ئه‌ڵمانیا، به‌ریتانیا و دانمارك نایانه‌وێت ئه‌ندامانی داعش وه‌ربگرنه‌وه‌

سه‌رۆكی ئه‌مه‌ریكا دۆناڵد تره‌مپ داوای له‌ وه‌ڵاتانی ئه‌ورووپا كردبوو كه‌ ئه‌و ئه‌ندامانه‌ی داعش كه‌ خه‌ڵكی وه‌ڵاته‌كانیانن و له‌ لایه‌ن قه‌سه‌ده‌ ده‌ستگیركراون، وه‌ربگرنه‌وه‌. به‌ڵام تا ئێستا ئه‌ڵمانیا، به‌ریتانیا و دانمارك ڕه‌تیانكردووه‌ته‌وه‌.

له‌نێو ئه‌و ئه‌ندامانه‌ی داعش كه‌ له‌ لایه‌ن شه‌ڕڤانانی یه‌كینه‌كانی پاراستنی گه‌ل (یه‌په‌گه‌) و یه‌كینه‌كانی پاراستنی ژن (یه‌په‌ژه‌) له‌ ڕۆژئاوای كوردستان و باكوور و ڕۆژهه‌ڵاتی سووریا ده‌ستگیر كراون، سه‌دان ئه‌ندامی خه‌ڵكی وه‌ڵاتانی ئه‌ورووپا هه‌ن. چه‌ندین جار خۆبه‌ڕێوه‌به‌ریی ڕۆژاڤا داوای له‌و وه‌ڵاتانه‌ كردووه‌ كه‌ ئه‌و ئه‌ندامانه‌ی داعش وه‌ربگرنه‌وه‌ و له‌ وه‌ڵاتی خۆیان دادگه‌ییان بكه‌ن، به‌ڵام تا ئێستا به‌ریتانیا، ئه‌ڵمانیا و دانمارك ئه‌و داواكارییه‌یان ڕه‌تكردووه‌ته‌وه‌.

سه‌رۆكی ئه‌مه‌ریكا دۆنالد تره‌مپ دوێنێ له‌ ڕێی لاپه‌ڕه‌ی تایبه‌تی خۆیه‌وه‌ له‌ تویته‌ر ڕایگه‌یاند، «ئه‌مه‌ریكا داوای له‌ به‌ریتانیا، فه‌ڕه‌نسا، ئه‌ڵمانیا و هاوكاره‌ ئه‌ورووپاییه‌كانی دیكه‌ی كردووه‌ كردووه‌ زیاتر له‌ ٨٠٠ ئه‌ندامی داعش بگه‌ڕێننه‌وه‌ وه‌ڵاته‌كانی خۆیان كه‌ له‌ سووریا ده‌ستگیركراون. هیچ ئالته‌رناتیڤێكی دیكه‌ نییه‌، ده‌نا ناچار ده‌بین ئازادیان بكه‌ین.»

له‌ ڕاگه‌یه‌نراوێكدا وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا ڕایگه‌یاند، به‌هۆی ئه‌وه‌ی له‌ سووریا نوێنه‌رایه‌تییه‌كی فه‌رمییان نییه‌، نه‌یانتوانیوه‌ زانیارییه‌كی ڕوون ده‌رباره‌ی هاوڵاتییانی ئه‌ڵمانیا له‌و ناوچه‌یه‌ وه‌ربگرن. له‌ ڕاگه‌یه‌نراوه‌كه‌دا هاتووه‌: «هه‌ندێك زانیاری دێن ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌ی هه‌ندێك هاوڵاتیی ئێمه‌ له‌ زیندانه‌كاندان. به‌ڵام ئێمه‌ ناتوانین له‌ ڕێی سه‌رچاوه‌كانی خۆمانه‌وه‌ ئه‌وه‌ پشتڕاست بكه‌ینه‌وه‌.»

ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ چاوپێكه‌وتن له‌گه‌ڵ ئه‌و ئه‌ندامه‌ ده‌ستگیركراوانه‌ی داعش كه‌ خه‌ڵكی ئه‌ڵمانیان و له‌ ده‌ستی یه‌په‌گه‌دان، به‌رده‌وام له‌ مێدیاكانی ئه‌ڵمانی بڵاوده‌كرێنه‌وه‌. له‌ مێدیاكاندا زۆر جار باسی ئه‌وه‌ ده‌كرێت كه‌ به‌شێك له‌و ده‌ستگیركراوانه‌ بڕیاری ده‌ستگیركردنیان له‌ ئه‌ڵمانیا هه‌یه‌.

