بەسۍ ئەرزینجانە ئەندامەو هەماهەنگیی کۊنفیدرالیسموو گلێرگەو ژەنا (کەژەکە)، کە بەرنامەو خۊبوونوو کەناڵوو ژەن تیڤی (تەلەفزوێنوو ژەنانە) وەڵا کریاوە، جوابوو پەرسەکاو پەیامکیان ئارژین بایسەلیێش سەبارەت بە باسوو عەشق، سۊز و پەیوەندیی بنەیانەییش داوە.

بەسۍ ئەرزینجانە بە ویرئارەیۊ قسەکاو ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۊجالانی، "مەواچوو بنەیانە بەگردی دلێنە بریۊ، بەڵکوم متاویۊ فاڕیۊ"، چەنەوینای جمیەروو ئازاڎیی ژەنا سەروو ئی پەرسۍ و چەنیێتیی وەشکەرڎەی یاگەداریش ورسەنگنا.

چەمپەنەکەوتەیی ئەندامەو هەماهەنگیی کەژەکەی بەسۍ ئەرزینجانە، کەناڵوو ژەنی تیڤی-ینە پەخش کریا ئینەن:

گرد بابەتێوە، گرد قۊمیاێوە بنەمێوە تارێخییەش هەنە، با جە تارێخیوە دەس پەنە کەرمۍ. پەیوەندیی عەشق و بنەیانەی تارێخەنە چەنین بییەن؟

بنەیانە پەرسێوە گرنگەنە پەی ژەنا و گلێرگەی. تارێخنە چەنین بییەن، سیستموو ئارۊی جەنی هەرمانە کەرۊ، چەنی بنیات نریان. ئینۍ گرنگێنۍ. تارێخەنە 98% بنەیانەکا لاو ئەدایاوە بریێنۍ ڕاوە. دەوروو پیایا کەمتەر بییەن جە دەوروو ژەنا. چە جە دیای وەچەوستەیۊوە و چە جە دیای ئابووری و هتد، ژەنی بە سەرمەشقایەتیی ژیوای مەشغووڵۍ بیێنۍ و ژەنیچ بە مەبارەک نریێرە. ئی پڕۊسەو خوداوەندییەیچە پاسە پەرەش سانا. گردوو گێڵیایۊ دلۍ ئەفسانەکا خەیاڵیۍ نیرنۍ. ئینسان متاوۊ فرەو ئەفسانانە ڕاسییەکا بوێزۊوە و لەیەکشا بدۊوە. دماتەر ئی دۊخە فاڕیا، پاسە پیۍ هەستشا بە دەوروو وێشا کەرد. وەختۍ لوێنۍ ڕاوە و پێوەرە کوۍ بێنێوە فێرۍ دڕندەیی و تندوتیژیی بیۍ، ئا تاکتیکۍ کە ئاژەڵەکاوە فێرۍ بیۍ کاریگەرییشا سەروو ژەنا و گلێرگەیچۊ نیارە. چی سەرڎەمەنە ماچمۍ بنەیانەکۍ پێسە حکومەتی پاسنێنۍ. وەلۍ بێگومان تارێخێوە پەنج هەزار ساڵەش هەن. بەتایبەت جە دووەسەد ساڵی ویەرڎەنە قووڵتەر بییەنۊ. بنەیانە، کە پیا سەرمەشقشا و بەپاو دەوڵەتی هەرمانە کەرۊ، چی دووە سەدەنە گەشەش کەرڎەن. ویەرڎەنە بنەیانەکۍ ئازاڎتەرۍ بێنۍ و پاسە وابەسۍ سیستمی و دەوڵەتی نەبێنۍ. ڕەنگای زیاتەر بەپاو کولتووری و نەریتوو گلێرگەی مامەڵەشا کەرڎەبۊ. ورڎە ورڎە فاڕیای جە خێڵ و عەشیرەتەکانە ئاما وەرۊ.

