جە ٨و کانوونو دووەمی ٢٠٢٤ دۆڵەیو تورکی ئەرەگیری و چەتەکاش بە نامێ سوپاو نیشتیمانی سووریای بە شێوێوە دڕندانە هرووژمشا کەرد سەرو بەنداو تشرینی. جە ئەنجامو ئی هرووژمە دڕندانە جە سەرنیشتوو وەرکەوتوو سووریای کارەبا و چنین ناوچا بێ ئاوێ بیێ.

SNA کێن؟

سوپای نیشتیمانی سووریای لگەدریاو دۆڵەتو تورکی کە پەی زەڕی جەنگ مکەرۆ. ئنە پەی سووریای جەنگ مەکەرۆ، چێرو ئەمرەو دۆڵەتو تورکی فاشیستینە پەی بەرژەوندی ئاڏیشا پەی مەردەی ملانە. دۆڵەتو تورکی گەرکشا جە ڕاو سوپاو نیشتیمانی سووریایۆ میساقو میلی ئیمپڕاتۆرێتو عوسمانی گێڵنۆوە. میساقو میلی جە شارو حەلەبیۆ دەست پنە مکەرۆ و تا شارو موسڵی.

بەنداو تشرینی

جە بەنداو تشرینینە بە دەسو جەنگاوەرا قەسەدەی و یەپەژەی داستانی تاریخی منوسیۆوە، ڕوانە گورزەی سەختە جە دۆڵەتو تورکی مرانە. دلێ دڵو تشرینینە ڕۆحو ٢٠١٤ی مڏرامنو کۆبانێ هەن، ئا مڏرامانەی کە ١٣٤ ڕوێن بەردەوامیش هەن،  جە تەمامو جەهانینە بییەن بە سەرکۆتەی. ئارۆیش دیارا کە جە تشرینەنە سەرکەوتەو تاریخی بە بەدەس مێنە.

سەرەڕاو سەختی فرەی مڏرامنو جەنگاوەرا نەمردان. دلێ هەر قۆڵێوەنە وەرمو تۆڵەکەردەیۆ مێ و دڵسۆزی پەی جەنگاوەرا ئازادی هەر دەقێوە بە واتەیۆ 'گەشمەرڏە مەمڏرۆنە' ئاشکراتەر مکەرۆ. ئیسە حەقەو تاریخی ئاڏشا گێرۆوە. گەشمەرڏە بییەو جەنگاوەرا، کینە و حەقەو هەمڕێیەکاشا پەی حەق زانای زیاتەر مکەرۆوە جە دووژمنی.

لوای گەلوو سەرنیشتوو و وەرکەوتوو سووریای پەی بەنداو تشرینی

جە هەشتو کانوونو دووەمینە گەلوو سەرنیشتوو و وەرکەوتوو سووریای پەی پارێزناو کارەبێ و ئاوێ بەرەو بەنداو تشرینی کەوتێ ڕا. پەی ڕاگیری کەردەی جە کارەوانو گەلی دۆڵەتو تورکی ئەرەگیری گرڏ شێوازێوەش تاقیکەردۆ. جە سەرەتانە بە فرۆکەی جەنگی، دماتەر بە فرۆکەی بێفرۆکەوان و هاوەنێ گەلش بە ئامانج گێرێ. گەلیچ بە دروشمو "مڏرامان ژیواین" بەرەو بەنداوەکە لوێنێ. ئەڏا و تاتێ کە لوێ بەنداوو تشرینی بە یەک دەنگ بە واتەو "جە مەردەی گۆرەتەرێنمێ". جە زاڕۆڵاوە تا گۆرێ ئینێ بەنداو تشرینینە.

جە ئەنجامو هرووژمەکا دۆڵەتو تورکی ئەرەگیری زیاتەر جە ٢٠ مەدەنییا گەشمەرڏێ بیێ و ٢٠٠ کەسێش زامڏارێ بیێ. دلێ زامڏارەکانە ڕۆنامەنویسێ و ئەندامێ تیمو فریاکەوتەی بێنێ. جە یاسا مییاننەتەوەییەکانە دیاریکریان کە ڕۆنامەنویسێ و ئەنداما تیمو فریاکەوتەی بە ئامانج مەگیریانە، بەڵام دۆڵەتو تورکی گرڏو یاساکا جەهانی پاشێل مکەرۆ و گەل جە هەرێمەکەینە بە ئامانج گێرۆنە، گرڏ جۆرە قڕکەردەی مکەرۆ. جە ١٩و کانوونو یوەمی ڕۆنامەنویسێ جیهان بیلگینە و نازم داشتان کە ڕووەو ڕاسی دۆڵەتو تورکی بەروزێنێ، کەردێش  بە ئامانجو گەشمەردێش کەردێ.

مڏرامنو بەنداوی

جە وەرمو مڏرامانو بەنداوەکەینە بە هەزاران  کەسێ جە گەلەنە بەرەو ئا وەرمو ئازادییە لوێ. ئەڏا و تاتێ زاڕۆڵەو وێشا جیائاست و بەرەو بەنداو تشرینی کەوتێ ڕا و بەشداری مڏرامانیشا کەرد. چنی هەر هرووژمێوە حەماسێتو گەلی چاکە زیاتەر بێ، کارەوان جە دماو کارەوانی جە تەمامو سەرنیشتو و وەرکەوتوو سووریای بەرەو مڏرامنی کەوتێ ڕا، جە ئەنجامو هەر هرووژمێوەنە گەل زامڏارەکا هورگێرێ و بڕێ جارێش زامڏارەکێ زامەکاشا شارێنێوە پەی ئانەی سەرو بەنداوەکەی مەناوە.

دۆڵەتو تورکی ئەرەگیری نەک تەنها جە بەنداو تشرینی، جە سردەو قەرەقۆزاقیچ بە شێوێوە دڕندانە هرووشم کەرێ. جە عەین عیساچ هرووژمێوە دڕندانە سەرو دەگاو ئەل جەماست ئەنجامدریا و جە ئەنجامو هرووژمەکەینە زاڕۆڵێوە تازە جە ئەڏا بییەی بە نامێ عەبدولڕەحمان ئیسماعیل حەسەنی ٦ مانگ گەشمەرڏە بیی.