فوئاد بېریتان: كۊدار رێكوستویۍ چەتر ئاسان كە یاگۍ گرڎ ۋیرو ڕایېش چنە بۊۋە
فوئاد بېریتان ئەرەیاۋناش: كۊدار؛ رێكوستویۍ چەتر ئاسان كە گرڎ چین و توێژېوە گلېرگەی بەبۍ جیاوازی ۋیرو ڕای چنەشەنە یاگېش بۊوە.
فوئاد بېریتان ئەرەیاۋناش: كۊدار؛ رێكوستویۍ چەتر ئاسان كە گرڎ چین و توێژېوە گلېرگەی بەبۍ جیاوازی ۋیرو ڕای چنەشەنە یاگېش بۊوە.
فوئاد بېریتان جەچەمپنەکۊتەیېنە چنی ئاژانسەكەیما ساڵوەگەڕو ئەرەمەرزاناو كۊداری و ئا هەلومەرجە سیاسی و كۊمەڵایەتی و رێكوستەیەی کە جە ساڵەو 2014ینە ئارانە بۍ ھورسەنگنا و ۋاتش: چا ساڵانە ئاژېوە جیاواز باڵش سەرو كورڎسانیرە كێشتەبۍ. جە لایېوە جە سەرنیشتوو كورڎسانی قۊناخێوە چارەسەری دیموكراتیك ئارانە بۍ و جە لایۍ تەریچۊ رژێمو ئەرەگیری ئێرانی پا هەنگاما چەمېش ھورنېنۍ. جە ۋەرکەوتوو كورڎسانیچ دۊڵەتو ئەرەگیری و فاشیستی هامچەشنو دۊڵەتو توركی سیاسەتی زەبر و زەنگ و تەسفیەكاری ۋەراموەرمانە گېرتەبېش ۋەر ئێمەیچ پەی پارېزناو شەرەف و كەرامەتو گەلەكەیما و ۋنەو گەشمەرڎا و دەستكۊتەكا گەلی قوربانیېوە فرەما دابۍ. رژێم جە کەشەکا و جە زینڎانەکاوە حۊلش دا پاكتاوما کەرۊ. گەشمەرڎۍ ئا مەرحەلەیما ئا راسیا پەشڕاس کەراوە. كۊدار وەرهەمو خەباتی و رەنجۍ بۍ وچانو گەشمەرڎان كە ئێمەشا یاۋنان بە ئارۊی.
پېسە پێناسەو كۊداری مکەرۊ؛ گەرەکمابۍ رێكوستەیۍ وەڵۍ وزمۍ كە جە چوارچێوەو سیستمېوە دیموكراتیكی و كۊڼفیدڕاڵینە ۋېشا بەرێكوستەی کەرا. رێكوستەیۍ كە تاۋا یۊبیەی گرڎ چین و توێژېوە گلېرگەی جە ۋێش گېرۊ و گرڎ چین و توێژەكۍ گلېرگەی ۋێشا چنەشەنە ۋینا، بەدەر جە جیاوازی حیزبایەتی و فكری. كۊدار پېسە پرۊتۊ مۊدیلێوە بەرێكوستە کەرڎەی گلېرگەی ۋېش بنیاڎ نیان. حۊڵشدان كە خیتابېوە تازە و جە چوارچێوەو كۊنسێپتێوە تازەینە دەس بە خەباتی کەرۊ.
فوئاد بېریتان؛ ئاماژەش پانەی کەرڎ كە كۊدار؛ رێكوستەیۍ چەتر ئاسان كە گرڎ چین و توێژەكۍ گلېرگەی بەبۍ جیاوازی ۋیروڕای چنەشەنە یاگۍ گېرا و مۆدیلێوەن بەشڎاری راسەوخۊو گلېرگەی جە بە رێكوستە کەرڎەی سیاسەتی و مەیڎانەکا تەری کەرۊنە ئامانجو ۋېش و پارېزنای رەوا و ژیوگەپارێزی و ئازاڎیوازی ژەنۍ ئامانجی ئەساسیش بۊ.
