ئەندامو کۆنسەو ڕاوەبەری کەجەکەی جە بەرنامێوە تایبەتو ستێرک تیڤیینە هورسەنگنایش سەرو پڕۆسەکەی کەرد.

سەبری ئۆک دیاریش کەرد ڕابەر ئاپۆ پەی دیموکراتیزەکەردەو تورکیای و چارەسەرکەردەو پرسو کوردی قسێ خاسێش کەردێ، بەڵام ئاکەپە بە جددییتۆ نزیکو پرۆسەکەی نەبییەو و واتش: "عومەر چەلیک چن ڕوێ وەڵێ ئیسە واتش، دەنگش نییا، ئەرەنیشتەی نییا، سازش کەردەی نییا. ئەی مەگەر مەپەرسدێ چێش هەن؟ تەنها ماچانە با پەکەکە چەک بنیۆرە، ڕابەر ئاپۆ بە پەکەکە واچۆنە چەک بنیارە. ڕابەر ئاپۆ جە ٢٠١٣ و ئیسەیچ هەمان چێو واچۆنە؛ گەر ئازاد نەبۆنە، گۆشەگیری سەخت لانەبریۆنە، گەر هەلومەرج نەفاڕیۆ، ئانە هیچ هەنگامێوە مەنریۆ. ئەر دۆڵەتو تورکی، ئاکەپە گەرەکشا بۆ چێوێ کەرا، یانی مانێوە مرانە بە چارەسەرو دیموکراتیکی کە ڕابەر ئاپۆ بە ڕەنجێوە گۆرە وەشش کەرد، ئاڏێ مشۆن بە جددییەتۆ نزیکی باوە. مشۆم بە جدییتۆ نزیکو پرسو کوردی باوە، کە ساڵانێوەن ئێش و ناڕەخەتی فرەش بە کوردا دان و تورکیایشش تەنگەتاوکەردەن."

سەبری ئۆک سەرنجش وست سەرو هرووژمەکا دۆڵەتو تورکی و چەتەکاو سوپا ونیشتیمانی سووریا (SNA) جە دژو وەرنیشتی ، سەبری ئۆک داواش پەی خاوەنداریکەردەی جە گەلان سەرنیشتوو و وەرکەوتوو سووریای کەرد

چەمپنەکەوتەو ئەندامو کۆنسەو ڕاوەبەری کەجەکەی سەبری ئۆک بی جۆرەنە:" شاندو دەم پارتی چەمپنەکەوتەو دووەمیش چنی ڕابەر ئاپۆی ئەنجامدا. لێوەنە پەی چارەسەرو ڕابەر ئاپۆی ئینا هەوڵداینە، جە لێوەتەرۆ زهنیتەت و نزیکایەتی ئاکەپەی کە ماچۆنە، 'دەنگ و سازش نییا، چەک نییارەی ئینا' ئارانە. شمە ئی چەمپنەکەوتەو دمای کە چنی ڕابەر ئاپۆی ئەنجامدریا چنین ویندێ؟ هەرپاسە زهنیەت و نزیکایەتی دەسەڵاتداری چنین هورسەنگندێ؟

چن ڕوێ وەڵێ ئیسەی عومەر چەلیکیش قسێش کەردێ بێنێ. واتش، 'دەنگ نییا، سازش و ئەرەنیشتەی نییا، پەنەوازا پەکەکە چەک بنیۆرە.' زهنیەتێوە کە بییە و مافو کوردی ڕەتکەرۆوە، حەق کەردەیۆ ئینا ئارانە. جە تاریخەنە زهنیەت پێسەو زهنیتەتێوە قڕکاری دەور گێڵنۆ. کۆمکوژی، تاونایۆ جە دژو گەلوو کوردی ملۆڕاوە. عومەر چەلیک، ئاکەپەش خاس مزانانە کە پرسو کوردی بنەڕەتی ترین و تاریخترین پرسو تورکیاین. ئەر پرسو کوردی نەبیێ دۆخو تورکیای جیاواز بێ. ئا زهنیەتە بیی بەمەڵامەتو ئانەی نەک سەد ساڵێ، زیاتەر چانەی گەلوو کوردی ئێش و عەزیەتی فرە وینۆنە. چ کۆمکوژی، چ قڕکاری، چ سەرگوم کەردەی، چ بە وێرانکەردەو هەزارا دەگێ پەی ئەنەی گەلوو کوردی چا ئێشەنە بژیوۆنە. کاریگەری ئینەی فرە سەرو تورکیای کەوتەن. ئەر ئارۆ دۆڵەتو تورکیئینا دلێ گێژاوێنە و جە وەراوەر سیستەمو مییاننەتەوەینە ئەپاسە چەمیۆوە، گلێرگەو تورکیای جە ڕووەو ئابووری، سیاسی و دەروونییۆ ئینا کێشێوە گۆرەنە، مەڵامەتو گرڏو ئینا چارەسەرنەکەردەو پرسو کوردین. ئەر هەمان زهنیەت واوەی کریۆوە، ئانە هەمان دەرنجامش چنە گنۆوە. بێگومان ئینەی بە مەترسی وینمێنە. ڕابەر ئاپۆ جە دژو ئی زهنیەتەیە گرد کاتێ گەرەکش بییەن بەشێوەی دیموکراتیک، سیاسی و ئەرەنیشتەی پرسو کوردی چارەسەر بکەرۆ. ئەر ویرتا بۆنە جاری یوەم ئۆزال گەرەکش ن

بییەبی چی پرسە یاوۆنە و جددیانە نزیکو بابەتەکەی بێوە. بەڵام چی بەسەر ئۆزالدا هاتو و چنین ژیوایش جە دەسدا، ڕۆشنا مزانۆنە. ئا سەردەمە ئێژا جەلال تاڵەبانی کەوتەبی نێوانگیری و ڕابەر ئاپۆیش بەڕاسی گەرەکش بێ پرۆسەکە وەڵێ وسۆنە. دماو ئانەی قۆناغێوە قورسو بێ ئەخلاقی جە وەراوەرو گەلوو کوردی و پەکەکەی لواڕاوە. پەکەکەیش بە گرڏ شێوازێوە بە ئیرادێوە بەهێز و ڕوحێوە فیدایانۆ وەرەنگار بییۆ.

