت. لەبەر ئەوەی هەڤاڵان لە رێگەی ئەو هاوسەنگیەی ئافراندوویانە و بەهۆی باڵادەستیان لە گۆڕەپانەکە، باشتر شەڕەکە بەڕێوەدەبەن. ئەزمونی ساڵی رابردووش هەیە، سود لە ئەزمونەکان وەردەگرن. لەو بڕوایەداین کە هەڤاڵان لەوێ سەرفرازییەکی روون بەدەست دەهێنن. بە هیوا و بڕوایەوە من بە رێز و پێزانینەوە سڵاو لەو هەڤاڵانە دەکەم کە لەوێ بەرخودان دەکەن و سەرکەوتنیان بۆ دەخوازم.

لەماوەی رابردوودا شەڕی تایبەت لە کوردستان بڵاوبووەتەوە. بە تایبەتی لەسەر گەنجان سیخوڕی بەرچاو بەڕێوەدەچێت. لەم بارەوە دەتانەوێت چی بڵێن؟

سیاسەتی دەوڵەتی تورک لەسەر کوردستان سیاسەتی جینۆسایدە، جینۆساید و کۆمەڵکوژی بەو واتایە نایات کە هەموو کەس لە رووی جەستەییەوە بکوژن، خۆی لە خۆیدا ئەوە ئەستەمە. دەیانەوێت دەیانەوێت کەسانی راپەڕیو کە لەبەردەمیان دەبنە لەمپەر لە رووی جەستەییەوە لەناو ببەن، راستە، بەڵام لە بنەڕەتدا دەیانەوێت جینۆسایدی سپی بکەن. لە رێگەی جینۆساید و کۆمەڵکوژی سپییەوە دەیانەوێت مرۆڤەکان لە راستی خۆیانەوە دووربخەنەوە، وابکەن کە کەس نەتوانێت خاوەنداری لە خۆی بکات، مرۆڤەکان بکرێنە ئەو کەسانەی بێ ئامانجن، لە بری وڵات شوێن پاروویەک نان بکەون و ببنە دیلی حەز و ئاواتەکانیان. لەو چوارچێوەدا دەوڵەتی تورک بۆ جینۆسایدی سپی هەوڵی زۆری خستووەتەگەڕ. ئاشکرایە کە شەڕی دەرونی گەورە بەڕێوەدەچێت. دەوڵەتی تورک بە پلانی چاکسازی رۆژهەڵات لە ساڵی ١٩٢٥ بەدواوە هەوڵ دەدات کۆمەڵگای کورد لە راستی خۆی دابماڵێت، چۆکی پێدابدات و کۆمەڵگای کورد بکاتە تورک. لەبەر ئەوەش قورسایی خۆی خستووەتە سەر ماددەی هۆشبەر، سیخوری و بێ ئەخلاقی یاخود لەشفرۆشی.ئەوانە بە شێوەیەکی تایبەت لە رێگەی دامەزراوەکانی شەڕی دەرونی، شێواز و رێبازە شاراوەکان لە کۆمەڵگای کورددا جێبەجێ دەکەن. ئەوەی دەیانکەنە ئامانج ژنان و گەنجانن. کاتێک ژنانی کورد دەستبەرداری کولتوری کوردان بن، ئەمە دەبێتە بوارێک بۆ بە تورکبوون. هەروەها ئەگەر گەنجانی کورد لە راستی خۆیان دووربخەنەوە، گەنجانی کورد هیچ داهاتوویەکیان نەبێت. لەبەر ئەوە زیاتر لە سەر ژنان و گەنجان راوەستە دەکەن.

ئەوانەی گەلێک بە زیندوویی رادەگرن کامانەن؟ نەریت، کولتور و ئەخلاقی کۆمەڵگا و پەیوەستبوونیان بە خاکە. ئەگەر پەیوەندی مرۆڤەکان لە خاکەکەیان داببڕێنیت، ئەوان لە ئەخلاق دووربخەیتەوە و لە کولتورەکەیان دووریان بخەیتەوە، ئەو کەسە لە مرۆڤبوون دادەماڵرێت و دەبێتە ئاژەڵ. واتە کۆمەڵگا نامێنێتەوە. هەموو کەس دەکەوێتە شوێن پارە. خواردن و خۆتێرکردن. دوای شتی رۆحی و پیرۆز ناکەوێت. ئێستا دوژمن دەیەوێت کۆمەڵگاکەمان بهێنێتە ئەو ئاستە. لەبەر ئەوەش بەدوای گەنجانەوەیە.

