نەژبیر سێرت ئەنڎاموو کۆمیتەو زینڎانیا پاژکی سەبارەڎ بە هەڵمەتەو 'ئازاڎیی پۍ عەبدوڵا ئۆجالانی، چارەسەری سیاسی پۍ پرسوو کوردی' و مدرامانوو مانگرتەی جە وارڎەی زینڎانیا پۍ ئاژانسوو هەواڵو فوراتی قسېش کەرڎۍ.

 نەژبیر سێرت پاسە باسش کەرڎ:"وەڵۍ گرڎ چېوېنە جە گەشمەرڎەی یوۋەم حەقی قەراریۊ تا جەمال تانهان کە زینڎانەنە گەشمەرڎەبی، سڵام جە گرڎوو گەشمەرڎاکەرمۍ. سەرەوەشی جە بنەیانەکاشا کەرمۍ. ئێمە جە کۊشیای ۋېمانە یاڎشا بە زینڎەیی ڕاگېرمۍ و جە کەسایەتی جەمال تانهانینە وەععدوو دڵسۆزیما پۍ گرڎوو گەشمەرڎا واوەی کەرمېوە."

'جە وەختېنە گۆشەگیری بەردەواما چارەسەری وەش مەبۆ؛ لایەنی بەردەنگ ڕابەر ئاپۆن'

نەژبیر سێرت ئەرەیاۋناش وەڵۍ هۊرسەنگناو هەڵمەتەو ئازاڎیی ڕابەروو گەلوو کوردی عەبدوڵا ئۆجالانینە، پەنەوازەن باسوو سیاسەتوو گۆشەگیریی ڕەهای کریۆ و واتش:

" ساڵەو ٢٠٢٣ ېنە گۆشەگیری سەروو ڕابەر ئاپۆی تنتەر بۍ، ماوەو ٣٣ مانگان حیچ زانیاریېوە جە ڕابەر ئاپۆیۆ هۊرنەگیریان. گۆشەگیریی ڕەها ئیمراڵینە بە سزاو دیسپلینیی نایاسایی قورستەر بۆ. بێگومان گۆشەگیری ئیمراڵینە تەنیا پرۆسېوە نییا کە جە ٣٣ مانگېنە سنووردار بۊ. بەڵکم جە ١٥و شوباتوو ١٩٩٩یوە کە ڕابەرایەتیما گیریا، چا وەختۆ ڕوانەو دوورگەو ئیمراڵی کریا گۆشەگیریی دەسش پنەکەرڎ. پرۆسەو داڎگایی ئیمراڵیا و گرڎوو کردەوەکاش دماتەر بە سیاسەتوو گۆشەگیری سیستماتیکی دەسش پنەکەرڎ. ئا سیاسەتۍ هەنگام بە هەنگام جابەجۍ کریېنۍ، مەبەس جە بڕەیرەو سەرۆک ئاپۆین جە گەلی و ئاساییکەرڎەیۊ گۆشەگیری بیەن. جە دیڎاروو پارێزنەراوە تا دیڎاروو بنەیانەی چنی ڕابەری ڕاگیرییەکۍ وەش کریېنۍ. ساڵانێوە جە ژووری تاکەکەسینە ڕاگیریابۍ. سیاسەتێوەن جە حیچ زینڎانێوەنە پەیڕەو مەکریۆ جە ئیمرالینە جابەجێ کریۆ و جە جەهانەنە نموونەش نییا. چی ساڵا دماینەینە ئی بێ یاسایۍ بە سزاو دیسپلینیی هەڕەمەکی و  نایاسایی پەرەشا سانان. بەردەوام سزېوە تازۍ مڎریۆ. بێگومان ئەرەمەرزیا و هێزە میان نەتەوەییەکۍ ئاگاڎارۍ سیاسەتوو گۆشەگیرینۍ چنەشەنە دەور گېڵنا. نموونەی هەرە وەرچەم سی پی تی ۋەرپەرسا جە ڕاگیریکەرڎەی جە ئەشکەنجەی و سەبارەڎ بە سەردای چەمڎاری پۍ ئیمراڵی گوزارشتەکېش ئاشکرا نەکەرڎە و ڕادەسوو دەوڵەتوو تورکیش کەرڎ کە ۋەرپەرسوو ئەشکەنجەیا.

