شەنگالنە کامپینوو 'دژوو قڕکەردەی ژەنا بە بە دەنگوو وێپارێزنای' ئەرەیاونیا

شەنگالنە بە دروشموو 'دژوو قڕکەردەی ژەنا بە بە دەنگوو وێپارێزنای' کامپینێوە ئەرەیاونیا. تاژێ داواش وەنەو گردوو ژەنا کەردە کرد پێوە دژوو سیاسەتوو قڕکەردەی ژەنا دەنگ بەرز کەراوە و ڕێکوستەی قەوەت کەرا.

 ٨وو ئاداری ڕۆو جیهانیی ژەنە خەباتکاران، تەڤگەروو ئازادیی ژەناو ئێزیدی (تاژێ) کامپینێوە تازەش دەس پەنە کەرد. کامپینەکە بە ئەرەیاوناێوە دەسش پەنە کەرد.

ئەرەیاونایەکە پێسنەنە:

"پێسە تەڤگەروو ئازادیی ژەناو ئێزیدی (تاژێ)ێ، سڵام و ڕێزما پەی گردوو ژەنە شۆڕشگێڵنا کیانمێ. پەی گردوو ئا ژەنا کە دژوو تندوتیژیی جەستەیی و فیکری ئەرەپڕێنێ. پەی گردوو ئا ژەنا پەی ئازادیی وێشا ڕێک وستەن. ئیساتێنە جەنگ و دڕندایەتیی دژە ئینسانی کریۆ. ئێمەی ژەنێ ڕووبەڕووێ دەسدرێژی، ورەتەی بیێنمێوە. وەڵات و سروشتما وێران کریان.

وەراوەروو  هەر هجوومێوەنە، مدرامان و هێزما ڕۆ بەڕۆ فرەتەر بۆ. ئینە هومێد و هێزما پەنە بەخشۆ، چونکوم گرد یاگێوەنە ئازار و مدرامانوو ئێمە یەک چێوا. ساڵەو ٢٠٢٤ پەی ئێمەی ژەناو ئێزیدی ساڵێوە تایبەتەنە. ١٠ەمین ساڵوەگێڵوو جینۆسایدوو ئێزیدییەکا، کە چەتەکاو داعشی کەرد. جە ٣/٨/٢٠١٤دا بە دەیان هەزار ئێزیدیێ کوشیێ و گیریێ و کریێ بە کۆیلێ. داعش زارۆڵاو ئێزیدییا ناچار کەرێ بابە سوپاو زارۆڵا. هەرپاسە  بە سەدان هەزار ئێزیدیێ کۆچشا کەرد. بەڵام بە سەدان بنەیانێ ئێزیدیێ سەروو لووتەو کەشوو شەنگالیوە مەنێوە و  خاکوو وێشا جیا ناست و دژوو داعشی گژیێ. پەی ڕزگارکەردەی شەنگالی گژیێ و هێزوو پارێزنای یەکینەکاو مدرامانوو شەنگال (یەبەشە) و یەکینەکاو ژەنا شەنگالی (یەژەشە)یشا مەزنێە. بێگومان گردوو کۆکوشی و فەرمانێوەنە ژەنی فرەتەرین قوربانیشا دان.

ڕاو کوشتەی ژەناوە ئامانجشا ئانەنە کە شناسنامە، چاند و باوەڕداریی گلێرگەی دلێنە بەرا.جە فەرمانەو ٢٠١٤ینە ژەناو ئێزیدی ڕووبەڕووێ دەسدرێژی و بە کۆیلەکەردەی بیێوە بازاڕەکانە ورەشیێوە و بەزۆر کریێ بە هامسەرێ چەتەکاو داعشی. تا ئیساتێچ ٢ هەزارێ و ٩٤١ ئێزیدیی ئینێ لاو داعشیوە، فرێچشا ژەنی و زارۆڵێنێ. ئی هجووم و جینۆسایدێ دژوو شەنگالینە برینێوە فرە قووڵا دڵمانە. ئی ژەنە ئێزیدیێ ڕووبەڕووێ دەسدرێژی و کۆیلەکەرەی بیێوە بازاڕەکانە ورەشیێوە و بە زۆر کریێ بە هامسەرێ چەتەکاو داعشی. تا ئیساتێ٢ هەزارێ و ٩٤١  ئێزیدیێ ئینێ دەسوو داعشیوە، ئی هجووم و جینۆسایدێ دژوو شەنگالی برینێوە قووڵێنێ دڵمانە. ئی هجوومێ سیستموو پیاسالاری بێنێ دژوو گردوو ژەناو جیهانی. ئانەی بە ڕاس  مەوینا، کە تا ئارۆ داعش و هامکارەکێش دەوڵەتوو تورکی، پەدەکە کە ئی جینۆسایدەشا کەرد دادگایی نەکریێنێ دادگای میاننەتەوەیینە. وەروو ئینەیە ماچا هجوومی سیستماتیک دژوو شەنگالینە هەر بەردەواما. جە ٣/٨/٢٠١٤ینە پارێزنای شەنگالی جە گەردەنوو پەدەکەینە بێ، بەڵام بە دەسپەنەکەردەی هجوموو داعشی ١٢ هەزار پێشمەرگێ پەدەکەی بێ ئانەیە یەک فیشەک تەقنا ڕەمێ و شەنگالشا دا دەسوو داعشیوە.