دەبێت ئێمە وڵاتپارێزی و ئەخلاقی کۆمەڵایەتی قووڵتر بکەیەنەوە. لە کۆمەڵگاکەماندا ئەخلاق بوونی هەیە، نەریت هەیە؛ دەبێت پارێزگاری لەوە بکەین. دەبێت ئێمە پەیوەست بین بە خاکەکەمانەوە. دەبێت ئێمە خاک، ئاو، کولتور و زمانی خۆمان بپارێزین. ئێمە بەبۆنەی ئەوانەوە بوونمان هەیە. ئەوانە بەهای کۆمەڵایەتین. گەر ئەوانە نەبن کۆمەڵگا لە کۆمەڵگابوون دادەماڵرێت. دەوڵەتی تورک و کۆلۆنیالیستەکانی دیکە بەو رێگە و شێوازانە دەیانەوێت کۆمەڵگا لە کۆمەڵگابوون دابماڵن، بۆخۆیانی بکەنە بناغەیەک و تورکبوون پەرەپێبدەن. لەو چوارچێوەدا وڵاتپارێزان، رۆشنبیران، هونەرمەندان و سیاسەتمەدارانمان، هەموو ئەوانەی بە خۆیان دەڵێن وڵاتپاڕێز، دەبێت تێبکۆشن و بەهاکان بپارێزن. بەرلەهەمووشتێک دەبێت ئەوانەی خزمەت بە بەهاکانی ئەم گەلەدەکەن، ئەوانەی لە پێناو هەبوون و ئازادی ئەم گەلە گیانبازی دەکەن، دەبێت پارێزگارییان لێبکرێت. ئەوانە کێن. ئەوانەی خزمەت بە دۆخی گشتی دەکەن و گیانبازی دەکەن. بۆ نمونە ئێستا پێویستە ئەوانەی لە زیندانەکاندان، بپارێزرێن. هەروەها گەریلا و کادرەکان پاڕێزگارییان لێبکرێت. ئایا لە کوردستاندا کادرەکانی پەکەکە هیچ بەرژەوەندییەکانی ماددییان هەیە؟ نیانە. کادربوون بە واتای ئەوەیە کە کەسێک لە پێناو وڵات، گەل، کولتور، ئەخلاق و کەرامەتی و ئامانجەکانی، هەموو شتێکی خۆی بەخت دەکات. هەموو گەریلایەک بەم جۆرەیە. دەبێت هەموو وڵاتپاڕێزان پشتیوانی لەگەریلا بکەن. هەر گەریلایەک کوڕ یان کچی وڵاتپارێزێکە. دەبێت هەموو وڵاتپارێزان گەریلا وەک کوڕ و کچی خۆیان دابنێن. دەبێت هەربەوجۆرەش خاوەنداری لە زیندانیان بکرێت. بە دەربڕینێکی دیکە ئەو مرۆڤانەی لە پێناو کۆمەڵگاکەیان هەموو شتی خۆیان بەخت کرد، جوانترین گیانەکانی جیهانن. ئەو کەسانە لەپێناو کۆمەڵگای خۆیاندا دەژین، نەک لەپێناو خۆیان. ئەوە گیانبازی و گیانبازبوونە. ئەوانە بۆ دۆزی خۆیان، خۆیان بەخت دەکەن کەسانی پیرۆزن. مەعنەویەت و جوانی هەرە گەورە لەلای ئەو کەسانەیە. لەبەر ئەوە دەبێت کۆمەڵگاکەمان، خاوەنداری لەو بەهایانەی خۆیان بکەن.