ساڵەو ٢٠١٣ جارێوەتەر ڕابەر ئاپۆ گەرەکش بێ چارەسەرییێ سیاسی و یاسایی دەسپنەکەرۆنە. دۆڵەتو تورکی  و ئاکەپەش بەشدارێ بێنێ. ئا سەردەمە باسش جە چن چێوێ کەرد. واتش، 'مشۆم پەڕلەمانو تورکیای ئی بابەتەیە وسۆنە ڕۆژەڤو وێشۆ. مشۆم کۆمیسیۆنێوە پەنەوازا مەرزیۆرە. مشۆم جە بواری یاسایینە فاڕیای وەش کەرۆنە. وە چێوی هەرە گرنگیش ئانەن مشۆم ئی پرۆسە یاسایی بۆنە و پەسەن کریۆنە.' هەتا ڕابەر ئاپۆیش گومانش بێ، کاتێ شاندێ لوێ پەی چمپنەکەوتەی، هۆشداریشا پنەدێ. واچێ، 'ئەر ڕەوایەتییێ یاسای وەش نەکرۆ، جە ئاندەنە پەیش هەن شمە گێرانەو وساتا زینانۆ.' هەر پاسەیش بێ. جە ئیسەنە وینمێ دیسان چێوێ چانە ئینا ئارانە. عومەر چەلیک ماچۆنە، 'دەنگ نییا، ئەرەنیشتەی نییا.' ئەی خاسا چێش هەن؟ تەنیا ماچانە، 'با پەکەکە چەک بنیۆرە.' ماچانە، 'با ڕابەر ئاپۆ داوا کەرۆنە و پ' ڕابەر ئاپۆ جەساڵەو ٢٠١٣ و ئیسەیچ ماچۆنە، 'ئەر ئازاد نەبۆنەو، هەلومەرج نەفاڕیۆ، گۆشەگیری سەخت لانەبریۆنە، بە ئاسایی و ئازادانە نەژیوۆ، پی جۆرە هەرمانەکاش مەبەرۆ ڕاوە، هیچ هەنگامێوە مەنریۆنە.' بەڕاسی پەنەوازا دۆڵەتو تورکی جددی بۆنە. جە دماینو قسەکاشەنە ڕابەر ئاپۆ واتش، 'هەوڵمرۆنە و گەرەکما ئا کۆت و بەندێ کە ئینێ چێرو پەیا تورکیاینە لاشا بەرونە. گەرەکما وەڵێ تورکیای کنونە. با تورکیا دیموکراتیک بۆنە و نەبۆنە بە هەڕەشێ پەی دەوروبەرەکەیش. یان جە وەراوەرو هێزە مییاننەتەوەییەکانە بێ ئیرادە نەبۆنە. گلێرگێوە دیموکراتیک و باوەڕش بەوێش بۆنە. چ گەلوو کوردی، چ گەلوو تورکی با گرڏ بە شناسنامەو، کلتوور و ئاینی ئازاد و جە پێوەرە ژیوای دیموکراتیکەنە بۆنە.' ڕابەر ئاپۆ ماچۆنە گەرەکما ئینەیە کەرونە. ئەر ئاکەپە وێس بە دوور گێرۆنە، ئەر با شێوە شمشێرەیە جوڵیۆوە، نە ژیرا و نە جدییا. هیچ خزمەتێوە بە چارەسەری نمەکەرۆ. پۆکەی وەڵێ گرڏ چێوێ ئاکەپە پەنەواز مکەرۆ جددی بۆنە. تا ڕابەر ئاپۆ تاوۆنە دەورو وێش گێڵنۆنە، تا ئانەی تاوۆنە جە هەلومەرجی ئازاد، دۆخێوە ئاسایینە هەرمانەکاش بکەرۆنە، تاوۆنە چنی هەڤاڵا وێش و دەم پارتیی، چنی کەسایەتییەکا تەری چەمپنەکەوتەی و قسێ کەرۆنە و دەوری تاریخی وێش گێڵنۆنە و وەڵێ  تورکیای گنۆوە. داوێکێ ڕابەر ئاپۆی فرە مەعقوڵی و ئینێ یاگێ وێشانە. دیموکراتیکبییەو تورکیاین، وەڵوستەی دیموکراسییا. مەگەر کەسێ هەن وێش بە مرۆڤ بنۆرە و لگە دریاو بەها مرۆڤایەتییەکا بۆنە، متاوۆنە جە دژو ئی داوێ مردۆوە؟ نمەزانمێ ئاکەپە چن نزیک و دوورو ئینەن؟ بەڵام ئا چێوەی مگەرۆش نەرێنییا.