شمە متاودۍ گیانو من کېشدۍ. بەڵام مەتاۋدۍ كورڎبیە و شەرەف و ناموسو من بساندۍ
فوئاد بېریتان ۋاتش؛ سەرەتا سڵام و رێز و وەشەویسی ۋېم و هەڤاڵا جمیەرەکەیما ئاراسەو گەلەكەیما جە ۋەرکەوتوو كورڎسانی و ئێرانی مکەر و سەرەو رێز و نەوازشی پۍ گەشمەرڎا ڕاو ئازاڎیوازی گەلەكەیما و خانەواڎەو گەشمەرڎا نامنورە. ھاموەخت سڵام و وەشەویسی ۋېم پێشكەش بەگەلەكەیما جە ۋەرکەوتوو كورڎسانی و ئێرانی كە ئارۊ ئینۍ دلۍ مدرامانی و وېڕاگرینە جە ۋەران ۋەر بە رژێمو ئەرەگیری ئێرانینە بۍ مرڎای ئینۍ دلۍ ئەرەکۊشای و خەباتینە، مکەرو. ئینایمۍ مانگەو گوڵانینە. ئی مانگۍ جە جمیەرو ئازاڎیوازی گەلوو كورڎسانینە پېسە مانگەو گەشمەرڎا پێناسە کریۊ و مانگێوەنە پەڕەنە جە کۊشیای و مدرامانی و پەڕەنە جە قوربانیۍ بەنرخۍ و گرانبەهۍ پۍ نەتەوەكەیماو جە حەرچوۋار پارچەو كورڎسانینە. حەر چی مانگېنە قارەمانی گۊرەو گەلەكەیما، كاك(سلێمانی موعینی) بە پیلانگێڵیۍ وەحشیانە جە لایەنو خانەواڎەو بارزانیۊ گەشمەرڎە کریۊ و رادەسو دیكتاتۊرو سەردەمو ئا وەختەو ئێرانی، شای نەفرەتی کریۊوە. حەر چی مانگېنە سەڎان رۊڵۍ قارەمانۍ گەلەكەیما جە سەرنیشتو كورڎسانینە گیانو ۋېشا بەخشا. قارەمانی گۊرەما " گەشمەرڎە حەقی قەرار"كە رابەر ئاپۊ بە یاڎ و ۋیرە وەری ئا گەشمەرڎەیماوە پەكەكەش ئەرەمەرزنا و جەسایەو کۊشیای ئا هەڤاڵامانە پەكەكە یاۋان پی مەرحەلەیە. حەرپاسە هونەرمەنڎی نەتەوەیی و گۊرەو گەلەکەیما، گەشمەرڎە "مزگین"؛ چی مانگېنە گیانو ۋېش بەخشا. حەر چی مانگېنە و جە ڕۊو جەهانی كرێكارانە شش هەڤاڵۍ قارەمانېما، هەڤاڵۍ یاۋنەریما جە ھجومېوە هەمەلایەنەنە كە بەهامكاری ژمارەېوە هێزۍ مەنتیقەی و میان دەوڵەتی و بەفرۊكەی جەنگی كە ماوەو یەرۍ سەعاتاش خواینا، میانگەو یاۋنەری پارتەكەیماشا بۊمبۋاران کەرڎ و چا حەریۊ جە هەڤاڵاما، "رامان جاوید، ئارگەش باوەڕ، ئارمانج مەریوان، وەداد ئامەد، فورات چەلۍ و هێرش مەهاباد" جە ئاکامو ئا ھجومەینە گیانشا بەخشا. دیسان جە9و گوڵانینە چوۋار قارەمانۍ تەرو گەلەكەیما كە جە زینڎانەكا ۋەرکەوتوو كورڎسانی و ئێرانینە مدرامان کەرېنۍ و زینڎانشا کەرڎەبۍ سەنگەرو ئەرەکۊشای و مدرامانی دژ بە فاشیزمی و ئەرەگیری، گەشمەرڎۍ قارەمانېما"فەرزاد كەمانگەر، فەرهاد وەكیلی، شیرین عەلەمهۊلی و عەلی حەیدەریان" دریۍ قەنارە. ئا هەڤاڵۍ بیۍ بە سیمبولو مدارامانی و ئەرەکۊشای. ئاڎۍ فكر و فەلسەفە و رابەر ئاپۊیشا کەرڎەبۍ بە بەرنامەو ۋېشا. وەختۍ گەشمەرڎە "شیرین عەلەمهۊلی"ە جە زینڎانو ئەوینیەنە دریۊ قەنارە و رژێمو ئەرەگیری ئێرانی گەرەکشا ئیراڎەو مدرامانو