بۆ نمونە لەم ساڵانەی دواییدا دوژمن بۆ ئەوەی کۆمەڵگا لە راستی ۆی دووربخاتەوە، قورسایی خۆی خستووەتەسەر سیخوڕی. گەر تۆ لە دژی گەل، زمان و کولتوری خۆت سیخوڕی بکەیت، لەپێناو چەند دۆلار هەواڵ لە گەریلاکان بدەیت، لە دنیادا و لە مێژووی مرۆڤایەتیدا هیج شتێک لەو دۆخە قێزەونتر نییە. ئەوە بێنامووسی و بێ شکۆییە. بۆ ئەوەش دەبێت هیچ کەس ئەو دۆخە قەبوڵ نەکات. دەبێت هیچ بنەماڵە و هۆزێک، هیچ گوندێک سیخوڕەکان لە ناو خۆیاندا نەحەوێننەوە. دەبێت کۆمەڵگاکەمان لە دژی سیخوڕەکان بجوڵێنەوە و بە هەڵوێست بن. پێویست نییە لەو بارەوە کەس ئەرک دیاری بکات، ئەوە کارێکی سروشتییە. دەبێت ئێوە بنەماڵەکانتان، هۆزەکانتان و گوندەکانتان بپارێزن. دەبێت لە هیچ گوندێک مرۆڤی پەست و قێزەون و بێ ئابڕوو بوونی نەبێت. بە ئابڕوویی و بێ شکۆیی گەورە، سیخوڕییە. لەبەرامبەر ئەوەش وڵاتپارێزان، هەموو ئەوانەی بە خۆیان دەڵێن مرۆڤین و هەموو ئەوانەی دەڵێن کە ؛من دەمەوێت مرۆڤێک شکۆمەند بم، دەمەوێت ببمە وڵاتپارێز' دەبێت تێکۆشان بکات. تێکۆشان لە دژی سیخوڕان، بەکارهێنانی تریاک و لەشفرۆشی ئەرکی ئەو کەسانەیە. شەڕی دەرونی دەیەوێت ئەو شتانە لە ناو گەنجانماندا بەرفراوانتر بکات. لەبەر ئەوەش دەبێت لە دژی ئەو سێ شتە تێکۆشان بکرێت. بەتایبەتی دوژمن ئێستا دەیەوێت لە هەموو پارچەیەکی کوردستان سیخوڕی بەرەوپێش ببات. زۆر سەرنجڕاکێشە: لە ٤ پارچەی کوردستان هەیە. بەتایبەتی مۆدێرنیتەی سەرمایەداری کەسایەتی مرۆڤەکان وێران دەکات. پێشتر شێواز و دابونەریتی هۆز و بنەماڵەکان هەبوو، لەلای مرۆڤەکان پەروەردە و ئەخلاق هەبوو. بە ئاسانی خۆیان بێ بایەخ نەدەکرد. بەڵام ئێستا مۆدێرنیتەی سەرمایەداری هەموو شتێکی کردووەتە پارە. ئێستا بڕوانن؛ مرۆڤ دەتوانێت خۆی بە پارەیەکی زۆر کەم بفرۆشێت. هیچ شتێک لە خۆفرۆشتن خراپتر نییە. ئەوە شتێکی زۆر قووڵە، بێ ئابڕووییش بەرامبەر بەوە شتێکی کەمە. ئەوە بە واتای ئەوە دێت کە لە مرۆڤایەتی داماڵراوە. تۆ چۆن بەوە رازی دەبیت کە لە بەرامبەر چەند سەد دۆلارێک، گەنجی کورد شەهید ببن؟ ئەوەی تۆزێک ویژدان و هەستی مرۆڤانەی هەبێت، ئەستەمە کە شتی بەو جۆرە بکەن، بەڵام ئێمە دەبینین کە ئەمرۆ ئەوە دەکەن.