ڕابەر ئاپۆ جە ٢٠١٣یش واتش، 'گەرەکما دەور گێڵنونە، هەرمانە کەرونە، ڕیسک کەرونە. گەرەکما گەلوو تورکیای و گەلوو کوردی دیموکراتیک بۆنە، جە پێوەرە ژیوای ئازادەنە بانە. بەڵام دۆڵەتو تورکی پێسەو پەنەوازی و بەهانێ تەماشەو من مکەرۆ. جددی نییا.' گەرەکما نییا هەمان چێو واوەی کریۆوە. بەڵام ئەر دیسان پێسەو ئامرازی و بەهانێ نزیکو ڕابەر ئاپۆ باوە، دۆڵەتو تورکی نمەتاو هەنگامێ بنیۆ و گرڏ چێوێ تێک مڏرۆنە. پۆکەی مشۆم دۆڵەتو تورکی جددی بۆنە و جوابو  ڕابەر ئاپۆی داوە. ئێمە و گەلوو کوردی و دۆسایشما مزانمێ. ڕابەر ئاپۆ پەی چارەسەریی دیموکراتیک و بە شکۆ چیێش واچۆنە و چ هەنگامێوە بنیۆ، دڵنیایی تەمامما هەن کە چێوی پەنەواز ماچۆنە و هەنگامەی پەنەوازە منیۆنە. پەی دیموکراتیزەکەردەو تورکیای و ئازادی گەلوو کوردی. پێسەو ڕێکوزتە و گەلوو کوردی لگەدریاو هەڵوێسو ڕابەر ئاپۆ، ئا دەورەی گەرەکشا گێڵنۆنەش و گرڏ ئینایمێ چنیش. گرڏ کاتێش پاسە بۆنە. بەڵام مشۆم دۆڵەتیش یاوۆنە. جگە جە دۆڵەتیش، کەسایەتی و ئا ئەرەمەرزیا کە وێشا بە وەرپرس مزانانە وەراوەر ئایندەو گلێرگەو تورکیای و گەلوو کوردی مشۆم دەورشا بۆنە هاندەرو پرۆسەکەی بانە. مشۆم دەنگشا هورپڕا. یانی پەی ئانەی ڕوانگێوە دیموکراتیک جە دژو ئا زهنیەتە قڕکەر و نکۆڵیا بەر گنۆنە پەنەوازا ئەوەکۆشای کریۆنە. جە ئیسەنە وینمێنە، بی دماییا قەیومشا سەپنا سەرو شارەوانیەکا سێرتینە.ئەپاسە تەرسی سەرو گلێرگەیرە سەپنانە. نمازانە سیاسەتو دیموکراتیکو کوردی هەناسە دۆنە و بە گرڏ شێوێ فشار و جەنگی دەروونی مکەرا. هەرپاسە جە وەرنیشتەنە ٢٤ سەعاتە جەنگ هەن، بە شێوێوە نائەخلاقانە و بە بێ ئانەی پەیڕەو مییاننەتەوەییەکا وەرچەم گێرانە ئینێ بۆمبواران کەردەینە. مەدەنیێ، زاۆڵێ و ژەنی گەشمەرڏێ مکەرا. لێوەتەرۆ گەرەکشانە پەرە بە پرۆسەیەکی دریۆنە. ئینێ چنی یۆی یۆمەگێراوە. ئەر ژیری گەلوو کوردی و مرۆڤایەتی گێڵنانە، ئامە ژیرێنێ. گەلوو کوردی قوربانی فرێش دێنێ و ئەزمووندارا. پەکەکەیچ با جۆرە. کەس نمەتاو پێسەو بەهانێ و ئامرازێ نزیکو ڕابەر ئاپۆی بۆوە. پەنەوازا ڕێزدار و جددیێ بانە. ڕابەر ئاپۆ جددییا. ڕێبەر ئاپۆ ئانەی ماچۆنەش راسو دروسا. پەنەوازا موخاتەبەکێشش پی جۆرە بانە. با بۆنە بە چێوێ تاریخی. ئەر پێسەو ٢٠١٣ و ئەزموونەکا وەڵتەری واوەی کریاوە، شکستێوە گۆرەو تاریخی وەش بۆنە. مشۆم پێسەو تەڤگەری و گەلیش ئی ڕاسییە وینانە. بێباکانە نزیکو ئی پرۆسەیە نەبیمێ. ڕابەر ئاپۆ چن جددی بۆنە، مشۆم ئێمەیچ با جۆرە بیمێ. با جۆرە بیمێ پرۆسەکە وەڵێ گنۆنە. مەبۆنە هیچ کاتێ سست و غافڵ بیمێ. جە گرڏ کات و یاگێنە ئەوەکۆشایما بەرز بکەرمێ و بەردەوامێ بیمێ. هەڵمەتەو جەهانی ئازادی بەردەوام بۆنە و جە گرڏ یاگێ جەهانینە گەشە بکەرۆ. مشۆم خەباتی کۆمەڵایەتی و سیاسی وەڵێ گنۆنە. هەرپاسە تەڤگەرما دەورو وێش گێڵنۆنە. ئەر بی جۆرە بۆنە، دۆڵەتو تورکی جددییەت، ماتەوزە، ئیرادەما و ئەوەکۆشایما وینۆوە، هەرپاسە دەسو ڕابەر ئاپۆی بەهێز بۆنە، پرۆسەکە وەڵێ گنۆنە. گرڏ چێوێ بە جەختکەردەیۆ جە ڕاسییەکا پەیوەسا. جە گرڏ ڕوێ پەیوەس بە وەرفراون کەردەو ئەوەکۆشاین.ەکەکە چەک بنیۆرە.