خانەدانەکۍ بەتایبەتی سەدەکاو دلێراسەینە پەرەشا سانا. خانەدان چێشا؟ تا ژەنی زیاتەر زارۊڵێش با و زیاتەر هەرمانە پەی پیای کەرۊ، نرخەش زیاتەرە بۊ. پیۍ زیاتەر هامسەرگیریی کەرێنۍ و درێژە نەوەوستەیۊ مدا. ئینە سەرڎەموو چاخوو تەونۍ تازێنە پاسنە نەبۍ. بە عەقڵ و دەسوو ژەنۍ وەڵێکەوتەێوە فرە ئینسانیەتنە ئامان دی. جە نویستەیۊ تا میاوۊ کشتوکاڵ، ئاژەڵداری و هتد، فرەو چێوە تازا سەرڎەموو چاخی تازەو تەوەنێنە ڕووەشا دان. وەلۍ ساڵەو ٢٠٠٠ وەڵۍ زاینە، کە دەسەڵاتوو پیای پەرەش سانا، دەوروو ژەنۍ کەم بییۊ و شێوەو بنەیانەیچ فاڕیا، ئیتر ژەنی کەمتەر قسێشا پەی واتەی بێنۍ و گرد چڵۍ پەی پیای بۍ، ژەنی، زارۊڵە، موڵک گردش. بییەی ژەنۍ ژیواینە کەمش کەرڎەن. پیا گرد چێوێش وست چێروو سەیتەرەیشۊ و بە هینوو وێشش زانا. وەختێو تەماشەو ئایدۊلۊژیاو خانەدا کەرمۍ، موینمۍ کە دەبینین ژەنی ژیواینە نەمەنێنە. ژەنی پێسە ئامێرێوە زارۊڵەبییەی وینییا. وەلۍ ئینە پا مانۍ نمۍ، کە ژەنی مدرامان و کۊشیایشا نەکەرڎەن. ژەنی هەمیشە بە شێوازی جیاواز مدرامانشا کەرڎەن. پەی بەروستەی وێشا سەرەورڎایشا کەرڎەن. ئەگەر ئادۍ مدرامانشا نەکەرڎۍ ئێمە ئارۊ چێگەنە نەبێنمۍ. ئەگەر ئێمە ئارۊ وێگێریی کەرمۍ بۊنەو مدرامانی هەزاران ساڵەو ژەناوەن.

سیستموو پیاسالاری گەرەکشا تارێخی بە شێوازوو وێش بنویسۊوە و بە ئینسانیەتی بواچۊ، کە من چند قەوەتنا. تەماشەو ئەفسانەی کەرڎێ؛ چە کۊشیاێوە بەینوو ژەنۍ و پیاینە هەن. هەم فەلسەفە و هەم ئایینە پێسنەن. هەرمانێوە فرێنە پەی ژەنا. ئاخر ئەگەر هەوڵۍ ژەنا نەبیێنۍ ئینسانیەتیچ نەبۍ. وەلۍ فەلسەفە، ئایین، زانست پەی کۊیلەکەرڎەی ژەنا وەشۍ کریێنۍ. تەماشەو چیرۊکەو ئادەم و حەوای کەرڎۍ. ژەنی فرە خراپ وێنا کریێنۍ. پاسە نیشانە دریێنۍ کە ئینسانەکا لاڕارە بەرۊ و گوناهبارێنۍ و مشۊم وزیا لاوە. ئینساچینەکۍ چیرۊکانە فرەو چیوا وینی. چەنی ژەنی کریێنۍ بە کۊیلە، چەنی گلێرگە بەش بییەن سەروو دووۍ بەشارە، چەنی پیۍ پێسە شایستەی وینیێنۍ، گردوو ئینیشا چی چیرۊکێنە شاریاوێنۍ. تەماشەو دۊخوو حەزرەتوو مریەمۍ و حەزرەتوو عائیشەی و حەزرەتوو سارۍ کەرڎۍ و بزاندۍ چندە ژەنی ئازار و ڕەنجنە بیێنۍ.

