ئەنڎامو ۋێڕاۋەبەری پەکەکەی قەرەیلان ئەرەیاۋناش،" کە کرڎەوەکۍ ئاکەپەی حیچ پەیوەنڎیێشا بە مرۊڤایەتی و ئیسلامی و یاسایۊ نییا و ۋاتش؛ ئا هامپەیمانێتیەی ئاکەپە سەردەسەشا هامپەیمانیی دز و کوشەرەکان.
ئەنڎامو ۋێڕاۋەبەری پەکەکەی موراڎ قەرەیلان ئەرەیاۋناش؛ چی وەختەنە ھەرمانکەرڎەی پەی ئاکەپە-مەهەپەی و دەنگدای بە ئاکەپە-مەهەپەی پېسە ئانەینە ئینسان سوکایەتی بە ۋێش کەرۊ و ئانەش وست ڕوۋە کە چی وەختەنە بەتایبەتی ئەڎاکۍ دەس وزانۍ سەرو ویژدانیشا و دەنگ بڎا. قەرەیلان ۋاتش، "بەڵۍ مشۊ گرڎ کەسۍ دەنگ بە ۋێش بڎۊ". موراڎ قەرەیلان ئانەیچش وست ڕوۋە کە گەلوو وڵاڎپارێزو کورڎسانی، لایەنە دیموکراتیکەکۍ، هێزەکۍ هامپەیمانی کورڎسانی و تورکیایی مشۊ حۊڵ بڎا و کۊشیانە و ۋاتش، "مرۊڤەکېما هەستیارېنۍ؛ مشۊ یانە بە یانە و دەگا بە دەگا سەرشا ۋنە دریۊ. بەتایبەتی مشۊ سەرداو ئا مرۊڤا کریۊ کە تا ئیسە دەنگشا بە ئاکەپەی دان، مسوڵمانۍ راستەقینېنۍ و هەستۍ مرۊڤانەشا ھەن. مشۊ سەرشا ۋنە دریۊ و چایێۋەشا جە لا وریۊۋە".
ئەنڎامو ۋێڕاۋەبەری پەکەکەی موراڎ قەرەیلان بەشڎارو 'بەرنامەو تایبەت'ی ستێرک تی ڤی بۍ و جواب و پرسیارەکاش جە بارەو ئی قۊناغیۊ داۋەو. دەقو چەمپنەکۊتەکەی پی جۊرەنە:
تەیب ئەردۊغان چن ڕوۋۍ چېۋەڵتەرلوۋا پۍ ئامەڎی. تەمامو ئانەی کە جە ئامەڎ ۋاتش، دروېنە. ۋەڵۍ گرڎ چېۋێنە ئاڎۍ جەنگشا ھورنەگیسنا. ئێمە ھەڵای ئینایمۍ سەرو خەتەو ئەنەیاوای دۊڵمەباخچەی. حەجگیز ئانەما تێکنەڎان. ئاڎۍ گەرەکشابۍ سەرو ۋنەو کورڎا دەسەڵاڎداری ۋێشا هەمیشەیی کەرا. ۋەرو ئانەی مێزەکېشا وروێڵناوە و ھجومشا کەرڎ سەرو ئێمە. بەڵام ئەردۊغان جە ئامەڎ راسیەکەش وروێڵناوە و دروێش کەرڎە. ئاڎۍ نیازشابۍ پاکتاوما کەرا و دلېمانە بەرا. گەرەکشا نەبۍ چنی کورڎا ڕێگگنا و ئێمە قەبوڵ کەرا. گەرەکشا نەبۍ ئشناسنامەو گەلوو کورڎی قەبوڵ کەرا و ھورشا کوا سەرو ئێمە. ئێمەیچ ۋەران ۋەر پانەی ۋێڕاگریما کەرڎ. مدرامانو ئێمە، شکۊ و سەربەرزی ئێمە و مرۊڤایەتیەتی ئێمەن. پېسە گەلی بۊنەو بیەینە، پۍ ئاینڎێۋە ئازادیا. حەرپۊکەی ئا مدرامانە پۍ ئێمە ئەرکێۋە پێۋیسا. بەڵام ئاڎۍ بە شێۋێۋە هەڕەمەکی پۍ درێژەدای بە دەسەڵاڎداری ۋێشا، پۍ ئەرەگیرکەرڎەو میساقی میللی و باڵادەسی ۋێشا سەرو مەنتیقەکەیرە ھجومشا کەرڎ سەرو ئێمە. ۋەرو ئانەی ئاڎۍ ۋەرپەرسېنۍ جە متەو ۋنۍ. بەڵام پېسە ئانەی کە ئێمە ھجومما کەرڎەبۊ نیشانەش مڎا؛ ئانە راس نییا. پی جۊرە ئابووری تورکیایشا دلېنە بەرڎ، گەلو تورکیا بە گرڎی ئاورا کریان؛ بیۍ بەمەڵامەتو گیان جە دەسداو رۊڵەکا گەلا. بەڵام ئاڎۍ گەرەکشابۍ کە پا ھجوما دمایی بە ئێمە بارا، سەرەڕاو ئانەیچ نەتاۋاشا.