لێوەتەرۆ، وینمێ،دەسەڵاتدارا دۆڵەتو تورکی هیچ هەوڵێوە نیاز خاسیشا نییا. پەی نموونەی لێوەنە هاکان فیدان وەزیرو چبەری ئینا بەغانە، ئیبراهیم کاڵن ئینا دیمەشق. هەدەفە و ئامانجشا چی هەوڵانە چێشا؟ چ پلانێوە ئینا ئارانە؟
هەر پێسە شمە ماچدێنە نیازێوە خاسشا نییا. بێ گومان پی جۆرەنە. دۆڵەتو تورکی هەلپەرستا. گەرەکشا دیسان بڕێ دەرفەتێ تەرێ بەکاربارۆنە. پرۆسێوە جە وەرکەوتوو دلێڕاسەینە گەشەش کەردەن. جە حەماس و فەلەستینۆ دەسش پنەکەرد، جە حزبوڵا و لوبنانەنە درێژەش پنەدا. دماجار ڕژێمو ئەسەدی جە سوریانە وڕا. ئاڏش بەپاو وێشا وینانە و شیکارش پەی مکەرا. ئاڏێ پرسیارە مکەرا کە ئی پرۆسە بەرەو کۆکە ملۆنە. هەرپاسە پێشبینی مکەرا عێراقی گێرۆوە. تەنانەت پاسە بەراوەرد مکەرا ئێرانیچ گێرۆوە. تەرسیشا هەنە. بڕێشا بێتاقەتێنێ. ماچانە چیێش کەرمێنە دمای بی هەرمانێ بینە. فشار وسانە سەرو عێراقی. هاکان فیدان پەی ئی مەبەسەیە ملانە عێراق و گەرەکشا چنیشا ڕێککەوتن بکەرۆ. هەرپاسە جە ئەرەیاوناکاشانە بەرکەوتەن. وەرپەرسا عێراقی ماچانە، تەمەنناتا چنە مکەرو پەکەکە وستێ لیستی تیرۆرۆ. بە مانێوەتەریانی هورستەی و ئەرەنیشتەیتا سەرو دلێنەبەردەی و نازتەو پەکەکەین. هاکان فیدان پەی ئینەی لوان عێراق. ترسیشا هەنە. چنی ئانەیچ ماچانە 'پەکەکە پەی ئاسایشو عێراقی هەڕەشێنە'. بە تورکی ماچانە 'یاوز هرسز، کوردەکێ ماچانە 'دزیو  یانەی'. پاسە خاکو عێراقی و سەرنیشتوو کوردەسانی ئەرەگیر مکەرا و بەهەزاران هێزێشا دلێشەنە وەڵا کەردەنۆ و سەربازگەکا دروس مکەرا و ٢٤ سەعاتە بۆمبواران مکەرا و لێوەتەریچۆ ماچانە پەکەکە هەڕەشێنە پەی سەرو ئاسایشو عێراقی. ئینە دووڕوویەتی و بێ ئەخلاقیین. ڕەنگە عێراقیچ هەست پینەیە بکەرۆ. بەڵام عێراق نمەتاو بە ئیمتیازێوە هیچ دەستکەوتێوە بەدەست بارۆنە.
دۆڵەتو تورکی جە ڕاو ڕێککەوتەی ئەنقەرە و بەغایۆ چنین بەکارشا ئارد؟ ئێمە بڕواما چانێنە دۆڵەتو عێراقی فرە خاس چینەیە یاوۆنە. تورکیا گەرەکشا عێراق و سەرنیشتوو کوردەسانی پێسەو هامبەشی وێش بەکار بارۆنە. ئاڏ تەنیا ویر جە ستراتیژو وێش مکەرۆوە. مشۆم ویر چانەیە کەرۆوە جە سوریانە چێش ڕووەمرۆنە، سەرو ئی بنەمێ گەرەکشانە گوشار وسانە سەرو عێراقی. عێراقیچ گرڏ چێوێ وینۆنە. پۆکەی ئێمە جارێوەتەر ئەکید مکەرمی عێراق مشۆم دەسبەردارو ئا باجا دۆنە تورکیاش پێسە گەرەکشا دۆڵەتێوە خاوەن ئیرادە سەرو بەرژوەندی وێس مامەڵە بکەرۆ. سەرەتا مشۆم پەرستێنە: چ هەرمانێوەتا  جە دیمشقەنە هەنە کە سەروازەکێتا چاکە جێگیر کەردێنێ؟ پەکەکە نییا چاکە. شمە و هێزەکاتا چ بازرگانیێتا سەرو خاکی دەس پنەکەردەن؟' تەرسەی ئەساسییە دۆڵەتو تورکین. مشۆم بی جۆرە هەڵوێسشا بۆنە. هاکان فیدان گەرەکشا بەکارشا بارۆنە. ویر چانەیە مکەرۆوە کە چنین متاوۆنە فشار وسۆنە سەرو پەکەکەی و جابارۆ عێراقەنە ئیمتیازات هورگێرۆنە. ئیبراهیم کاڵن بە هەمان جۆر، جە سوریانە هەمان هەرمانە مکەرۆ، چنی هەتەشەی و جولانی. بە مانێوەتەر ئەگەری چانە هەن وەرنیشتوو و دیمەشق گلێرێ باوە، یان تاوانە بە شێوێوە سیاسی کێشەکاشا چارەسەر بکەرا. بەڵام دۆڵەتو تورکی کاتێ ئەگەرێوە جا جۆرەیە وینۆنە، یەکسەر ناڕەزایەتیەکاش ئاشکرا مکەرۆ.