هەڵمەتەو"ئازاڎبیەی پۍ ڕابەر ئاپۆی، چارەسەری پۍ پرسوو کوردی" بە ئامانجو بەدی ئامای ئازاڎیی جەستەیی رابەر ئاپۆی جە دژو گۆشەگیری و دەس پنەکەردەی  ڕابەرایەتیما بە ماناو گۆشەگیرکەردەی ئیراڎەو گەلو کوردسانی پێناسە کریۆ. پۊکەی هەڵمەتەو 'ئازاڎیی پۍ ڕابەر ئاپۆی، چارەسەری پۍ پرسوو کوردی'، بە ماناو هەڵمەتەو ئازاڎیی و ئیراڎەو گەلو کوردیچا. ڕابەر ئاپۆ حەر جە ئەوەڵۆ ئەرەیاونابېش کە سیستموو گۆشەگیری جە ئیمرالینە دژو گردوو گلیرگەین. چنی ویەرنای وەختی ڕاسی ئی مژارەیە بە ڕۊشنی ۋینمۍ. ھام وەخت چنی سیاسەتو گۆشەگیری جە ئیمرالی، جەنگێوە بێ ئەخلاقی هەمە جۆر دژوو گەریلاکاو کەشی و گەلەکەیما جە شارەکانە ملۆڕاوە. چنی دەس پنەکەردەی سزا قورسەکا جە ئیمراڵینە، ئیسە جە زینڎانەکاتەرینە هەمان سیاسەت جە زینڎانەکاو ئاسایشوو باڵاینە بەکارمارا. ھام وەخت چنی گۆشەگیری، فشار و دڕنڎەیی ۋەران ۋەر بە گەلوو کوردی قورستەر بۆنە. یوۋەمین نوێنەرو پرسو گەلوو کوردی ڕابەرایەتیمانە. تا گۆشەگیری بەردەوام بۆ، محاڵا ئی چارەسەرییە جابەجێ  کریۆ. گۆشەگیری جە ئیمراڵینە گۆشەگیرییا جە ۋەران ۋەروو چارەسەری پرسوو کوردی و ئاشتییا جە کوردسان و ۋەرکەوتوو دلېڕاسەینە درێژەدای بە گۆشەگیری یەعنی درێژەدای بە چەمکو جەنگی تایبەتی و وەڵاکەردەیۆ کۆکوشی دەوڵەتو تورکی. کۆکوشی جە دژو وگرڎوو گلېرگەی کریۆ. ئی جەنگە زیاتەر ئاورایی، فشارو، تنووتیژی و نائارامیش جە گلېرگەنە خوڵقنان.

بەمەڵامەتوو سیاسەتوو جەنگیۆ گەورەتەرین کۆچ چی ساڵا دماییەینە ڕووە مڎا. گەنجۍ بەمەڵامەتوو سیاسەتی غەڵەتیۆ، تاڵان و قۆرخ کەردەی حکومەتو ئاکەپەین، حەرپاسە تاوانەکۍ دژووو ژەنا زیاڎشا کەردەن و هجومېوە سیستماتیکی وەربڵاو جە تەرەفوو دەوڵەتیۆ کریۆ سەروو ماف و ئازاڎیی ژەنا. پاشېلکەردەی مافوو مرۆڤی زیاڎش کەردەن. پۊکەی پۍ چارەسەرکەردەی قەیرانەو سیاسی و ئابووری تورکیای، مشۊم سیاسەتوو جەنگی و گۆشەگیریی دمایش بێ،  مشۊم دمایی بە سیاسەتوو فاشیستی بارا و دەرفەتێوە پۍ چارەسەری دریۆ. جە ئاژېوە چانەن ڕابەرایەتیما هێزو قودرەتوو ئانەیش هەن جە ماوێوە کوڵەنە ئی پرسەیە یە چارەسەر کەرۆ. چارەسەرو پرسو کوردی بە ئازاڎیی ڕابەرایەتیما بەدیمێ. ئی چارەسەرییە کێشەوئابووری، سیاسی و دیموکراسی جە تورکیانە شۊنەو ۋېشەرە مارۆ".