جە مەرحەلەو ئی جەنگە دماینەینە ئەرەیاۋیا کە جەنازەو چنڎین سەروازە کوشیایا ئینا چېرو دەسو گەریلاکانا. چڕیەی پۍ خانەۋاڎەو سەروازا کریا کە بلا جەنازەو رۊڵەکاشا ھورگېراوە، بەڵام ئانڎەی کە شۊنیرەلوایما پۍ کەرڎەن چا ڕوۋۊ حیچ فاڕیایۍ روۋەش نەڎان. متاۋدۍ چا بارۊ چېش واچدۍ؟
تەیب ئەردۊغان و زارۊڵۍ سەرکردەکا ئاکەپەی گەمە بە ملۋێنان دۊلاری مکەرا، بەڵام چن سەنتېۋە وزا باخەڵەو زارۊڵا فەقیری و داماگو گەلو تورکیای، کەراشا بە سەروازی کرێگرتە و کیاناشا سەرو ئێمە. ئینەیچ بۊ بەمەڵامەتو مەرڎەو ئا سەروازا. بەڵام خۊتانکەرڎەیشا ۋنە مەکەرا. فرەیشا ئشناسنامەشا ۋەڵا مەکریۊۋە. ئیسە هەڤاڵۍ ئېمە جەمۍ چا جەنازاشا جە بەعزە یاگېنە نیېنێرە پۍ ئانەی دوژمن بۍ و بەرۊشاۋە. حەرپاسە سوپاو ترکی بەعزۍ جە جەنازەکاش سۊچنۍ و دلېشەنە بەرڎۍ. ئیسە دوۋۍ جەنازۍ ئینۍ چېرو دەسو هەڤاڵانە. سوکایەتی بە جەنازەکاو ئێمە کەرا، بەڵام ئێمە پېسە ئاڎیشا سوکایەتی بە جەنازەکا مەکەرمۍ. ئێمە بەڕێزۊ مامەڵە کەرمۍ. رێزگېرتەی ۋەران ۋەر بە مەرڎەکانە چنین بۊ ئێمە پا جۊرە رێزشا گېرمۍ. جەنازەکۍ جەلاو ئێمۊ حیچشا پنەنەکریان. بەڵام ئاڎۍ خۊتانکەرڎەی جە جەنازەکا ۋێچشا مەکەرا. ساڵەکېم ۋیرنمېۋە بەڵام چی ساڵا دماینەبۍ ئیسرائیل پۍ ئانەی دوۋۍ جەنازۍ ۋېش کە کەوتېبېنۍ دەسو فەلەستینیەکا ھورگېرۊۋە، نزیک بە ٢ ۍ هەزار جەنگاوەرۍ و شەڕڤانۍ فەلەستینیێش ئازاڎ کەرڎۍ. بێگومان ئاڎ بەها پۍ سەروازە مەردەکایچش منیۊرە. بەڵام چن بە دۊڵەتو ترکی ۋاچمۍ بەیدۍ جەنازەکا ھورگېردۍ قەبوڵش مەکەرا. گەرەکما نامۍ دوۋۍ جەنازا کە ئیسە ئینۍ چېرو دەسیمانە سەرجەنۊ ئەرەیاۋنوشاۋە. "مستەفا بازنا. نامۍ ئەڎێش دۊندوەنە، نامۍ تاتەیش رەمەزانا. خەڵکو ناۋەنڎی دوزجەیا. ناجی کایگوسوز. نامۍ ئەڎێش شەنگولە، نامۍ تاتەیش سایما. خەڵکو تەپەباشی ئەسکیشەهیرە"ین. رێکوزیا مەڎەنییەکۍ متاۋا بەیا ئامێدی جە مەیڎانە کەشیەکانە ۋیناما. ئەگەر بەیا متاۋمۍ ئا جەنازا بە پارێزیایی رادەسو ئاڎیشا کەرا. ئێمە بە ڕوۋۍ مبارەکەرە ۋیەرمۍ ، ئینایمۍ مانگەو رەمەزانینە و چن ڕوۋۍ تەر جەژنەو رەمەزانینە. حەرپۊکەی ئەگەر خانەۋاڎەو ئا سەروازا بەیا و جە ڕاو رێکوزیا مەڎەنییەکاوە پەیوەنڎیما پێوە کەرا، متاومۍ ئا جەنازا رادەسو ئاڎیشا کەرمۍ. ئێمە ۋەران ۋەر پانەینە حیچما گەرەک نیا، راسا فەلەستینیەکۍ جە ۋەران ۋەرو دوۋۍ جەنازانە دوۋۍ هەزار شەڕڤانۍ ۋێشا ھورگېرتۍ بەڵام ئێمە ئا قەراریە پېسە ئەرکێۋە ئەخلاقی و مرۊیی جابەجۍ مکەرمۍ.