زانستیچ پاسنە، پەی نموونەی زانست کە پاسە وەڵۍ کەوتەن، مەتاوا تیشکە وزا سەروو تارێخوو ژەنێ؟ وەلۍ تیشەش مەوزا سەر. چونکوم مۊدێرنیتی سەرمایەداری هەمیشە سەروو بنچینەو کۊیلایەتیی ژەنۍ بنیات نریان. وەختۍ مەیمۍ سەروو دەوڵەت-نەتەوەکا، موینمۍ کە ئیساتی بنەیانە بەتەمامی چێروو دەسەڵاتوو دەوڵەتینە. گرد چێوۍ ئینا چیروو دەسوو پیاینە. هەرپاسە بنەیانە سەروو بنەماو باڵادەسیی پیای بنیات نریۊ. بنەماو پلەبەندی و دەسەڵاتی. هەرپاسە بنەیانە وەرکەوتوو دلێڕاسەینە فرە گرنگا. فرەو وەڵاتە عەرەبییەکا پێسە بنەیانەی ئینۍ دەسەڵاتنە. بنەیانەو بەدرخانی، تاڵەبانی، بنەیانەو بارزانی پێسنەن. ئەرڎۊغان گەرەکشا هەمان چێو کەرۊ. پیا حەرچێوی کەرۊ پەی ئانەینە بنەیانە وەش کەرۊ، دەکات بۊ ئەوەی بنەیانە دروست بکات. چونکوم وزە و زیرەکیی ژەنۍ بە بنەیانەی سنوورڎار کەرۊ. زارۊڵۍ وینۊ، پەروەرڎێشا کەرۊ و ژیواێوە سنوورڎارش یانەنە هەن. تەنانەت وەختۍ ملۊ بەرۊ چونکوم حیچ زانیاری و ڕێکوستەێوەش نییا، حەر بەپاو ئایدۊلۊژیاو بنەیانەی مژیوۊ. بنەیانە دلۍ دەوڵەت-نەتەوەینە دەورێوە خراپ گێڵنۊ. ژەنی کەرۊ بە کۊیلە و تەنانەت پیایچ وزۊ چێروو دەسەڵاتیشۊ و کەرۊش سەرۊکوو بنەیانەی. ئایندێوە قەوەت پەی زارۊڵایچ نمۍ دی، کەس گۊش جە زارۊڵا نمەگێرۊن، زارۊڵە مەتاوۊ بنەیانەنە خاس گەشە کەرۊ، گرد بنەیانێوە پێسە ئامرازوو دەسەڵاتی بەکار مارۊ.

*عەبدوڵا ئۊجالان ڕابەروو گەلوو کوردی ماچۊ، بنەیانە وەربەسێوەن وەرڎەموو ئازاڎیینە. متاودۍ کەمێوە وردتەر ئی بابەتەیە وزدۍ ڕووە؟ ئایا ژەنی جە ئازاڎیی وێشانە جە بنەیانەی دوورۍ وزیاوە؟

ئێمە بە شێوێوی جیاواز مامەڵە چەنی بنەیانەی کەرمۍ، گرد چێوۍ کوردستاننە دەسوو ئێمەنە نییا. پێسە گەلێوە زوان و شناسنامەما پەشتگۊش وزیان. ئێمە جە ڕووەو ئابوورییوە ئینایمۍ دماوە. ئێمە سەدان ساڵێن ئینایمۍ چێروو ئەرەگیرینە، پەوکای دۊخەکە کەمێوە جیاوازا یا تەنانەت خراپتەرا پەی ئێمەی کوردی. ڕابەرایەتی جە پێناسەو بنەیانەینە باسوو ئانەیە کەرۊ، کە ژەنی و پیا نەک تەنیا پەی بنەیانەی بەڵکوم پەی ئازاڎیی گلێرگەیچ هەرمانە کەرا. ویرۍ جە نیشتمان و خاکیشا کەراوە. سەرۊک ئاپۊ ئاماژە پانەیچ کەرۊ، کە بنەیانە ئامانجێوە گولانەن، پەوکای مشۊ گەلوو کوردی پەی ئا مەبەسەیە ویری گەورە کەرۊوە. ئامانجی گەورە چێشا؟ ئازاڎیی ژەنۍ و وەڵاتی. ئەگەر ئازاڎییت بۊ، ئانە متاوی قەوەتتەر بژیوی. یانۍ ئەرەگیرۍ چێششا کەرڎەن؟ هەمیشە گەرەکشا بییەن گەلوو کوردی کۊیلە بۊ.