بەهەڵە لە من تێمەگەن. بەڵام لە کوردستان کۆچەرییەکان هەن. کۆچەرییەکان ساکارترین مرۆڤەکانی کوردن. زۆر ناچنە شارەکانەوە؛ ئەوان لە چیاکان مەڕوماڵات بەخێودەکەن، کوردی سادە و ساکارن. مرۆڤ دەتوانێت متمانەیان پێبکات. پێشتریش بەو جۆرە بوو. بەڵام ئێستا دەبینین کە لە ناو کۆچەرییەکانیشدا سیخوڕییان رێکخستووە. ئەمە لە هەمان کاتدا بانگەوازێکە بۆ کۆچەرییەکان- کە بەشێکی زۆریان وڵاتپاڕێزن- با هەموو کەس راوەستە لەسەر بنەماڵە و ماڵی خۆی بکات و بە وریاییەوە چاودێری بکەن. لە گیرفانی هەموو کەسدا تەلەفون هەیە، هەندێک لاوازن و دەخرێنە ناو تۆڕی سیخوڕیەوە. دوژمن لەسەر بنەماڵەی شەهیدانمان راوەستە دەکات. لەناو بنەماڵەی بەنرخی شەهیدانماندا کێ زۆر لاواز بێت، دەیەوێت بیخاتە ناو تۆڕەکە و بیانکاتە سیخوڕ. لەبەر ئەوە دەبێت هەموو کەس لەسەر خۆی و بنەماڵەکەی راوەستە بکات. دەبێت هەموو کەس پاک و بێگەرد بمێننەوە. دەبێت کەس خۆی نەکاتە ناپاک.

دەوڵەتی تورک ئەندامانی میتی بەرداوەتە ناو گۆڕەپانەکان، دەیەوێت هەموو کەس چەپەڵ بکات، سووک و ریسوایان بکات. بەچەند قروش دەیەوێت هەموو کەس سووک بکات. لە بەرامبەر ئەمە دەبێت تێکۆشانێکی وڵاتپارێزی بەڕێوەببرێت. لە باشوور، باکوور، رۆژهەڵات و رۆژئاوا دوژمنانمان ئەمڕۆ لە کارێکی بەرفراواندان. وڵاتپارێزان، رۆشنبیران، هونەرمەندان، سیاسەتمەداران واتە هەموو ئەوانەی نوێنەرایەتی بەهاکانی ئەم گەلە دەکەن دەبێت لە دژی ئەو کردەوانە تێبکۆشن. دەبێت ئێمە بزانین کە تا کۆمەڵگایەکی ئەخلاقی و دڵخۆز بە خاکەکەی نەخوڵقێنین، لە دژی هێرشەکانی دوژمن ناتوانین هەبوونی کۆمەڵایەتیمان بپارێزین. دەبێت ئێمە ئەم وڵاتپارێزی، دڵسۆزییە بۆ خاکەکەمان بکەینە بە گەورەترین بەها. لەسەر ئەو بنەمایە دەبێت ئەخلاق و نەریت لە ناو مرۆڤەکاندا بەهێز بکرێن. بەم جۆرە نەبێت ئێمە ناتوانین هەبوونی خۆمان بپارێزین. دەبێت وڵاتپارێزانمان ئەوە بۆ خۆیان وەک ئەرکێکی سروشتی ببینن و تێبکۆشن. لە دژی کردەوەکانی دوژمن بۆ پەرەپێدان بە سیخوڕی، مادەی هۆشبەر و بێ ئەخلاقی ئەگەر ئێمە تێکۆشانێکی کۆمەڵایەتی بەم جۆرە پەیڕەو بکەین، هێزی گەلەکەمان کە بڕوامان هەیە کە لە هەموو شتێک بەهێزترە، پلانەکانی دوژمن پوچەڵ دەکاتەوە و سەردەکەوێت.

لە باکووری کوردستان ئۆپراسیۆنەکان بەردەوامن، چیتان هەیە بۆ گەریلاکانی باکووری کوردستان؟