ئەقڵیەتو ئاکەپەی ئینەنە. ویژدانش نیا چنە، هەستی مرۊیش نیا چنە. جەنازە بۊنە سۊچناش و جیاش مازا. چېگە جە مەیڎانو جەنگینە مەنېۋە، خۊتانکەرڎەیشا چنە نەکەرڎۍ. ئەگەر ئەسیرۍ با مەپارێزناشا و کوشاشا. چا ئەقڵیەتەنە هەستی مرۊڤایەتی بیەیش نییا. چڕیەو من پۍ گەلوو تورکیای ئانەنە کە ئا راسیە ۋینانە.
دەسەڵاتو ئاکەپە و مەهەپەی گرڎو چڕیەو ھورچنیەکا ئاینڎەیش تایبەت کەرڎەن بە جەنگی و تەڤگەرەکەو شمۊ، گرڎو ھورسەنگناکا وزۊ دلۍ ئی چوارچێوەیە، بەپەیلواو شمە، پەیوەنڎی ئی جەنگە یەک ساڵەیە چېشا بە سیاسەتو تورکیایۊ و چ تەئسیریېش سەرو سیاسەتی هەن؟
جەنگ دیاردێۋەن مەکریۊ جە سیاسەتی و پراکتیکی جیاکریۊوە، جەنگ درێژبیەیۊ سیاسەتین، بەدڵنیایۊ دۊڵەتو تورکیای ئی جەنگیە ڕاوەبەر کەرۊو گەرەکشا سیاسەتەکەیش سەرو ئی بناغەیە مجۊرە، دەسەڵاتو ئاکەپە و مەهەپەی بەپاو سیاسەت و ھورچنیەکاشا پلانەو جەنگیشا نیانەرە، ئینەیچ ئاشکران، جە شوباتو ساڵەو ٢٠٢١ینە ھجومشا کەرڎ سەرو هەرێمو گارەی، ئەگەر ۋیرتا بۊ، ۋەڵۍ ھجومەکەینە ئەردۊگان ۋاتش: «ڕۊو چوارشەممەی مژدێۋە ۋەشتا پنە مڎەو»، گەرەکشابۍ بارەگاکا گەریلای کاول و پەرتەوازە کەرا جە ڕاو ھجومېۋە کتوپڕیۊ، گەرەکشابۍ بەپاو سەرگوزشتێۋە ئاورڎەینەو ۋێشا نمایشۍ پێشکەش کەرا و ئینجا ھورچنیەیۍ ۋەڵۍ وزیا ئەنجام بڎا، جەماوەو دوۋۍ ساڵا ۋیەرڎەینە، دەسەڵاتو ئاکەپە و مەهەپەی گەرەکشابۍ سەرکەوتەیۍ گۊرە جە دژما بەدەس بارا، حەتا کەراش بە کەرەسەو ئیدیعا و ھورچنیای و دماتەر ھورچنیەی ۋەڵۍ وەختە ئەنجام بڎا، بەڵام سەرنەکۊتۍ، چونکی نەتاۋاشا سەرکۊتە دڵوازەکەو ۋێشا بە دەس بارا. چی بارۊ، ئینسان متاۋۊ چەپەوانەو قسەکاشا سەلەمنۊ، چونکی گەرەکشابۍ هەرێمەکا پارێزناو مەدیای بەئامانج گېرا، واتە ئاواتە وازۍ بێنۍ جە زاپ و ئاڤاشین و مەتینا و گارە سەرکۊتەی بەدەسبارا. سەرەتا گەرەکشابۍ گرڎ مەنتیقە ستراتیژییەکا پانیشتوو کورڎسانی ئەرەگیرکەرا، دماتەر جە ڕاو ھورکەرڎەو ئاڵاکاشاوە