گەرەکشا بییەن بەرڎەوام جە ڕووەو دەروونی و جەسەییەوە سەرقاڵێشا کەرۊ. وەروو ئینەیە هەمیشە بنەیانە بییەیش سەپنان، سیاسەتێوە فرە پیس بەتایبەت وەراوەروو کوردی کریۊ. ئی دۊخە جە کۊشیایی ئێمەنە کەمێو فاڕیان. هەم ڕەخنەی فرە گونجیا هەن، هەم باس چانەیە کریان، کە بنەیانێوە دیموکراتیک مشۊم چەنین بۊ. باس جە چەنینبییەی ئارڎەیدیی فاڕیای سەبارەت بە ژەنۍ و ئەدۍ و زارۊڵەی کریا. بێگومان وەڵێکەوتەی چی بوارەنە کوردستاننە ئامان دی، وەلۍ کاریگەریی سیستمیچ حەر قەوەتا. فرەو جارا ئەدا و تاتە ماچا پێویسا زارۊڵە گەورە بۊ و پەی وێش هەرمانە کەرۊ و فرە ویرۍ وەنەو کوردستانی نەکەرۊوە و... هتد. پێویسا کۊشیاێوە قەوەت دژوو ئی ویرۊکەرڎەیە هەردووە ئەدا و تاتە مشۊم زیاتەر کۊشیا و بەشداریی کۊشیایی کوردستانی کەرا.

*فرەو جارا سیستم بە نامۍ عەشقیوە ژەنۍ و پیای خەڵەتنۊ، هونەر، ئەدەب، مۊسیقا، شیعرە و میدیاش وستێنۍ خزمەتوو ئینەی و سیاسەتێوە بە نامۍ عەشقی هەقەتینی و جوانیوە پێشکەش کەرۊ. ئایا عەشقی هەقەتین چی سیستمەنە و ئیساتێنە مشۊم بۊ؟

ژیوای جە ژەنۍ و پیای وەش بۊ. بێگومان پەیوەندی و دۊستایەتیی بەینشانە دروس بۊ. تەنیا پێویسا بزانمۍ دۊخوو کوردستانی چەنینا و بەگردین دۊخەکە چەنینا. ویەرڎەنە پەیوەندیی بەینوو ژەنۍ و پیای سەروو بنەماو عەشقی و ڕێز و هامکاریی بییەن. وەلۍ ئیساتۍ ئانە نەمەنەن، مشۊم باسوو ئادیشایچ کەرمۍ. گرد لایۍ ماچا "عەشق". ئایا بەڕاسی ئینە عەشقا؟ ئێمە چەمداریی هەڵوێستوو ژەنۍ و پیای، پێوەندەییەکاشا چەنی یۊترینی کەرمۍ و موینمۍ چێگەنە فێڵێوە گەورۍ هەنە. سیستم وێش جەنگێوە تایبەتا. ئی جەنگە تایبەتەو کوردستانی بە شێوازێوە پیس و دڕندانەن و سەروو بنەماو فێڵا و دروا ملۊ ڕاوە. بێبەشکەرڎەی ژەنا جە گرد چێوۍ، زینڎانکەرڎەیشا یانەنە، نیایرەیشا چێروو کۊنترۊڵی بەرڎەوامینە بەرۊ، نەک هینوو وێشا، ڕا بە یەکسانیی بەینوو ژەنۍ و پیای مەدا. پاسە چەنی باسوو عەشقی کەرمێ؟ عەشق سەروو چە بنەمێوە دروس بۊ؟ چەنی باسوو پەیوەندیێوە تەندروسی کەرمۍ ئەگەر پیا هەمیشە قەرار بدۊ و ئیرادەو ژەنۍ وەرەچەم نەگێرۊ؟

