قەرەسوو ئاماژەش پانەی دا، پارتو چەپی سەوزی وەرفراوانتەر جە هەدەپەی بەشڎاری جە ھورچنیەکا ١٤و ئایارینە کەرۊ و ئۊپۊزسیۊنۍ  ڕاستەقینەش دژ بە دەسەڵاتو فاشیستی ئاکەپە - مەهەپەی وەشکەرڎەن و ۋاتش، "ئەگەر ئاڎۍ بە عالی دەورو ۋێشا گېڵنا، ئانە مەجالېوە تاریخی ئامان وەڵۍ. فەراغۍ گۊرە هەن. هامپەیمانیی میللەتی هەن، بەڵام هامپەیمانیی میللەتی هێز، بەرنامە و هەڵۋێسېوە چانەش پۍ کۊشیای و وەرەنگاربیەیۊ جە دژوو ئی دەسەڵاتە فاشیستییە نییا، پۊکەی پارتو چەپی سەوزی متاۋۊ چنی پێکئاماکا ۋێش و هێزەکا هامپەیمانیەکەیش ئی فەراغیە پەڕ کەرۊوە."

قەرەسوو ئەرەیاۋناش، مشۊ پارتو چەپی سەوزی زیاتەر خیتابو تورکیای کەرۊ و ۋاتش، "مشۊ جە خیتابکەرڎەو گلېرگەو تورکیاینە زیاتەر غیرەتی و کراوەتەر بۊ. چونکی تورکیا بە گلېرگەکەو ۋېش ھورشېۋیۊ. من بە هێزە دیموکراتییەکایچ ماچو؛ پێۋیسا خیتابەکەیتا پۍ دۊرووبەرەکەیتا وەرفراوانتەر کەرڎۍ. کورڎەکۍ ئەرەکۊشا، ئێمە کۊشیەیمۍ. چی ڕوۋۊ کێشە نییا، بەڵام پێۋیسا گەلوو کورڎی و هێزە دیموکراتییەکا کورڎی پۍ وڕناو ئی فاشیزمەیە زیاتەر ۋێشا بیاۋنا بە گەلا تورکیای.

ھامڕېما گوڵچیا، دڵخوازە و پەلشینە ڕەنجېوە فرەشا جە ئەرەکۊشاینە دان

من بە ڕێز و پنەزانایۊ یاڎو هەڤاڵاما "گوڵچیا، دڵخوازە و پەلشین"ۍ کەرووە. هەڤاڵە گوڵچیا و دڵخوازە هەڤاڵۍ قەڎیمیۍ بېنۍ و ئێمە یۊترینی ئشناسېنمۍ. حەردویشا فەرمانڎۍ هەپەگەی و یەژاستاری بېنۍ. هەڤاڵە گوڵچیا جە قەرارگەو هەپەگەینە بۍ. ئەنڎامەو فەرمانڎەیی قەرارگەی بۍ.  هەڤاڵە دڵخوازەیچ فەرمانڎۍ ئەیالەتی بۍ. ئی هەڤاڵۍ حەوڵو تەقەڵېوە فرەشا دا جە خەبات و ئەرەکۊشاینە. حەردویچشا ڕۊڵۍ بۊتانینۍ. سەڎان فەرمانڎۍ ژەنی و پیۍ جە بۊتانەنە وەشۍ بیېنۍ. ڕەنجېوە فرەشا چی ئەرەکۊشاینە دان. بۊتان، کە تا ئیسە سەڎان فەرمانڎېش وەشۍ کەرڎېنۍ، یۊن چا مەنتیقا، کە بەقوەتتەرین نیشتمانپەروەرۍ و ۋڵاڎپارێزش چنەنۍ. بۊتان ئا مەنتیقەنە، کە کۊشیای گەریلایما چنەشەنە بە شێۋېوە وەرچەم گەشەش کەرڎەن. ئینە تایبەڎمەندیی بۊتانین.

من جە نزیکۊ ئا هەڤاڵا ئشناسېنا. ئا هەڤاڵۍ، کە من زوۊن مشناسوش هەڤاڵە گوڵچیانە. ئاڎە جە ساڵەو ١٩٩٥ ینە  جە هەرێمو ئێمەنە بۍ. من چا وەختەنە جە مەتینانە بېنا. هەڤاڵە گوڵچیا جە وەھارو ١٩٩٥ ی لوۋا پۍ مەنتیقەو بەروارو سەڤدینی و لێڤینی، واتە لوۋا پۍ مەنتیقەو جۊلەمێرگی. چا وەختەنە فەرمانڎۍ یەکېوە بۍ. ئەجۊم جە پایزەنە بۍ؛ ئۊپەراسیۊنێوە ئەنجامدریا. دۊڵەتو تورکی ھجومش کەرڎ. جەنگ دەسشپنەکەرڎ. هەڤاڵە گوڵچیا جە قافڵەکەو ۋێش بڕیېبېرە.بەعزە جارۍ جە جەنگەنە ئانە ڕوۋە مڎۊ کە هەڤاڵۍ جە یۊتەرینی بڕیارە. هەڤاڵە گوڵچیایچ جە قافڵەکەو ۋېش بڕیېبێرە. ئۊپەراسیۊنەکە وەردەوام بۍ، ئاڎە بەتەنیا مەنېبېوە. ئاڎە ملۊ پۍ مەنتیقەو کەشی و دارستانېوەنە ۋېش  شارۊوە.

ئەجۊم ئاخر ڕۊو ئۊپەراسیۊنەکەینە، سەروازێوە جە پڕ مۍ پۍ ئا یاگۍ کە، هەڤالە گوڵچیا ۋېش چنە شارتەبېوە. ئاڎ و گوڵچیا یۊتەرین ۋینا، وەختۍ سەروازەکە هەڤاڵە گوڵچیای مۋینۊ، ماچۊ، 'فەرمانڎەکەم ژەنۍ ئینا چۍ، و ملۊ. گوڵچیا مۋینۊ چا ئاژەنە حیچ چېۋۍ نەمەنەن ئەنجامش بڎۊ، پۊکەی بۊمبەکا ۋېس ئاماڎە کەرۊ، فیشەک بەرۊ وەڵېوە و چەمەڕاکەرۊ. پۍ ئانەی ئەگەر سەروازەکۍ بەیا، تا ئاخر جەنگ کەرۊ و دماین گولـېچ بنیۊ وېشۊ. چەمەڕاو ئاژېوە چا شێۋەیە کەرۊ. دماو ماۋېوە، کە دەنگو سەروازەکەی مەمەنۊ. پۍ چن سەعاتېوە کەس نمۍ. دماتەر حەر چا مەنۊوە. ڕوۋۍ، یان دوۋۍ ڕوۋۍ دماتەر، سەروازەکۍ جە ئۊپەراسیۊنەکەینە کیشیاوە. هەڤاڵە گوڵچیا جە مەنتیقەو قەشورایۊ بەرەو مەتینا گنۊڕا. من چا وەختەنە مەتینا بېنا. ئاڎۍ ئاژەکەشا ڕۊشنکەرڎۊ و وەڵتەریچ گوزارشتەو ۋېشا دابۍ. ۋاچېنۍ پېوەرەداکۍ دەسشا پنەکەرڎەن، هەڤاڵە گوڵچیا جە قافڵەکەیش جیامەنېنە و حیچ هەواڵش مەزانا. چانەینە گەشمەرڎۍ بیۍ بۊ. دماو ئانەی جە مەرز پڕۊوە، هەڤاڵا ئاگاڎارشا کەرڎیمۍ، کە بەرەو ئێمە مۍ. داوامکەرڎ بۍ پۍ لاو من، وەختۍ ئاما باسو ئاژەکەیش کەرڎ. ئاڎە پۍ ماوەو ١٥ – ٢٠  ڕوۋا جە قافڵەکەیش بڕیېبێرە، پۍ ماوەو حەفتېوە ڕاوە بۊ حەتا مەرزی ۋیەرنۊ و مۍ پۍ لا ئێمە. ڕوۋەدایۍ چا جۊرە ڕوۋەشدا.

چا وەختەنە فەرمانڎۍ قافڵېوە بۍ. ساڵەو ١٩٩٢ېنە بەشڎەرەو ریزەکا گەریلای بیە، ئا ڕوۋەدایە ساڵەو ١٩٩٥ ینە ڕوۋەشدان. چا وەختۊ من هەمیشە گرنگیش پنە دېنا. چا وەختەن بە دژواری نەجاتش بی. ئەجۊم سەروازەکە ملۊ پۍ ئانەی فەرمانڎەکەیش ئاگاڎار کەرۊوە، دماتەر وەختۍ کەس چا دۊروبەرەنە مەبۊ، پېسە ئانەی حیچ نەبیەبۊ هەڵسوکۊت کەرۊ. ڕەنگە ئا سەروازە جە خانەۋاڎېوە دیموکرات یان کورڎی بیە بۊ. وەختۍ سەرەتا ۋینۊش، چڕۊشا، بەڵام دماتەر ۋینۊ کە حیچ کەسۍ چا دۊروبەرەنە نییا، پېسە ئانەی حیچش نەدیەبۊ هەڵسوکۊت کەرۊ. یان ڕەنگە لوۋابۊ و واچۊ، ئیسە سەروازەکۍ مەیا و جەنگ ڕوۋە مڎۊ و چاگە ئا هەڤاڵۍ گەشمەرڎۍ بۊ.