هەرپاسە دۆڵەتو تورکی گەرەکشا فشار وزۆنە سەرو دیمەشقی. ماچۆنە مەبۆ چنی کوردی و وەرنیشتی ئەرەنیشتەی و گلێرۆبیێ ئەنجام دەیدێ. با جۆرە ڕاشا مارۆنە. گەرەکشا دیمەشقی بەکار بارۆنە. گەرەکشا بەهەمان جۆرو ئیسەی نائارامییەکێ وەرنیشتی بەردەوامێ بانە. هەرپاسە بڕێ ئارگیومێنتێ جە دیمەشقەنە بنیات منیۆ و ماچۆنە پەکەکە جە وەرنیشتەنە تیرۆریستێنێ. گرڏو جەهانی مزانۆنە بە پاو چ یاسێوە مییاننەتەوەیی سوپاو نیشتیمانی سوریا SNA هرووژم مکەرۆ سەر وەرنیشتی. دۆڵەتو تورکی پەشتیوانیشا چنە مکەرۆنە و پەی پاڵپەشتی ئاڏشا جەنگ چنی وەرنیشتی مکەرۆ. لێوەتەرۆ ماچانە، 'ئێمەساڵانە هەتەشەی وەی مکەرمێ، زەڕش پەی دابین مکەرمێ و ئیتر'. هەرپاسە ماچانە مشۆم جە ئیسە بەدماوە تەرکیزمان سەرو ئایندەو سوریای بۆنە، چ جەڕووەو ئابوری و چ جەڕووەو سیاسییۆ. ئاڏێ ئینێ حاڵەتێوە وەهمەنە. بەڵام زلهێزه جەهانییەکێ قەد ڕا پانەیە مەرانە تورکیا پێسەو سعوودیهی یان دۆڵەتو عەرەبییەکا جە سووریانە قسێ و نفوزەش بۆنە. دۆڵەتا عەرەبی خاس ئاگادارێ وڕناو ئیمپراتۆریەتی عوسمانی بێنێ و چنەش ناڕازیێ بێنێ . پۆکەی ئاڏێ گەرەکشا نییا تورکیا سەرو سوریای کاریگەریش بۆنە. هەرپاسە دۆڵەتو تورکی جە ڕووەو سیاسەتی و ئابوورییۆ دەرفەتو ئانەیش نییا دەورێ هامشێوەو سعودیەی و دۆڵەتە عەرەبییەکا جە ئەستۆ گێرۆنە. ڕەنگە دەسەڵاتدارا دیمەشقی جە ڕووەو ئایدۆلۆژییۆ دوورێ نەبانە جە دۆڵەتو تورکیۆ. بەڵام پێسەو شوناسێوە و کلتوور گلێرگێوە عەرەبیی و پەیوەندییش بە وڵاتا عەرەبییۆ هەن. پۆکەی پەی دۆڵەتو تورکی زەحمەتا تاوۆنە بەرژەوەندییەکێش جە سوریانە بە ڕێکوزتەی بکەرۆ و جە ئایندەنە سوریا دەورێ چانەش بۊنە
ئەرەیاونێکێ متاوانە چ دەورێ خاس جە گەشەکەردەو پرۆسەکەینە گێڵنانە؟ جی پرۆسەنە ئایا ئا زوانەی جە ئەرەیاوناکانە بەکارش مارانە خزمەت بە چارەسەری مکەرا یان کێشەکا قووڵتەرێ مکەرۆوە؟
سەنە ٩٠ ئەرەیاونێکێ و چاپەمەنییەکێ پەیوەسێنێ بە حکومەتیۆ. جا چ ڕادیۆ، تەلەفزیۆن، ڕۆنامێ، یان هەر دەزگێوەتەر ئەرەیاونای بۆنە، گرد پەیوەسێنێ بە ئاکەپەیۆ. هامکاتەنە پارتێوە ئۆپۆزسیۆنیش پەشتیواننیا. جە لێوەتەرۆ ئەرەیاونای ئازاد هەن. کەواتە یەرێ هێڵێ هەنێ. یۆش هێڵەو ئاکەپەی، یۆسا ئۆپۆزسیۆنو تورکیای و ئەویتەریچ چاپەمەنی و ئەرەیاونای ئازادا. ڕەنگە چی چن ڕووەو ویەردەینە بڕێ گرنگیدای بییەبۆ، بەڵام بەگرڏی پاسە نییا. نە زوانێوەن و نە ویرکەردەیێ کە گلێرگە تاوۆنە بە ڕۆشنی چنەش یاوۆنە و بە ئەرێنی هورش گێرۆنە. بەردەوام سەڕییەیۆ، دلێنەبەردەی و نکۆڵیکەردەی هەن. بەتەمامی پێسەو هێزێوە دەسەڵاتی بەکارمێنە. ئی هەرمانی هیچ چێوێ خاسشا چنە مەبۆوە. ڕەنگە جە هیچ یاگی جەهانینە چێوێ بە نامی چاپەمەنی ئازادی نەبۆنە. بەڵام بڕێ پێوانەو ویشا ژپهەن. هەرپاسە بڕێ ناوەندێ نامدارێ پێسەو بی بی سی و ڕۆیتەرز هەن. تا ڕادێوە ویشا بە ئازادی وینانە. بەڵام جە تورکیانە جە سەنە ٩٠ پەیوەسا بە ئاکەپەیۆ. گرنگ نییا چ کەناڵێوە تەماشە مکەری، تەماشەو کام ڕۆنامەی مکەری، وینی کە تەنیا باسو ئانەی مکەرا کە ئاکەپە چیێشش واتەن و گەرەکش چێش بکەرۆ. دژو ئیرادەو گەلو کوردی و هێزە دیمۆکراتیکەکا ژەهر مچانە. ئینە خزمەت بە مرۆڤایەتی و گلێرگەو تورکیای مەکەرۆ. بۆ بەمەڵامەتو ئانەی ناکۆکییەکئ قووڵتەرێ باوە. ئینە چارەسەر نییا. پەنەوازا واز چی هەرمانا بارۆنە. متاوانە جار جار ڕەخنە گیرانەو و نیگەرانی وێشا بەربڕانە بەڵام پاسە نییا، ئەخلاقی دوژمنکارانە بەکار مارانە.
هیچ پێوانێوە جە زوانشانە بییەیش نییا. درۆ و ساختەکاری، گرڏ چێوێ مکەرا. دۆڵەت زەمینە پەی گرڏو ئینیشا وەش مکەرۆ. ئاڏش گرڏ چێوێ بەکارمارانە. ئینەش زەرەرش هەن. ڕەنگە بڕێ جارێ گەرەکشا بۆ گرنگی دانە، بەڵام بەگرڏی چانێ نییەنێ. تەنانەت ئاڏ ماچانە ئێمە پێسەو ئەرەیاونێوە ئۆپۆزسیۆنی نییەنمه، زیاتەر ئینێ دەورو جەهەپەینە. بڕێ جارێ دیموکراتیک بەرگنانە. فشارو ئاکەپەی سەرشاوە هەن. متاوانە دەورێ خاس گیڵنانە. جە حەقیقەتە بڕێ کەسێ گەرەکشانە دەورشا بۆنە. متاوانە چانەی خاستەر هەرمانە بکەرا. متاوانە چانەی ئازاتەرێ بانە. بەڕاسی بڕێ کەسێ گەرەکشنە ستراتیژیی ویرکەراوە، هەرپاسە متاوانە بە ئازای و خاستەر دەور گێڵنانە. یان فاڕیای ڕووەمرۆنە، فشارێوە فرە سەرو چاپەمەنی ئازادی بێنە. مییانگەکێشا بۆمبواران کریێ، گرڏ چێوێشا جە دژ کەردێ. بەڵام ئیرادەو وەرەنگاربییەیۆ بەهێز بێ. سەرەڕاو فشارەکا، بەڕاسی چاپەمەنی ئازاد دورو وێش گێڵنۆنە. ئاڏی گەرەکشانە ڕاگیریش چنە بکەرا. بەڵام سەرەڕاو ئینەیچ درێژە بە مڏرامانو وێشا مرانە.