لە ماوەی ٨ ساڵی رابردوودا دژوارترین و گەورەترین بەرخودان لە باکووری کوردستان ئەنجامدراوە. سەرباری ئەوەی لە سێ ساڵی رباردوودا لە هەرێمەکانی پاراستنی مێدیا بەرخودانیش لە ئارادابووە، رۆحی گیانبازی ئاپۆیی گەیشتووەتە بەرزترین ئاست، بە هەمان رۆح و گیانبازییەوە ٨ ساڵە لە باکووری کوردستان بەرخودانی مێژوویی هەیە. با ئەوەمان لەبیر بێت دەوڵەتی تورک لە ساڵی ٢٠١٦دا رایگەیاندبوو، کە "دوای نیسانی ٢٠١٧ پەکەکە بوونی نابێت".  واتە بەر لە شەش ساڵ دەیانوت کۆتایی بە بوونی گەریلا لە باکوور دەهێنین و هەموو ساڵێک دەڵێن ' ئێمە ئەمساڵ کۆتاییان پێدەهێنین'. واتە دوژمن دەیەوێت لە رێگەی هەواڵگری، فرۆکەی سیخوڕی و فرکەی بێفڕۆکەوانی هێرشبەر و تەکنەلۆژیای سەردەمەوە گەریلا لەناو ببات. هەموو ساڵێک پلانێکی بەو جۆرە دادەنێت. بە گوێرەی راگەیەندراوەکانیان هەموو ساڵێک زیاتر لە ١٠ هەزار ئۆپراسیۆن دەکەن. واتە لە باکووری کوردستاندا شەڕێکی دژوار هەیە.

لە دژی ئەو هێرشانەی دوژمن بە هەڵوێستی قارەمانانەی دەلالەکان، چیچەکەکان، بەرچەمەکان، ئازادەکان، یڵمازەکان، ئاتاکانەکان، چەتینەکان، وەڵاتەکان، عەگید جیانەکان، دۆغانەکان و بە هەزاران قارەمانی بەرنرخ بەرخودانێکی زۆر گەورە ئەنجامدرا. هەموو ئەو هەڤاڵانە بە رێزەوە یاد دەکەمەوە. بەراستیش هەموویان بە قارەمانێتییەوە شەڕیان کرد. بۆ نمونە ئەمساڵ لە دێرسیم یاشار بۆتان، لە بۆتان لەیلا سورخوێن، لە سەرحەد هێژار زۆزان، لە مێردین جانشێر رۆژهەڵات، لە ئامەد خەمگین سەرحەد بەرخودانێکی قارەمانانە و گیانبازانەیان کرد. هەریەک لەوانە هەر بەتەنیا خۆی ئەفسانەیەکە. جارێکیتر ئەو قارەمانانە بە بیردێنمەوە.

لەدوایین نمونەدا دوێنێ دوژمن رایگەیاند، لە دێرسیم دوو هەڤاڵمان شەهیدبوون. ئێمە ئێستا هەوڵ دەدەین ئەوە روونبکەینەوە کە ئاخۆ شەهیدبوونی ئەو هەڤاڵانەمان راستە یان نا. هەڤاڵانی دێرسیم بە رێزەوە یاددەکەمەوە. بەرخودانی ئەوان قارەمانانەیە. ئەوان رێبوار و شوێنکەوتوویی یاشار بۆتانەکانن. هەروەها لەم دواییەدا لە بۆتان هەڤاڵان میرزا و خەمگین شەهیدبوون. سڵاو لە هەڤاڵانی بۆتانیش دەکەم. هەردوو هەڤاڵەکەمان هەڤاڵی هێژابوون. لەبارەی پراتیک لە هەرێمە بەتەواوەتی زاڵ بوون.

بە کورتی گەریلاکان لە باکووری کوردستان بە گیانبازی گەورە و رۆحێکی فیدایی خۆڕاگری دەکەن، تێدەکۆشن. هەڤاڵان ئەزمونیان هەیە، سود لە ئەزمونەکانیان وەربگرن، لەو بڕوایەدام کە هەڤاڵان لە پراتیکی باکووردا دوژمن شکست دەدەن. بەم جۆرە ئێمە دوژمن شکست دەدەین و گەریلاکانی ئازادی کوردستان سەردەکەون. لە سەر ئەو بنەمایە هەموو هاوڕێیان کە لە باکووری کوردستان بە گیانبازی و قارەمانێتی گەورەوە تێدەکۆشن بە رێزەوە سڵاویان لێدەکەم و لە دڵ و گیانەوە سەرکەوتنیان بۆ دەخوازم.

هـ . ب