بەتەمامی وێش فیداو ئازادیی گەلوو کورڎی کەرڎەبێ

بەڕاسی هامڕێوە ئێمە بی، کە دلۍ بەها کۊمەڵایەتییەکاو بۊتانینە گەورە بییەبۍ. بەتەمامی وێش کەرڎەبۍ بە فیداو ئازادی پەی گەلوو کورڎی، دڵسۊزوو بەهاکاو وێش بۍ. جە گرد یاگێوەنە هەرمانەو وێش کەرۍ. هەرمانە پەی ئادی نەک ئاسانە، بەڵکوم پەی ئادی وەرپەرسبییەی بۍ و دایمە پاسە جە هەرمانکاش نزیک بێوە، گەرەکش بۍ مەسوولیاتە قورسەکا گێرۊ دەس و بەرۊشا ڕاوە. جە گرد یاگێنە بۊتاننە، ئامەدنە مەنۊ، ئاد وەرپەرسوو ئامەدی خەرزانی و ئەرزرۊمی بۍ. ئینجا فرەو بوارانە؛ جە وەرکەوت و وەرنیشتیچنە فەرمانڎەیی کەرۍ، هامڕایۍ چانە بۍ، پەی ماوەو ۳۰ ساڵا دلۍ کۊشیاینە بۍ.  وەڵی ئانەینە گەشمەرڎە بۊ، ماوە مانگێوەنە یۊترینما دی.. مانگەو ئادارینە یۊترینما دی. دماو ئانەی ئاخروو مانگەو نیسانوو ۲۰۱۹ینە گەشمەرڎە بی. بەڕاسی، پێسە ڕۊڵێوە بۊتانی، پێسە فەرمانڎێوە زوو بۍ پەی شەهادەتەکەیش. گارەنە جە ئەنجاموو هجوومی عاسمانینە گەشمەرڎە بی، یادیش بەڕێزۊ کەرووە.

مشۊم بەتایبەتی، ژەنی و کچانۍ کورڎی جە بۊتاننە هامڕا گوڵچیۍ کەرا بە نموونێوە پەی وێشا. درێژە بە ڕێکێش بدا. مەبۊ کۊشیای و خەباتوو ئی هامڕایا زەمیننە مەنۊوە، بهدڵنیاییوه کوردسانی ئازاد  وەش بۊ، ئانە هومێدوو ئادیشا بۍ.

حەرپاسە هامڕا دڵخوازەیچ پاسنۍ بۍ، ئادەیچ ڕۊڵێوە بۊتان بۍ. هامرا پەلشینەیچ  مێرڎیننە، ئا یاگۍ، کە وەڵاتپارێزنی و  نیشتمانپەروەرییش چەنە بەرزا، بەشدارییش ڕیزەکاو جمیەروو ئازادینە کەرد. من بە ڕێز و پەنەزانایۊ یادوو ئا گەشمەرڎا کەرووە. بەدڵنیاییوە یادەوەرییەکێشا جە خەباتوو ئێمەنە بەزینڎەیی مژیوا. ئێمە پێسە شۊننکەوتا ئادیشا، ئا وەعدە دێنێما پەنە، تا دما هەناسەما درێژەش پەنە مدەیمۍ. بێگومان ئێمە جە کوردستانێوە ئازاد دیموکراتیک و وەرکەوتوو دلێڕاسەینە مەرزنمێرە.

ماوەو ٨ ساڵان گۊشەگیریێوە فرە تنڎ ملۊ ڕاوە

جە ئیسەنە ڕابەرایەتی جە ٢٥مین ساڵەو زینڎانییشنە، جەڕاسیچنە ڕابەرایەتی نزیکەو ٢٥ ساڵان ئینا چێروو گۊشەگیریێوە تنڎینە. جار جار و بە پاو وەختی، وەختێوە دەسەڵاتوو ئاکەپەی گەرەکش بۍ دەسەڵاتەکەو وێش بەقووەت کەرۊ، گۊشەگیری کەمێک سست کەرۍ و بڕێوە کۊبییەیۊیۍ کریێنۍ. چەمپەنەکەوتەیۍ سیاسیێچ. ئێمەیچ لوێنمۍ پەی ئۊسلۊی. کۊبییەیۊ و چەمپەنەکەوتەی بۍ. ئا وەختە نزیکایەتیێوە نەرم بۍ، وەلۍ وەروو ئانەی دەسەڵاتوو ئاکەپەی هۊشمەنڎیێوە دیموکراتیکش نەبۍ، کۊبییەیۊکۍ حیچشا سەوز نەکەرد.

ئینە ڕاسییەکەن؛ تورکیا بەبۍ دیموکراسیکەرڎەی ڕاس و درووس و بەبۍ مەژگێوە دیموکراتیک مەتاوۊ مشکیلەو کورڎی حەل کەرۊ، چونکوم دەوڵەتوو تورکی بە جیاواز تەماشەو پەرسەو کورڎی کەرۊ. گەرەکشا دلۍ جینۊسایدینە بەرەوازش کەرۊ. مشکیلێوە سیاسی نییا. کەم تا فرە داواکارییش هەن. کریۊ قسەوباسش سەر کریۊ و چارەسەر کریۊ، بەس چێگەنە کێشێوە هەن، کە قبووڵ مەکریۊ. یانۍ مشۊم ئەوەڵۊ باروڎۊخێوە، کە قبووڵ مەکریۊ، ئا باروڎۊخە گوزەرنیۊ.مشۊم قبووڵ کریۊ، تورکیانە ڕاسیێوە سەروو ئینکارکەرڎەی و ڕەتکەرڎەیۊ هەن. جاروبار ماچا، ئێمە نکۊڵیکەرڎەمان ماڕا، چێوی چانە نییا. ئی قسۍ تەنیا پەی ورخەڵەتنای گلێرگەی و جیهانینۍ، چونکوم ئیساتۍ سیستموو پاکتاوکاری بەزووی هەرمانە کەرۊ. تەکنیکوو پەیوەنڎیی بەکۊمەڵی و جەماوەری پەرەش سانان. تەکنیکوو کۊمپیوتەری گەشەش کەرڎەن، وەلێم فشار و پڵۊسنایرەی بەفراوانی درێژەش هەن. وەروو ئانەی و پەی شارتەیۊ ڕوخساروو بکوشەکا، پەی پۊژنایرەی دەموپلیشا وێشا بەسنوورڎاری کوچێوە شل کەرڎەن. بەروو ئانەیۊ گۊشەگیرێوە قورس هەن. ساڵەو ٢٠١٥یۊ تا ئیساتۍ، یانۍ ماوەو ٨ ساڵان گۊشەگیریێوە تنڎ بەرڎەواما، ماوەو دووۍ ساڵا و نیمیچا و حیچ چمپەنەکەوتەیۍ و کۊبییەیۊیۍ نەکریان. سەبەبوو ئینەی چێشا؟ چی نە کۊبیەیۊیۍ نە چەمپەنەکەوتەیێوە نییا؟ چی گۊشەگیریی تنڎ و قورس هەن؟ ئەگەر ئینە جواب دریۊوە ، ئیتر شتەکان چێوەکۍ ڕۊشنۍ باوە.

سی پی تی ئینا کرڎەوێوە هەڕەمەکی و میزاجینە

بەئاشکرا گەرەکشا نییا یەک کەلیمۍ ڕابەری بۍ جبەر، جەنگێوە هەسی دەروونییش چەنی کەرا، چەنی جبەرۊ پاکتاو، جینۊساید و جەنگ هەنۍ، پاسەیچ فشارێوە فرە سەروو گەلی و دژوو ڕابەرایەتی هەنۍ. چوون وێش خەڵكش هۊشیارکەرڎەنۊ و ڕاو خەباتییش  نیشانە دێنۍ ئادچۍ پاسە کەرا. تنڎیی گۊشەگیرییەکەی ئینا چێگەوە: ڕێبەرایەتی سیاسەتەکاو ئاکەپەی ڕەت کەرۊوە و هەڵوێسێچ ورگێرو. حەر قسێوە دژشا بۊ بە هەڵوۍ. پەوکای گۊشەگیری سەپنا و ڕا مەدا چەمپەنەکەوتەی و کۊبییەییۊ بۊ. بێگومان ئینۍ گرد جە ڕاو پاشێلوو دەسووروو تورکیایۊ با. جگە یاسا جیهانییەکایچ کە پاشێلۍ کریا. ئینۍ گرد هەرمانۍ هەڕەمەکیێنۍ، کە وێشا ماچا، من کەردم و ئانەش چەنە  کەوتۊ.

ئاشکران ئا ڎۊخە  کە سی پی تی-یش کەوتەننە هەرمانێوە هەڕەمەکییە و میزاجییەنە. سی پی تی ئەرەمەرزیاێوە ئەورووپیین. ئەورووپا دەسەڵاتێوە هیرارشیین سەرۊ پەی واری، کە بەتەمامی بەرژەوەنڎییە ئابووری و ماددییەکێش کەرڎێنۍ هەرمانە و بنەمای سەرەکییە پەی وێش.  ئەوروپا هیچ بەهایۍ ستانڎارڎێوە مۊراڵێوەش نییا ستانڎارڎە ماددییەکۍ ڕا گێرا جە ستانڎارڎە مەعنەوی و مۊراڵییەکان. بەرژەوەنڎییە ماددییەکێشا ڕا گێرا جە بەها ئەخلاقییەکاشا. لاێوە ملا ئیمرالی و ڕاپۊرتۍ منویسا. بە ئێمە مەواچا! بە کەسی مەواچا، گوایا بە تورکیای ماچا.. ئەگەر بە ئاشکرا خراپێوە و غەڵەتێوە هەن، یان فاڕمێشیان فاڕدێش؟، حیچ مەواچا خاسا تورکیا گۊشتا چەنە گێرۊ ؟ حیچ گۊش مەگێرا تورکیا وێش ئانەی ماچۊ، من کەروووش ئەوروپا چێش ماچۊ با واچۊ. چێوە سی پی تی حیچ دەورێوەش نییا، ئانەیچ نییا کە وێش ئشناسان.