تەماشەو کوردستانی کەرڎۍ، پەنەوازا ئی بابەتە فرە جیاوازتەر ورسەنگنیۊ. بە زیادبییەی کۊشیایی ئێمە، ژەنی کوردی هێز و ئیرادەش بەدەس ئارد و قەوەتتەرە بییە، پەوکای هجوومێوە فرە گڵیاو و گەورە دژوو ژەنەو کوردی. ژەناو کوردی تواناێوە فرە قەوەتتەرشا هەن پەی ئازاڎیی. سەرڎەمێوەنە کە کۊشیایما گەورە بی و فرەو هامڕایاماگەشمەرڎۍ بیۍ، ئایدۊلۊژیاو سەرۊک ئاپۊی جە وەڵینەو هەرمان و کۊشیایەکاو ژەنانە بۍ، ژەنی ڕێکوستەی و دەورشا سوپانە، سەرەورایەکانە و سیاسەتنە نیشانە دا. سیستموو دەسەڵاتداری تەرسێوە فرێش وێشۊ دییە و گەرەکشا گلێرگە دلێنە بشۊ. ئەگەر گلێرگە گەندەڵ بۊ، ژەنی مەتاوا بەشدارۍ کۊشیایی ئازاڎیی با. ئەگەر ژەنی گنۊ گلێرگەیچ گنۊ، ئادۍ گەرەکشانە کەسایەتیی ژەنێنە هجووم کەرا سەروو گلێرگەکەیما. ئامانجوو جەنگە تایبەتەکا زیاتەر ژەنیی گەنجێنۍ، گەرەکشانە وزەو ژەنۍ و گەنجا کەسایەتیی ژەنۍ گەنجۍ و هێزوو ئازاڎیینە، کۊشیای و ژیوای ئەڵتەرناتیڤنە دلێنە بەرا. چەنی سەرواز و پۊلیس و تیمە تایبەتەکاشا ملا دەگایەکاو کوردستانی و هەرمانۍ ناڕەوۍ کەرا.

وەختۍ گلێرگە دەنگش بەرز نەکەرۊوە، بۊ بایسوو تێکشییەیش. ئەگەر تیمێوە تایبەت بلا دەگێوە و دەسدرێژیی کەرا سەروو کناچێوە و دەگێکۍ دەنگش بەرز نەکەرۊوە و کارڎایۊش نەبۊ ئانە گەورەتەرین خراپەکاریین. ئەگەر جە تەرسێشاوە نەتاوا دەنگشا پەی کناچێوە بەرز کەراوە، ئیتر چەنی وەرڎەمش گێرا؟ چێوۍ تەر هەن بەنامۍ عەشقیوە کناچە کورڎۍ خەڵەتنا. ئینسان چەنی عاشقوو دوژمنەکەیش بۊ؟ چێگەنە کێشێوە فرە جیددی و ئامانجدار هەن. چەنی ئینسان پاسە بەئاسانی پۊزۍ بدۊوەنە و جادەکاو کوردستانینە گێڵۊ؟ ئا ڕێبازۍ کە چێروو سەرڎێڕوو پەیوەندی و وەشەسیایننە کریا، بەشێوەنۍ جە جەنگێوە تایبەتی. جە سیستمێوە پاسنەینە کە وەشەسیای هەقەتین نییا. ئەگەر ژەنی وێشا پەروەرڎە نەکەرا و نەکۊشیا پەی ئازاڎیی وێشا و کوردستانی، مەتاوا پێسە پێویسی ژیوا. ئەگەر واچۊ وەشەم مسیەی وێش خەڵەتنان.