چاگە ھورچنیەی ۋەڵۍ وەختە ئەنجام بڎا، بەڵام شکسشا ئارڎ. دوۋۍ ساڵۍ چېۋەڵتەر، گرڎو پلانەکاشا سەرو ئی بناغەیە متەرە، جە گارەنە شکسشا ئارڎ، ئیتر ھجومشا پۍ سەرو ئاڤاشینی و زاپی دەسپنەکەرڎ، ۋەختۍ تا ئاخرو ساڵۍ حیچ ئەنجامێشا چنگە نەکەوت، ئیتر چەکی تازەشا بەکارئارڎ، بێگومان پۍ بەکارئارڎەو ئی چەکا ڕاپنەداو ناتۊیشا ھورگېرتەن، گەرەکشابۍ جە ڕاو چەکی ناوکی تەکنیکیۊ ئەنجامێشا چنگە گنۊ، گەرەکشابۍ مدرامانو تونێلەکا دلېنەبەرا، حەتاوەکو هێزەکۍ مدرامانێ پاشەکشە کەرا بەرەو مەنتیقەکا هۊلێری و موسڵی. بەڵام نەیپێکاشا، چونکی گەریلا چەکەکېشا پوچ کەرڎۍ، تونێلەکېما نامېبەرڎۍ بە «قەڵای چېر زەمینی»، چونکی هەریۊ جە تونێلەکاما، ئەگەر ئاماڎەکەرڎەی و بەکارئاورڎەیش دروس بۊ، بۊ بە قەڵېۋە دژوو گر جۊرە چەکێۋە، بێگومان حەر ئینە نییا، بەمەڵامەتو واوەی ۋێڕێکوستەیۊ گەریلایوە، بە تەکنیکەکاشا، بە زیرەکی و ئا ئەزموونە مەزنەی کەبېشا، دوژمن حیچ ئەنجامێۋەش دەس نەوست.
بەپوختی، ئی جەنگە ۋەردەواما تەمام لکەدریان بە سیاسەتیۊ، خڵوسی ئاکار سەرپەرشتی جەنگیش کەرڎ جە زاپ ، چاگە چەمەڕاو ئەنجامێۋە بېنۍ حەتا خېرا جە ئەنقەرۊ قەرار بڎا سەرو ھورچنیەی وەڵۍ وەختەی، بەڵام شکسشا ئارڎ، تەنیا پۍ ماوەو مانگێۋە پاسشا کەرڎ؛ بەڵام ھورچنیەی جە ۋەختو دیاریکریاو ۋێشەنە ڕوۋە مڎۊ، بەڵام ڕۊ دماو ڕۊی، ئاژەشا خراپتەر بۊ، ڕەنگە فرەو کەسی حەز بە ۋیناو ئینەی نەکەرا، بەڵام ئەگەر گەریلا دلېنەبریۊ و پلانەو ئاکەپە و مەهەپەی سەرگېرۊ، کەس مەتاۋۊ مرڎنۊشا، نەک حەر تورکیانە، بەڵکم جە سەرانسەرو ۋەرکەوتو میامینینە. ئاڎۍ خەریکېنۍ ئۊپۊزیسیۊنو تورکیای زەعیف کەرا، پۊکەی مدرامانو گەریلای جە بنەڕەتەنە ئاستەنگا ۋەرودەمو فاشیزمینە. ۋەڵۍ حەفتېۋەنە، هەڤاڵەما "هێلین ئومیت "ە چن ھورسەنگنېوەش پۍ ئی مژاریە کەرڎ و واتش: «مدرامانو گەریلای زەمان و دیموکراسییا جە تورکیانە»، ئی ھورسەنگنایە فرە ڕاسا، پراکتیک ئی ڕاسیەشە بەروست.