ئەرەمەرزیێوە نییا، کە دژوو ئەشکەنجەی بۊ، کە چەمداریی نەمەنەی ئەشکەنجەی کەرۊ. ئەر پاسە بیۍ، دژوو گۊشەگیریێوە قورسی چانەی چێوۍ واچۍ ، وەلێم حیچ نییا، کەواتە پێسە چێش ڕووە مڎۊ؟  وەختێوە سی پی تی هەڵوێسێوەش نەبۊ، چێگەوەن گۊشەگیری و ئەشکەنجە ڕەوا و ئاسایی بییەینۊ. تورکیایچ چێوە بەرڎەوام بۊ جە سەپنای گۊشەگیری.

 بە ڕێزۊ یاڎوو دەنیزەکا کەرمێوە

پا منیەیمۍ ٥٢مین ساڵیاڎوو قەنارەدای دەنیز گەزمیش، یوسف ئاسڵان و حسێن ئینان. بە ڕێز و پەنەزانایۊ یاڎشا کەرووە. ئانۍ بەشدارۍ جەدارڎایشا بیێنۍ بەتنڎی شەرمەزارێشا کەروو. جە تاریخوو گەلاو تورکیاینە سەرڎەمێوە گرنگشا وێنا کەرد. هەڵوێس و کۊشیی گەنجاو نەوەو دەنیز، ماهیر و ئیبراهیمەکا جە ساڵاو ١٩٦٨-١٩٧١ جە تاریخوو تورکیاینە سەرڎەمێوە تازەشا ئارد ئاراوە.

تا ئارۊ بەدڵنیاییوە دژوو دەوڵەتی کۊشیای هەن. کۊشیای هێزە سۊسیالیستەکا، گەلوو کورڎی بە درێژایی تاریخوو کۊماری بەرڎەوام جە تێکۊشیاینە بییەن. وەلێم دلۍ گلێرگەو تورکیاینە یوەم جارا کە پیسە ڕاستەوخۊ کۊشیای کریۊ، ئینە بۊ بە بابەتێوە کۊمەڵایەتی، دلۍ گەنجانە پەشتیوانییش چەنە کریۊ و تورکیایچەنە سەرڎەمێوە تازە دەسش پەنە کرڎەن، مشۊم ئانە دەستنیشان کریۊ.

بە دڵنیاییوە هەڵوێسوو ئادیشا کاریگەرییش کەرد سەروو کۊشیای ئێمەیچ. کۊشیای ماهیر، ئیبراهیمی و دەنیزی کاریگەریی گەورەش سەروو کۊشیای ئازادیی گەلوو کورڎی نیارە داناوە. وەروو ئانەی دەنیز، حسێن و یوسف کە دریۍ قەنارە، جە هەمان ئا بەشەنە زینڎانیۍ کریێبێنۍ، کە رابەرایەتییش چەنەبۍ. ڕابەرایەتی ئا وەختە جە زینڎاننە بۍ. دماو ئانەی ماهیر جە ساڵەو ١٩٧٢ جە کزلدەرنە کوشیا، ڕابەرایەتیی پێشەنگایەتی بایکۊتییش کەرد. وەروو ئانەی پێشەنگایەتیی بایکۊتییش کەرد، کریا زینڎان. ئا وەختە چا شۊنێنە ڕابەرایەتییش چەنە بۍ، ئادیشا فاڕاوە پەی قەنارەدای. ئا وەخت مانگێوە بۍ ڕابەرایەتی جە زینڎانوو ماماکینە بۍ. ئادۍ کاریگەریشا سەروو ڕابەرایەتی نیارە، ڕابەرایەتی دماو قەنارەدای دەنیزی قەسەمش وارڎەبۍ و واتەبێش، 'مشۊم ئێمە سەروو یاڎوو ئادیشا نۊعێوە  کۊشیەیمۍ، کە حەرگیز ئا کۊشیایە نەمرڎۊ تا سەرکەوتەی'. کاریگەریێوە فرەی چینە هەن، لاێاوە تەریچۊ کاریگەرییش کەرڎەن سەروو گەنجاو کورڎی. دماو ساڵاو ١٩٧٠ ژیوگەی سیاسی لاو ئادیشاوە خولقیا، جە بەرەووەڵێوەبەرڎەی کۊشیاینە جە کوردساننە کاریگەریێوە گەورەش کەرد سەروو گەنجا. کە مەبۊ حەرگیز ویر بشۊوە. ئاخیروو ساڵاو شەسەکانە و ئەوەڵوو حەفتاکانەحەرچنڎە رێکوزیایەکا پێسە دەدەکەدەی یان دەدەکەئۊشی بێنۍ، نەتاواشا بەڕادیکاڵ کاریگەریی سەروو گەنجاوە بنیارە. بەڕاسییچ هەڵوێسوو دەنیز، ماهیر و ئیبراهیمەکا کاریگەرییش کەرد سەروو گەنجا و بەرەو کۊشیای هانییش دۍ. کوردسانیچ پەنەوازییش بە جەنگاوەری چینەیە هەن. ئەگەر جە کوردساننە جەنگاوەریێوە چینە بۊ متاویۊ کۊشیای وەڵی وزیۊ. وەلێم کوردساننە ئا سەرڎەمە کە پێویسییش بە جەنگاوەریێوە چینەی بۍ، ئا مەیل و حەزە نەبۍ پەی جەنگاوەری. پەی ئازادی گەلوو کورڎی هەڵوێسێوە  جەنگاوەری و گیانبازی پەنەوازا. وەروو ئانەی سەرنجەو گلێرگەو کورڎی و گەنجاو کورڎی سەروو ئا بابەتانە، بەڕێزۊ یاڎشا کەرمێوە، سۊز و لایەنگێریم پەیشا بۍ.

داواو ئازادیی گەلوو کورڎی کەرێنێ

حسێن ئینان خەڵکوو دەگێوە نزیکوو ئێمەن. چێروو کاریگەریی ئادیشاوە، منیش بیانۍ بە لایەنگێرشا. وەختێوە قەنارە دریۍ من ئەخیر ساڵوو دماناوەنڎیم بۍ، هەڵوێسوو ئادیشا بەڕاسی گرنگا. ئەگەر ئارۊ دیموکراتیکبییەی تورکیانە بۍ دی و ئازادیی گەلوو کورڎی دەستەبەر بۊ، جە ڕاو ئا هەڵوێسیوەن. ئادۍ قورساییشا وست سەروو براڵەیی گەلوو کورڎی و دیموکراتیکبییەی تورکیای. ئادۍ پێسە ئی وەڵاتەیە نکۊڵیکارۍ نەبێنۍ. وەروو ئانەی لاشاوە نکۊڵی ماناش نەبۍ. دلۍ گەنجاو ١٩٦٨-٧١دا دلۍ دەنیزی و ئیبراهیمەکانە، دلۍ ئا نەوەینە نکۊڵیکەرڎەی جە کورڎی نەبۍ. بەپێچەوانەوە، جە چوارچووەو شۊڕشوو دیموکراتیکینە کە جە تورکیا پێک مۍ، داواو ئازادیی گەلوو کورڎیچ کەرێنۍ. چێگەوە بە هەڵوێسوو وێشا جە بابەتوو ڕۊو پەرسەو ئازادیی گەلوو کورڎی جە تورکیانە ڕاشا کەرڎۊ.

چی بوارەنە پەنەوازا بە ڕێز و پەنەزانایۊ یاڎشا کریۊوە. گەر تورکیێوە تازە مەرزیۊرە، سەروو بنەماو یاڎوو ئادیشا، سەروو بنەماو دڵسۊزیی ئادیشا مەرزیۊرە. جەڕاسینە ئیساتۍ هێزەکاو دیموکراسی و ئازادیی کوردسانی چەنی گەلاو تورکیای پەی بەدیئارڎەی ئاواتوو تورکیاێوە دیموکراتیکی و ئازادیی کورڎا، کوردسانێوە ئازادی، بە هامبەشیێوە چینە درێژە بە کۊشیای و حەوڵەکاشا مدا.

یەکوو ئایاری ئیسە مانادارتەرا

ئەوەڵۊ ڕۊو یۊبییەی  یۊگێرتەی و کۊشیای جەموو ڕەنجدەراو کوردسانی، تورکیای و گردوو دنیۍ مەبارەک کەروو. گردوو ئا ڕەنجدەرا کە چۍ ڕووەنە گەشمەرڎۍ بیۍ، بە ڕێزۊ یاڎشا کەرووە. وەروو ئانەی گەشمەرڎا یەکوو ئایاریم نزیکۊ دیۍ، جە یەکوو ئایاروو ١٩٧١ جە تەقسیمنە من دلێڕاسەو مەیدانەکەینە بێنا، لوەرڎەموو پەیکەرەکەینە، ئا وەخت فرێچشا ئشناسێنا، بۊنەو یەکوو ئایاریوە لوابێنا ئەستەنبوڵ. ئا وەختە دلۍ دەسەو دەڤ- یۊلدینە بەشداری ڕاپیمای یەکوو ئایاری بێنا. دلێڕاسەو هجوومەکەینە بێنا. فرەو کەسەکا کە کوشیۍ دەوروبەروو ئێمەنە بێنۍ. هەڵبەت خەڵکەکە پژگیابۍ، ئێمە مەیدانەکەنە مەنیمێوە، ئێمە چەنی پۊلیسەکا گژیایمۍ. جەنازۍ فرێما وستۍ دلۍ سەیارەکاما. ئینجا ئانۍ کە هەست کەرێنمۍ کە بریندارێنۍ وستێما دلۍ تەکسییەکا و بەرەو خەسەخانەکا ڕوانەما کەرڎۍ. من دلێشانە بەشدار بێنا. چی ڕووەوە هەڵبەتە گەشمەرڎاو یەکوو ئایاری پەی ئێمە یاڎەوەریێوە گرنگێنۍ و ئینەیچ وەعدێوەن کە دێنێما پەنە.