دانمارك: زۆر مه‌ترسیدان؛ ئێمه‌ وه‌ریانناگرینه‌وه‌

به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌ڵمانیا، حكوومه‌تی دانمارك لێدوانێكی ڕاشكاوانه‌ی دا. ئاسترۆپ یێنسن به‌رپرسی كاروباری ده‌ره‌وه‌ی سه‌رۆك وه‌زیرانی دانمارك ڕایگه‌یاند، «ئه‌و ئه‌ندامانه‌ی داعش كه‌ له‌ ده‌ستی یه‌په‌گه‌دان مه‌ترسیدارترین مرۆڤی جیهانن. ئێمه‌ نامانه‌وێن.» به‌ڵام سۆسیالدیموكراته‌كانی دانمارك ده‌ڵێن: «ئه‌و كه‌سانه‌ لێره‌وه‌ چوونه‌ته‌ نێو ڕیزه‌كانی داعش. تاوانی یه‌كه‌میان له‌ وه‌ڵاتی خۆیان كرد، له‌به‌رئه‌وه‌ ده‌بێ لێره‌ دادگه‌یی بكرێن.»

مشتومڕێكی هاوشێوه‌ له‌ به‌ریتانیاش هه‌یه‌. شامیما بێگوم كه‌ هه‌ڵگری ڕه‌گه‌زنامه‌ی به‌ریتانیایه‌ و له‌ ته‌مه‌نی ١٥ ساڵییه‌وه‌ هه‌ڵاتووه‌ و چووه‌ته‌ نێو ڕیزه‌كانی داعش، چه‌ند ڕۆژ به‌ر له‌ ئێستا گوتبووی كه‌ ده‌یه‌وێت بگه‌ڕێته‌وه‌ وه‌ڵاته‌كه‌ی. به‌ڵام وه‌زیری ناوخۆی به‌ریتانیا ساجید جاڤید ڕایگه‌یاند، ئه‌وان نایانه‌وێت بێگوم و ئه‌ندامانی دیكه‌ی داعشیان بگه‌ڕێنه‌وه‌ به‌ریتانیا.

ناوبراو ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌ كرد، ئه‌و كه‌سه‌ به‌ جێهێشتنی به‌ریتانیا و چوونه‌ ڕیزی داعش تووڕه‌یی خۆی له‌ دژی وه‌ڵاته‌كه‌ی پیشان داوه‌. گوتیشی: «ئه‌گه‌ر تۆ هاوكاری ڕێكخراوی تێرۆریستی ده‌ره‌وه‌ی وه‌ڵاتت كردبێت، له‌ بابه‌تی ڕێگری كردن له‌ گه‌ڕانه‌وه‌ت هیچ دوودڵ نابم.» هاوكات وه‌زیری دادی به‌ریتانیا ده‌یڤید گاوكه‌ لێدوانێكی پێچه‌وانه‌ی دا و ڕایگه‌یاند، ڕێگرتن له‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی هاوڵاتییه‌كی به‌ریتانیا له‌ دژی ده‌ستووری بنه‌ڕه‌تییه‌. ناوبراو گوتیشی، نابێت ئێمه‌ هاوڵاتییانی خۆمان به‌بێ ده‌وڵه‌ت بهێڵینه‌وه‌، ئه‌گه‌ر نا كێشه‌ی قانوونی دروست ده‌بێت.

ته‌نیا ٥ ده‌وڵه‌ت ئاماده‌ن وه‌ریانبگرنه‌وه‌

هه‌ریه‌كه‌ له‌ فه‌ڕه‌نسا، ئه‌ندۆنیزیا، ڕووسیا، فاس و سوودان به‌شێوه‌یه‌كی فه‌رمی داوایان له‌ خۆبه‌ڕێوه‌به‌ریی ڕۆژاڤا كردووه‌ ئه‌و ئه‌ندامه‌ ده‌ستگیركراوانه‌ی داعش-یان ڕاده‌ست بكه‌نه‌وه‌ كه‌ خه‌ڵكی وه‌ڵاته‌كانیانن.

له‌ ئه‌نجامی هه‌ڵمه‌ته‌كانی یه‌كینه‌كانی پاراستنی گه‌ل (یه‌په‌گه‌) هه‌تا ئێستا له‌ باكووری سووریا و ڕۆژئاوای كوردستان زیاتر له‌ ٢٧٠٠ چه‌ته‌ی داعش ده‌ستگیركراون و ئێستا له‌ زیندانه‌كانی ڕۆژئاوای كوردستان به‌ندكراون. ٨٠٠ زیندانی له‌وانه‌ هه‌ڵگری ڕه‌گه‌زنامه‌ی ٤٦ وه‌ڵاتی بیانین كه‌ زۆربه‌یان خه‌ڵكی وه‌ڵاتانی ڕۆژئاوان. پێشتر خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری ڕۆژاڤا به‌فه‌رمی داوای له‌ ئه‌مه‌ریكا، فه‌ڕه‌نسا و ئه‌ڵمانیا كردبوو كه‌ له‌ بابه‌تی دادگه‌یی كردنی ئه‌و ئه‌ندامه‌ بیانییانه‌ی داعش ئه‌رك و به‌رپرسایه‌تیی خۆیان جێبه‌جێ بكه‌ن.

s.m