ئەگەر تەوژموو فاشیزموو ئاکەپەی و مەهەپەیچ وەڵی گنۊ، ئەگەر هێزوو گەریلایچ مەڕیۊ و هەڵوێسوو ڕابەر ئاپۊیچ لاواز بۊ، گلێرگە گیرۊدەو بەشبیەیۍ گەورەی بۊوە، گرڎ ئۊپۊزیسیۊنێوە لاواز بۊ و درێژە بە ڕژێمەکەیشا مڎا. چی بارەوە، ڕەهەندی سیاسیی ئی جەنگی فرە لوان وەڵیوە، ئێمەیچ دایم بە بابەتوو ڕۊیش مزانمۍ.
پی بۊنەوە، گەرەکشانە ئەنجام چی جەنگی بەدەس بارا، دماتەر کەراش بە بایسوو بەرڎەیۊ دەنگا جە ورچنیایەکانە، هپاسە رازۍ چی بارۊ گێڵناوە. پەی نموونەی ماچا: «تورکیا ئینا تەرسۍ و خەتەرۍ گەورەنە» و هتد. ئادۍ دروۍ کەرا، ماچا دەوڵەت مەرزنمێرە، ئی قسەوباسۍ تەنیا سیناریۊن و سەروو مێزەکاشاوە ئامادۍ کریێنی. پی نۊعە، حەرچێوۍ پەی کاریگەرینیایرەی سەروو گەلوو تورکیای بۊ، گرڎش دروۍ و سیناریۊن. دماتەر گەرەکشانە سیناریۊکا پێسە «سەرکەوتەیما بەدەسئارد، وەرگێریما جە تورکیای کەرد، ڕاما جە پارچە پارچەبییەی گێرتە و یۊبییەیما وەش کەرد»، کەرا بە کەرەسەی سیاسی. باشا ئانە کێن کە تورکیای پارچە پارچە کەرۊ؟ ویرۊکەرڎەی ئادیشا نەبۊ؟ ئێمە ئامانجما بەشکەرڎەی تورکیای نییا، ئێمە داواو فاڕیای کەرمۍ تورکیانە، تا بۊ بە دەوڵەتێوە دیموکراتیک، گەرەکمانە کورد و گرڎوو گەلا بەئازاڎی ژیوا، گەرەکمانە یۊبییەیۍ دڵواز و سەرەمڕ بەینوو گەلوو کورڎی و تورکینە بۍ دی. کەچی جە ڕاو درەکاشاوە گەرەکسانە کەراش بە کەرەسەو جەنگی، بە ماناێوە تەرە، گەرەکشانە جە ڕاو ونمتەیۊ دەسەڵاتەکەی پارێزنا و درێژەش بڎا پەنە. ئادۍ حەوڵۍ مڎا ئاژاۍ بەینوو گەلوو کورڎی و تورکینە خولقنا، ئە چی ڕێچۊ، گەرەکشانە دەسەڵاتە فاشیستییەکەیشا مەرزنارە و درێژەش بڎا پەنە، ئیە ڕەهەندی سەرەکیی جەنگەکەیشانە.
ورچنیەیۍ سەرنیشتوو کوردسانی و تورکیانە ئینا ڕاوە، دماو ئانەی پارتەکۍ کاندیدوو وێشا ئاشکرا کەرد و دەسشا بە هەڵمەتەو ورچنیەی کەرد، چێش ماچدۍ سەروو قۊناغوو ورچنیایایەکا بەگرڎین؟
سەبارەت بە پڕۊسەو ورچنیەی، تەسەورم چانە نیا مەبۊ وێما خەڵەتنمۍ، وەلێم زەروورا هێزە چەپە دیموکراتیکەکاو تورکیای و گەلوو کورڎی چی پڕۊسەنە وێشا بەقوەتتەر کەرا، مەبۊ گەلوو ئێمە چەمەڕوانوو حیچ چێوۍ کەرۊ چەویشای تەریوە، پێویسا گەلەکەما متمانێش بە وێش بۊ. دووۍ هامپەیمانیۍ گەورۍ تورکیانە هەنۍ، هامپەیمانیی کۊماری و هامپەیمانیی میللەتی. هاموەخت هامپەیمانیی میللەتی نامۍ بریۊ بە مێزەی شش کەسییە، پەی ماوەو ساڵێوە گفتوگۊشا کەرد و چنڎین نویشیێشا ئامادۍ کەرڎۍ، پرۊژەکێشا پێشکەش کەرڎۍ.