١ی ئایاری چندین ساڵێن دنیانە ، جە ساڵەو ١٨٧٧ دماوە مەبارەک کریۊ. چی ڕووەوە ڕەنجدەراو یەکووی ئایاری جە وەڵیوەبەرڎەی کۊشیای و هۊشمەندینە یاگێوە تایبەتەشا هەنە. تەنیا هەر جەژنە نییەنە، ڕۊو کۊشیایچا. چا ساڵێوە، جە ئاخیروو سەدەو ١٩ تا ئارۊ جە ١وو ئایارینە ژمارێوە فرۍ گەشمەرڎۍ بیێنۍ. ئارۊ بییەن بە ڕۊو کۊشیای. ئارۊ یەکوو ئایاری مانادارتەرینا. ئانە تاریخیوە دوورودرێژا. هەڵبەت ١وو ئایاری جەژنەو سۊسیالیزمیچنە، ڕۊو تێکۊشیاین  دژوو سەرمایەداری و ڕۊو ئامایدیی سۊسیالیزمین. چی ڕووەیچۊ بە ماناو تازەکەرڎەیۊ هۊشمەندیی سۊسیالیستین لە کۊشیای سۊسیالیستی و سەرجەنۊ ورسەنگنایوە ئا ئەزموونانە. مشۊم پێسە جە  ١وو ئایاری یاومێنە. پێویسا تەنیا یەک ڕۊ مەبارەک نەکریۊ، جە ساڵای تەریچنە بە ئەزموونکەرڎەی و تاقیکەرڎەیۊ کۊشیای مشۊم کۊشیاێوە گەورەتەر بلۊ ڕاوە.

چی قۊناغەنە کۊشیای کرێکارا گرنگا. هەڵبەت کرێکارۍ دژوو دەوڵەتینۍ و دژوو تاڵانکەرڎەی رەنجینۍ. چی مەجالێنە کرێکارۍ هێزی سەرەکیی شۊڕشوو دیموکراتیکی و شۊڕشینۍ  دژوو مۊدێرنیتەو سەرمایەداری. ڕەنجدەرێچ عەینوو سەدەی ویەرڎەی جە مەجالەو ڕێکوستەی ڕەنجدەرانە، پڕنای سەرمایەداری و جە بواروو ئەرەمەرزنای گلێرگێوە دیموکراتیکی و جیهانێوەنە بۍ چەوسیایۊ دەورێوە گەورە گێڵنا. وەلۍ ئەگەر ئێمە پەی سۊسیالیزمی دەکۊشیەیمۍ، پەنەوازا گردوو هێزە سۊسیالیستیەکاو جبەروو سەرمایەدارییچ بارمێنە دلۍ ئی کۊشیایوە. چی کۊشیاینە کۊشیای ژەنا گرنگا، کۊشیای ئیکۊلۊژیی گرنگا. بە بۍ ئا کۊشیایا، ئەسەما ڕەنجدەرۍ بەرەو سەرکەوتەی بلا. ئەگەر کۊشیای ڕەنجدەرا سەر گنۊ ئی کۊشیایە جە دژوو داگیرکەری سەرمایەداری و جە دژوو مۊدێرنیتەی سەرمایەداری سەر گنۊ، پەنەوازا کۊشیای ژەنا و کۊشیای ئیکۊلۊژیک پێوەرە بەرەووەڵۍ بریا. وەروو ئانەی ئارۊ کۊشیای ئیکۊلۊژیک بییەن بە پرسەو گردوو ئینسانیەتی. بە بۍ وریایی و هاگاداربییەی جە وەرانوەروو ئا قۊرتانە کۊشیایۍ دروس پەی کرێکارا و پەی سۊسیالیزمی مەدریۊ. من پەی شمە ماچوو، جە ڕیئال سوسیالیزمنە، یاواینەی و چەمکێوە خزمەتکەرڎەی سەرمایەداری بۍ. فرە غەڵەت بۍ. ئانە بە ئەنەیاواێوە کە سروشتی وێران کەرۍ مامەڵە چەنی پیشەسازیی کەرۍ. مشۊم ئیساتۍ ئانەی گوزەرنمۍ ووزمێش لاوە. پەی ئازادیی ژەنێچ تەنیا ئانە وەسۍ نییا، کە خەڵک واچۊ بە بۍ ئازادیی ژەنۍ گلێرگە ئازاد مەبۊ. مشۊم ئیتر مامەڵێوە کە ژەنا کەرۊ بە چەقوو ئازادیی کۊمەڵایەتی، کۊشیای ڕەنجدەرا، کۊشیای ژەنا، کۊشیای هێزە ئیکۊلۊژیکەکا و کۊشیای گرد لایۍ بریۊ ڕاوە.

پەنەواز نییا کە ئینسان پێسە داراو دەوڵەتی ویرۍ جە سۊسیالیزمی کەرۊوە    

جە لاێوە تەریچۊ، پەنەوازا جەخت چانەیە کەرووە؛ ئیتر پەنەواز نییا، کە ئینسان پێسە ساعیبوو دەوڵەتی ویرۍ جە سۊسیالیزمی کەرۊوە. دەوڵەت کەرەسەو داگیرکاریین. چەنی چەوسنایۊ دەوڵەت وەش بییەن. جە جیهانێوەنە کە داگیرکەری، چەوسنایۊ و هێزی کۊلێکیڤیزم نەبۊ دەوڵەتیچ نییا. مشۊم نەبۊ. چی بوارەنە کۊنفیدڕاڵیزمی دیموکراتیک کە یاگەگێرەوەو دەوڵەتین، یان ڕاوەبەروو دیموکراتیکوو گەلی متاویۊ سەروو بنەماو کۊنفیدڕاڵیزمی ساز کریۊ. مشۊم ئەقڵیەتوو دەوڵەتی نەبۊ. وەلێم حوکمەتێوە دیموکراتیک پەنەوازا. ئا ڕاوەبەرایەتییە دیموکراتیکە متاویۊ سەروو بنەماو کۊنفیدڕاڵیزموو دیموکراتیکی ساز کریۊ. چی ڕووەوە بەتایبەتی کە یاڎوو ١وو ئایاری کەرمێوە، گەرەکما سەرنجە پەی  ئانەیە کێشوو.

هەڵبەت بەتایبەتی پەی تورکیای و کوردسانی مشۊم ئی یەکوو ئایارییە جە دژوو فاشیزمی بۊ بە ڕوێوە گرنگ و بۊیچ بە ڕوێوە گرنگ. هێزە دیموکراتیکەکۍ و رەنجدەرۍ جە کوردساننە و هێزەکاو ڕەنجی جە تورکیانە جە یەکوو ئایارینە ئینەی زیاڎتەر کەرا و بە بەرەووەڵێبەرڎەی ئانیەن یۊبییەی و کۊشیای وڕنای فاشیزمی تورکیانە گەورەتەر کەرا. تەسەور کریۊ کە ئی١وو ئایاری کاریگەری کەرۊ سەروو ورچنیەی ١٤و ئایاریچ. بە نۊعێوە ڕۊحوو ١وو ئایاری جە ١٤و ئایاریچنە جە دلێنەبەرڎەی فاشیزمینە ساعیبوو کاریگەریین.

راستیە کۆمەڵایەتییەکەی دماو بومەلەرزەکەی، تەرسی وزۊنە دڵماوە

ئیسە، هەڵۋێسەکۍ دەربارەو بومەلەرزەکەی و ئاستو گفتوگۆکا دەربارەو بومەلەرزەکەو تورکیای، مەعناش پاسەن، کەحیچ ویژدانېوە جە تورکیانە نەمەنەن؟ ئاخۊ ئەخلاق مەنەن؟ نزیکەو دوۋە سەڎ ملۋېن کەسا گیانشا جە دەستدا، دەیان شارۍ تەختو زەمینی بیۍ، نزیکەو ١٥ ملۋېن کەسا زەرەرمەنڎۍ بېنۍ، پېسە واچی ڕوۋەدایۍ ساڎە و ڕاگوزەر بۊ، ڕوۋەدایۍ ڕووەشدا و ۋیەرڎ، ئینە هەڵۋێسو ئاڎیشان، وەختۍ ئینسان ئی هەڵۋێسیە جە وەران ۋەرو بومەلەرزەکەینە ۋینۊ، تەرسی گېرۊشەرە سەبارەڎ بە ڕاستینەو تورکیای، گلېرگە پاسەش سەر مۍ، هەڵۋێسېوە چانە وەرهەم مارۊ، حەر بەڕاس، ئینە چ دۊڵەتېۋەن؟ مەتاۋمۍ واچمۍ و ۋیرەۋەریما ھورشمەگېرۊ.