* سیستموو پیاسالاریینە، ئایدۊلۊژیاو لیبرالیزمینە، داوا جنسییەکۍ و غەریزەکۍ جیای عەشقی سەرەشا ورڎان، پاڵکیانەکۍ پەنەشا وچیۊ عەشق، پاڵکیانۍ عەشقی. پێناسەکاو ئێمە پەی عەشقی فاڕیێنۍ.

ئەگەر عەشق سەروو بنەماو ویرۊکەرڎەی نەبۊ، حیچ مانێوە ڕەگەزییەش مەبۊ. وەلۍ سیستمنە دۊخەکە تەمام پێچەوانەن. فرەتەر هەردووە ڕەگەز یەک پەیلوایشا نییا، یۊترینی مەشناسا، دیموو وەراوەری مەشناسا، ئامانجوو یۊترینی مەشناسا، ویرۍ چانەیە مەکەراوە، کە ئایا وەڵاتپارێزنێنۍ یا نا. حەر یۊترینشا دی حەز کەرا یۊی و پەیوەندیێوە چینە وەش کەرا. پیۍ سەروو چە بنەمێوە گلێرگەنە پەروەرڎۍ کریا، ژەنی گلێرگەنە سەروو چە بنەمێوە پەروەرڎۍ کریا؟ پیۍ زنجیرە تەلەفزیۊنییەکانە، پۊڕنێنۍ شۊنەو چێوی خراپیرە ملا. ئادۍ کولتووروو دەسدرێژیکەرڎەی مشاناسا. فرەو پیایا تەنانەت جیاوازییچ مەزانا. ماچا ئینە عەشقا. سیستم پەروەرڎەو چێوە وەشکریایەکا مەدۊ. فرەو ژەنا و پیایا هامسەرگیریی کەرا، ماچا پێوەندییەکە پێسنەن دەکەن. ئەوەڵ مشۊم پێویستە یەکڕیزی بەینوو ژەنۍ و پیاینە وەش بۊ جە ڕووەو ویرۊکەرڎەی، کۊشیای و وەڵاتپارێزنییوە.

فرەوئینسانەکا پێسە پەیوەندیی مەگێرا پیمەرەکێشا چێشێنێ؟ تەماشەو ژمارەکا کەرا، تەماشەو زەڕی کەرا. ئینۍ گرد غەڵەتێنۍ. پێوەندیی سێکسی سیستمنە سەروو بنەماو دەسدرێژیکەرڎەین. سیستم گەرەکشا بە گرد نۊعۍ ئیرادەو ژەنۍ ماڕۊ. پێوەندیی سێکسی بییەن بابەتوو دەسەڵاتی. فرەو پیایا ڕێبازێوە ورچنا، کە سەروو ئی بنەمۍ ئەرەمەرزیان، تا زیاتەر بتاوۊ هەڕەشۍ وەنەو ژەنێوە کەرۊ و دەسدرێژییش کەرۊ سەر، وێش گەورەتەر موینۊ. هەم ژەنی و هەم پیا ئینۍ وڕیاینە. هەرپاسە پیا ئازارە چەشۊ چونکوم کەسایەتییش جەدەس مدۊ. دیکتاتۊری پێسنەن. زنجیرە تەلەفزوێنییەکۍ نیزام و سیستم فێروو ئینیشا کەرا. چەنی خراپە ڕووە مدۊ، ژەنی و پیۍ چەنی چۊن پیلانە دژوو یۊترینی گێڵنا، زنجیرە تەلەفزوێنییەکۍ مۊدێلێوە پەیوەندیی چانە وەش کەرا و دلێشانە ژەنی هەمیشە هەرمانۍ خراپۍ کەرا، پیلانۍ گێڵنا دروۍ کەرا. هەرپاسە پییۍ دەسدرێژی کەرا سەروو ژەنا و مداشا وەنە و قینیشا مۍ چەنەشا. وەلۍ مشۊم بە چەمێوە ڕەخنەگێرانە تەماشەش کەرمۍ. ئینیشا بەبۍ تەماشەکەرڎەی قبووڵ مەکەرڎۍ. ئینە بەرنامێوە سیستمینۍ. سیستم جە هونەر و سینەما و پەروەرڎە و پەیوەندی و تەلەفزوێنینە گلێرگەی ڕووبەڕوو هجوومی کەرۊوە.