پێسە ماچا، کریۊ جە هەزاران نویستا و کتێبانە چێوەکۍ شیۍ کریاوە، هەرمانەکاو وێشا دەسنیشان کەرڎێنۍ، وەلێم پەرسەو کورڎی بەینوو پڕۊژەکاشانە مەوینیۊ. پێسە پەیماننامەو لۊزانی. هەڵبەت سەد ساڵۍ سەروو پەیماننامەو لۊزانیرە ویەرڎەن، بێگومان لۊزان بابەتوو ڕۊین. نزیکەو ساڵێوەن گفتوگۊشا سەرۊ کەرڎەن، سەرباروو گفتوگۊکەرڎەی سەروو کوردسانی و کورڎی جە کۊبییەیۊکانە، کەچی چا بەڵگانە کە وەڵیشا کەرڎێنیوە باسوو کورڎی نەکریان، پێسە ئانەی کە کورد حەر نەبۊ، دماو ئا گرڎ کۊسا کە ملوو کوردسانیرە ئامێنی. تا ئیساتۍ، گرڎوو کۊکوشییەکا سەروو ئی بناغەیۊ کریێنۍ. مێزەە شش کەسییە، باسشا فرەو بابەتا کەرڎەن، کەچی پەرسەو کورڎی نامێنە وەروو باسی، وەلێم ئەگەر کەسێوە پەرسەو کورڎی چارەسەرە نەکەرۊ، مەتاوۊ دیموکراسی تورکیانە چەسپنۊ. تا ئا وەختە دەوڵەتوو تورکیای جەنگنە بۊ دژوو گەلوو کورڎی، یانۍ تا ئاشتی وەرقەرار نەبۊ، حەرگیز تورکیایۍ دیموکراتیک گەشە مەکەرۊ. ئینە لایۍ. لایۍ تەریچۊ، حەرگیز تورکیا جە لایەنی ئابووریوە مەگنۊ وەڵۍ.
تڕۊڵەکاو ئاکەپەی ماچا، تا ئیساتۍ ٢.٥ پەی ٣ تریلیۊن دۊلارا چی جەنگەنە خەرج کریان، یانۍ گرڎوو قازانجەکاش چی جەنگنە خەرج کەرڎەن، دژوو کێ؟ دژوو کورڎی، مەگەر کورد چێشش گەرەکا؟ کورد مافی سروشتیی گەرەکشانە، بە ماناێوە تەرە، پێسە چەنی گرڎوو گەلا داراو مافوو زوانی و وێڕاوەبەریینۍ، گەلوو کورڎیچ ئانەش گەرەکا. کورد تەماداروو جیایی نییا، حەزش جە پێوەرەژیواین، وەلێم هاموەخت مافە سروشتییەکاێش زامنۍ با. بەس دەسەڵات ئینەیە گەورە کەرۊ، پێسە واچی ئانە دمادمایی تورکیاین. ماچا دەسوو جبەری و بێگانەین کە ئینە دروۍ فرە گەورێنە. پی سیناریۊوا گەرەکشانە ئۊپەراسیۊن دژوو کورڎا کەرا، ئجۊشا کورد قابلوو کوشتەی و دلێنەشییەین، گەرەکشانە پەرسەو کورڎی ڕاو کوشتەیۊ چارەسەرە کەرا، گەرەکشانە جە ڕاو کوشتەی گەنجاو کورڎیوە و ڕابەراو کورڎی و گەلوو کورڎیوە و ئەشکەنجەی جەسەیی ڕابەروو گەلوو کورڎیوە، پەرسەو کورڎی چارەسەرە کەرا، ئینەشا گەرەکا. تا حوکمەت دەسبەرڎاروو ئی زیهنییەتییە نەبۊ، دیموکراسی تورکیانە وەڵۍ مەگنۊ، مەبۊ ساعیبوو ئابووریێوە بەقووەتی. پەوکای پەرسو کورڎی پەرسێوە سەرەکییەنە، کەچی مێزەی شش کەسییە پەرسەو کورڎی وەرەچەم مەوزۊ.