حکومەتو تورکیای، بەمەڵامەتو لاواز بییەو ئۆپۆزسیۆنەکەیشۆ، بە ئارەزوو وێش ئەسپو وێش تاو مرۆنە. چی بە تایبەت جەهەپە نمەتاو پێسەو ئۆپۆزسیۆنێوە کاریگەر دەور گێڵنۆنە؟
جە کاتو ئەرەمەرزیارەو کۆمارو تورکیایۆ، ئەر بەڕاسی تەماشەو ئۆپۆزسیۆن بکەرمێ، کێنو، چێشش کەردەن؛ هیچ چێوێ دیار نییا. یان هەر بییەیش نییا. مرۆڤ کاتێ تەماشەو سیستەمو جەهانی و سیستەمو وڵاتا مکەرۆ، جیاوازی دلێشانە هەن، گەرەکشانە چێوێ بکەرا، هەراپسە ئەوەکۆشای کریۆنە. بەڵام جە تورکیانە کلتوورێوە جا جۆرە نییا. ئەر واچمینە ئۆپۆزسیۆنێوە هەن پەشتی بە گلێرگەی بەسۆنە و دژو حکومەتی هەرمانە مکەرۆ، چێوی چانە نییا. جەهەپە ئا حزبەنە کە کۆماری ئەرەمەرزنانش، زیاتەر جە ١٠٠ساڵا بییەیش هەن. بێ گومان فاڕییاش سەرەرە ئامان، فارییایێ کەم جە عەقڵیەتەنە بەدی مکریۆ. بەڵام ئارۆ بەڕاسی دەرفەتێوە هەن پەی جەدەپەی کە ڕووبەڕووو حکومەتو ئاکەپەی بەهێزتر هەرمانە بکەرۆ. هەر ئیسە هێزە سۆسیالیست، دیموکراتیک و شۆڕشگێڕەکێ بە ڕەنجێوە فرە ئەوەکۆشیشا بەردەوام مکەرا. ئینەچ با مانێ مێ کە هێزەکێ پێسەو دەم پارتی و ئەوێ تەرێ جە ئیسەنە دەورو وێشا گێڵنانە، حەقو وێشا مرانە، یانێ تا ڕادێوە بە ئیرادە و قەرارو وێشاوە ئینێ ململانێنە. بەڵام ئانەی جەهەپە مکەرۆش جە دەورو ئا ئەجێندایا سوڕیۆوە کە ئاکەپە بەرقەرارش کەردەن. نمەتاو هیچ بکەرۆ. نمەتاو هەڵوێس هورگێرۆنە و بی جۆرە ئاسانکاریی پەی ئاکەپەی مکەرۆ.
پرۆژەو جەهەپەی پەی چارەسەری پرسو کوردی چێشا؟ پەنەوازا هێز و گلێرگە بزانانە پڕۆژەو جەهەپەی چێشا! بەڵام کەس نمەزانۆ. ئەر بەڕاسی ئۆپۆزسیۆن بۆنە، تورکیا بەرەو دیموکراسی ملۆنە، ئایا کریۆنە تورکیا بەبێ چارەسەرکەردەی پرسو کوردی دیموکراتیک بۆنە؟ یان کەسێ واچۆنە من ئوپۆزسیۆنەنا و پرسو کوردی نەوینۆنە و جە هەوڵو چارەسەرینە نەبۆنە ؟ ئایا متاوۆنە بی جۆرە بەردەوام بۆنە؟ واتە سەرچەمەو گرڏو کێشەکا تورکیان، پرسو کوردین. شمە چەمێ وێتا چی کاتەنە وزتێرە و ماچدێ ئێمە ئوپۆزسیۆنینمێ، شمە نمەتاودێ بی جۆرە ئوپۆزسیۆنێ بیدێ.

تەنی پاڵپەشتو حکومەتندێ. پۆکەی پەنەوازا جە ستراتیژ و پرۆژەو جەهەپەینە پەی چارەسەرکەردەو پرسو کوردی یاودێنە. جەهەپە چی خاڵانە پەنەوازیش بە ئازایەتی هەن. مشۆم واچونە، ئینە بڕواو منەنە پەی پرسو کوردی .یان تەرسینە، یان شەرمکەردەین، یان عەقڵیەت ڕاش پنەمەرۆنە، بەڵام هەڵوێستی دیموکراتیک نیشانە مرۆنە. پۆکەی نمەتاو هیچ دەرەنجامێوە سەرو ئی بابەتا بەدەس بارۆنە. یان پڕۆژەو جەهەپەی پەی دیموکراتیزەکەردەو تورکیای چێشا؟ هەڵای دیار نییا. جەهەپە پەی چارەسەرکەردەو کێشەکا گلێرگەی، چ ئابووری، پەروەردەیی، تەندروستی، سیاسەتی مییاننەتەوەیی و جە گرڏ ڕووێوە هیچ پلانێوە نییا. ئینەیچ دەرفەتێوە وەرفراوان بە ئاکەپەی مرۆنە کە بە ئارەزووی وێش ئەسپەکەیش تاو دۆنە.