دە ساڵێ ملوو فەرمانەو جینۆسایدیرە ویەرۆ، هەڵای هجووم سەروو سەرچەمەکاو ئێمە بەردواما. دەوڵەتوو تورکی بە هامکاریی پەدەکەی هجوومەکا کەرۆ. ساڵەو ٢٠١٧یۆ بە دەیان کناچێ و کوڕێ ئێزیدیێ بیێ بە قوربانیی ئی هجووما. هەرپاسە دەوڵەتوو عێراقی و پەدەکە هەوڵێ مدا جە ڕاو ڕێککەوتەینامەو ٩ تشرینوو یوەمیوە ئیدارە و ڕێکوستەیما دلێنە بەرا. پەی گرد گەلێوە چەوسیاوەی و بندەسی مافوو پارێزنای وێش هەن دژوو جینۆسایدی. سەروو ئی بنەمێوە ماچمێ، شەنگالنە پارێزنای جڤاکی و ژەناو ئێزدی، یەبەشە و یەژەشە و ئاسایشوو ئێزیدخانی، ئینە مافێوە ڕەوان.

داواو بەرزکەردەی کۆشیایشا کەرد

پێسە تاژێ و یەژەشەی، دژوو نەتەوەپەرسی، ئاینپەرسی و بەتایبەت دژوو زایەندپەرسی کۆشیا و تا جارێوە تەر جینۆساید دژوو ژنا، گلێرگەی ڕووە نەدۆوە. بە ئەرەمەرزنای دیموکراسی، ئازادی و ئاشتی. پێوە دژوو قڕکەردەی ژەنا و پەی پارێزنای وێما داواو بڵندکەردەی کۆشیای کەرمێ.  

داواو کامپینەکەی:

داوایەکاو ئێمە ئینێنێ:

١-قڕکەردەی ژەنێ تاوانوو جەنگین و بە قڕکەردەی ژەنا بشناسیۆ، گردوو تاوانبارا و هامکارەکاشا دادگایێ کریا.

٢-مافوو ژەنا پەی پارێزنای ژیوای وێشا و نیشتمان و کولتووروو وێشا لاو گردوو گلێرگەی و ئەرەمەرزیایەکاوە بشناسیۆ.

٣-فەرمانەو ٣/٨/٢٠١٤ کە لاو چەتەکاو داعشیوە کریا بشناسیۆ، گردوو تاوانبارا و هامکارەکاشا پێسە داعش، پەدەکە، دەوڵەتوو تورک، دەوڵەتوو عێراقی دادگایێ کریا.  

٤-ئیرادەو گلێرگەو شەنگالی، ڕاوەبەریی وێمانە، یەبەشە، یەژەشە و ئاسایشوو ئێزیدخانی ددانشا بنریۆ پۆرە و  بشناسییا.

٥- گردوو هجوومەکاو سەروو شەنگالی، بە تایبەت هجوومە عاسمانییەکاو دەوڵەتوو تورکی دماییشا پەنە بێ.

ئی هەنگامێ، ٣/٨/٢٠٢٤ دەس پەنە کەرۆ، تا ٣/٨/٢٠٢٤ دەیەمین ساڵوەگێڵوو کۆکوشییەکەو شەنگالی بەردەوام بۆ. دەنگ، ئیمزا و بەشداریی ژەنێ و ڕێکوستەیەکاو ژەنا کوێ کەرمێوە و داوا جە گردوود ژەناو جیهانی کەرمێ: بەیدێ بە ڕوحوو ژەنێ، ژیوای، ئازادییوە دەنگما کەرمێ بە یۆ و دژوو قڕکەردەی ژەنێ، وێپارێزنایما بەرزتەر کەرمێ. داوکارێنمێ تاوانباراو قڕکەردەی ژەنا شەنگالنە و حەریاگێونە کە ژەنێش چەنە کوشیا، دادگایێ کریا."