زینڎانیا و بەتایبەتی زینڎانیا ژەنا ماڕۊنە و گەرەکشانە پەشیمانەش کەراوە جە کۊشیای و تەسلیمە بۊ داواو پەشیمانیش ۋنەکەرا پۍ ئانەی ئازاڎەش کەرا، هەڤاڵە شیرینە ماچۊ: شما متاۋدۍ گیانو من کېشدۍ. بەڵام مەتاۋدۍ كورڎبیە و شەرەف و ناموسو من بساندۍ. ھام وەخت مدرامانو مامۊسا فەرزاد كەمانگەری كە ۋەنەکا ژیای نۋیسېوە پۍ ئێمە بیېنۍ بە ڕۊشنکەرەوەو ڕاو کۊشیایما. ئارۊ كە جە جاڎەکا ۋەرکەوتوو كورڎسانی و ئێرانینە صەڎاو دروشمەو "ژەنۍ. ژیای. ئازاڎیی" بەرز بۊوە و ئی دروشمۍ جە جەهانەنە یاۋۊ گۊشو ملۋېنان ئینسانا حەر ئا دروشمېنە كە گەشمەرڎۍ "شیرین عەلەمهۊلی"ۍ جە ساڵەو 2009 ی سەرو دیوارەكا زینڎانیۊ نۋیستەبېش "ژەنی ژیای ئازاڎی" و بی بە سیمبولو کۊشیای و مدرامانی و بیەن بە فەلسەفېوە كە ئارۊ بەملۋېنان ئینسان ماچاشۊ. پۊکەی پا مەڵامەتۊ جارێوەتەر سەرەو رێزی پۍ گەشمەرڎا ڕاو ئازاڎیی و گەشمەرڎا 9و گوڵانی و پې گرڎو گەشمەرڎا نامنورەو رێز و حورمەتو ۋېمشا پێشكەش کەرو.
كۊدار پېسە تۊڵەئەسای بۍ ۋەران ۋەرو جە قەنارە داو گەشمەرڎە گوڵپەری پوری
كۊدار جە هەلومەرجێوە فرە تایبەتەنە دەسش بە کۊشیای و خەباتی کەرڎ. ساڵەو 2014ی دوۋۍ ساڵۍ سەرو مدرامانو گەریلاكا پەژاكی جە کەشەکا كورڎسانی و قەندیلی جە دژوو سوپاو پاسدارا رژێمو ئەرەگیری ئیسلامی ئێرانیرە ۋیەرڎەبۍ و چا مدارمانەنە گەریلاكېما تاریخشا نۋیستۊ و بیۍ بە دەنگۍ كە گرڎو دنیۍ ۋینۊش و بژنەوۊش كەحیچ پەرسۍ جە ئێرانەنە بەبۍ چارەسەر كەرڎەو پەرسو كورڎی چارەسەر مەبۊ و حیچ وەختۍ مەتاۋا بەفشار و زەخت گەلوو كورڎی تەسلیم کەرا و گەلەكەیما جە کۊشیای پاشگەز کەراوە. جە مەرحەلۍ چانەنە مدرامانو قەندیلی، بی بە دەسكۊتۍ گۊرە پۍ گەلەكەیماو جە ۋەرکەوتوو كورڎسانی و ئێرانی. جە ئاژېوە چانەنە كە گەلەكەما پەرە بە کۊشیای ۋېش دۍ و چا وەختەنە خەباتو رێكوستەی تەئسیرۍ فرەش سەرو ۋەرکەوتوو كورڎسانی نیابېرە و خەڵك جارێتەر بەسیاسەتو دیموكراتیكی یاخوڎ؛ بەڕا و رێبازی دیموكراتیك حەولو چارەسەریشا چڕ کەرڎەبېوە حەتا بتاوا ۋەڵېوەبیەی پۍ سیاسەتێوە دیموكراتیكی کەرا. دەوڵەتو ئەرەگیری ئێرانی چەمېش پانەی ھورنېنۍ. چا وەختەنە هەڤاڵ؛ حەبیبوللە گوڵپەری پور؛ كە جە خەباتو ۋەرکەوتوو كورڎسانینە پېسە وەڵېوەبیەو گەنجا ئاپۊیی ھەرمانە کەرۍ و جە حەولو بە رێكوستەکەرڎەو گەلەكەیمانە بۍ ، بە مەڵامەتو خەباتەكەیشۊ كە رێكوستەو پەروەردەکەرڎەو گەلەكەیما بۍ؛ جە لایەنو رژێمیۊ گیریا و سزاو جە داردایش سەرەرە سەپیا. ئەرەمەرزیاو كۊداری پېسە تۊڵەئەسای بۍ ۋەران ۋەرو جە قەنارە داو گەشمەرڎە گوڵپەری پورینە.