ڕاسا مەرڎۍ زینڎۍ مەباوە، بەڵام چی مەرڎۍ؟ مشۊ ۋنەکۊڵیای جە وەرپەرسەکا کریۊ، حکومەت و وەزیرەکۍ و وەرپەرسا، ئانۍ بیۍ مەڵامەتو مەرڎەو ٢٠٠ هەزار کەسا، مەبۊ بەیا وەردەمو گلېرگەی. مشۊ ۋنەکۊڵیای کریۊ، ئەگەر ئەردۊگان و حکومەتەکەش ھەڵای متاۋا گلېرگەرە سوڕیاوە و قسۍ کەرا و ئی ژمارە فرەو خەڵکی کۊکەراوە، ئانە غەڵەتېوە ھەن، چېۋی چانە مەبۊ، پېسە ئانەینە واچمۍ، حیچ ویژدان و ئەخلاق و بەهېوە نەمەنېنۊ. ئا گرڎ ماڵکاولیە، پېسە ئانەی چېۋېوە سادە و ساکار بۊ؛ واز چانەی بارڎۍ، ئەی ئانۍ کە چېرو دارو پەردووی بینا وڕاکانە مەرڎۍ، ۋیر جە چېشی کەرېنۍ؟ چنی ژیۋۍ؟ بەمەڵامەتو زامەکاشاوە مەرڎۍ، کەس نەلا سەردەمشاوە، سەڎان هەزار کەسۍ چا مەرڎۍ، ۋیر جە چېشی کەرېنۍ؟ گرنگ نییا ۋیر جە چېشی کەرېنۍ؟ ڕەنگە مەرڎەکۍ کەسۍ فرە بەنرخۍ بیېبا. دماو ئانەی فرەیشا مەرڎۍ، نرخ و گرنگیی ئاڎیشاما زانا. بە گرڎو گلېرگەی ماچو، بە کورڎسانی و تورکیای و بەتایبەت خانەواڎەو قوربانییەکا ماچو، ئاخۊ هەڵۋێسو ئینسانی پی جۊرەنە؟ چنی مۍ و قسۍ ۋېش کەرۊ؟ چنی بە مورتاحی سوڕیۊۋە؟ ئینە ڕاش مەشۊنە، بێگومان ویژدان و ئەخلاق و بەهاکا ئینسانی ڕا پینەی مەڎۊ؟ پەرسمۍ، ئی ۋڵاتە چنینا، تورکیا چنینا؟

پێۋیسا ئۊپۊزیسیۊن حکومەتی شەرمەسار کەرۊ

ئیسە وەختو ھورچنیەین، ئاشکران ئەردۊگان ڕۊو ھورچنیەکاش قەبووڵکەرڎ، پی مەڵامەتۊ پەرسەکە پېسە ۋېش مەنۊ، زانۍ کە وەرەن ڕوو قورسایۍ گۊرەی بۊوە، پۊکەی ھورچنیەکېش وەڵۍ وستۍ؛ ئیسە کەس قسۍ مەکەرۊ، پێۋیسا ئۊپۊزیسیۊن حکومەتی شەرمەسار کەرۊ. جیامەنەی کارەساتو بوومەلەرزەکەی وەرهەمو سیاسەتە غەڵەتەکاو ئی حکومەتەینە، پۊکەی مەبۊ ڕا دریۊ بەیا دلۍ گلېرگەی. چېشتا جە باجو بومەلەرزەکەی کەرڎ؟ حەتا ٤ پۍ ٥ ڕوۋا نەلۍ دلۍ مەنتیقە زەرەرمەنڎەکا، ئاخۊ مەبۊ ۋنەپەرسایشا چنی کریۊ؟ ئیدارەو کارەساتی و باری کتوپڕی چا نەبېنۍ، حکومەت چا نەبۍ، دماتەر ٥ پۍ ١٠ هەزار باڵەخانانە گېڵۍ جە کۊو هەزاران باڵاخانای وڕاینە، دماتەر شېخەڵەکەشا کۆکەرڎۊ و دوورشا وستۊ؛ ئی ئاژە جدیین و شایەنو چەمپۊشی نییا، ئەگەر بەجدی ھورنەگیریۊ، ئیتر نۋیسەر و هونەرمەنڎ و سیاسییەکۍ بەجدی ھورمەگیریا، ئینجە حیچ چېۋۍ مەمەنۊوە.

کلیچدار ئۊغلۊ چېوێوەش وات، پێۋیسا چەمش ۋنە کریۊ، ئاڎ بەڕاسی چېۋېوە عالش ۋات، مەزانو تا چ ئاستێوە ئەرکو ۋېش ڕاوەبەرکەرۊ، یان چن کەسۍ قەناعەتش پنە کەرا؛ ئاڎ ۋاتش، ئیتر من ئا کەسەو ۋەڵتەری نیەنا؛ بەڵۍ، مشۊ پاسە بۊ، دماو ئی بومەلەرزەیە، کۍ جە تورکیانە پېسە ۋېش مەنۊوە؟ ئاخۊ کەسێوە چانە مەنەن؟

کلیچدار ئۊغلۊ بە فرەیی ئی پرسەیە مەکەرۊ بە بەرنامەو ھورچنیەی، بەعزۍ حەر باسش مەکەرا؛ پێۋیسا شەرمەسار کریا، وەزیرو دلېنەی کەسێوە ڕسوان، ئیدارەو کارەساتی و باری کتوپری پۍ ماۋەو ٣ تا ٤ ڕوۋا نەلۍ شۊنە کارەساتبارەکا، بێشەرمانە ملۊ ئیسینلەر و ئەنڎاما پارتو چەپی سەوزی کە مۊسیقا مژەنا نامۍ بەرۊ بە «kepaze»، کەس پنەش مەواچۊ چی پاسە ماچی؟ تۊ مەڵامەتو ئی کارەساتەینی؛ چی گۊشۊ، مشۊ بومەلەرزە کریۊ بە ڕۊژەڤ، مەبۊ ئینە پەشتگۊش وزیۊ، سەڎان هەزار کەسۍ مەرڎۍ و یانە وېرانۍ بیۍ، بێجگە جە مەرڎەکا، فرەو کەسا یاگۍ مەنەیۊیشا نییەنە، ژیایشا سەرو چېر بیەنۊ.

ئەردۊگان حیچ شەرم مەکەرۊ

پێۋیسا ئا کەسەی چی یانە وێرانیەنە پەرسایۊش چنی کریۊ، ئەردۊگان و ئاکەپە و مەهەپەنۍ، ئەگەر پاسە نەکریۊ، نیشانۍ بېھێزیۍ گۊرەین، ئەگەر ئاکەپە و مەهەپە جە دەسەڵاتەنە مەناوە، واتە زەعیفیۍ جە گرڎ لایېوە هەن، مشۊ بەجدی چینەی کۊڵیەیمۍ، ئیسە مشۊ نۋیسەرا و هونەرمەندا و کەسۍ بەویژدانۍ پەرسانۍ، پۍ چی ئینە مەبۊ بە ڕۊژەڤ؟ پۍ چی ئینە ڕوۋە مڎۊ؟ پۍ چی ھەڵای متاۋا بەرگنا و قسېما پۍ کەرا؟

ئەردۊگان حیچ شەرم مەکەرۊ، ئەردۊگان چ جۊرە کەسێوەن؟ ھەرمانەو ئەردۊگانی ھورخەڵەتناین، پېسە ئومەوییەکان بۍ ویژدانا، پېسە بیزەنتییەکا فێڵبازا، پېسە بۊرژوازا ۋەرنیشتی هەلپەرسا و ئارەزومەنڎو بەرژەوەنڎیی مادییا، ئا تێکەڵېوەن چی گرڎ چېوا؛ بەڕاسی ئەردۊگان نوێنەرو قیزەونتەرین سیاسەتیا. ئانا بەبۍ شەرمی مۍ وەردەمو خەڵکی. ئەردۊگان حیچ پیمەرېش نییا، باوەڕش بە حیچی نییا، تاکە چېۋۍ قەناعەتش پنەشا، پارېزناو دەسەڵاتەکەیشا. پی بۊنۊ، بە ڕێز و شکۊوە یاڎو قوربانیا بومەلەرزەکەی کەروە، بەپەیلواو من، ئینە کێشېوە مەترسیڎارا ئەگەر ئی مژارە نەبۊ بە ڕۊژەڤو ھورچنیەی، ئی ئاژە تەرسناکا جە گلېرگەی تورکی باڵادەسەنە، پێۋیسا گرڎ لایۍ ۋیرش ۋنە کەراوە.

ئەگەر بە عالی دەورو وېشا گېڵنا، مەجالېوە تاریخی ئامان ئاراوە

وەختۍ ئاژەو وستەیرەو هەدەپەی ئاما ئاراوە، چېرو نامۍ پارتو چەپی سەوزینە لوۋۍ دلۍ ھورچنیەکاوە. جە راسینە هامپەیمانی رەنج و ئازاڎیی چېرو نامۍ پارتو چەپی سەوزیەنە ملۊ دلۍ ھورچنیەکاوە. گرنگا. ۋېش جە ۋێشەنە پێکئامېکۍ هەدەپەی بیەیشا ھەن. جە ڕاو هامپەیمانی رەنج و ئازاڎییۊ ئانە زیاتەر وەرفراوان بی. چا ڕوۋۊ پارتو چەپی سەوزی بە شێۋېوە جیاوازتەر چا ھورچنیایا کە هەدەپە بەشڎاریش چنە کەرڎەن، جە پانتایېوە وەرفراوانتەرەنە ملۊ دلۍ ھورچنیەیۊ. چا تەرەفۊ نوێنەرایەتی بەشێۋە گرنگو گلېرگەی کەرۊ. هەم جە دژوو ئی دەسەڵاتە فاشیستەیە، نوێنەرایەتی چارەسەری راسی مکەرۊ، ئۊپۊزسیۊنی راستەقینە نمایش کەرۊ. گرنگا. مشۊ جە دژوو ئی فاشیزمەیە وەرهەڵستېوە پی جۊرەیە بۊ. ۋێش جە ۋێشەنە فاشیزمێوە پی جۊرەنە کە گرڎ چېۋێوە تیژتەر مکەرۊ. ئانەی گلېرگەی پا ئەندازەیە تیژ مکەرۊ کردەوەکۍ فاشیزمیەنۍ و کۊشیاین جە دژوو ئانەی. بەڵۍ، فاسیزم گرڎ جۊرە ھجومېوەش ئەنجامدا، بەڵام کۊشیای جە دژوو ئانەیچ فاشیزمی ئاکەپە-مەهەپەیش رسوا کەرڎ. ڕۊشنکەرڎەیۊ و ئاشکراکەرڎەو راسیەکا ئینا ئارانە. ئانە ئامان ئاراوە. پارتو چەپی سەوزی ئیسە حۊڵ مڎۊ نوێنەرایەتی ئانەی کەرۊ. چا لایەنۊ گرنگا. ئەگەر بە عالی دەورو ۋېشا گېڵنا، مەجالېوە تاریخی ئامان وەڵېوە. فەراغۍ گۊرە بیەیش ھەن. بەڵۍ، هامپەیمانی گەلی هەن بەڵام هامپەیمانی گەلی ئا قوەتشا نییا کە وەرەن ڕوو ئی دەسەڵاتیە بۊوە و جە وەران ۋەرشەنە کۊشیۊ. چا تەرەفۊ جە تەرەفو پێکئاماکا پارتو چەپی سەوزی و جە تەرەفو هێزە هامپەیمانەکاشۊ متاۋا ئا فەراغە پەڕ کریۊوە. چا روۋۊ جۊش وخرۊشۍ ۋەش کەرۊ، بەڵام مشۊ راسی تورکیای بە عالی ۋینا.