"ئامانجما تەنیا هۊرگېرتەی گۆشەگیری نییا، ئازادیچا"

نەژبیر سێرت ئاماژەش پانەیدا کە ئاڎۍ دەورېوە گەورەشا پی هەڵمەتۍ دان و جە درێژەو قسەکاشەنە واتش:"وەڵېکۊتەی هەڵمەتەکۍ تا ئیسە دەوری عالش دیەن، تەماموو چین و توێژەکاو گلېرگەی جە فرەو وڵاتا جەهانینە پەشتیوانی هەڵمەتەکېشا کەرڎەن. ئەنجامێوە پاسەش وەش کەرڎەن کە گۆشەگیری ئیمرالینە زیاتەر جە ئاستوو جەهانینە بۊبە ڕۆژەڤ. ناڕەزایەتییەکۍ دژوو نایاسایی بیەی جە ئیمراڵی ئینۍ زیاڎبیەینە. هاموەخت سیاسەتوو گۆشەگیری دەوڵەتوو تورکی و هێزە پیلانگێلنەکا زیاتەر شرۆڤەکریېنۍ. جە چوارچێوەو ئی هەڵمەتېنە، فکرەکۍ ڕابەر ئاپۆی جە تەماموو جەهانیەنە وەڵۍ باوە. ئامانجێوە تەروو گۆشەگیریی مردنای فکرەکاو ڕابەر ئاپۆیا، بەڵام چنی ئی هەڵمەتۍ ئی دیوارە وڕۆ. ئامانجما چی هەڵمەتۍ نەک تەنیا دمایی ئارڎەین بە گۆشەگیری، بەڵکم ئازاڎیی جەستەیی ڕابەر ئاپۆیا. پۊکەی بە گرنگش مزانمۍ حەر کەسێوە بەشداری چی هەڵمەتېنە کەرۊ و پەشتگیریش ۋنەکەرۆ."

"چالاکیی مانگێرتەی زینڎانییەکا فرە گرنگ و مانادارا"

نەژبیر سێرت باسوو ئانەیچش کەرڎ، بە سیاسەتو گۊ شەگیری، بەگرڎیی جەنگێوە دژو گەلو کورڎی کریۊ ، گەلیچ جەنگو مەنەی و نەمەنەی کەرۊ  و واتش:"پێویستییەکاو ئی جەنگوو مەنەی و نەمەنەیە چێشێنێ؟" زوان، تارێخ، شوناس، ئازاڎی، خاک و گرڎوو بەهاکا. سەرڎەمێوەنە ئینۍ گرڎ جە ئێمە ورگیریێنۍ، پەکەکە ئەرەمەرزیا. ئەرەمەرزنای پەکەکەی دەسوستەینە بۍ دلۍ ئی زەوتکەرڎەیە تارێخییە ٥٠ ساڵەیە کە سەرەمڕ جەنگ کەرۊ . پەکەکە گرڎوو ئا بەها فرە گرنگاشە بە مدرامانێوە داستانی و تارێخی واوەی بەدەس ئارڎێوە. مدرامانو ڕابەرایەتی ئیمرالینە مدرامانو زینڎانەکا یۊ ن چا هەڵوێستە حەرە گرنگەکاو ئی کۊ شیایە. جە تارێخوو پەکەکەینە جە زینڎانەکانە میراتێوە مدرامانی شکۊ مەندانە خوڵقیان. مدرامانی بێوێنە جە هەلومەرجوو گیریاینە، گورزێوە کاریگەرش بە دوژمنی یاونا. مدرامان جە زینڎانەکانە جە سەرڎەموو کۊ شیاینە دەورێوە سەرمەشقش بۍ. پێسە مدرامانوو مەزڵوم دۊ غانی، ١٤ و ٤و تەمووزی بیۍ بە قەوەتتەرین یاگۍ دژو چەوسنایوە دوژمنی. هەرپاسە مدرامانوو ساکینە جانسزۍ دژو ئەشکەنجەدەرا ورێوە فرەش بە گرڎوو ژەناو کورڎی کە دژوو دوژمنی جەنگ کەرا بەخشا و بنکەو ئارتێشوو ژەناش ئارڎ وەرۊ .  