پەژاك وەرھەنگامەو ئەرەمەرزناو كۊدارین جە ۋەرکەوتوو كورڎسانی و ئێرانی
جە پاییزو 2013 ینە هەڤاڵ (حەبیبۊللە گوڵپەری پور) ش جە قەنارەدا و گەشمەرڎە گوڵپەری پور بی بە سیمبولو مدرامانی و کۊشیای جە ۋەرکەوتوو كورڎسانی و ئێرانینە. چا وەختەنە باس و خواسۍ فرەما دلۍ ۋېمانە شەنو کەو کەرڎ كە چنی تاومۍ حەقەو گەشمەرڎە حەبیبوللە گوڵپەری پوری جە دەوڵەتی و رژێمو ئەرەگیری ئێرانی کەرمېوە، پۊکەی حەر ئا وەختە یاوایمۍ ئا قەناعەتەی كە مشۊ پۍ یاڎ و ۋیرەوەری هەڤاڵ حەبیبوللەی خەباتێوە چڕ و پەڕتەر دەس پنەکەرمۍ و بە پێۋیس ۋینیا كە مەرحەلېوە بەقوەتو رێكوستەی کەرمۍ ئامانجو ۋېما و قەرارمادا جە ۋەرکەوتوو كورڎسانینە هەڵمەتێوە تازۍ و مەرحەلېوە تازە جە خەباتی دەس پنەکەرمۍ بەتایبەتی جە خەباتو بەرێكوستەکەرڎەو جوۋانا و ۋەرکەوتوو كورڎسانی چونكی هەڤاڵ حەبیبۆللە گوڵپەری پوریچ پۍ ۋېش جە خەباتو رێكوستەی گەلینە یاگۍ گېرۍ. ھاموەخت حەر چا وەختەنە جە سەرنیشتوو كورڎسانینە رابەر ئاپۊ مەرحەلېوە چارەسەری دیموكراتیكانەی پۍ پەرسو گەلەكەیما چنی دۊڵەتو توركی دەسش پنەکەرڎەبۍ و داواش کەرڎە بێ كە مشۆم وەرکەوتوو كوردسانیچ جە چوارچووەو سیستمێوە دیموكراتیكینە پەرە بە هەرمانێ و خەباتوو وێشا بدا و بە هەمان نۆع وەڵینیارش كەردەبێ، كە سیستمی دیموكراتیك جە چوارچووەو چند خاڵێوە بنەڕەتیینە، كە تاوۆ چارەسەری دیموكراتیك بە بنەما گێرۆ و فاڕیای دلێ وەرکەوتوو كوردسانی و ئێراننە بارۆ دی و خەباتوو رێكستەی و سازمانوو وێما پتەوتەر کەرمێ. جە چوارچووەو ڕۆشنایی ڕانمایێ چانەینە هاموەخت پەی یادوو ویرەوەری گەشمەردە باهۆزی، قەرار دریا جە 2014 نە سیستموو كۆداری كە هەمان گلیرگەی ئازاد و دیموكراتیكوو وەرکەوتوو كوردسانینە مەرزنارە.