من پی مەڵامەتۊ ئینەی ماچو، گەشبینی عالا، بەڵام جە وەران ۋەرەنە راسی فاشیزمی بیەیش هەن. ئارۊ ماڕاو ئی فاشیزمیە، بەقوەتبیەین جە وەران ۋەرو فاشیزمینە، سەرکۊتەبیەی پێۋیسا زیاتەر کۊشیەیدۍ و جددیتەر مرڎایش سەر کەرڎۍ. تەنیا بە ۋاتەو گەشبینانەی ئانەی کە فاشیزم رسوا بیەن، میاچەماش ئاشکرا بیەن، سەرکۊتەی بەدەس نمۍ. مسۊ زیاتەر کۊشیەیمۍ. سەبارەڎ پانەی وەشحاڵیۍ فرە بیەیش ھەن. من مەۋاچو وەشحاڵۍ مەبیدۍ، بەڵام مشۊ ئینسان راسی ۋینۊ. مشۊ زیاتەر خەبات کریۊ.

ئی ورچنیەیچە فرە جیاوازا. ئەگەر چی ورچنەینە پارتوو چەپی سەوزی نوێنەرایەتیی نەریتوو هەدەپەی کەرۊ، مشۊم زیاتەر بانگەواز ئاراستەو تورکیای کەرۊ. زیاتر بانگەوازەکاش ڕووە جە گلێرگەو تورکیای کەرۊ. سەبارەت پانەیچ جە قسێنە، جە بانگەوازنە پەی گلێرگەو تورکیای مشۊم ئینسان زیاتەر یارا بۊ، ئازاتەر بۊ. من پەی هێزەکاو دیموکراسییچ ماچو ؛ مشۊم ئادۍ زیاتەر وێشا گرد لاێرە وەڵا کەراوە. گەلوو کورڎی، هێزەکاو دیموکراسی کورد مشۊم زیاتر وێشا بیاونا گەلاو تورکیای وەروو ئانەی ئی فاشیزمیە ورشاناوە. جیاواز چانەی جەنی وڕیۊ؟ چی لایەنەوە مشۊم وەرفراوانتەرین سەنگەر وەش کریۊ. وێشا یاونا بەشە کۊمەڵایەتییە وەرفراوانەکا. مشۊم بانگەواز ئاراستەق بەشە ورفراوانەکانی کۊمەڵگای کریۊ. مشۊم رێچکە و رێبازوو ئانەیە وەرتەسک نەکەراوە.

مشۊم زیاتر خەبات کریۊ

بنەمێوە تەرەیچ؛ وەختێوە هەدەپە ٢٠١٥ وەربەسش ماڕا جە گردوو تورکیاینە کۊشیا. وەرووو ئانەی ماڕای و پڕنای وەربەسی پەی ورچنیەی گرنگ بۍ. پەی ماڕای وەربەسی ئشیا دەنگشا جە گیرەسون، ترابوزان و یۊزگات بەدەس ئاورڎۍ. ئشیا جە گرد لاێوە تورکیاینە دەنگشا بەدەس ئارڎۍ. چا ڕووەوە مەبۊ تەنیا چا شۊنانە پەرلەمانتار چاوە روانەو پەرلەمانی کەرا، بانگەوازشا ئاراستە کریۊ. مشۊم بانگەواز ئاراستەو ئەو شۊنا کریۊ کە پەرلەمانتارەکێشا تەرسەو بەرنەشییەیشا هەنە، مشۊم خەبات بەقووەت کریۊ. یان ئەگەر وەرتەسک بۊ، ئا دەنگێچە چاگە بەدەس مەیا وەزارە، ئئا وەخت دەنگێچ بە گرڎین وەزارە. وەروو ئانەی لای کەمیوە ئا یاگۍ پەرلەمانتارێش جەنە بەرنەشیۍ بە ڕێژەو جە سەدا ١.٥ ئاستوو دەنگەکاشا بەرز کەرڎێوە. لەو ڕووەوە پەی بەرزکەرڎەیۊ ڕێژەو دەنگەکان و پەی ئانەی ژماریوە زیاتەر پەرلەمانتارۍ رەوانەو پەرلەمانی کریا، مشۊم بڕێوە تەر بانگەواز ئاراستەو تورکیای و گلێرگەو تورکیای کریۊ، چا یاگانە پەرلەمانتارۍ بەرێنەشیێنۍ خەبات وەرفراوان کریۊ. جە گرد شۊنێوەنە وچیۊ ؛ ئێمە ئاندەو و ئاندە مارمۍ، وەلۍ ئا خەباتە بە بانگەوازی وەرفراوان بۊ، تەنیا بە بانگەوازکەرڎەی جە لایەنەکاو دەوروبەری وێتا مەبۊ. وێش پەی وێش ئادۍ دەنگ مدا. هەدەپە جا ڕاوبانگەوازکرڎەی پەی لایەنە وەرفراوان و بەرینەکا وەربەسش ماڕا، ئندا وەربەس نەمەڕیۍ. وەختێوە وەربەس مەڕیا، ئاندەی تەروەرفراوان بی چێش ڕوووەش دا؟ ٨٠ پەرلەمانتارۍ بەرۍ شیۍ. ٣٥-٤٠ پەرلەمانتارۍ زیاتەرۍ بێنۍ. چی؟ وەختێوە جبەروو جەماوەرەکەو وێش بانگەوازش جە لایەنە وەرفراوانەکا کەرد، سەرکەوتەی و ئا گرڎە وەڵیوەلوایە ئاما ئاراوە مشۊم ئینسان هاگاداروو ئا بابەتا بۊ.

مشۊ هەلۋێسو هامپەیمانی وەرتەسک نەکریۊ

هامپەیمانی رەنج و ئازاڎیی هامپەیمانیېوە گرنگا. مشۊ گرڎ کەسۍ ئانەی بەهەند ھورگېرۊ. ئینە تەنیا هامپەیمانی ھورچنیەی نییا. چنی ھورچنیەی دمایش پنە نمۍ. دماو ھورچنیەی ئەرەکۊشایۍ زیاتەر پېۋیسا. پەنەوازش بە کۊشیای هەن. چی روۋۊ مشۊ بە عالی پارێزنای جە هامپەیمانی رەنج و ئازاڎیی کریۊ، وەڵېش وزدۍ فراوانش کەرڎۍ. ئانۍ کە ئینۍ دلۍ هامپەیمانی رەنج و ئازاڎینە مشۊم مانا و بەهاو ئا هامپەیمانییە بزانا. حەرپاسە مەبۊ گندۍ دلۍ ئا هەڵۋێسا کە هامپەیمانی رەنج و ئازاڎیی وەرتەسک کەراوە. پی جۊرە مەتاۋا مامەڵە کەرا. مشۊ ئارۊ هەم پېۋەرە کۊشیەیمۍ و هەمیچ هامپەیمانی رەنج و ئازاڎیی دماو ھورچنیەکایچ ئەرەکۊشایۍ بەقوەتتەر ڕاوەبەرکەرۊ. سەردەمو ئاینڎەی بۊ بە سەردەمو کۊشیای. پانەی کە ھورچنیەینە ئاما، دیموکراسی بۍ، کێشەکۍ چارەسەرۍ بیۍ؛ چەمەڕوانیۍ پی جۊرە غەڵەتا.

ئیسە ھەرمانەو ئەساسی گرڎ کەسێوە چېشا؟ ھەرمانەی یوۋەمە وڕناو فاشیزمین. کۊشیای هامبەشا جە دژوو فاشیزمی، وەرفراوانتەرین بەشو جەهانی خوڵقنۊ.ئانەی مامەڵېوە وەرتەسک نیشانە بڎۊ، پا مەعنۍ مۍ کە جە دژوو فاشیزمی ئەرەکۊشایۍ راستەقینە مەکەرۊ. پی جۊرە مشۊم چانەی یاۋمېنە. هیواو سەرکۊتەی پۍ هامپەیمانی رەنج و ئازاڎیی وازو.