ئارۊ  دلۍ گرڎوو زینڎانەکانە بەتایبەت سەروو ڕابەرایەتیما و گلێرگەی، فشار و تندوتیژی و بڕیایرەی بەرڎەوام هەن، پێسە سەرڎەمو 12و ئه یلوولی. ئێمە چا ڕوانە مژیومۍ، کە فاشیزم خراپتەرین ڕووەو وێش ئیمرالینە و زینڎانەکانەی تەرنە نیشانە مدۊ . زینڎانییەکۍ دلۍ زینڎانەکانە مەحکوومۍ مەرڎەی کریا، ئەشکەنجە مدریا و دماجار گەشمەرڎۍ کریا پێسە هامڕا جەمال تارهانی. بە عارەزوو وێشا حوکمو زینڎانییا درێژ کریۊ وە و ڕا مەدریۊ  ئازاڎۍ کریا، جەنازەو هامڕایاما پاکەتنە مدریۊ وە دەسوو بنەیانەکاشاوە. سیاسەتێوە گڵیاو دژوو زینڎانییەکا میاونیۊ  یاگۍ. گەرەکشانە ئیرادەو زینڎانییە سیاسییا ماڕا. وەلۍ مدرامانێوە  قەوەت ئینا ئارانە. زینڎانییاو پەکەکەی و پاژکی دلۍ زینڎانەکانە هەڵوێستشا دژوو گرڎوو ئی کرڎەوە فاشیستانا بەتایبەت گۊ شەگیریی ئیمرالی بە مانگێرتەی جە وارڎەی، کە جە ٢٧و تشرینو دووەمو ٢٠٢٣ دەسشا پەنە کەرڎەن، هەڵوێستو وێشا نیشانە مدا.  هەمان وەختەنە پێسە پارێزنای میراتوو مدرامانوو ڕابەراتیمانە جە ئیمرالینە و مدرامان جە زینڎانەکانە. هەڵوێستوو هامڕایاما دژوو دڕندەییەکاو دوژمنی فرە گرنگا. بێگومان مدرامان تەنیا جە مانگێرتەی جە وارڎەینە سنوورڎار نییا.

  هەمان وەختنە جەنگا چەنی ئیرادەی و ویرۊ کەرڎەی. وەروو ئی هۊ کارەیە مدرامانوو زینڎانییاو پەکەکە/پاژکی زینڎانەکانە فرە مانادارا. ئا زینڎانیۍ جە ١٤ تەمووزینە تاریکیی فاشیزمیشا ماڕا، ئیساتێچ ئامانجشا ماڕای تاریکییەیەکەین بە گۊ شەگیری و فشارە تازەکا سەروو ڕابەراتیمارە سەپییانۊ . هەرپاسە مانگێرتەی  جە وارڎەی دوەرێوە گرنگش هەن وەراوەرو  گۊ شەگیری و چارەسەرو پەرسەو کورڎی و چارەسەرو گرڎوو پەرسەو دلۍ زینڎانەکا. ئی مدرامانە کاریگەرییش سەروو گرڎوو بوارەکاو کۊ شیاینە هەن. چالاکیی مانگێرتەی جە وارڎەی پێویسییش بە ئیرادە و یارای هەن. هامڕۍ بە شێوێوە دیار ئی ڕاسییەشا بەروستەن و ڕۊ حێوە فیداکارانە چی مدرامانەنە نیشانە دریۊ . پەی بنیاتنیای و پارێزنای ژیواێوە شکۊ مەندانەی و ئازاڎی، پێویسا ڕۊ حو فیداییبییەی پەرە پەنە بدریۊ  و جە گرڎوو بوارەکانە جەنگو دوژمنی کریۊ . پەی سەرکەوتەی پێویسا حەر هەڵمەتێوە بە بڕیارێوە ڕێکوستەی و هامبەشیوە دەس پەنە کریۊ . هەڵمەتەکۍ یانۍ وەڵێوستەی هامڕایی هەقەتینی چەنی سەرۊ کی و هەنگامەو بنیاتنیای چارەسەری، ئاشتی و ئایندێوە ئازاڎی چەنی ڕابەرئاپۊ ی"

 پەی دادپەروەریی ئێشکگێریی دەسش پەنە کەرڎ

نەژبیر سێرت باسش جە چالاکییەکاو ئێشکگێری پەی دادپەروەری کەرڎ و جە درێژەو قسەکاشنە واتش:"ئی هەنگامۍ پڕۊ سێوە درێژخواین گێرۊ  وێش و کۊ شیای دژو گۊ شەگیری بە چالاکیی فرە جیاوازۊ  کریۊ . جە چوارچوەو هەنگامەکێنە  مدرامانێوە کە سەنگەرەکاو گەریلاینە کەشۊ  پەی شاری و جادەوە پەی زینڎانەکا و کورڎستانۊ  گرڎوو دنیێرە وەڵا بۊ وە.  گرنگا حەرکەسێوە دژوو زوڵمو دوژمنی وێگێری کەرۊ  و چەنی ئازاڎی و ئاشتیی بۊ ، بەشڎاروو مدرامانی بۊ  و هەڵوێستو وێش نیشانە بدۊ . مدرامان بە ڕۊ حو یۊ گێرتەیی، چالاکی و ڕێکوستەی گرنگتەرین سەبەبوو سەرکەوتەی هەنگامەکامانۍ. جە ئەرەمەرزنای پەکەکەیۊ  تا ئیساتۍ گەورەتەرین چەکوو ئێمە دژوو زوڵموو دوژمنین، ڕێکوستەی و کۊ شیای گەلەکەیمانە. ئی یۊ بییەیە گرڎوو وەربەسەکا ویەرنۊ  و سەر گنۊ ، هێزوو ماڕای گۊ شەگیریی ڕۊ حی و ڕێکوستەین. گەلو کورڎی بە دروشموو 'پەکەکە گەلا، گەل ئیناچێ' سەروو پڕۊ سەو سەرەورڎایرە سەر کەوت. ئارۊ یچ بە هەمان ڕۊ ح ماچمۍ ئازاڎیی ڕێبەرایەتیمان ئازاڎی گەلی کورڎە و بۊ  ئەمەش ئازاڎی ڕابەرایەتیما و چارەسەرو پەرسەو کورڎیما گەرەکا.  