پەژاك دماو خەباتێوە چڕوپڕی قەیرێ دەسكەوتێش چەنی وێش ئاردێبێنێ. خەیلێ هامڕێ و رۆڵێ ڕەنجدەرێ گەلەكەیماش پەی وەڵیوستەی پەژاكی هەرمانە و خەباتشا بەرد ڕاوە و گیانشا بەخت كەرد، پەوکای پەژاك بی بە سەرمەشقوو خەباتوو ئەرەمەرزنایرەی كۆداری جە وەرکەوتوو كوردسانی و ئێراننە و پەژاك ئەرەیاوناش، كە پڕۆژەو ئێمە پەی ئایندەو وەرکەوتوو كوردسانی و ئێرانی؛ كۆدارا. یانێ پەژاك جە چوارچووەو سیاسەتێوە دیموكراتیكینە سەرمەشقی کەرۆ و كۆداریچ بۆ بە هێزوو ڕێکوستەی گلێرگەی. كۆدار چا چوارچوەنە دەسش بە هەرمانێ و خەباتی كەرد و كۆشیای وێش جە وەرکەوتوو كوردسانینە پەرە پەنە دا.
كۆدار فۆڕمێوە تازەو ڕێکوستەی گلێرگەی و سیاسەتكەردەین
خەباتی ئازادیوازوو گەلەكەیما جە وەرکەوتوو كوردسانینە بە قۆناغی فرە جیاوازرە لوان. فرە سەرمەشقێ جیاوازێ جە ڕێکوستەی گەلەكەیمانە دەستیان خەباتشا كەرد. فرە حیزبێ و جمیەرێ مەرزیێرەو بیێ سەرمەشق و تا ئارۆیچ ئینێ خەبات و کۆشیاینە. پەوکای جە و قۆناغێوە چانەنە پەنەواز بێ ئێمە نە بە شکڵ و فۆڕمی كلاسیك و نە تەنیا جە چوارچووەو حیزبێوە سیاسینە سەرمەشقێ بیمێ، بەڵكوم پێویس بێ كە مۆدیلێوە تازەو رێكوستەی دلێ گلێرگەینە دەس پەنە کەرمێ، كە گردوو و پێكئاماکاو گلێرگەی جە سیستمێوە دیموكراتیكنە وێشا وێزاوە و خەباتوو وێشا بەرا ڕاوە.
ئێمە دایمە جە كۆشیایمانە باس جە وەرم و خەیاڵێوە کەرمێ و وەروو ئانەی بیاومێ پا وەرم و خەیاڵاما کە ئازادیی كوردسانین. باس چانەیە کەرمێ، كە وەرمێ و خەیاڵەكاما چەنی کەرمێ بە واقیع و ڕاسی. وەلێ ئێمە پەی ئا وەرم و خەیاڵاما نەتاوانما پەیكەر و ساختارش پەی ساز کەرمێ. نەتاوانما سیستەمێوەش پەی ساز کەرمێ، كە گلێرگە دلێ ئا سیستمەینە یاگێ گێرۆ و وەرمەکاو وێش بارۆ دی. پەوکای پێویس بێ قۆناغ و هەلومەرجێوە چانەنە ئێمە سیستمێوە بنیاد بنیەیمی، كە بتاوۆ ورگێروو گردوو ئا وەرماو گەلەكەیما بۆ. پەوکای گرنگ بێ كە جە چوارچوێوە دیموكراتیكنە دەس بە خەبات و كۆشیای کەرمێ. هاموەخت ئێمە جە پرۆژە و هەرمانێ و خەبات و كۆشیایمانە حەوڵێ ئانەیما دێنێ، كە دەوڵەتی ناچار كەرمێ كە هەنگامێوە ئەرێنییە پەی چارەسەروو پەرسەو كوردی و گردوو گەلاو مەنتێقەكەی وربارۆو. ئا مەیدانێ كە دەوڵەتشا چەنەن و گردوو فرسەتاو و مەیدانەکەیشا پەی گەلا تەنگێ کەردێنێوە وەروو ئانەی گردوو گلێرگەی هەست و ویروو وێشا و ئیرادەو وێشا بەر وزا، جە چوارچووەو ئیرادێوە ئازادینە كۆشیا. دەوڵەت دەسش