ھجومەکە دژوو کۊشیای ئازاڎیی گەلوو کورڎیا

ئێمە نامېش منیەیمۍ فاشیزم، چونکی بەڕاسی فاشیزما. سولەیمان سۊیلۊی قەشمەر چی ۋاتس؟ ئاڎ ۋاتش: «باس جە کام ئازاڎیی کەرڎۍ؟ تەماشەکەرە، تۊ حەر جە سەعبۊ گۊرانیۍ فۊلکلۊرۍ ماچیۊ، تۊ گۊرانیۍ ماچی»، شمە ڕۊ نیا خەڵکی نەگېردۍ ، دەیان هەزار کەسۍ ئینۍ زینڎانەنە.

هەڵبەت ۋەرو ئانەی کۊشیاین، ھجوم سەرو ئی کۊشیایە هەن، حۊڵ دریۊ پۍ ماڕاو ئیراڎەو کۊشیای. بەڕۊشنی وچیۊ: شمە دەستهورگېردۍ جە کۊشیای پۍ ئازاڎیی گەلوو کورڎی. دماتەر واز جە کورڎبیەی باردۍ و بیدۍ بە تورکۍ، ئیتر تاویەیدۍ. پی مەڵامەتۊ ھجوم کەرا. مشۊ گرڎ بزاندۍ، کورڎ و بیەیش ئینۍ چېرو هەڕەشانە. وەرو ئانەی ئی کەسۍ خەبات کەرا پەی ئازاڎیی گەلوو کورڎی، پەی کۊشیای ئازاڎیی گەلوو کورڎی، پەی دیموکراتیزەکەرڎەو تورکیای؛ پۊکەی گېراشا. حیچ مەڵامەتۍ تەر نییا. کریۊ وچیۊ، کورڎۍ تەرۍ هەنۍ. کورڎۍ تەرۍ، ئا کورڎۍ کە چنی «ئاکەپە»ی تێکەڵېبیېنۍ، ئانەیچ پەدەکەن (پارتو دیموکراتی کوردستان)ی. ۋەرو ئانەی ئی ھجومۍ قڕکەرڎەیە ئا هێزا زەعیف کەرۊ کە دژوو تورکیای جەنگ کەرا، پۊکەی بەکارشا مارا دژوو هێزە سەرەکییەکا جەنگەکەی. چی بارۊ، بێگومان ھجومەکە، ھجومېوەن دژوو ئەرەکۊشای پەی ئازاڎیی گەلوو کورڎی و دژوو دیموکراتیزەکەرڎەو تورکیاین. مشۊ مژارەکەی پی جۊرە ۋینمۍ. دەوڵەتەکە پی جۊرەنە. دەوڵەتو تورکی، دەوڵەتو قڕکەرڎەیا و وەردەواما جە ھجومی. دماتەر کورڎ چېشش سەر مۍ؟ یا دەس جە شوناسو کورڎبیەی ھورگېرا، یا کۊشیای مرڎنا، یا ماچا تەسلیمۍ بیەیمۍ، یا درێژە پی ئەرەکۊشایە مڎا و باجەکەیش بە زینڎانیکەرڎەی مڎا.

پی بۊنۊ، سڵام جە گرڎو مدرامانەکا کەر و سڵام جە گرڎو گیریاکا مکەرو. ئانۍ بەمەڵامەتو هەڵۋێسە ھېقمەکاشاوە، ملانۍ زینڎان. ئینە کۊشیایۍ ئاسایی نییا، ئینە ئەرەکۊشایۍ ٥٠ ساڵەن. ئیتر مەکریۊ گلېرگەی کورڎی جە شوناس و ئارەزوویش پۍ ئازاڎیی دوور وزیۊوە. ئاڎۍ چینەی مەیاوانە. بەڵۍ، متاۋا نکوڵی جە کورڎی کەرا، متاۋا ئېششا پنە یاۋنا، متاۋا کوشاشا. بەڵام مەتاۋا جە ڕاو هێزیۊ ئی ئەرەکۊشایە کپ کەراوە. ئی کۊشیایە وەردەواما. جە واقیعەنە، دەسەڵاڎ پەی مەنەیۊ ئی ھجوما کەرۊ. چی بارۊ، ھجومەکېشا سەرنەکۊتۍ و شکسشا ئارڎ. پۊکەی ئی ھجوما کەرا. گرڎو گەلەکەیما و ڕۊنامەنۋیسەکېما کۊشیانە. حەرپاسە هونەرمەنڎ و سیاسەڎمەدارەکېما کۊشیا. ئەگەر پاسە نەکەرا، دەستبەردارو شوناس و کورڎبیەیشا با. ڕاو مرڎناو ئینەیچ، بریتیین جە کۊشیایۍ بەقوەتی. گرڎ ڕوۋۍ ڕۊنامەکا چڕا. چنڎین ڕۊنامەنۋیسۍ گیریا. دە ڕۊنامەنۋیسۍ گیریۍ، مشۊ سەڎان ڕۊنامەنۋیسۍ کامێراکاشا ھورگېرا. هونەرمەنڎێوە گیریا، مشۊ هونەرمەنڎا تەری ئاگاڎارۍ با. ئێمە ئینایمۍ چنی ئی پەیلوایا.

پێۋیسا پەرسو ئەمنیەتو ھورچنیەکا بەجدی ھورگیریۊ

بەڕاسی پەرسو ئەمنیەتو ھورچنیەکا گرنگا. مژنەومۍ کە وچیۊ ئی مژارە گۊرەکریان، مەبەس چنەش تێکداو دەروونی چڤاکی و ڕاگیرین جە لوۋای سەرو سنوقەکا دەنگدای. وچیۊ ئینە جەنگېوە سایکۊلۊژیین. مەبۊ خەڵک پاسە تەماشەش کەرا.  دەسەڵاتو ئاکەپە_مەهەپە، فاشیزمێوە ئاسایی نیا. ڕوۋېوە تەر، خڵوسی ئاکار ۋاتش، تیرۊریستەکۍ هیواشا بە ھورچنیەی ھورواستەن. واتە، گەرەکشانە ئاکەپە و مەهەپە چی ھورچنیەنە سەرگنا. پېسە واچی، ئەگەر ئاکەپە چی ھورچنیەینە سەرنەگنۊ، ئیتر پەکەکە مۍ سەرو دەسەڵاتی. ئینە لۊژیکا. چی گۊشەنیگاوە و ئا کەسۍ پاسە ۋیرکەراوە، گرڎ جۊرە ھجومېوە کریۊ. سلێمان سۊیلۊ ۋاتش «کودەتا». ۋاتش، کودەتا ١٤ و ئایاری. یۊشا ۋاتش، ئەگەر هامپەیمانیی میللەت چی ھورچنیەنە براوە بۊ، ئەرەگیر سەرگنۊ. هەزارەها چېۋۍ ماچا. بێگومان، پێۋیسا ئینە بەجدی ھورگیریۊ. ئانۍ کە پاسە ماچا، گەرەکشا نیا دەستبەردارو دەسەڵاتی با. گرڎ جۊرە فرتوفێڵېوە کەرا. پېسە کەمال کلیچدار ئۊغلۊ ۋاتش؛ مزانو پەنا بەرا پۍ گرڎ جۊرە ھجومېوە.

ۋەڵتەر جە تورکیانە ھورچنیەی کریان؛ دەمیرێڵ لوۋۍ، ئەجاوید ئۍ، ئەرباکان ئۍ، ئەردۊگان ئۍ. ئەردۊگان بە ھورچنیەی ئاما، ئیسە گەرەکش نیا بە ھورچنیەی بلۊ. وەختۍ بە ھورچنیەی مۍ، چېۋێوە عالا، بەڵام وەختۍ بە ھورچنیەی ملۊ، ئانە تورکیا وڕۊ و فەوتیۊ. پاسە ۋیرکەرۊوە.

ئینە ھورسەنگنېوە جیاوازا. ئاخۊ دیکتاتۊرەکۍ جەهانی بە ھورچنیەی ملا؟ بێگومان، نەخێر. مشۊ گەل دوورشا وزۊوە. ئیسە یاۋېنۍ پا مەرحەلەیە. گەرەکشا نیا بە ھورچنیەی بلا. واتە دیکتاتۊرا. ئاڎ دیکتاتۊرێوە فاشیستا. ئاخۊ قەت دیکتاتۊرەکۍ بە ئاسانی وازشا جە دەسەڵاتی ئارڎەن؟ نەخێر، بە ئاخېزو گەلی لوېنۍ. چی گۊشۊ، مژارو ئەمنیەتو ھورچنیەکا گرنگا و جدیین. مشۊ گەل ئاگاش چینەی بۊ. ئەگەر گەل خۊتانکەرڎەیش چنە کەرۆ، گەمەکەشا شکس مارۊ. ڕاسییەکەش، ئاڎۍ گەرەکشانە جە ھورچنیەکانە کودەتا کەرا. حەتا دەسەڵاتەکەیشا گېڵناوە، ماچا ئێمە شەرعییېنمۍ و ھجومی زیاتەر کەرا. مشۊ گەل خۊتانکەرڎەی جە سنوقەکا دەنگدای کەرا. گرڎو ڕۊڵەکا گەلی ئی مافەشا هەن. ۋیرما، سەردەمو جوۋانیم چن جارۍ لوۋانی؛ چا بېنا ئا وەختەی سندوقەکۍ ژماریېنې. مەبەسم ئانەن، ۋەڵتەر گەل چا حزورش بیەن. کەس دەسوەردای نەکەرۍ، کەس ڕاش چنە نەگیریۍ. ئاژەکە پاسە بۍ، ئیسە کۊمەڵە سەرنېوە هەنۍ. بێگومان، مشۊ گرڎ بلا و خۊتانکەرڎەی جە سنوقەکا کەرا و گرڎی بژمارا. ئەگەر ئی حکومەتە نیازش بۊ ۋېش سەرو گەلیرە سەپنۊ و جە دەسەڵاتەنە مەنۊوە، تەنانەت ئەگەر گنۊ ئاژېوە ناچاربۊ دەسبەردارو دەسەڵاتی بۊ جە ڕاو فرتوفێڵیۊ، حەر مشۊ گەل هەڵۋێسەکاش بەر وزۊ. مشۊ گەل پۍ ئینەی ئاماڎە بۊ.