بێگومان بڕێ جارێ جەهەپە هەڵوێسش هەن، ئێمە بە گرڏی بی جۆرە ڕەشبینێ نیەنمێ. بڕێ جارێ هەوڵ مرۆنە هەڵوێسێوە دیموکراتیک گێرۆنە وەر. بەڵام ئینە بەردەوام نییا. ئەر جەهەپە واچۆنە ڕاسی پرسو کوردی هەن و چارەسەر کەردەو پرسو کوردی بە ماناو دیموکراتیک بییەو تورکیای و پی جۆرە متاوۆنە سەرمەشقایەتی گلێرگەی بکەرۆ، یان پەنەوازا هەڵوێسی جدیی نیشانە دۆنە. یانی تەنیا بە گلەیی و ناڕەزایەتی بەربڕییەی کێشەکێ چارەسەرێ مەبانە. پەنەوازا بە شێوێوە دیموکراتیک ئەوەکۆشای بکەرا. ئایا ئانەی من واچوشا فرە قورسێنێ؟ نەخێر. واتە جە دنیانە پی جۆرە ئۆپۆزسیۆن ڕووبەڕووو دەسەڵاتی بۆوە. بەڵام جەهەپە ئی هەرمانی نمەکەرۆ، ئینەیچ کێشێوە فرە جددی و گرنگا. هێزەکا لایەنگرو دیموکراسی، ئەر جەهەپەش تاوۆنە بەشداری چنە بکەرۆ، مشۆم دژو نادادپەروەرانە و گوشارەکا ئەرەپڕای و ئەوەکۆشایشا بەرز بکەراوە.
چی دماییا هرووژمەکێ دۆڵەتو تورکی و چەتەکا SNA پەی سەرو سەرنیشتوو و وەرکەوتوو سووریای و وەرنیشتی فرە زیاڏشا کەردەن. تاوانەو دژە مرۆڤایەتییانەی ئەنجام مڏرانە. ئاخۆ ئامانج چی هرووژما چێشا؟
مەبەس چی هرووژما ڕۆشنا. دۆڵەتو تورکی گەرەکش نییا کورد خاوەن ئیرادە، ڕێکوزتەی و یاگێ تایبەتو وێش بۆنە، نە جە وەرنیشت، نە جە سەرنیشت، نە جە ئاسمان و سەر زەمینی. گەرەکش نییا کورد ڕاوەبەری جە سەرنیشتوو و وەرکەوتوو سوریای و بۆنە. ئارۆ وەرنیشت پەی گرڏو جەهانی یاگێ شانازییا. بەڵام ئیسە دۆڵەتو تورکی هرووژم مکەرۆ سەرو ئاکەی و هرووژم مکەرۆ سەرو بەها مرۆییەکا، هرووژم مکەرۆ سەرو هێزەکا قەسەدەی. SNA شا بپەی ئانەیە وەشکەردەن، گرڏشا تیرۆریستێنێ، ئێمە جە گرڏو ئەرەیاوناکانە ئینەیە وینێنمێ و لواشۆنیش پەی مکەرمێ. نمەتاومێ وەرەنگاری هێزەکا قەسەدەی و یەپەژەی باوە، بڕەما. هەرپاسە ئیرادە و وزەو جەنگکەردەیشا نییا. کاتێک نمەتاوا ئەنجامێوە بەدەس بارانە، دۆڵەتو تورکی وێش تەداخول مکەرۆ. ستانداردە جەهانییەکا پاشێل مکەرۆ، بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان هرووژم مکەرۆ سەرو خەڵکی مەدەنی و کوشۆشا. گەرەکشا دەس سەرو بەنداوو تشرینی و قەرەقۆزاقیرە گێرۆنە. جە ڕاستینە وەرگیرییێ فرە گۆرە و شایستە جە وەراوەرو ئی پەلامارا گێرۆنە و ئەنجامەکێش دیارێ نییەنێ.
دۆڵەتو تورکی وەرگەو چێوێ بە نامێ کوردیۆ مەگێرۆنە، هەر پۆکەت دەسوەردای مکەرۆنە. بێگومان گەلو کوردی بەهەمان جۆر وەرەنگارش بۆوە. جە ئەنجامەنە ئی مڏرامنە شکۆمەندە مرۆڤایەتیە سەرگنۆنە. وەرو ئانەی مرۆڤایەتی پەنەوازیش بە هورسنایۆ هەن و مشۆم بە هەر جۆرێ بۆ خاوەنداری جە وەرنیشت بکەرۆ. مشۆم فشاری زیاتەر وسا سەرو دۆڵەتو تورکی. خەبات و ئەوەکۆشای سەرو ئی بنەمێ مانادار و گرنگینێ. چێگەنە مشۆم ئیرادەو بەرزو وەرنیشتی وینمێنە. پەی نموونەی ئەڏێوە جە ئەرەیاوناکەینە بەرەکەوتەو واتش ئێمە جە مەردەی گۆرەتەرێنمێ. ئینە قسێوە تاریخییە بییە، گرنگە و ئیلهامبەخشەنە. کەسێوەتەر واتش "ئیرادەما جە چەک و تەکنەلۆژیاو شمە بەهێزتەرا". پۆکەی دۆڵەتو تورکی جە وەراوەرو گلێرگێوە پاسە بڕوا بەوێش و هۆشیارینە نمەتاوا هیچ ئەنجامێوە بەدەس بارۆنە. گرڏ کەسێ جە گرڏ یاگێنە، مشۆم ئی مڏرامانەیە بە مڏرامانو وێش وینۆنە و بە هێزۆ پەشتیوانیش چنە کەرۆنە. جا چ یاسایی بۆنە یان سیاسی، مشۆم خاوەندارییەتی بە ‌هێز نیشانە دریۆنە. مشۆم تاوانەکێ دۆڵەتو تورکیای جە گرڏ یاگێنە ئاشکرا کریانە و وەرەنگارش باوە. پەی نمونەی جە سەرنیشتوو و وەرکەوتوو سوریای مۆدێلێوە دیموکراتیک سەرش هوردان کە نمونەش جە تاریخە فرە کەما. جە سەردەمو ئێمەشەنە تەنیا یەک نموونە هەن. کورد، عەرەب، مەسیحی، تورکمان، ئێزیدی و….، گرڏ کەسێ بە شناسنامەو وێشۆ پێوەرە دلێ سیستەمەکەینە مژیوا. ئینە نزیکەو ١٣ ساڵان ئەزموون کریان. پۆکەی دۆڵەتو تورکی چی بابەتەنە بێتاقەتا. ماچۆنە، ئەر چێوێ پاسە دیموکراتیک بەردەوام بۆنە، کاریگەریش سەرو ئێمەش بۆنە و بۆ بەنموونە پەی وەرکەوتوو دلێڕاسەی.