پەوکای بابەتی فرە گرنگ، وێبەقووەتکەرڎەی هێزە وەڵاتپارێزن و دیموکراتیکەکان. بە ماناێوە تەرە، پێویسا هەرمانە کەرا و فرەتەرین نوێنەر کیانا پەرلەمان. ئەر پاسە کەرا، ئا وەخت ڕا پەی فرەو چێوی وەش کەرا. پەوکای مشۊم پەشتی بە هێزوو وێشا بەسا و چەمەڕوانوو حیچ چێوۍ کەسی نەکەرا. چی دۊخەنەمشۊم گەلەکەما و بازنە دیموکراتیکەکا و هێزە هامپەیمانەکاو کوردسانی و تورکیای هەرمانە کەرا، ئینە ڕاسا، چالاکی و کۊبییەیۊ و ئەرەیاونای ڕۊنامەوانییچ دەورشا هەن، وەلۍ گەلەکەما هەستیارا، پێویسا سەروو گرڎ یانێوە و دەگێوە بڎا، بەتایبەت ئانۍ دەنگشا دان و بە ئاکەپەی و گرڎوو موسڵمانە هەقەتینەکا و ساعیب ویژدانەکا، مشۊم سەرشا دریۊ و پیاڵۍ چاییشا چەنی وریۊوە، پەی چێشی؟ چونکوم ئانە ئاکەپە کەرۊش حیچ پەیوەندیێوەش نییا بە ئینسانیەتی و ئیسلامی و یاسێوە، گرڎوو گەلیشا بە ئاورایی جیا ئاستەن، گەلوو ئێمەشا مەحتاجوو نان و پیازی کەرڎەن. پێویسا گرڎوو کورڎۍ ئی بێویژدانی و ستەمی سەروو گەلەکەیماوە وینۊ، مشۊم گرڎوو دەگاپارێزنەکا ئینەیە وینا، با گرڎوو ئانیشا تا ئیساتۍ چەنی ئاکەپەی مرڎێنۍ ئینەیە وینا، با گرڎ هاموەڵاتیێوە ئینەیە وینا. با سەرڎای گرڎوو ئانیشا کریۊ و سەروو ئی بناغەیۊ جووڵیاوە.
بەڕاسی ئینە قۊناغێوە گرنگا، ئەگەر کەسێوە گۊش بە ویژدانی و ستەمی نەدۊ، ئانە سەرباروو گرڎوو ئی چێوا دەنگ بە ئاکەپەی مڎۊ، ئینە کارەساتا پەئ ئادیشا و بۊ بە گەورەتەرین خیانەتوو گەلوو کورڎی. پەی نموونەی چەنی بنەیانەو شەنیاشاری جە ڕوحانە ڕووبەڕوو سووکایەتی و ستەمی باوە، ئەنداماو ئاکەپەی ئی هەرمانێشا کەرڎە، ئاکەپەیچ وێش بە ساعیبوو ئینیشا زانا. ئیساتۍ بنەیانەو شەنیاشاری جە ڕوحانە بییەن بە کاندید، وەلۍ ئاکەپەیچ وەزیروو داڎیش جە ڕوحانە کەرڎەن کاندید، ماناش چێشەنە؟ یانۍ، ماچۊ «تۊ ماچی ستەم نییا، ئانا داڎپەروەری پەی تۊ»، وێش سەپنۊ و گەرەکشا ستەم پێسە داڎپەروەری نیشانە بڎۊ، گەرەکشا گەلەکەیما بە فشار و ستەم تەرسنا، ئینەیچ نموونێوە.
نموونێوە تەر، پێسە زاندۍ، دووۍ هاموەڵاتێی ئێمە جە هەرێموو کەشوو وانینە، جە هەلیکۊپتەرۊ فڕە دریێرە واری، جە ئەنجامنە "سەروەت تورگوت" گەشمەرڎە بی، "عوسمان شیبا" ڕزگارش بی، وەلی ئیساتۍ "عوسمان شیبان" بە ٧ ساڵۍ و نیم سزا دریان دماو ڕزگاربییەیش جە مەرڎەی ، چێش ڕووە مڎۊ! تۊ مڎەیش وەنە، هەلیکۊپتەرۊ وزیشرە وار، سەروازەکێت زەمیننە مڎاش وەنە و کوشاش و دماتەریچ سزاش مڎەی!