گێرتەن ملوو گردوو جومگەكاو گلێرگەی و بەشەكاو گلێرگەی و گرنگ بییەن، كە ئێمە دەوڵەت پاشەكشێ پەنە کەرمێ و جە مەیدانوو گەلی و مەیدانوو سیاسەتوو دیموكراتیكی و خەباتوو دیموكراتیكی و خەباتی نەتەوایەتینە، حەوڵەكێما هەستەرێ کەرمێوە و پڕۆژەو ئێمە و فۆڕموو خەباتیما، جە چوارچووەو دەوڵەت + دیموكراسینە بەرمێ ڕاوە. پەوکای بە پەنەوازما زانا كە ئێمە قۆناخێوە ڕێکوستەی گلێرگەیۆ دەس پەنە کەرمێ. جە چوارچوەو فكر و ویروكێوەنە وەڵێکەوتانە، كە بتاومێ وێما یاونمێ گردوو چینەکاو گلێرگەی جە گردوو باوڕەکاوە جە یارسانۆ گێرە تا سوننە و شیعە، گردوو پێكئامایەکاو دلێ گلێرگەی جە سۆران و گۆرانۆ، تا ئازەرییەکێ و كرمانج و گەلەكەیما جە لوڕستان. گەرەکمانە ڕیکوستەی وەڵێ وزمێ، جە چوارچووەو سیستەمێوە دیموكراتیكی و كۆنفدڕاڵینە وێشا ڕێکێ وزا. بە نۆعێ کە بتاوا یۆبییەی گردوو چینەکاو گلێرگەی گێرۆ وێش. بەدەر جە جیاوازیی حیزبایەتی و فكری گردوو حیزب و لایەنە سیاسیەكا و چینەکا و ژیوگەپارێزنا، ئەكادیمیێ و جمیەرەكاو ژەنا و سەرمەشقاو ژەنا تاوا سیستەمێوە چانەنە یاگێ گێرا و دەورشا دلێ گلێرگەینە بۆ، پەوکای تەنیا مۆدیلێوە كە بتاوۆ ئا هەرمانێ پۆڕنۆ و مۆدیلێوە كریاوە بۆكۆدار بێ.
گەلەكەما؛ گەلێوە سیاسیین و سیاسییانەیچ ویرێ کەرۆوە؛ مشۆم وێش ساز و ڕێک وزۆ
ئێمە داراو گلێرگێوەنمێ كە دایمە پەیلوای سیاسییش هەن؛ ویری سیاسی و داراو گۆفتمانێوە سیاسیین. یانێ مزانۆ چەنی هەرمانە کەرۆ. وەلێ بەداخۆ حیچ نەتاوانما ئا گۆفتمانە سیاسییە ڕێکێ وزمێ. یانێ گلێرگەکەیما سیاسی ویرێ کەرۆوە و سیاسی قسێ کەرۆ، وەلێ نەتاوانش پەی ئا ئامانجا رێك وزۆ و ئا پەیلوایە سازماندەهی (بە دەزگابییەی) کەرۆ. پەوکای كۆدار قۆناغیوە چانەنە ئاما مەیدان و باسش چانەیە كەرد، كە من گەرەکما سازماندهی ویری سیاسی دەس پەنە کەروو و ویرۆكەی سیاسی دلێ گلێرگەی ڕێک وزوونە و پەرەش پەنە بدەو.
جە بنەڕەتنە گەرەکمانە چی قۆناخەنەكە گەلەكەما جە ساڵەو پاریوە ئینا سەروو پایاوە و جە چوارچووەو شۆڕشوو "ژەنی، ژیوای، ئازادی"ینە كە بە سەرمەشقیی ژەنا و لاونایۆ دەسش پەنە كەرد و كاریگەرییش سەروو هەرچوار لاو كوردستانی و دنیێنە كەرد،. ئێمە ئینایمێ چا قەناعەتنە داین كە تا گلێرگە ڕێک وزیۆ، ئاندە چینەکاو گلێرگەی بەبێ جیاوازی تاوا بەیا لاو یۆترینی و داراو ئا حەزا با، كە گلێرگە داواما چەنە کەرۆ و تاوا ئایندەو گەلەكەیما بنویسا و وەرمەکاما بەهەقەتینەیی بارا دی.