چی دامییا هەوڵداکا کەنەکەی پەی یۆبییەی نەتەوەیی زیاش کەردەن. پەی ئانەی یۆنپبییەی نەتەوەیی دلێ کوردانە وەش بۆنە، ئایا چی خەباتێوە پەنەوازا؟
ڕابەر ئاپۆ گرد کات باسو گرنگی یۆبییەی نەتەوەییش کەردەن.پەی ئینەیش بە ڕاسی فرەو جارا ڕوانگەو وێش وستەن ڕووە. ڕەنجی فرەشدان و هەنگامێ فرێش نیێنێ، بەڵام داخەم مەشۆ ئی هەنگامێ نیمەچڵ مەنێنێ. خەیاڵێ یۆبییەی گەلوو کوردی گرڏ کاتێ زینێنێ. گەلوو کوردی بە ئەشکەنجە ژیوایشا کەردەن، بە چنی کۆمکووژیێ ویەدەن. پارچەکریان. ئەر یۆبییەی گەلوو کوردی وەش نەبۆنە ئانە کەس ئاسودە مەبۆنە. هەرپۆکەی گەلوو کوردی گەرەکشا یۆبییەی نەتەوەیی مەرزنۆرە. ئیسە مشۆم ڕێکوزییەکێ، کەسێ ژیرێ زانێ و ئانێ کاریگەریشا سەرو گلێرگەی هەن، دەنگ، ئیرادە، و خەیاڵو گەلوو کوردی وینانە، زانانەو و ڕێزش گیرانە، ئینەیچ ئەرکا. پەی ئینەیچ وەڵتەر ڕابەر ئاپۆ چنین جارێ باسو ئانەیش کەردەن. گرنگترین چێو ئانەن کە کۆنفرانسێوە نەتەوەیی مەرزیۆرە و ئیرادەو نەتەوەیی وەڵێ وزیۆنە. ئەر ئینە هەرمانەوەو
ئارۆی یان سەوای نەبۆنە، با دلێ گەلوو کوردینە کوردیناسیۆنێوە، کۆنسێوە ئەرەمەرزیۆرە و ئا قەرارەیە دۆنە. ئینە درووسا. وەڵتەریش باسما کەردەن پەکەکە گرڏ کاتێ پەی یۆبییەی ئەوەکۆشان و گرڏ کاتێ واتەنش من ئامادەنا، بەڵام ئانێ ئا خەباتەیە وەڵێ وزانە گرنگا. ماچانە ئامادێنمێ بەڵام هەنگامە مەنیانە. پەی کەنەکەی کە خەبات مکەرۆ، کۆنگرەو وێش وەش مکەرۆ ئینە گرنگا. پەی نموونەی با جە ئەورووپانە جارێوەتەر گلێرۆبییەیۆ وەش بکەرا، با گرڏ کەسێ پەی یۆبییەی نەتەوەی گلێربۆوە و داوا کەرۆنە.  کەنەکە متاوۆنە سەرمەشقایەتی بکەرۆ، واتە هەوڵدای و داواو گلێرگەی مشۆم بێ وەڵێوە.
ئایە هیچ پەیامێوەتەر هەن گەرەک بۆنە واچینە؟
گەلو کوردی و دۆسا ١٥و شوباتی، ڕۆو پیلانگێڵی مییاننەتەوەیی پێسەو ڕۆو قڕکەردەی گەلوو کوردی، ڕوێوە تاریک پێناسەشا کەرد. جە دژو ئی پلانگێڵییە، جە زینانەکانە، جە کەشەکا کوردەسانی و جە گرڏو جەهانیینە ئێرشا جە وێشا وەردان و وێشا فیدایی کەردەن. بی مەڵامەتۆ جە کەسێتی گەشمەرڏا ١٥یوشوباتینە، گەشمەرڏا شۆڕشینە، گرڏو گەشمەرڏا بە ڕێزدارییەۆ یاڏ مکەرمێ و سەری ڕێزیشا پەی منامنمێرە. جە ١٥و شوباتینە ئەوەکۆشایما جە گرڏ یاگێنە بەرز مکەرمێ. با کەس خەمسارد نەبۆنە. هیچ چێوێ جە خەمساردی خراپتەر نییا. هیچ مەڵامەتێ نییا گنۆنە خەمساردییۆ. ڕابەر ئاپۆ هەڵای ئینا سیستەمو ئەشکەنجەو ئیمراڵیینە. ١٥و شوباتی کەرمێنە بە ڕۆو ئازادی جەسەی ڕابەر ئاپۆی. جە گرڏ یاگینە ویرکەردەیۆو، ئیرادە و هەوڵەکاما کەرمێەن بەیۆ. بە گرڏ جۆرێ ئەوەکۆشایما بەرز بکەرمێوە، پەی ئازادی ڕابەر ئاپۆی جەخت بکەرمێوە و ئەنجام هورگێرمێنە."