 پێویسا گرڎوو گلێرگەی خاوەنداری وەنەو هەڵمەتەکۍ کەرۊ .

مانگێرتەیەکا قۊ ناغێوە تازەو ئی هەڵمەتۍ نیشانە مدا. تا ئی  هەڵمەتۍ بیاوۊ  بە ئامانجو وێش، پێویسا بە چالاکی جبەرو زینڎانیوە پاڵپەشتی کریۊ . چی بابەتەنە چالاکییەکاو ئێشکگێریی دادپەروەری، کە بنەیانەو زینڎانییا پەی پەشتیوانیی جە مانگێرتەی جە وارڎەی زینڎانییەکا دەسشا پەنە کەرڎەن، فرە گرنگا. وەلۍ پەی سەرکەوتەی ئی هەڵمەتۍ مشۊ م ئی چالاکییە تەنیا جە کەسوکارو زینڎانییانە سنوورڎار نەبۊ ، هاموەخت جە گرڎ شۊ ن و لایەن و چینەکاو گلێرگەیچوە پەشتیوانییش وەنە کریۊ . پیویسا گرڎ بەشڎارۍ و تەمامکەرۍ یۊ ترینی با.  هەرپاسە مانگێرتەی جە وارڎەی سەرەتاێوە بەهێزا تا هەڵمەتەکۍ بیاوۊ  ئاستێوە جەماوەری. پێویسا ورسەنگنیۊ  و جە گرڎ لێوە پەشتیوانیی چالاکیی زینڎانییەکا کریۊ . بەشڎاری گرڎوو تەمەن، چین و بەشەکا گلێرگەنە  پێویسا. ژەنی و گەنجۍ بە دینامیزم و خوڵقنەری، زانابییەی و وزەو وێشا چوارچوەو هەڵمەتەکێنە و چالاکییەکان مانگێرتەی جە وارڎەی، هێزوو سەرکەوتەی گرڎوو چالاکییەکانە پەرە پەنە بدا."

 "تەنیا بە کۊ شیای و ڕێکوستەی کریۊ  دمایی بە فاشیزمی باریۊ "

نەژبیر سێرت ئەندامو کۊ میتەو زینڎانییاو پاژکی ئاخرۊ  ئی پەیامەشە پێشکەش کەرڎ و واتش:" تەنیا بە کۊ شیای ڕێکوستەی دمایی بە سیاسەتو فاشیستو دوژمنی مۍ. پەوکای هەنگامەکاو چارەسەرکەرڎەی پەرسەو کورڎی و ورگێرتەی گۊ شەگیری سەرو ڕابەرایەتیما هەڵای ئەنجامش نەگێرتەن، پێویسا پێسە ڕەخنێوە ورگیریۊ . تا ئارۊ  بۍ ئانەی چەمەڕوانۍ بیمۍ، بە قوە و مدرامانی سروشتییما یاوێنمی ئی حەدە. ئێمەیچ بە هەمان ئیرادەوە پەی یاوای بە ئامانجەکاو هەڵمەتەکۍ ساعیبوو هێزینمۍ، مسۊ گەرکەرڎەی ئازاڎیی فیزیکیی ڕابەرایەتیما و چارەسەرو پەرسەو کورڎی. ئەگەر بە هەمان ئیرادەوە، کە داراو هەمان هێزین جە هەڵمەتەکۍ نزیکۍ بیمێوە، بەدڵنیاییوە ئی کۊ شیایە ئازاڎی و سەرکەوتەی شۊ نەو وێشرە مارۊ " .