سەركەوتەی پارتوو چەپی سەوزی جە سەرنیشتوو كوردسانی و توركیاینە؛ بۆ بە ماڕای بەرەو فاشیزمی و دیكتاتۆروو مەنتێقەکەی
ئارۆ جە سەرنیشتوو كوردسانیچنە حەر چەنی دروشموو "ژەنی، ژیوای، ئازادی" پەرەش سەنان و دەنگوو "ژەنی، ژیوای، ئازادی" جە وەرکەوتۆ دنیانە وەڵا بییۆ. وەختێوە ڕابەر ئاپۆ سیستموو كۆنفدڕاڵیزموو دیموكراتیكیش پێسە مۆدیلێوە تازەی پەی حەرچوار بەشوو كوردسانی وەڵێنیار كەردەن و ئارۆ ئا مۆدیلە سەروو ئاستوو جیهانیچنە هەن و پێسە ویرۆكە و فەلسەفێوە و شکڵێوە ژیوای و كۆشیای، ئا مۆدیلەیچە جە وەرکەوتوو كوردسانینە پێسە كۆداری پەرەش سانان، چەنی جە وەرنیشتووو كوردسانیچنە دەسكەوتوو گەلەكەیما و سیستموو وێڕاوەبەریی دیموكراتیكی پێسە دەسكەوتوو ئا ویرۆكە و سیستمە دیموكراتیكەیە پێك ئامان و ڕابەر ئاپۆ چەنی مەیدانوو سیاسەتیش گێڵناوە باوشەو گەلەكەیما سەرنیشتوو كوردسانینە. ئارۆیچ جمیەرێوە پیسە هەدەپەی و جمیەرێوە پێسە پارتوو چەپی سەوزی سەرمەشقێ سیاسەتێوە تازەینێ سەرنیشتوو كوردسانینە، ھورگیرو مۊدیلێوەن كە نوێنەرایەتی گرڎو چین و توێژەكا جە سۊسیالیست و دیموكراتۊ گېرە تا چەپەكا، فێمێنیستەكا و گرڎو جمیەرەکا ئازاڎیی ژەناو، ژیۋگەپارێزا و گروپە باوەڕی و ئەتنیكیەكۍ جە باوەڕی عەلەوییۊ گېرە، تا سووننە و شیعە بەینو سیستەمۍ چانەینە ۋېشا ۋیناوە و پا جۊرە داواکاریەکا ۋېشا پێشكەش کەرا و پەی ئایشا کۊشیای کەرا. ئارۊیچ پېسە هەمان مۊدیلی كۊدار جە ۋەرکەوتو وکورڎسانی و ئێرانینە ۋەڵېوەبیەی مۆدېلۍ چانەی کەرۊ. پۊکەی ئامانج و خوڵقەیچش ئانېنە كە رێكکۊتەیۍ دیموكراتیك جە بەینو گرڎو گەلا ئێرانینە بۍ ئاراوە.
جە سەرنیشتوو كورڎسانی و توركیاینە شایەتو ھورچنیېوە سەرانسەرینمۍ. ئا ھورچنیەیە متاۋۊ چارەنۋیسو گەلەكەیما چا پارچەو كورڎسانینە بە تەمامی دیاری کەرۊ. شایەتو ھورچنیېوەنمۍ كە دەیان ساڵېن جمیەری ئاپۊیی و گەلەكەما جە سەرنیشتوو كورڎسانینە حۊلو و کۊشیای و قوربانیش پۍ مڎۊ، ئەگەر ئەنجامێوە عالشە چنە دەسوزمۍ، تەئسیرو ئا ھورچنیەیە متاۋۊ جە پارچەکا تەرو كورڎسانینە بەشێۋېوە ئاشكرا بەدی بۍ. جە سەرنیشتوو كورڎسانی بەرەی فاشیزم و بەرەی ئەرەگیر و دیكتاتۊری ئینا مەڕیاینە و بەرەی دیكتاتۊری جە سەرنیشتوو كورڎسانینە مەڕیۊ، تەئسیرش سەرو مدرامانو ۋەرنیشتوو كورڎسانی و، ئا ستاتۊیەی جە ۋەرنیشتوو كورڎسانینە كە بە ۋەرھەنگامەو سیستەمی ۋېڕاوەبەری دیموكراتیكی سەرنیشتوو ۋەرنیشتوو سوریاینە شکڵش گرتەن، متاۋیۊ پارېزیۊ و تەئسیرۍ جەهانیچش بۊ.