سیستم گەرەکشا بنەیانێوە چانە وەش کەرۊ، تا بتاوۊ کۊنترۊڵش کەرۊ و کۊمەڵۍ پیۍ وەش کەرۊ و هەژارەکا هەژارتەرۍ و دۊڵەمەندەکا زیاتەر دەوڵەمەندتەرۍ کەرۊ. سەرنجە دەیدۍ بدەن تەنانەت ئارۊیچ ئەرڎۊغان هەمیشە باسوو بنەیانەیی کەرۊ. ماچۊ بنەیانە پێسە بۊ، ژەنیچ پێسە، 3 زارۊڵێشا با. ئینۍ ڕێبازۍ ئاسایۍ نیەنۍ، بەڵکوم ڕێبازۍ ئایدیۊلۊژیێنۍ. ئەگەر ژەنی کۊیلۍ بۊ متاوۊ گردوو گلێرگەی کۊنتڕۊڵ کەرۊ. ئارۊ فرەو دەنگدەراو کوردستانی ژەنینۍ. پەی نموونەی چی کۊنفرانسوو ئەستەنبوڵیشا ورشاناوە؟ پێسە عەقدەکە ورشنیاوە. چی گردوو دامودەزگاکاو ژەنا وزیێرە؟ ئادۍ گەرەکشانە ئازاڎیی ژەنا وەرتەسک کەراوە. بۊنەو ئینەیۊ عەشقێوە گڵیاو سەروو بنەما و کولتووروو دەسدرێژی وەش کەرا.

*بەپاو ئامارەکا فرەو ژەنە کوشیایەکا مێرڎەکاشا کوشتێنۍ. ئی بابەتە پەی وێش ناکۊکیین. پیا لاێوە بۊ بە عاشقێوە کە سیستمی ورچنیەن، لایۍ تەریچۊ بۊ بە بکوژش.

ئینە سەیرتەرین چیوا، سیستم عەقڵیەتێوە وەش کەرۊ، ئەگەر ئی چەمکەیە پەیڕەو کەری؛ پیا ماچۊ 'من پیانا، مشۊم گرد چێوۍ بەروو ڕاوە. ژەنی مڵکوو مننە. حیچ ئازاڎییێوەش نییا. یانەو من مڵکوو من'. بە بڕواو پیایا عەشق؛ تا ژەنی زیاتەر هینوو پیای بۊ، زیاتەر عاشق بۊ. ژەنیچ پێسە تەماشەش کەرۊ. وەلۍ بە ویەرڎەی وەختی یۊترینی مشناسا، ژەنی بڕۍ چێوۍ قبووڵ مەکەرۊ و پیاکەیچ بۊ بە بکوشوو ژەنەکۍ. ئەوەکۊڵیایێو کریان، کە بەرش وزۊ فرەترین کەس کە بەشدارێنۍ جە ژەنکوشیینە هامسەرەکێشانۍ. هامسەرگیری پێسە بازاڕێوە ئابووریین. ئینە زنجیرەو کۊیلایەتیین. پێویسا ژەنۍ فرە وریۍ با. نەک تەنیا بە پاو هەستەکاشا بەڵکوم بە پاو لۊژیکیشا مامەڵە کەرا. ئینسانەکۍ پیایانە هەست پانەیە کەرا، کە سیستم چندە گەندەڵا.