وەختۍ کلیچدار ئۊغلۊ عەلەویی ‌بیەو ۋېش بەروزۊ، ئانە وەرهەمو ئەرەکۊشاین

ۋەڵۍ ھورچنیەکا وچیۍ، مەبۊ کلیچدار ئۊغلۊ ھورچنیۊ، چونکی عەلەویین و خەڵک دەنگش پنە مەڎۊ، پۍ ماوەو سەڎان ساڵا پێشداوەریېوە سەبارةڎ بە عەلەوییەکا وەردەوام بۍ. کۍ متاۋۊ واچۊ، پێشداوەریی نییا؟ وچیۍ کلیچدار ئۊغلۊ پی پێشداوەریۊ سەرکۊتە مەبۊ. تەنانەڎ دژوو کاندیدکەرڎەیش مرڎېوە. چی گۊشەنیگاوە، پەنەواز نەکەرۍ کلیچدار ئۊغلۊ باسش کەرۊ، چونکی ئەردۊگان وەردەوام عەلەویی بیەکەیش ۋیروزېوە. بەئاشکرا ئینەی نەواچۍ، بەڵام ڕۊژەڤ خوڵقنۍ. واچۍ: بێگومان غەڵەت کەرۊ جە سوجدەبەرڎەینە، مەزانۊ قیبلۍ ئینا چکۊ، چونکیم نما مەکەرۊ، ئیتر چوزانۊ سوجدە چېشا. چنڎین جارۍ جە مەیڎانەکانە پاسە واچۍ. چېگۊ، سیاسەتۍ چانە دژوو کلیچدار ئۊغلۊی بۍ. کلیچدار ئۊغلۊ بە ئاشکرا ئینەش ئەرەیاۋنا، ئیتر ھجومەکەش پووچ کەرڎۊ. بەڵام ئینە گرنگا. یاۋای پی خاڵۍ گرنگا. ئاسانا کەسێوە عەلەوی سیاسەت کەرۊ و شوناسو ۋېش ئەرەیاۋنۊ. ئینە نامومکینا. نەتاوېندۍ جە مەکتەبەنە باسش کەرڎۍ، نەتاۋېنۍ ۋاچا عەلەویېنمۍ. مەتاۋی جە یاگۍ ھەرمانەکېتەنە باسش کەری، ئەگەر پاسەیچ واچی، ئانە بە چەمېوە تەر تەماشەت کەرا. پی جۊرە، عەلەوییەکۍ ناچارۍ بېنۍ جە یاگۍ ژیایشانە ۋېشا شاراوە، مەڵامەتو کۊچکەرڎەیشا جە شارە گولانەکانە پۍ ئەستەنبوڵی و شارە گۊرەکا تەری، پۍ ئانەین کە کەس شوناسەکەیشا نەزانۊ. ڕاسیېوە کۆمەڵایەتی چینە بۍ. دماتەر ئەردۊگان ۋاتش، کێشېوە چی جۊرە بیەیش نییا. عەلەویی بیەی نەکریان بە کێشە پۍ حیچ کەسۍ. ئینە بې ئەخلاقین! جارێوەتەر واتش: عەلەوی و شیعەما نییا، تەنیا موسڵمان هەن. جارێوەتەر، نکوڵیش جە عەلەوییەکا کەرڎ. ڕاسییەکەش، گەرەکش بۍ واچۊ: مشۊ پېسە من بۊ. پا نۊعەی من جە ئیسلامی یاۋونە، بەهەمان جۊر پەیڕەوش کەرا!

بەڵۍ کلیچدار ئۊغلۊ پاسەش ۋات، بەڵام ئانەی کلیچدار ئۊغلۊش یاۋنا پی خاڵۍ، ئەرەکۊشایۍ چنڎین ساڵەن. ئەرەکۊشای ئێمە چی ڕوۋۊ یەکلاکەرەوە بۍ. گۊرەتەرین کۊشیای پەکەکەی ئانە بۍ، عەلەوییەکۍ خۊتان شوناسو ۋێشا با، بەتایبەت جە کورڎسان و تورکیانە. حەرپاسە، تاوەکو ئێزیدییەکۍ خۊتان شوناسو تایبەتی ۋېشا با. پەکەکە ڕاش وەشەکەرڎە. ۋەڵتەر ئێزیدییەکۍ جە ماردین و ئێلح شوناسو ۋېشا شارېنۍ. تەنانەڎ نەلېنۍ بازاڕەکایچ. ئاخۊ ئیسەیچ پاسەن؟ ئیسە عەلەوییەکۍ و ئێزیدییەکۍ جە کورڎسانەنە بە شکۊ و یەکسانیۊ دلۍ جڤاکی کورڎینە ژیۋا. چی گۊشەنیگایۊ ئی کێشەما جە کورڎسانەنە دلېنەبەرڎ. کێشېۋە چی جۊرە نییا. تا حەدېوە خاس جە تورکیایچەنە دلېنەبریان. چەپەوانەو تەڤگەرەکا تەری جە کورڎسانەنە، پەکەکە جڤاکو عەلەوی و جوۋانا عەلەوی گېرۊنە ۋېش. جە تەڤگەرەکا تەرینە، ژمارېوە کەم هەنۍ، بەڵام لاو ئێمۊ هەزاران گەشمەرڎۍ هەنۍ. ھەڵای هەزارەھا بەشڎاربیېما چی ئەرەکۊشاینە ھەنۍ.

جە لایۍ تەرۊ ، چەمکو نەتەوەی دیموکراتیکی ڕابەر عەبدوڵا ئۊجالانی پەرەش سانان. ئینەیچ ھەرمانەش کەرڎە سەرو پەرەساناو تورکیای. چی گۊشۊ، وەختۍ کلیچدار ئۊغلۊ عەلەویی‌ بیەو ۋېش ئەرەیاۋنا، ئیتر بەشڎاریکەرڎەو تەڤگەری ئازاڎیی کورڎی چی ڕوۋۊ زیاتەر بۊ. حەر تەڤگەرو دیموکراتیکی کورڎی جە تورکیان، پارتەکۍ ۋەڵۍ هەدەپەی، پارتو هەدەپەیا بە ئاشکرا خۊتانکەرڎەی جە عەلەوییەکا کەرۊ. ئیسە ژمارەو پەرلەمانتارە عەلەوییەکا و سەرۊک شارەوانییە عەلەوییەکۍ دلۍ هەدەپەینە تامۍ زیاتەرۍ با. ئینەیچ بەڕۊشنی پیۋیۊ. پی ڕۍ، ۋېشارتەیۊ عەلەوییەکا جە تورکیانە دمایش پنە ئاما. بی بە مەڵامەتو بەرکەوتەو عەلەوییەکا.

هەڵبەتە، جە دما دمایی ساڵەوهەشتاکاوە، ڕێکوزیا و ئەرەمەرزیا عەلەوییەکۍ ۋېشا ڕێکوست. بێگومان ئە کاریەکۊشاکەیشا کاریگەر بۍ. چی گۊشۊ، کلیچدار ئۊغلۊ شوناسەکەش ئەرەیاۋنا؛ ئینە گرنگا. بی بە هەڵۋێسېوە گرنگ. بەڵام مشۊ زانیۊ بنەڕەتو ئی هاندایە پەرەسانېوە گرنگ گېرۍ ۋېش، ئەگەر درک پینەی نەکەرمۍ، مەتاۋمۍ داڎپەروەرۍ بیمۍ.

بانگەوازۍ پۍ عەلەوییەکا

پێۋیسا گرڎ خەباتێوە عەلەوییەکا ۋینیۊ و پیرۊزکریۊ. کۊشیاو ئێمە، کۊشیاین پەی شوناسو عەلەوییەکا، پەی ئازاڎیی بیروباوەڕی، حەر ئینەیچ کۊشیای هێزە سیاسی و دیموکراتیکەکا کورڎسانیا. چی چوارچێوەنە، عەلەوییەکۍ دەورېوە گرنگ گېڵنا جە سیاسەتو تورکیاینە. ئارۊ، پارتو چەپی سەوزی ئی میراسیە ھورگېرۊ. پارتو چەپی سەوزی یان هەدەپەی، پارتېوە نیەنۍ بە یەک شوناسۊ. تەنیا پارتێوە کورڎی نیەنۍ. تەنیا پارتو عەلەوییەکا یا شوناسێوە تەری نیەنۍ. بەڵکم پارتو گرڎو عەلەوییەکان، پارتو کورڎین، پارتو ژەنان، پارتو گرڎ بەش و توێژێو جڤاکېوەن، پارتو گەلا چەوەسیایا، پارتو شوناسە نەتەوەیی و ئایینییە جیاوازەکان.

بیەو پارتێوە چانەی فرە گرنگا. ئی زیهنیەتە، جە ڕاو ئازاڎیی بیروباوەڕیۊ، متاۋۊ ئازاڎیی عەلەوییەکا ڕەخسنۊنە. عەلەوییەکۍ جە چوارچێوەو تورکیېوە دیموکراتیکینە متاۋا ئازادانە گوزارشت جە شوناس و باوەڕی ۋېشا کەرا. پی بۊنۊ، بانگەواز جە گرڎو عەلەوییەکا کەرو، چی ھورچنیەنە دەنگ بە پارتو چەپی سەوزی بڎا.

ھ.ش/ س . ز