مشۊ ئێمە پێكئارڎەو بەرېوە پېسە پارتو چەپی سەوزی پۍ ۋېما جە ئێرانەنە بەبنەما گېرمۍ
فوئاد بېریتان ۋاتش؛ وەختۍ رابەر ئاپۊ دەسش بە کۊشیای کەرڎ سیستمی كۊنفیدڕاڵیزمی دیموكراتیكی جە سەرنیشتو و ۋەرکەوتوو كورڎسانی پەرەش سەنا و وەڵۍ کۊت، رابەر ئاپۊ پاسە پنەئەشناسایش کەرڎ، چن تۊ ئامانجەكېت مبارەکۍ با مشۊ پەی یاۋای بەئامانجەكات ئامرازەكۍ یاۋای ئنڎە پاكۍ و پوختۍ و مبارەکۍ و راسۍ با. پۊکەی یاۋایمۍ ئا قەناعەتەی كە بەدۊڵەت چارەسەری پێكنمۍ، دەوڵەت نەک تەنیا چنی ۋېش چارەسەری نمارۊ، بەڵكم دەوڵەت سەرچەمەو گرڎو كێشە و بەڵاکان كە ئارۊ سەرو گلېرگەیرە مەیا. دەوڵەت خۊتان تاك زهنیەتا. چنی جە توركیا و سەرنیشتوو كورڎسانی دەوڵەتی فاشیستی توركیای باس جە یەك زوۋانی، یەك ئاڵایی، یەك نەتەوەیی، یەك چاندی ، کەرۊ جە ۋەرکەوتوو كورڎسانی و ئێرانیچ دەوڵەتو ئەرەگیری ئێرانیچ حەر باس چا زهنیەتەیە کەرۊ. نەك تەنیا دەوڵەتو ئەرەگیری ئێرانی، بەڵكم گرڎو ئا جمیەرایچە کە ۋېشا بە ئۊپۊزسیۆن مزانا و باس جە دیموكراسی کەرا، ئاڎېچ بەهەمان شێۋە ھورگیرو هەمان ویرۊکەینە. چن باس جە فاڕیای جە ئێرانەنە کەرا، بەڵام جە چوارچێوەو سیستەمی پاشایەتی و ئینسانی كەراوات لەملینە نەتاۋاشا ۋېشا چا ۋیرۊکەیە رزگار کەرا و ئەگەر جە ئایندەیچەنە دەسەڵاڎ گېرا دەس حیچ جیاوازیېشا چنی ئی دەسەڵاتەیە مەبۊ. پۊکەی مشۊ گەلەكەما ئانەی ۋینۊو پۍ ۋېش تاۋۊ ۋەڵېوەبیەی پۍ ئاینڎەو ۋېش کەرۊ و مۆدیلو سیاسی ۋېش دەسنیشان کەرۊ و دەور و تەئسیرش بۊ و دلېشەنە یاگۍ گېرۊ، بېریتان ماچۊ؛ ئەگەر ئێمە چی مەرحەلەنە وئېساڵ ساڵەو 2023ېنە، كە هەم ١٠٠ەمین ساڵەو لۊزانی دمایش پنە مۍ و هەمیچ مەرحەلېوە تازە جە سەرنیشتوو كورڎسانی و پارچەکا تەرو كورڎسانی مۍ ئاراوە، ئەگەر تاۋمۍ پەو پەڕو وەرپەرسیاریۊ جمېوە و پېسە ئانەی كە ئێمەیچ بە ساڵەو فیناڵیش پێناسە کەرمۍ، و ساڵێوە چارەنۋیسسازەنە، ئەگەر دەورو ۋېما بەعالی گېڵنمۍ ئا وەختە متاومۍ ئېساڵی کەرمۍ، ساڵەو رێنسانسی پۍ گەلا وەرکەوتوو میامینی و گەلا ئاشتی وازی و گەلا چەوەسیای و کەرمېش بە ساڵەو ئازاڎیی رابەر ئاپۊی. پۊکەی جە دمادماینە جارۍ تەر گرڎو گەشمەرڎا مانگەو گوڵانی بەرێز و حورمەتۊ ۋیرمارووە و وەعدو ۋېما پۍ وەردەوامی ڕاو گەشمەرڎا واوەی مکەروە و سۊز مڎەیمۍ كە ئېساڵ دەستكۊتەكاما جە وەرکەوتوو كورڎسانی و چن قات بەرزتەر کەرمۍ و چنی گەلەكەیما تاۋمۍ ئاینڎېوە ڕۊشنتەر و گەشتەر بەدی بارمۍ.
هــ. ش / س.ز