ئیسە چێوێتەریچ هەن. پەرسەو کۊبانی دژوو هەدەپەی کریێنۊ، پەرسەو کۊبانی چێشەنە؟ گەلەکەما جە سەرتاپاو کوردسانینە دژوو داعشی ڕاپیمایشا کەرد، داعش یاوا دەروازەکاو کۊبانی و نزیک بییۊ جە داگیرکەرڎەی کۊبانی. گەلوو ئێمە ڕاپیمایش کەرد تا سەرنجەو دنیۍ پەی ئی تەرسۍ کێشۊ و هامکاریی کۊبانۍ کەرا، بەس ئەرڎۊگان چێشش کەرد؟ ئەمرەش بە پۊلیسی کەرڎە و واتش «دەیدێشا وەنە و کوشدێشا»، ٥٣ کەسێشا جە لە گەلەکەیما کوشتۍ و سکاڵای یاساییەشا دژوو هەدەپەی جووڵنا، گەرەکشانە سزای حەتاحەتاییە ملوو گرڎیرە سەپنا. ئی گرڎ زوڵمە ڕاش مەشۊنە. ئەمرەت بە پۊلیسی کەرڎە و پۊلیسەکێت ئی کەسێشا کوشتۍ، فرەو کوشیایەکا ئەنداماو هەدەپەی بێنۍ. با واچمۍ، بڕێشا لایەنگێرۍ هەدەپەی نەبێنۍ و بانگەشەکەشا ڕاسا. خاسا، بە ڕاوەبەرایەتیی هەدەپەی ماچا «شمە کوشتێتا و حوکم دریەیدێ»، زوڵمی چانە بییەن؟ ئادۍ تا ئیساتۍ پاسە کەرا.
ئەدایاو شەممەی جە مەیدانوو گەڵەتەسەراینە گرڎ شەممێوە کوۍ باوە پەی ڕۊڵەکاشا، کە دەوڵەتی گوم کەرڎێنی، ئاخۊ حیچ هەن هەن ئنڎەو ئی داوۍ ئینسانانە و داڎپەروەرانە و ڕەوا بۊ؟ ئی ئەدا ئازیزۍ شۊنەو پێشاو کوڕەکاشارە وێڵێنۍ، کەچی گێراشا، حیچ ویژدان و بەزەیێوەشا نییا، مەبۊ ئا کەسۍ کە داراو ویژدانی و بەزەیینۍ دەنگ بڎا پینیشا و با بە هامبەشێشا، مشۊم گرڎ چی ڕاسییە یاوانە، پەوکای مشۊم یانەویانە گێڵدۍ.
لایۍ تەرۊ بدیەیدۍ وێشا و کاندیدەکاشا، هامپەیمانیی دزا و بکوشان، یا دزێنی یا بکوشۍ. ئینۍ گەرەکشانە کاندیدۍ و پەرلەمانتارۍ با پەی دزی و تاڵانی و شڕەوەری، پەی مەرزنایرەی قەومەکاشا مەر پاسە نییا؟ حیچ سیاسەتمەدارێوە کورڎی و دیموکراتیکی دماو ورچنیەیشا دۊڵەمەندۍ بیێنێ؟ نا، چونکوم ئادۍ پەی خزمەتکەرڎەی ملا پەرلەمانۊ، بڕێشا داڎگایی کریا و گیریا. بەکوڵی، مشۊم گەلەکەما ئی جیاوازییە وینۊ. پێویسا گرڎ کەس پەئ ئی مەبەسی هەرمانە کەرۊ. تەنانەت ئانۍ جیاوازییەکەیچ مەوینا، مشۊم چا هەڵوێسی یاوانە. پەوکای مشۊم پەی ئینەی هەرمانە کەرا، هەڵوێسێوە وڵاەتپارێزنانە و دژوو لویگژێرەی کورڎا پەیڕەو کەرا. مشۊم ئیرادە چینە بۊ، ئینە پێویسیێوە ئارۊیین. پەوکای پێسە واتم، پێویسا هەرمانە کەرڎۍ. وەختی کەم مەنەن، پێویسا بەورڎی چەنەش کۊڵییەیدۍ و بەقووەتش کەرڎۍ. ئەگەر وێتا بەقووەت کەرڎۍ، هێزە دیموکراتیکەکۍ چەنی کورد یۊی گێرا، ئا وەختە ئیرادەشا بۊ و متاوا قۊرتەکا حەل کەرا. پەوکای مشۊم گرڎلایۍ خاس هەرمانە کەرا.
چی قۊناغەنە، هەرمانکەرڎەی چەنی ئاکەپەی و دەنگدای پەنەش، ماناو وێخەڵەتنیاین، بەتایبەت ئەدۍ، چی قۊناغەنە، مشۊم گرڎ لایۍ دەس سەروو ویژدانیشاوە بنیارە و دەنگ بە وێشا بڎا، ئینە فرە خاسا، بەڵۍ، گرڎ دەنگ بە وێشا بڎا.
ھ. ش / س.ز