٭ یاگەداروو ئینەیە چێشا؟ ڕابەر ئاپۊ ماچۊ، من مەواچوو بنەیانە بەگردین دلێنە بریۊ وەلۍ متاویۊ فاڕیۊ.

ژەنی زەروورا فرە قەوەتۍ با. ٢٥ تشرینوو دووەمینە تەنیا ژەنۍ دژوو تندوتیژیی پیایا ڕاشا پیما، وەلۍ دماو گەشەو کۊشیای ژەنا، فرەو پیایایچ پێوەسۍ بێنی پا ڕاپیمایاوە. پیۍ وەرنیشت، حەلەب، کۊبانی و میسرنە ڕاشا پیما. ئینە ئاماژەن پەی چێشی؟ ئەگەر ژەنی قەوەتە بۊ و ڕێک وزۊ، متاوۊ پیایچ فاڕۊ. حەرگیز مەبۊ پیاو ئیساتۍ قبووڵ کریۊ. مشۊم ژەنی و پیۍ وێشا فاڕا. پێویسا بتاوا واتەواچ کەرا، کە ئایا پەیوەندیێوە سەروو بنەماو نیشتمانپەروەری و ئازاڎی مەرزنارە یا نا.

وەشکەرڎەی یاگەداروو کۊشیای، جەنگ و زانستش گەرەکا. فرەو کەسی ماچا، کە جە پەیوەندیێوە ئازاڎنە مژیوا، وەلۍ وەختۍ دماتەر میاوا بە یۊی، فرە زوو پەیوەندیێوە سیستمی تاقیی کەراوە. یانۍ حیچ چێوی ئاسان نییا. مشۊم بەوردی ویرۍ کەریوە. نەک تەنیا پیۍ، بەڵکوم ژنیچ مشۊم فاڕیا. چونکوم کولتووروو کۊیلایەتی ئینا قووڵایی ژەنێنە. ڕابەر ئاپۊ باسوو ژیوای ئازاڎی کەرۊ. پێسە مۊدێلێوە تازەش پەرە دان پەنە. بێگومان ئینەیچ فرە قورسا. وەلۍ ئی مۊدێلە ئینا بەروو سیستمیوە، دژوو حکومەتین. جەنگیوە گەورە پێویسییش بە کارەکتەری تازەی هەن.  هامسەرگیریی ڕسمیی بەتایبەتی خۊفناکا، وەلۍ پێویسا قسێش سەر کریا. ئێمە فرەو جارا ڕەخنە وەنەو بییەی گێرمۍ، وەلۍ دەگمەن باسوو یاگەدارەکەیش کەرمۍ.

وەختۍ باس مەکەری، وێت بە چێوی ئیسەیی و کۊن مەحکوم کەری. پەنەت وەش بۊ یان نا، ژەنی و پیۍ شۊنەو پەیوەندییرە گێڵا. کەس نمەتاوۊ بواچۊ مەبۊ گردوو گلێرگەی پەیوەندییش بۊ. بە مانێوە تەرە ئینسان مەبۊ شێوازوو بییەی ئی پەیوەندییا ڕەت کەرۊوە و نە قبوڵش کەرۊ. هەرپاسە پێویسییش بە کۊشیایێوە سەختین چەنی دوژمنی. وەڵاتەکەما ئینا چێروو ئەرەگیرکاریینە. تۊ مەتاوی عەشقی هەقەتین تاقی کەریوە ئەگەر هەڵوێستێوە دروستت وەراوەرو ئەرەگیرکەراوە نەبۊ. مشۊم دژوو عەقڵیەتوو حکومەتی و ئا زلهێزا جەنگ و کۊشیای کریۊ. ئەگەر جەنگ نەکەری، مەتاوی هامڕایەتیێوە هەقەتین و پەیوەندیێوە واقێعیت بۊ.